Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

sitio de encuentro

  • 1 encuentro

    m.
    1 meeting, encounter.
    tuvieron un encuentro fortuito they had a chance encounter o meeting
    fijemos un lugar o sitio de encuentro let's decide on a place to meet
    2 game, match (sport).
    3 find (hallazgo).
    4 confrontation, engagement, encounter, brush.
    pres.indicat.
    1st person singular (yo) present indicative of spanish verb: encontrar.
    * * *
    1 (de personas) meeting
    2 DEPORTE meeting, clash (partido) match, game
    3 (choque) collision
    5 MILITAR skirmish
    \
    ir al encuentro de alguien to go to meet somebody
    salir al encuentro de alguien to set off to meet somebody
    * * *
    noun m.
    1) meeting, encounter
    * * *
    SM
    1) (=reunión) meeting
    2)

    ir o salir al encuentro de algn — to go to meet sb

    3) (Mil) (=enfrentamiento) encounter; (=escaramuza) skirmish
    4) (Dep) (=partido) match
    5) (Aut) collision, crash
    6) [de opiniones] clash
    7)
    * * *
    a) ( acción) meeting, encounter

    salir al encuentro de alguien: una secretaria le salió al encuentro he was met by a secretary; salió a su encuentro con los brazos abiertos — she went to greet him with open arms

    b) (period) ( reunión) meeting; ( congreso) conference
    c) (Dep) (period) game
    * * *
    a) ( acción) meeting, encounter

    salir al encuentro de alguien: una secretaria le salió al encuentro he was met by a secretary; salió a su encuentro con los brazos abiertos — she went to greet him with open arms

    b) (period) ( reunión) meeting; ( congreso) conference
    c) (Dep) (period) game
    * * *
    encuentro1
    1 = encounter, rendezvous, meet.

    Ex: It is not without significance perhaps that some writers on the reference interview use the term ' encounter', which the Concise Oxford Dictionary defines as 'meet as adversary', 'meeting in combat'.

    Ex: She decided to have a cup of coffee in the library's cafeteria before her rendezvous with Edmonds.
    Ex: Swimmers should not bring valuables to meets where they may be unattended.
    * encuentro con la muerte = close shave with death, close encounter with death.
    * encuentro de bibliotecas móviles = mobile meet.
    * encuentro entre expertos = meeting of (the) minds.
    * encuentro entre exploradores e indígenas = palaver.
    * encuentro entre indígenas = palaver.
    * encuentro social = networking event.
    * espacio destinado a encuentros de todo tipo = meeting space.
    * evitar el encuentro con = steer + clear of, give + Nombre + a wide berth, steer away from.
    * lugar común de encuentro = meeting ground.
    * lugar de encuentro = meeting place, meeting point, gathering place, tryst.
    * punto de encuentro = meeting point.

    encuentro2
    2 = game, match, fixture.

    Ex: A game is a set of materials designed for play according to prescribed rules.

    Ex: That was one of the finest matches they ever played.
    Ex: New fixtures for the rest of the season have been issued along with some changes in the First Division.
    * encuentro amistoso = friendly match.
    * encuentro de ida = first leg, away game.
    * encuentro de liga = league game.
    * encuentro deportivo = sports match.
    * encuentro de vuelta = second leg.

    * * *
    1 (acción) meeting, encounter
    un encuentro fortuito a chance meeting o encounter
    salir al encuentro de algn: no reconoció al joven que le salió al encuentro she didn't recognize the young man who came toward(s) her
    una secretaria muy sonriente le salió al encuentro he was met by a smiling secretary
    le salió al encuentro con los brazos abiertos she went to greet him with open arms
    2 ( period) (reunión) meeting; (congreso, simposio) conference
    3 ( Dep) ( period); game
    * * *

     

    Del verbo encontrar: ( conjugate encontrar)

    encuentro es:

    1ª persona singular (yo) presente indicativo

    Multiple Entries:
    encontrar    
    encuentro
    encontrar ( conjugate encontrar) verbo transitivo
    1
    a) ( buscando) ‹casa/trabajo/persona to find;


    no le encuentro lógica I can't see the logic in it
    b) ( casualmente) ‹cartera/billete to find, come across

    c) ( descubrir) ‹falta/error to find, spot;

    cáncer/quiste to find, discover
    d)obstáculo/dificultad to meet (with), encounter

    2 (+ compl):

    lo encuentro ridículo I find it ridiculous;
    ¿cómo encontraste el país? how did the country seem to you?
    encontrarse verbo pronominal
    1 ( por casualidad) encuentrose con algn to meet sb, bump into sb (colloq)
    2 ( recípr)

    ( por casualidad) to meet, bump into each other (colloq)
    b) [carreteras/líneas] to meet

    3 ( enf) ( inesperadamente) ‹billete/cartera to find, come across;

    4 (frml) ( estar) to be;

    el hotel se encuentra cerca de la estación the hotel is (located) near the station
    encuentro sustantivo masculino


    b) (Dep) (period) game

    encontrar verbo transitivo
    1 (algo/alguien buscado) to find: no encuentro el momento adecuado para decírselo, I can't find the right time to tell him
    2 (tropezar) to meet: encontré a Luisa en el cine, I met Luisa at the cinema
    encontrarás serias dificultades, you'll come up against serious difficulties
    3 (considerar, parecer) lo encuentro de mal gusto, I find it in bad taste
    encuentro sustantivo masculino
    1 meeting: fue un encuentro imprevisto, it was a chance meeting
    2 Dep match: perdieron el encuentro, they lost the match
    ' encuentro' also found in these entries:
    Spanish:
    algo
    - cita
    - constreñir
    - desmejorada
    - desmejorado
    - disponer
    - disputar
    - encontrar
    - enferma
    - enfermo
    - fugacidad
    - griposa
    - griposo
    - inesperada
    - inesperado
    - molesta
    - molesto
    - momento
    - perfectamente
    - reñida
    - reñido
    - resultar
    - accidental
    - afortunado
    - aparte
    - distinto
    - fatal
    - fortuito
    - fuera
    - ninguno
    - ocasional
    - pareja
    - sentido
    - vez
    English:
    anywhere
    - appointment
    - assignment
    - casual
    - close
    - drawback
    - encounter
    - find
    - fixture
    - focal point
    - international
    - meeting
    - missing
    - rendezvous
    - spectator
    - be
    - bout
    - meet
    - myself
    * * *
    nm
    1. [acción] meeting, encounter;
    tuvieron un encuentro fortuito they had a chance encounter o meeting;
    fijemos un lugar o [m5] sitio de encuentro let's decide on a place to meet;
    ir o [m5] salir al encuentro de alguien [para recibir] to go to meet sb;
    [para atacar] to confront sb;
    una dependienta fue a su encuentro a sales assistant came over to her;
    unos matones salieron a su encuentro some thugs made towards him
    2. [reunión] meeting;
    tener un encuentro con alguien to have a meeting with sb
    3. [congreso] conference
    4. [deportivo] game, match
    5. Mil skirmish
    * * *
    m
    1 meeting, encounter;
    ir al encuentro de alguien meet s.o., greet s.o.
    2 DEP game
    * * *
    1) : meeting, encounter
    2) : conference, congress
    * * *
    1. (reunión) meeting
    2. (partido) match [pl. matches]

    Spanish-English dictionary > encuentro

  • 2 sitio

    m.
    1 place (place).
    cambiar de sitio (con alguien) to change places (with somebody)
    en otro sitio elsewhere
    2 room, space (espacio).
    hacer sitio a alguien to make room for somebody
    ocupa mucho sitio it takes up a lot of room o space
    no queda más sitio there's no more room
    3 siege (cerco).
    4 taxi (de taxis). (Mexican Spanish)
    5 site, website.
    6 premises.
    7 taxi stand, taxi rank, cab stand, cab rank.
    8 situs.
    pres.indicat.
    1st person singular (yo) present indicative of spanish verb: sitiar.
    * * *
    1 (lugar) place
    2 (espacio) space, room
    3 (asiento) seat
    4 MILITAR siege
    \
    cambiar algo de sitio to move something
    cambiar de sitio con alguien to change places with somebody
    en estado de sitio MILITAR in a state of siege
    guardar sitio a alguien to keep a seat for somebody
    hacer sitio to make room (a, for)
    levantar el sitio MILITAR to raise the siege
    ocupar mucho sitio to take up a lot of space
    poner sitio MILITAR to besiege
    quedarse en el sitio figurado to snuff it, kick the bucket
    sitio web website
    * * *
    noun m.
    2) site, spot
    3) room, space
    * * *
    SM
    1) (=lugar) place

    en cualquier sitio — anywhere

    en ningún sitio, no lo encuentro en ningún sitio — I can't find it anywhere

    en ningún sitio se pasa tan bien como aquí — you'll enjoy yourself nowhere better than here, you won't enjoy yourself anywhere better than here

    en todos los sitios — everywhere

    2) (=espacio) room, space

    ¿hay sitio? — is there any room?

    ¿has encontrado sitio para aparcar? — have you found somewhere to park o a parking space?

    ¿tienes sitio para nosotros en tu casa? — do you have room for us in your house?

    3) (Mil) siege
    estado 1), b)
    4) (=sitio web) site
    5) CAm, Cono Sur (=solar) building site, vacant lot (EEUU)
    6) Caribe, Méx (Agr) small farm, smallholding
    7) LAm (=parada) taxi rank, cab rank ( esp EEUU)

    carro de sitio — taxi, cab ( esp EEUU)

    * * *
    1)
    a) ( lugar) place

    en el sitio — (Esp fam) dead

    poner a alguien en su sitio — (fam) to put somebody in his/her place

    b) ( espacio) room, space

    ¿hay sitio para todos? — is there (enough) room for everyone?

    c) (plaza, asiento)
    d) (Méx) ( parada de taxis) taxi stand o rank
    e) (Chi) ( terreno urbano) vacant lot
    2) (Mil) siege

    levantar el sitioto raise o lift the siege

    poner sitio a una ciudad — to lay siege to a city, to besiege a city

    * * *
    = locale, spot, site, siege, place, elbow room.
    Ex. Sudak is one of the most beautiful and tranquil locales on the Black Sea coast.
    Ex. There was also a spot from which, if you struck the floor with a hard rap of your heel, you could almost count the reverberations as the sound bounced from floor to ceiling to walls to floor.
    Ex. However, as phone systems improve, you can expect this to change too; more and more, you'll see smaller sites (even individuals home systems) connecting to the Internet.
    Ex. This article shows particular examples of librarians' determination to continue the library services during the siege of Sarajevo.
    Ex. Period and place can also be added to any heading, though there are restrictions on the latter: in certain subjects place takes preference over subject.
    Ex. People will work at a higher level when they have adequate elbow room for decision making.
    ----
    * administrador de sitio web = Web manager, webmaster.
    * ansias de cambiar de sitio = itchy feet.
    * a otro sitio = somewhere else.
    * buen sitio para pescar = fishing spot.
    * buscar en otro sitio = go + elsewhere.
    * como en casa no se está en ningún sitio = there's no place like home.
    * correr de un sitio para otro = rush around.
    * creación de sitio espejo = site mirroring.
    * cruzar la carretera por un sitio no autorizado = jaywalking, jaywalk.
    * dejar sitio a = make + room (for), make + way (for).
    * de un sitio a otro = back and forth.
    * de un sitio para otro = on the move.
    * el sitio adecuado en el momento adecuado = the right place at the right time.
    * en algunos sitios = in places.
    * encontrar su sitio = find + a home.
    * en cualquier otro sitio = anywhere else.
    * en cualquier sitio = everywhere, anywhere.
    * en estado de sitio = in a state of siege, under siege.
    * enlaces a sitios web = sitation.
    * en ningún sitio = anywhere along the line, nowhere.
    * en otro sitio = down the road, elsewhere, somewhere else.
    * en su sitio = in place.
    * en un sitio seguro = in a safe place, in safekeeping.
    * estar en el sitio justo en el momento preciso = be on the spot.
    * fijar una nota en un sitio público = post.
    * hacerse sitio = carve + niche.
    * hacer sitio = make + place.
    * hacer sitio a = make + room (for), make + way (for).
    * ir a otro sitio = go + elsewhere.
    * ir de un sitio a otro = shunt between.
    * ir de un sitio para otro = run around.
    * mantenerse en su sitio = stand + Posesivo + ground.
    * no llevar a ningún sitio = go + nowhere.
    * no parar mucho en un sitio = live out of + a suitcase.
    * no tener otro sitio donde recurrir = have + nowhere else to turn.
    * pasar de un sitio a otro = travel.
    * pegar una nota en un sitio público = post.
    * persona que cruza la carretera por un sitio no autorizado = jaywalker.
    * poner a Alguien en su sitio = knock + Nombre + off + Posesivo + pedestal, cut + Nombre + down to size.
    * poner en su sitio = put in + place.
    * poner una nota en un sitio público = post.
    * por todos sitios = everywhere.
    * quedarse en el mismo sitio = stay + put.
    * quedarse en el sitio = die + there and then, die on + the spot.
    * que pone a Uno en su sitio = humbling.
    * sin moverse del sitio = in place.
    * sitio aglomerado = crowded quarter.
    * sitio de aterrizaje = landing site.
    * sitio espejo = mirror site.
    * sitio frecuentado = hang out.
    * sitio para las piernas = legroom.
    * sitio pintoresco = beauty spot.
    * sitio web = Web site [website].
    * sitio web de empresa = business site, corporate site.
    * sitio web de información = content site, content Web site.
    * sitio web de universidad = academic site, university site.
    * * *
    1)
    a) ( lugar) place

    en el sitio — (Esp fam) dead

    poner a alguien en su sitio — (fam) to put somebody in his/her place

    b) ( espacio) room, space

    ¿hay sitio para todos? — is there (enough) room for everyone?

    c) (plaza, asiento)
    d) (Méx) ( parada de taxis) taxi stand o rank
    e) (Chi) ( terreno urbano) vacant lot
    2) (Mil) siege

    levantar el sitioto raise o lift the siege

    poner sitio a una ciudad — to lay siege to a city, to besiege a city

    * * *
    = locale, spot, site, siege, place, elbow room.

    Ex: Sudak is one of the most beautiful and tranquil locales on the Black Sea coast.

    Ex: There was also a spot from which, if you struck the floor with a hard rap of your heel, you could almost count the reverberations as the sound bounced from floor to ceiling to walls to floor.
    Ex: However, as phone systems improve, you can expect this to change too; more and more, you'll see smaller sites (even individuals home systems) connecting to the Internet.
    Ex: This article shows particular examples of librarians' determination to continue the library services during the siege of Sarajevo.
    Ex: Period and place can also be added to any heading, though there are restrictions on the latter: in certain subjects place takes preference over subject.
    Ex: People will work at a higher level when they have adequate elbow room for decision making.
    * administrador de sitio web = Web manager, webmaster.
    * ansias de cambiar de sitio = itchy feet.
    * a otro sitio = somewhere else.
    * buen sitio para pescar = fishing spot.
    * buscar en otro sitio = go + elsewhere.
    * como en casa no se está en ningún sitio = there's no place like home.
    * correr de un sitio para otro = rush around.
    * creación de sitio espejo = site mirroring.
    * cruzar la carretera por un sitio no autorizado = jaywalking, jaywalk.
    * dejar sitio a = make + room (for), make + way (for).
    * de un sitio a otro = back and forth.
    * de un sitio para otro = on the move.
    * el sitio adecuado en el momento adecuado = the right place at the right time.
    * en algunos sitios = in places.
    * encontrar su sitio = find + a home.
    * en cualquier otro sitio = anywhere else.
    * en cualquier sitio = everywhere, anywhere.
    * en estado de sitio = in a state of siege, under siege.
    * enlaces a sitios web = sitation.
    * en ningún sitio = anywhere along the line, nowhere.
    * en otro sitio = down the road, elsewhere, somewhere else.
    * en su sitio = in place.
    * en un sitio seguro = in a safe place, in safekeeping.
    * estar en el sitio justo en el momento preciso = be on the spot.
    * fijar una nota en un sitio público = post.
    * hacerse sitio = carve + niche.
    * hacer sitio = make + place.
    * hacer sitio a = make + room (for), make + way (for).
    * ir a otro sitio = go + elsewhere.
    * ir de un sitio a otro = shunt between.
    * ir de un sitio para otro = run around.
    * mantenerse en su sitio = stand + Posesivo + ground.
    * no llevar a ningún sitio = go + nowhere.
    * no parar mucho en un sitio = live out of + a suitcase.
    * no tener otro sitio donde recurrir = have + nowhere else to turn.
    * pasar de un sitio a otro = travel.
    * pegar una nota en un sitio público = post.
    * persona que cruza la carretera por un sitio no autorizado = jaywalker.
    * poner a Alguien en su sitio = knock + Nombre + off + Posesivo + pedestal, cut + Nombre + down to size.
    * poner en su sitio = put in + place.
    * poner una nota en un sitio público = post.
    * por todos sitios = everywhere.
    * quedarse en el mismo sitio = stay + put.
    * quedarse en el sitio = die + there and then, die on + the spot.
    * que pone a Uno en su sitio = humbling.
    * sin moverse del sitio = in place.
    * sitio aglomerado = crowded quarter.
    * sitio de aterrizaje = landing site.
    * sitio espejo = mirror site.
    * sitio frecuentado = hang out.
    * sitio para las piernas = legroom.
    * sitio pintoresco = beauty spot.
    * sitio web = Web site [website].
    * sitio web de empresa = business site, corporate site.
    * sitio web de información = content site, content Web site.
    * sitio web de universidad = academic site, university site.

    * * *
    A
    1 (lugar) place
    estuve todo el día yendo de un sitio a otro I spent the whole day going from one place to another
    ¿por qué cambiaste la tele de sitio? why did you move the TV?
    ¡qué sitio tan bonito! what a lovely spot o place!
    pon ese libro en su sitio put that book back in its place o back where it belongs
    déjalo por ahí, en cualquier sitio leave it anywhere over there o over there somewhere
    búscalo bien, en algún sitio tiene que estar have a good look for it, it must be around somewhere
    en el sitio ( fam); dead
    le dio un infarto y se quedó en el sitio he dropped dead of a heart attack
    poner a algn en su sitio ( fam); to put sb in his/her place
    2 ( Inf) Web site
    3 (espacio) room, space
    este sofá ocupa demasiado sitio this sofa takes up too much room o space
    ¿hay sitio para todos? is there (enough) room for everyone?
    hacer sitio to make room
    córrete un poco para hacerme sitio move along a bit and make room for me
    4
    (plaza, asiento): guárdame el sitio keep my seat o place
    le cambié de sitio I changed places with him
    déjale el sitio a esa señora let the lady sit down o give the lady your seat
    por aquí nunca hay sitio para aparcar there's never anywhere o ( AmE) anyplace to park around here
    5 ( Méx) (parada de taxis) taxi stand o rank
    6 ( Chi) (terreno urbano) vacant lot
    Compuesto:
    Web site
    B ( Mil) siege
    levantar el sitio to raise o lift the siege
    poner sitio a una ciudad to lay siege to a city, to besiege a city
    * * *

     

    Del verbo sitiar: ( conjugate sitiar)

    sitio es:

    1ª persona singular (yo) presente indicativo

    sitió es:

    3ª persona singular (él/ella/usted) pretérito indicativo

    Multiple Entries:
    sitiar    
    sitio
    sitiar ( conjugate sitiar) verbo transitivo
    a) (Mil) to besiege;



    sitio sustantivo masculino
    1
    a) ( lugar) place;


    cambié la tele de sitio I moved the TV;
    déjalo en cualquier sitio leave it anywhere;
    tiene que estar en algún sitio it must be around somewhere

    ¿hay sitio para todos? is there (enough) room for everyone?;

    hacer sitio to make room
    c) (plaza, asiento):

    guárdame el sitio keep my seat o place;

    le cambié el sitio I changed places with him
    d) (Inf): tb


    e) (Méx) ( parada de taxis) taxi stand o rank


    2 (Mil) siege
    sitiar verbo transitivo to besiege
    sitio 1 sustantivo masculino
    1 (espacio) room: no hay sitio para tres, there is no room for three
    hazme un sitio en el sofá, make room for me on the sofa
    2 (lugar) place: lo he leído en algún sitio, I've read it somewhere
    en cualquier sitio, anywhere
    en todos los sitios, everywhere
    3 (posición, lugar, función) place: éste no es mi sitio, this isn't my place
    ♦ Locuciones: poner a alguien en su sitio, to put sb in his/her place
    figurado quedarse en el sitio, to die
    sitio 2 m Mil siege
    ' sitio' also found in these entries:
    Spanish:
    achicar
    - adorno
    - amarre
    - aparte
    - cambiar
    - camino
    - cerco
    - comunicar
    - conducir
    - cualquier
    - dejar
    - destartalar
    - distribuir
    - entrañable
    - escabullirse
    - esnob
    - espacio
    - estado
    - estancia
    - guardar
    - hueca
    - hueco
    - ideal
    - llevarse
    - parte
    - permanecer
    - poner
    - punta
    - recoger
    - replantar
    - rodar
    - sacar
    - santuario
    - tal
    - torno
    - ver
    - viaje
    - volver
    - coger
    - gallinero
    - habitual
    - lado
    - obra
    - otro
    - puesto
    - traer
    - trasladar
    English:
    accessible
    - anywhere
    - approach
    - back
    - beauty spot
    - behind
    - belong
    - below
    - bombed-out
    - bottleneck
    - bursting
    - bust
    - busy
    - capture
    - change
    - change around
    - congested
    - convenient
    - cool
    - cut off
    - dark
    - death trap
    - definite
    - depart
    - desert
    - desolate
    - dismal
    - displacement
    - distant
    - drown
    - dull
    - dump
    - else
    - fashionable
    - feel
    - for
    - friendly
    - from
    - go
    - godforsaken
    - golf club
    - grim
    - hole
    - improve
    - in
    - inhospitable
    - inner
    - intimate
    - joint
    - jump out
    * * *
    sitio nm
    1. [lugar] place;
    lo tengo que haber dejado en algún sitio I must have left it somewhere;
    estuve una hora buscando un sitio para aparcar it took me an hour to find somewhere to park;
    cambiar de sitio (con alguien) to change places (with sb);
    cambié los muebles de sitio I changed the furniture round;
    en otro sitio elsewhere;
    en todos los sitios everywhere;
    hacer un sitio a alguien to make room for sb;
    Fam
    en el sitio: un camión lo atropelló y lo dejó en el sitio he was hit by a truck and died on the spot;
    le dio un ataque al corazón y se quedó en el sitio she had a heart attack and dropped dead on the spot;
    Fam
    poner a alguien en su sitio to put sb in their place
    2. [asiento] place, seat;
    está sentado en mi sitio you're sitting in my place o seat;
    no queda ni un sitio (libre) there isn't a single free seat;
    ¿me guardas un sitio? will you save me a place o seat?
    3. [espacio] room, space;
    aquí hay sitio para tres personas there's room o space for three people here;
    no va a haber sitio para todos there isn't going to be enough room o space for everybody;
    hacer sitio a alguien to make room for sb;
    ocupa mucho sitio it takes up a lot of room o space;
    no queda más sitio there's no more room;
    no tengo sitio para tantos libros I don't have enough room o space for all those books
    4. [cerco] siege
    5. Informát site
    sitio web website
    6. Méx [granja] small farm
    7. Méx [parada de taxis] taxi Br rank o US stand
    8. Chile [terreno] Br plot of land, US lot
    * * *
    m
    1 place;
    poner las cosas en su sitio fig straighten things out
    2 ( espacio) room;
    hacer sitio make room;
    ocupar mucho sitio take up a lot of room o space
    * * *
    sitio nm
    1) lugar: place, site
    vámonos a otro sitio: let's go somewhere else
    2) espacio: room, space
    hacer sitio a: to make room for
    3) : siege
    estado de sitio: state of siege
    4) Mex : taxi stand
    * * *
    1. (lugar) place
    2. (espacio) room

    Spanish-English dictionary > sitio

  • 3 anywhere

    adverb (in any place at all: Have you seen my gloves anywhere?; I can't find them anywhere; `Where will I put these?' `Anywhere will do.') en alguna parte; en ninguna parte; en cualquier parte
    anywhere1 adv
    1. en algún sitio / en alguna parte
    have you seen my watch anywhere? ¿has visto mi reloj en alguna parte?
    2. a algún sitio / a alguna parte
    are you going anywhere this weekend? ¿vas a algún sitio este fin de semana?
    3. en ningún sitio / en ninguna parte
    4. a ningún sitio / a ninguna parte
    5. donde sea / en cualquier sitio / a cualquier sitio
    sit anywhere you like siéntate donde sea / siéntate donde quieras
    anywhere2 pron
    1. algún sitio / algún lugar
    is there anywhere I can buy a film? ¿hay algún sitio donde pueda comprar un carrete?
    2. ningún sitio / ningún lugar
    tr['enɪweəSMALLr/SMALL]
    1 (in questions - situation) en algún sitio, en alguna parte; (- direction) a algún sitio, a alguna parte
    have you seen my keys anywhere? ¿has visto mis llaves en alguna parte?
    are you going anywhere this weekend? ¿vas a algún sitio el fin de semana?
    2 (negative - situation) en ningún sitio, en ninguna parte; (- direction) a ningún sitio, a ninguna parte
    3 (no matter where - situation) donde sea, en cualquier sitio; (- direction) a donde sea, a cualquier sitio
    they can cost anywhere between £5 and £5000 el precio va desde cinco libras a cinco mil
    anywhere ['ɛni.hwɛr] adv
    1) : en algún sitio, en alguna parte
    do you see it anywhere?: ¿lo ves en alguna parte?
    2) : en ningún sitio, por ninguna parte
    I can't find it anywhere: no puedo encontrarlo por ninguna parte
    3) : en cualquier parte, dondequiera, donde sea
    put it anywhere: ponlo dondequiera
    adv.
    adondequiera adv.
    dondequiera adv.
    en cualquier parte adv.

    I 'enihwer, 'eniweə(r)
    1)
    a) ( no matter where) en cualquier sitio or lugar or lado
    b) (in, to any unspecified place)

    have you seen my book anywhere? — ¿has visto mi libro por alguna parte or por algún lado?

    2)

    anywhere near: is it anywhere near Portland? ¿queda cerca de Portland?; we aren't anywhere near ready yet — todavía no estamos listos ni mucho menos


    II

    is there anywhere that sells oysters? — ¿hay algún sitio or lugar donde vendan ostras?

    ['enɪwɛǝ(r)]
    1. ADV
    1) (in questions) (location) en alguna parte, en algún lugar or sitio; (direction) a alguna parte, a algún lugar or sitio

    have you seen my coat anywhere? — ¿has visto mi abrigo en or por alguna parte?, ¿has visto mi abrigo por algún sitio?

    can you see him anywhere? — ¿le ves por alguna parte or por algún sitio?

    did you visit anywhere else? — ¿visitasteis algún otro sitio?

    2) (+ negatives, implied negatives) (location) por or en ninguna parte, por or en ningún sitio; (direction) a ninguna parte, a ningún sitio

    I can't find it anywhereno lo encuentro por or en ninguna parte, no lo encuentro por or en ningún sitio

    I'm not going anywhere — no voy a ninguna parte, no voy a ningún sitio

    he was first and the rest didn't come anywhere — él se clasificó primero y los demás quedaron muy por debajo

    it's not available anywhere else — no lo tienen en ningún otro sitio, no lo tienen en ninguna otra parte

    I wouldn't live anywhere else — no viviría en ninguna otra parte, no viviría en ningún otro sitio

    I'm not going to live just anywhere — yo no voy a vivir en cualquier sitio

    it isn't anywhere near Castroforte — está bastante lejos de Castroforte

    it isn't anywhere near enough * (sum of money) con eso no hay suficiente ni mucho menos

    3) (in affirmative sentences) en cualquier parte

    anywhere you go you'll see the same — dondequiera que vayas verás lo mismo, verás lo mismo en cualquier parte a donde vayas

    you can buy stamps almost anywhere — se pueden comprar sellos casi en cualquier sitio

    she could have been anywhere between 30 and 50 years old — podría haber tenido desde 30 hasta 50 años

    it would be the same anywhere elsesería lo mismo en cualquier otra parte

    anywhere from 200 to 300 — (US) entre 200 y 300

    anywhere in the worlden cualquier parte del mundo

    2.
    PRON

    we haven't found anywhere else to live — no hemos encontrado ningún otro sitio para vivir

    it's miles from anywhere — está completamente aislado

    a plane ticket to anywhere in the world — un billete de avión a cualquier parte del mundo

    * * *

    I ['enihwer, 'eniweə(r)]
    1)
    a) ( no matter where) en cualquier sitio or lugar or lado
    b) (in, to any unspecified place)

    have you seen my book anywhere? — ¿has visto mi libro por alguna parte or por algún lado?

    2)

    anywhere near: is it anywhere near Portland? ¿queda cerca de Portland?; we aren't anywhere near ready yet — todavía no estamos listos ni mucho menos


    II

    is there anywhere that sells oysters? — ¿hay algún sitio or lugar donde vendan ostras?

    English-spanish dictionary > anywhere

  • 4 encontrar

    v.
    1 to find.
    lo encontré durmiendo I found him sleeping
    Ella encuentra monedas en la calle She finds coins in the street.
    Ella encontró su destino She found her destiny.
    2 to encounter (dificultades).
    3 to find.
    no lo encuentro tan divertido como dice la gente I don't find it o think it is as funny as people say
    no sé qué le encuentran a ese pintor I don't know what they see in that painter
    4 to meet, to encounter, to come upon, to find.
    Ella encontró a su media naranja She met her better half.
    * * *
    Conjugation model [ CONTAR], like link=contar contar
    1 (gen) to find
    2 (una persona sin buscar) to come across, meet, bump into
    3 (dificultades) to run into, come up against
    4 (creer) to think, find
    5 (notar) to find
    6 (chocar) to collide
    1 (estar) to be
    2 (persona) to meet; (por casualidad) to bump into, run into, meet
    3 (dificultades) to run into
    4 (chocar) to collide
    5 figurado (sentirse) to feel, be
    \
    encontrarse con ganas de hacer algo / encontrarse con fuerzas para hacer algo to feel like doing something
    * * *
    verb
    2) meet
    * * *
    1. VT
    1) (=hallar buscando) to find

    no encuentro mi nombre en la listaI can't find o see my name on the list

    2) [por casualidad] [+ objeto, dinero] to find, come across; [+ persona] to meet, run into

    le encontraron un tumor — they found him to have a tumour, he was found to have a tumour

    encontrar a algn haciendo algo — to find sb doing sth

    3) [+ oposición] to meet with, encounter; [+ problema] to find, encounter, come across

    encontrar dificultades — to encounter difficulties, run into trouble

    4) (=percibir) to see
    5) (=considerar) to find

    ¿encuentras el libro fácil de leer? — do you find the book easy to read?

    ¿cómo encontraste a tus padres después del viaje? — how did you find your parents after the trip?

    ¿qué tal me encuentras? — how do I look?

    2.
    See:
    * * *
    1.
    verbo transitivo
    1)
    a) ( buscando) <casa/trabajo/persona> to find
    b) ( casualmente) <cartera/billete> to find, come across
    2) ( descubrir) <falta/error> to find, spot; <cáncer/quiste> to find, discover
    3) <obstáculo/dificultad> to meet (with), encounter

    allí encontró la muerte — (period) he met his death there

    4) (+ compl)

    ¿cómo encontraste el país? — how did the country seem to you?

    2.
    1) encontrarse v pron
    2)

    encontrarse con alguien — to meet somebody, bump into somebody (colloq)

    b) (refl) (Psic) tb
    3) (recípr)
    a) ( reunirse) to meet; ( por casualidad) to meet, bump into each other (colloq)
    b) carreteras/líneas to meet
    4) (enf) ( inesperadamente) < persona> to meet, bump into (colloq); <billete/cartera> to find, come across
    5) (frml) ( estar) to be
    * * *
    = dig up, encounter, find, locate, spot, trace, track, turn up, find + Posesivo + way to, disinter, ferret out, root out, lay + hands on, come by, track down, bump into.
    Ex. The list of changed headings is almost literally endless if you have the patience to dig them all up.
    Ex. This simple observation also goes some of the way towards explaining the variety of tools, methods and systems which are encountered in the organisation knowledge.
    Ex. Wherever abstracts are found they are included to save the user's time in information gathering and selection.
    Ex. This order suffices for a list whose purpose is to identify and locate documents, whose bibliographic details are already known.
    Ex. When all necessary amendments have been spotted, edit the draft abstract and make any improvements to the style that are possible.
    Ex. The author approach remains an important means of tracing a specific document.
    Ex. The index fields are used for tracking annual indexes.
    Ex. Although I have not done a complete analytical search of library literature for discussions of the structures of catalogs, preliminary searches have turned up little except for historical discussions.
    Ex. He found his way quickly and easily to the materials he needed.
    Ex. Tests such as this one will often disinter the real citation intended but it is a time consuming task.
    Ex. As a rule analysts are left on their own to ferret out useful and appropriate areas to be investigated.
    Ex. The article has the title ' Rooting out journals on the Net'.
    Ex. It is, therefore, expedient to look into history to lay hands on the root of the problem.
    Ex. This article shows how teachers came by such information and the use they made it of in their work.
    Ex. In stepping away from the genre's glamorous robberies and flashy lifestyle, this stealthy, potent movie tracks down the British gangster icon to its inevitable end.
    Ex. Slake is such a dreamer that he bumps into lampposts.
    ----
    * buscar y encontrar = match.
    * difícil de encontrar = hard-to-find.
    * dificultad + encontrarse = difficulty + lie.
    * el que lo encuentre se lo queda = finders keepers.
    * encontrar aceptación = find + favour, find + acceptance, find + a home.
    * encontrar + Adjetivo + de + Infinitivo = find it + Adjetivo + to + Infinitivo.
    * encontrar afinidades = find + common ground.
    * encontrar Algo demasiado difícil = be out of + Posesivo + league.
    * encontrar Algo difícil = have + a hard time, have + a tough time.
    * encontrar alojamiento = find + a home.
    * encontrar aplicación práctica = find + application.
    * encontrar casa = find + a home.
    * encontrar confortable = find + comfortable.
    * encontrar cosas comunes = find + common ground.
    * encontrar defectos = fault.
    * encontrar defectos en = find + fault with, see + faults in.
    * encontrar difícil de explicar = be hard put to explain.
    * encontrar difícil + Infinitivo = find it hard to + Infinitivo.
    * encontrar dificultades = encounter + difficulties, encounter + limitations.
    * encontrar eco en = find + echo in.
    * encontrar el camino = wayfinding, wind + Posesivo + way.
    * encontrar el camino de vuelta = find + Posesivo + way back.
    * encontrar el dinero = come up with + the money.
    * encontrar el equilibrio = strike + the right note.
    * encontrar el modo de = find + way of/to.
    * encontrar el modo de paliar un problema = find + way (a)round + problem.
    * encontrar el modo de regresar = find + Posesivo + way back.
    * encontrar el punto medio = strike + the right note.
    * encontrar el tiempo = make + an opportunity.
    * encontrar en abundancia = find + in abundance.
    * encontrar evidencias = find + evidence.
    * encontrar expresión = find + expression.
    * encontrar información = dredge up + information.
    * encontrar justificación = build + a case for.
    * encontrar la forma de = devise + ways.
    * encontrar la horma de + Posesivo + zapato = meet + Posesivo + match.
    * encontrar la realización de Uno = be + Posesivo + big scene.
    * encontrar la salida a = find + a/the way out of.
    * encontrarle defectos a todo = nitpick.
    * encontrarle el truco a Algo = have + a handle on, get + a handle on.
    * encontrarle el truquillo a Algo = have + a handle on, get + a handle on.
    * encontrarle faltas a todo = nitpick.
    * encontrar limitaciones = encounter + limitations.
    * encontrar muy difícil = be hard-pushed to.
    * encontrar oposición = meet with + opposition, find + opposition.
    * encontrar placer = find + delight, find + enjoyment.
    * encontrar por casualidad = come across, chance on/upon, stumble on.
    * encontrar pruebas = find + evidence.
    * encontrarse = occur, be positioned, reside, stand on, come upon, be poised, meet up, find + Reflexivo.
    * encontrarse a gusto = be at ease.
    * encontrarse ante un reto = in the face of + challenge.
    * encontrarse cara a cara = come + face to face.
    * encontrarse con = meet, run into, cross + Posesivo + path.
    * encontrarse con dificultades = run up against + difficulties.
    * encontrarse confortable = be at ease.
    * encontrarse con problemas = run into + trouble.
    * encontrarse con sorpresas = encounter + surprises.
    * encontrarse con una barrera = face + barrier.
    * encontrarse con una limitación = face + limitation.
    * encontrarse con una situación = come across + situation, meet + situation.
    * encontrarse con una sorpresa desagradable = rude awakening + be in store, be in for a rude awakening.
    * encontrarse con una traba = face + limitation, face + barrier.
    * encontrarse con un obstáculo = face + obstacle.
    * encontrarse con un problema = encounter + problem, meet with + problem, run up against + issue, come across + problem.
    * encontrarse en = lie (in), be based at.
    * encontrarse en casa = be in.
    * encontrarse en dificultades = find + Reflexivo + in difficulties.
    * encontrarse en el trasfondo de = lie at + the root of.
    * encontrarse en una mejor situación económica = be economically better off.
    * encontrarse en un dilema = be caught in a conundrum.
    * encontrarse en un impás = face + impasse.
    * encontrarse en ventaja = find + Reflexivo + at an advantage.
    * encontrarse fuera de lugar = be out of + Posesivo + element, be out of place.
    * encontrar simpatizadores = find + friends.
    * encontrar suerte = be in for a good thing, come in for + a good thing, be into a good thing.
    * encontrar su propio modo de actuar = find + Posesivo + own way.
    * encontrar su sitio = find + a home.
    * encontrar tiempo = find + time.
    * encontrar trabajo = find + a job.
    * encontrar trabajo en una biblioteca = join + library.
    * encontrar una salida a = find + a/the way out of.
    * encontrar una solución = find + solution, develop + solution.
    * encontrar un chollo = come in for + a good thing, be in for a good thing, be into a good thing.
    * encontrar un equilibrio = find + a balance.
    * encontrar un hueco = find + a home.
    * encontrar un término medio entre... y = tread + a middle path between... and.
    * intentar encontrar un término medio entre... y... = tread + a delicate line between... and.
    * no encontrar nada + Adjetivo = find far from + Adjetivo.
    * no encontrar palabras = be at a loss for words, be lost for words.
    * orígenes + encontrarse = origins + lie.
    * problema + encontrarse = problem + lie.
    * respuesta + encontrar = answer + lie.
    * ser difícil de encontrar = be hard to find.
    * solución + encontrarse en = solution + lie in.
    * * *
    1.
    verbo transitivo
    1)
    a) ( buscando) <casa/trabajo/persona> to find
    b) ( casualmente) <cartera/billete> to find, come across
    2) ( descubrir) <falta/error> to find, spot; <cáncer/quiste> to find, discover
    3) <obstáculo/dificultad> to meet (with), encounter

    allí encontró la muerte — (period) he met his death there

    4) (+ compl)

    ¿cómo encontraste el país? — how did the country seem to you?

    2.
    1) encontrarse v pron
    2)

    encontrarse con alguien — to meet somebody, bump into somebody (colloq)

    b) (refl) (Psic) tb
    3) (recípr)
    a) ( reunirse) to meet; ( por casualidad) to meet, bump into each other (colloq)
    b) carreteras/líneas to meet
    4) (enf) ( inesperadamente) < persona> to meet, bump into (colloq); <billete/cartera> to find, come across
    5) (frml) ( estar) to be
    * * *
    = dig up, encounter, find, locate, spot, trace, track, turn up, find + Posesivo + way to, disinter, ferret out, root out, lay + hands on, come by, track down, bump into.

    Ex: The list of changed headings is almost literally endless if you have the patience to dig them all up.

    Ex: This simple observation also goes some of the way towards explaining the variety of tools, methods and systems which are encountered in the organisation knowledge.
    Ex: Wherever abstracts are found they are included to save the user's time in information gathering and selection.
    Ex: This order suffices for a list whose purpose is to identify and locate documents, whose bibliographic details are already known.
    Ex: When all necessary amendments have been spotted, edit the draft abstract and make any improvements to the style that are possible.
    Ex: The author approach remains an important means of tracing a specific document.
    Ex: The index fields are used for tracking annual indexes.
    Ex: Although I have not done a complete analytical search of library literature for discussions of the structures of catalogs, preliminary searches have turned up little except for historical discussions.
    Ex: He found his way quickly and easily to the materials he needed.
    Ex: Tests such as this one will often disinter the real citation intended but it is a time consuming task.
    Ex: As a rule analysts are left on their own to ferret out useful and appropriate areas to be investigated.
    Ex: The article has the title ' Rooting out journals on the Net'.
    Ex: It is, therefore, expedient to look into history to lay hands on the root of the problem.
    Ex: This article shows how teachers came by such information and the use they made it of in their work.
    Ex: In stepping away from the genre's glamorous robberies and flashy lifestyle, this stealthy, potent movie tracks down the British gangster icon to its inevitable end.
    Ex: Slake is such a dreamer that he bumps into lampposts.
    * buscar y encontrar = match.
    * difícil de encontrar = hard-to-find.
    * dificultad + encontrarse = difficulty + lie.
    * el que lo encuentre se lo queda = finders keepers.
    * encontrar aceptación = find + favour, find + acceptance, find + a home.
    * encontrar + Adjetivo + de + Infinitivo = find it + Adjetivo + to + Infinitivo.
    * encontrar afinidades = find + common ground.
    * encontrar Algo demasiado difícil = be out of + Posesivo + league.
    * encontrar Algo difícil = have + a hard time, have + a tough time.
    * encontrar alojamiento = find + a home.
    * encontrar aplicación práctica = find + application.
    * encontrar casa = find + a home.
    * encontrar confortable = find + comfortable.
    * encontrar cosas comunes = find + common ground.
    * encontrar defectos = fault.
    * encontrar defectos en = find + fault with, see + faults in.
    * encontrar difícil de explicar = be hard put to explain.
    * encontrar difícil + Infinitivo = find it hard to + Infinitivo.
    * encontrar dificultades = encounter + difficulties, encounter + limitations.
    * encontrar eco en = find + echo in.
    * encontrar el camino = wayfinding, wind + Posesivo + way.
    * encontrar el camino de vuelta = find + Posesivo + way back.
    * encontrar el dinero = come up with + the money.
    * encontrar el equilibrio = strike + the right note.
    * encontrar el modo de = find + way of/to.
    * encontrar el modo de paliar un problema = find + way (a)round + problem.
    * encontrar el modo de regresar = find + Posesivo + way back.
    * encontrar el punto medio = strike + the right note.
    * encontrar el tiempo = make + an opportunity.
    * encontrar en abundancia = find + in abundance.
    * encontrar evidencias = find + evidence.
    * encontrar expresión = find + expression.
    * encontrar información = dredge up + information.
    * encontrar justificación = build + a case for.
    * encontrar la forma de = devise + ways.
    * encontrar la horma de + Posesivo + zapato = meet + Posesivo + match.
    * encontrar la realización de Uno = be + Posesivo + big scene.
    * encontrar la salida a = find + a/the way out of.
    * encontrarle defectos a todo = nitpick.
    * encontrarle el truco a Algo = have + a handle on, get + a handle on.
    * encontrarle el truquillo a Algo = have + a handle on, get + a handle on.
    * encontrarle faltas a todo = nitpick.
    * encontrar limitaciones = encounter + limitations.
    * encontrar muy difícil = be hard-pushed to.
    * encontrar oposición = meet with + opposition, find + opposition.
    * encontrar placer = find + delight, find + enjoyment.
    * encontrar por casualidad = come across, chance on/upon, stumble on.
    * encontrar pruebas = find + evidence.
    * encontrarse = occur, be positioned, reside, stand on, come upon, be poised, meet up, find + Reflexivo.
    * encontrarse a gusto = be at ease.
    * encontrarse ante un reto = in the face of + challenge.
    * encontrarse cara a cara = come + face to face.
    * encontrarse con = meet, run into, cross + Posesivo + path.
    * encontrarse con dificultades = run up against + difficulties.
    * encontrarse confortable = be at ease.
    * encontrarse con problemas = run into + trouble.
    * encontrarse con sorpresas = encounter + surprises.
    * encontrarse con una barrera = face + barrier.
    * encontrarse con una limitación = face + limitation.
    * encontrarse con una situación = come across + situation, meet + situation.
    * encontrarse con una sorpresa desagradable = rude awakening + be in store, be in for a rude awakening.
    * encontrarse con una traba = face + limitation, face + barrier.
    * encontrarse con un obstáculo = face + obstacle.
    * encontrarse con un problema = encounter + problem, meet with + problem, run up against + issue, come across + problem.
    * encontrarse en = lie (in), be based at.
    * encontrarse en casa = be in.
    * encontrarse en dificultades = find + Reflexivo + in difficulties.
    * encontrarse en el trasfondo de = lie at + the root of.
    * encontrarse en una mejor situación económica = be economically better off.
    * encontrarse en un dilema = be caught in a conundrum.
    * encontrarse en un impás = face + impasse.
    * encontrarse en ventaja = find + Reflexivo + at an advantage.
    * encontrarse fuera de lugar = be out of + Posesivo + element, be out of place.
    * encontrar simpatizadores = find + friends.
    * encontrar suerte = be in for a good thing, come in for + a good thing, be into a good thing.
    * encontrar su propio modo de actuar = find + Posesivo + own way.
    * encontrar su sitio = find + a home.
    * encontrar tiempo = find + time.
    * encontrar trabajo = find + a job.
    * encontrar trabajo en una biblioteca = join + library.
    * encontrar una salida a = find + a/the way out of.
    * encontrar una solución = find + solution, develop + solution.
    * encontrar un chollo = come in for + a good thing, be in for a good thing, be into a good thing.
    * encontrar un equilibrio = find + a balance.
    * encontrar un hueco = find + a home.
    * encontrar un término medio entre... y = tread + a middle path between... and.
    * intentar encontrar un término medio entre... y... = tread + a delicate line between... and.
    * no encontrar nada + Adjetivo = find far from + Adjetivo.
    * no encontrar palabras = be at a loss for words, be lost for words.
    * orígenes + encontrarse = origins + lie.
    * problema + encontrarse = problem + lie.
    * respuesta + encontrar = answer + lie.
    * ser difícil de encontrar = be hard to find.
    * solución + encontrarse en = solution + lie in.

    * * *
    vt
    A
    1 (buscando) ‹casa/trabajo/persona› to find
    por fin encontró el vestido que quería she finally found the dress she wanted
    no encuentro mi nombre en la lista I can't see o find my name on the list
    ¿dónde puedo encontrar al director? where can I find the manager?
    no encontré entradas para el teatro I couldn't get tickets for the theater
    yo a esto no le encuentro lógica I can't see the logic in this
    lo encontré llorando I found him crying
    2 (casualmente) ‹cartera/billete› to find, come across, come upon o on
    lo encontré (de casualidad) I found it o came across it o came on o upon it (by chance)
    B (descubrir) ‹falta/error› to find, spot; ‹cáncer/quiste› to find, discover
    le encontraron un tumor they found o discovered that he had a tumor
    C ‹obstáculo/dificultad› to meet with, meet, encounter
    no encontró ninguna oposición a su plan his plan didn't meet with o come up against o encounter any opposition
    el accidente donde encontró la muerte ( period); the accident in which he met his death
    Sentido II (+ compl):
    te encuentro muy cambiado you've changed a lot, you look very different
    ¡qué bien te encuentro! you look so well!
    encuentro ridículo todo este protocolo I find all this formality ridiculous, all this formality seems ridiculous to me
    ¿cómo encontraste el país después de tantos años? what did you make of the country o how did the country seem to you after all these years?
    encontré muy acertadas sus intervenciones I found his comments very relevant, I thought his comments were very relevant
    la encuentro muy desmejorada she seems a lot worse
    lo encuentro muy aburrido I find him very boring, I think he is very boring
    encontré la puerta cerrada I found the door shut
    A
    1 (por casualidad) encontrarse CON algn to meet sb, bump o run INTO sb ( colloq)
    2 ( refl) ( Psic) tb
    encontrarse a sí mismo to find oneself
    B ( recípr)
    1 (reunirse) to meet; (por casualidad) to meet, bump o run into each other ( colloq)
    hemos quedado en encontrarnos en la estación we've arranged to meet at the station
    2 «carreteras/líneas» to meet
    C ( enf) (inesperadamente) ‹persona› to meet, bump o run into ( colloq); ‹billete/cartera› to find, come across, come on
    cuando volvió se encontró la casa patas arriba when he returned he found the house in a mess
    encontrarse CON algo:
    cuando volví me encontré con que todos se habían ido I got back to find that they had all gone, when I got back I found they had all gone
    A (en un estado, una situación) to be
    hoy me encuentro mucho mejor I am feeling a lot better today
    el enfermo se encuentra fuera de peligro the patient is out of danger
    la oficina se encontraba vacía the office was empty
    no se encuentra con fuerzas para continuar he doesn't have the strength to go on
    el jefe se encuentra en una reunión the boss is in a meeting
    la catedral se encuentra en el centro de la ciudad the cathedral is situated in the city center
    entre las obras expuestas se encuentra su famosa Última Cena among the works on display is his famous Last Supper
    en este momento el doctor no se encuentra the doctor is not here o is not in at the moment
    * * *

     

    encontrar ( conjugate encontrar) verbo transitivo
    1
    a) ( buscando) ‹casa/trabajo/persona to find;


    no le encuentro lógica I can't see the logic in it
    b) ( casualmente) ‹cartera/billete to find, come across

    c) ( descubrir) ‹falta/error to find, spot;

    cáncer/quiste to find, discover
    d)obstáculo/dificultad to meet (with), encounter

    2 (+ compl):

    lo encuentro ridículo I find it ridiculous;
    ¿cómo encontraste el país? how did the country seem to you?
    encontrarse verbo pronominal
    1 ( por casualidad) encontrarse con algn to meet sb, bump into sb (colloq)
    2 ( recípr)

    ( por casualidad) to meet, bump into each other (colloq)
    b) [carreteras/líneas] to meet

    3 ( enf) ( inesperadamente) ‹billete/cartera to find, come across;

    4 (frml) ( estar) to be;

    el hotel se encuentra cerca de la estación the hotel is (located) near the station
    encontrar verbo transitivo
    1 (algo/alguien buscado) to find: no encuentro el momento adecuado para decírselo, I can't find the right time to tell him
    2 (tropezar) to meet: encontré a Luisa en el cine, I met Luisa at the cinema
    encontrarás serias dificultades, you'll come up against serious difficulties
    3 (considerar, parecer) lo encuentro de mal gusto, I find it in bad taste
    ' encontrar' also found in these entries:
    Spanish:
    acertar
    - aparecer
    - aterrizar
    - atinar
    - colocarse
    - desconocer
    - discografía
    - fórmula
    - hallar
    - horma
    - mariposear
    - parte
    - buscar
    - dar
    - encuentra
    - esquivo
    - solución
    - ver
    English:
    bear
    - difficulty
    - dig around
    - discover
    - find
    - fit in
    - flesh
    - forgetful
    - get
    - grade
    - housekeeper
    - intensify
    - intimate
    - locate
    - lodging
    - loophole
    - pent-up
    - replacement
    - scrabble
    - speed up
    - store up
    - strike
    - traceable
    - trail
    - try
    - be
    - come
    - encounter
    - explain
    - fumble
    - high
    - meet
    - run
    - seek
    - solve
    - spot
    - stumble
    - time
    - word
    - work
    * * *
    vt
    1. [buscando, por casualidad] to find;
    he encontrado el paraguas I've found my umbrella;
    encontré el libro que buscaba I found the book I was looking for;
    le han encontrado un cáncer they've diagnosed her as having cancer;
    encontré la mesa puesta I found the table already set;
    lo encontré durmiendo I found him sleeping;
    no encuentro palabras para expresar mi gratitud I can't find the words to express my gratitude;
    CSur Fam
    encontrar la vuelta a algo to get to grips with sth
    2. [dificultades] to encounter;
    no encontraron ninguna oposición al proyecto they encountered no opposition to the project
    3. [juzgar, considerar] to find;
    encontré muy positivos tus comentarios I found your comments very positive;
    encuentro infantil tu actitud I find your attitude childish;
    encuentro la ciudad/a tu hermana muy cambiada the city/your sister has changed a lot, I find the city/your sister much changed;
    no lo encuentro tan divertido como dice la gente I don't find it o think it is as funny as people say;
    no sé qué le encuentran a ese pintor I don't know what they see in that painter
    * * *
    v/t find
    * * *
    encontrar {19} vt
    1) hallar: to find
    2) : to encounter, to meet
    * * *
    encontrar vb to find [pt. & pp. found]
    ¿has encontrado las llaves? have you found your keys?

    Spanish-English dictionary > encontrar

  • 5 lugar

    m.
    1 place.
    en algún lugar somewhere
    no lo veo por ningún lugar I can't see it anywhere
    vuelve a ponerlo todo en su lugar put everything back where it belongs
    yo en tu lugar if I were you
    lugar de encuentro meeting place
    lugar de trabajo place of work
    2 place, town.
    las gentes del lugar the local people
    lugar de nacimiento place of birth
    3 position (post).
    en primer/segundo lugar in the first/second place, firstly/secondly
    4 room, space.
    aquí ya no hay lugar para más gente there's no room for anyone else here
    * * *
    1 (sitio, ciudad) place
    2 (posición, situación) place, position
    ¿qué lugar ocupa en la empresa? what's her position in the company?
    3 (espacio) room, space
    \
    dar lugar a to give rise to
    dejar a alguien en mal lugar to make somebody look foolish, show somebody up
    en lugar de instead of
    fuera de lugar (descolocado) out of place 2 (inoportuno) inappropriate
    hacer lugar to make room
    no ha lugar la protesta objection overruled
    sin lugar a dudas undoubtedly
    tener lugar to take place
    lugar común commonplace
    * * *
    noun m.
    - tener lugar
    * * *
    SM
    1) (=sitio) place

    algún lugar — somewhere

    los Santos Lugares — the Holy Places

    lugar común — cliché, commonplace

    composición 3)
    2) (=posición)
    a) [en lista, carrera, trabajo]

    en primer lugar, se han clasificado en primer lugar — they have qualified in first place

    en primer lugar, me gustaría agradecer la invitación — first of all o firstly, I would like to thank you for inviting me

    b) (=situación)

    yo, en tu lugar, no iría — I wouldn't go if I were you

    en su lugar, ¡descanso! — (Mil) stand easy!

    dejar a algn en buen/mal lugar — [comportamiento] to reflect well/badly on sb; [persona] to make sb look good/bad

    estar fuera de lugar — to be out of place

    c)

    en lugar deinstead of

    vino el portavoz en lugar del ministro — the spokesman came instead of the minister, the spokesman came in the minister's place

    ¿puedo asistir yo en su lugar? — can I go instead?

    en lugar de escribir, me llamó por teléfono — instead of writing, he called me

    en lugar de ir a la piscina, ¿por qué no vamos a la playa? — why don't we go to the beach instead of the swimming pool?

    3) (=ocasión) opportunity, chance

    dar lugar a algo — to give rise to sth, lead to sth

    dejar lugar a algo — to leave room for sth

    sin lugar a dudas — without doubt, undoubtedly

    no ha lugar, una reacción tan fuerte, francamente no ha lugar — there is no need for such a violent response

    -¡protesto! -no ha lugar — (Jur) "objection!" - "overruled"

    tener lugar — to take place, happen, occur

    4) (=espacio) room, space

    ¿hay lugar? — is there any room?

    5) (=localidad) place

    En un lugar de la Mancha... — Somewhere in La Mancha...

    las gentes del lugar — the local people, the locals

    lugar de nacimiento[gen] birthplace; [en impreso] place of birth

    * * *
    1) ( sitio) place
    2) (localidad, región)
    3)
    a) ( espacio libre) room

    hacer lugar para alguien/algo — to make room o space for somebody/something

    b) ( asiento) seat
    4)
    a) ( situación) place

    yo en tu lugar... — if I were you...

    b) (en organización, jerarquía) place

    se clasificó en primer/quinto lugar — she finished in first/fifth place

    5)

    dar lugar a — (a una disputa, a comentarios) to provoke, give rise to

    6) (Der)

    en primer lugar: se tratarán en primer lugar they will be dealt with first; en primer lugar porque... first of all o firstly because...; en último lugar: y en último lugar... and finally o lastly...; a como dé/diera lugar (AmL): se trata de venderlo a como dé lugar the idea is to sell it any way we can; a como diera lugar yo iba a entrar one way or another I was going to get in; dejar a alguien en mal lugar to put somebody in an awkward position; poner a alguien en su lugar to put somebody in her/his place; sin lugar a dudas without doubt, undoubtedly; tener lugar — to take place

    * * *
    = area, locality, location, place, locus [loci, -pl.], site, spot, slot.
    Ex. The area in which standards for bibliographic description have had the most impact is in catalogues and catalogue record data bases.
    Ex. To overcome these problems users must think of all the various names that might have been applied, and must understand something of the geography and administration of the locality concerned.
    Ex. Having been alerted to the existence of a document, the user needs information concerning the actual location of the document, in order that the document may be read.
    Ex. Period and place can also be added to any heading, though there are restrictions on the latter: in certain subjects place takes preference over subject.
    Ex. The locus of government policy making has been shifted to the Ministry of Research and Technology.
    Ex. Here, families from many different communities were up-rooted and resettled on greenfield sites, many miles away from relatives and friends.
    Ex. There was also a spot from which, if you struck the floor with a hard rap of your heel, you could almost count the reverberations as the sound bounced from floor to ceiling to walls to floor.
    Ex. These frames are of different types and have slots also of different types, which can be filled by other frames.
    ----
    * asignar un lugar = give + Nombre + a place in.
    * auxiliares de lugar = area table.
    * cambiar de lugar = relocate, resite [re-site].
    * cambio de lugar = relocation.
    * cambio + tener lugar = change + take place.
    * colocación fuera de lugar = misplacement.
    * colocado en lugar erróneo = misplaced.
    * colocar en el lugar donde = put in + the place where.
    * colocar en su lugar = drop into + place.
    * colocar en un lugar = put into + place.
    * colocar en un lugar erróneo = misplace.
    * confinado a un lugar concreto = site-bound.
    * conseguir ocupar un lugar específico = secure + a niche.
    * Consejo Internacional de Museos y Lugares de Interés (ICOMS) = International Council of Museums and Sites (ICOMOS).
    * curso que tiene lugar fuera de la universidad = extension course, off-campus course.
    * dar lugar = produce.
    * dar lugar a = cause, generate, give + rise to, mean, result (in), leave + room for, bring about, lead to, cause, open + the door to, give + cause to, give + occasion to.
    * dar lugar a la reflexión = provide + food for thought.
    * dar lugar a problemas = give + rise to problems.
    * dar lugar a queja = evoke + complaint.
    * dar lugar a rumores = fuel + rumours, give + rise to rumours.
    * de lugares más distantes = from further afield.
    * demostrar sin lugar a dudas = prove + conclusively.
    * desplazarse de un lugar a otro = move from + place to place.
    * distribuido en varios lugares = multilocationed.
    * el lugar que le corresponde a = the due place of.
    * emplazado en un lugar lejano = outstation.
    * en algún lugar = somewhere, at some point.
    * en algún lugar (de por ahí) = somewhere out there.
    * encontrarse fuera de lugar = be out of + Posesivo + element, be out of place.
    * en cualquier lugar = everywhere, anywhere.
    * en cualquier otro lougar = everywhere else.
    * en cualquier otro lugar = anywhere else.
    * en cuarto lugar = fourthly.
    * en el lugar del accidente = at the scene of the accident.
    * en el lugar de los hechos = at the scene.
    * en lugar de = as opposed to, in place of, instead of, rather than, in lieu of.
    * en lugar del accidente = at the scene.
    * en lugar de otro = vicariously.
    * en lugares cerrados = indoors.
    * en ningún lugar = nowhere.
    * en otro lugar = elsewhere, off-site [offsite].
    * en primer lugar = firstly, in the first place, in the first instance, first and foremost, first off.
    * en quinto lugar = fifthly.
    * en segundo lugar = secondly, second-best [2nd-best], in the second place.
    * en su lugar = instead, in + Posesivo + stead.
    * en tercer lugar = thirdly, on the third hand.
    * en un lugar central = centrally located.
    * en un lugar céntrico = centrally located.
    * en un lugar diferente de = somewhere other than.
    * en un lugar distinto a = somewhere other than.
    * en un lugar seguro = in a safe place, in safekeeping.
    * estar en el lugar adecuado en el momento adecuado = be in the right place at the right time.
    * estar en el lugar indicado en el momento indicado = be in the right place at the right time.
    * estar en el lugar oportuno en el momento oportuno = be in the right place at the right time.
    * estar fuera de lugar = be out of place, be out of order.
    * fuera de lugar = out of place, uncalled-for.
    * gallito del lugar, el = cock-of-the-walk.
    * ganarse un lugar en el corazón de Alguien = win + a place in + heart.
    * habitante del lugar = local, local resident.
    * hacerse un lugar = carve out + a place.
    * hacer una marca para indicar el lugar donde uno se ha quedado leyendo = mark + Posesivo + place.
    * lugar acogedor = welcoming place.
    * lugar aglomerado = crowded quarter.
    * lugar ameno = locus amoenus.
    * lugar atrasado = backwater.
    * lugar común de alimentación = feeding ground.
    * lugar común de encuentro = meeting ground.
    * lugar cultural = cultural site.
    * lugar de acampada = campsite [camp site], camping site, campground.
    * lugar de aterrizaje = landing site, landing area.
    * lugar de celebración = venue.
    * lugar de celebración del congreso = conference venue.
    * lugar de cita = meeting ground.
    * lugar de cría = breeding ground, breeding area.
    * lugar de descanso = resting place.
    * lugar de diversión = playground.
    * lugar de encuentro = meeting place, meeting point, gathering place, tryst.
    * lugar de entretenimiento nocturno = night spot.
    * lugar de honor = pride of place.
    * lugar de impresión = place of printing.
    * lugar de interés = attraction, sight.
    * lugar del crimen = scene of the crime.
    * lugar de nacimiento = birthplace, place of birth.
    * lugar de origen = locality of origin.
    * lugar de parada = halting place.
    * lugar de pasto = feeding ground.
    * lugar de prueba alfa = alpha test site, alpha site.
    * lugar de prueba beta = beta test site.
    * lugar de pruebas = test site.
    * lugar de publicación = place of publication.
    * lugar de recogida = pick-up location, pick-up point, drop-off point.
    * lugar de residencia = place of residence.
    * lugar destacado = prime space.
    * lugar de trabajo = affiliation, institutional affiliation, working environment, workplace, work setting, place of work, worksite [work site], home institution.
    * lugar de trabajo del autor = author affiliation.
    * lugar de vacaciones = tourist destination.
    * lugar donde las aves pasan la noche = roost.
    * lugar donde pasar el rato = hang out.
    * lugar en el mercado de venta = market niche.
    * lugar en la ordenación = filing position.
    * lugar escondido = secluded spot.
    * lugares de interés = sights.
    * lugar específico = niche.
    * lugar físico = physical place.
    * lugar frecuentado = hang out.
    * lugar histórico = historic site, historical site.
    * lugar interesante = hot spot.
    * lugar oculto = hidden storage place, secret storage location, secret storage place, secret holding location, secret cell.
    * lugar para comer = eating facility.
    * lugar pintoresco = beauty spot.
    * lugar privilegiado = place in the sun.
    * lugar protegido = safe haven, safe harbour.
    * lugar público = public place.
    * lugar que le corresponde = Posesivo + rightful place.
    * lugar que nos corresponde = place in the sun.
    * lugar remoto = secluded spot.
    * lugar resguardado del viento y soleado = suntrap.
    * lugar seguro = safe haven, safe place.
    * lugar visible = prime space.
    * nombre de lugar = place name.
    * no tener lugar = fall through.
    * ocasión + dar lugar a = occasion + give rise to.
    * ocupar el lugar de = take + the place of.
    * ocupar el lugar de Alguien = take + Posesivo + place.
    * ocupar un lugar = hold + a place, occupy + place.
    * ocupar un lugar destacado para + Pronombre = stand + high on + Posesivo + list.
    * ocupar un lugar en una clasificación = rank.
    * ocupar un lugar importante = take + pride of place.
    * ocupar un lugar prioritario en los intereses de Alguien = rank + high on + Posesivo + agenda.
    * ocupar un lugar privilegiado = have + pride of place.
    * ocupar un primer lugar = stand + first.
    * ponerse en el lugar de = place + Reflexivo + in the position of, put + Reflexivo + in the position of.
    * ponerse en el lugar de Alguien = put + Reflexivo + in + Nombre/Posesivo + shoes, wear + Posesivo + shoes, walk in + Posesivo + shoes.
    * ponerse en lugar de Alguien = stand in + Posesivo + shoes.
    * primer lugar de consulta = first stop.
    * que huele a lugar cerrado = fusty.
    * que no aparece en primer lugar = nonfirst [non-first].
    * que tiene lugar una vez a la semana = once-weekly.
    * residente del lugar = local resident.
    * sentimiento de pertenecer a un lugar = sense of belonging.
    * sentirse fuera de lugar = feel + inadequate.
    * sin lugar a dudas = conclusively, undeniably, unquestionably, without any doubt, by all accounts, no mistake, no doubt, without a shadow of a doubt, beyond a shadow of a doubt, to be sure.
    * sistema en el que el documento aparece representado en un único lugar del ín = one-place system.
    * situado en primer lugar = top-rated.
    * situado en un lugar céntrico = centrally located.
    * situado en un lugar lejano = outstation.
    * tener lugar = take + place, go on, come to + pass.
    * TIP (El Lugar de Información) = TIP (The Information Place).
    * UF (úsese en lugar de) = UF (use for).
    * un buen lugar de partida = a good place to start.
    * variar de lugar a lugar = differ + from place to place.
    * variar de un lugar a otro = vary + from place to place.
    * visita con conferencia a varios lugares de un país = lecture tour.
    * zona central de un lugar = heartland.
    * * *
    1) ( sitio) place
    2) (localidad, región)
    3)
    a) ( espacio libre) room

    hacer lugar para alguien/algo — to make room o space for somebody/something

    b) ( asiento) seat
    4)
    a) ( situación) place

    yo en tu lugar... — if I were you...

    b) (en organización, jerarquía) place

    se clasificó en primer/quinto lugar — she finished in first/fifth place

    5)

    dar lugar a — (a una disputa, a comentarios) to provoke, give rise to

    6) (Der)

    en primer lugar: se tratarán en primer lugar they will be dealt with first; en primer lugar porque... first of all o firstly because...; en último lugar: y en último lugar... and finally o lastly...; a como dé/diera lugar (AmL): se trata de venderlo a como dé lugar the idea is to sell it any way we can; a como diera lugar yo iba a entrar one way or another I was going to get in; dejar a alguien en mal lugar to put somebody in an awkward position; poner a alguien en su lugar to put somebody in her/his place; sin lugar a dudas without doubt, undoubtedly; tener lugar — to take place

    * * *
    = area, locality, location, place, locus [loci, -pl.], site, spot, slot.

    Ex: The area in which standards for bibliographic description have had the most impact is in catalogues and catalogue record data bases.

    Ex: To overcome these problems users must think of all the various names that might have been applied, and must understand something of the geography and administration of the locality concerned.
    Ex: Having been alerted to the existence of a document, the user needs information concerning the actual location of the document, in order that the document may be read.
    Ex: Period and place can also be added to any heading, though there are restrictions on the latter: in certain subjects place takes preference over subject.
    Ex: The locus of government policy making has been shifted to the Ministry of Research and Technology.
    Ex: Here, families from many different communities were up-rooted and resettled on greenfield sites, many miles away from relatives and friends.
    Ex: There was also a spot from which, if you struck the floor with a hard rap of your heel, you could almost count the reverberations as the sound bounced from floor to ceiling to walls to floor.
    Ex: These frames are of different types and have slots also of different types, which can be filled by other frames.
    * asignar un lugar = give + Nombre + a place in.
    * auxiliares de lugar = area table.
    * cambiar de lugar = relocate, resite [re-site].
    * cambio de lugar = relocation.
    * cambio + tener lugar = change + take place.
    * colocación fuera de lugar = misplacement.
    * colocado en lugar erróneo = misplaced.
    * colocar en el lugar donde = put in + the place where.
    * colocar en su lugar = drop into + place.
    * colocar en un lugar = put into + place.
    * colocar en un lugar erróneo = misplace.
    * confinado a un lugar concreto = site-bound.
    * conseguir ocupar un lugar específico = secure + a niche.
    * Consejo Internacional de Museos y Lugares de Interés (ICOMS) = International Council of Museums and Sites (ICOMOS).
    * curso que tiene lugar fuera de la universidad = extension course, off-campus course.
    * dar lugar = produce.
    * dar lugar a = cause, generate, give + rise to, mean, result (in), leave + room for, bring about, lead to, cause, open + the door to, give + cause to, give + occasion to.
    * dar lugar a la reflexión = provide + food for thought.
    * dar lugar a problemas = give + rise to problems.
    * dar lugar a queja = evoke + complaint.
    * dar lugar a rumores = fuel + rumours, give + rise to rumours.
    * de lugares más distantes = from further afield.
    * demostrar sin lugar a dudas = prove + conclusively.
    * desplazarse de un lugar a otro = move from + place to place.
    * distribuido en varios lugares = multilocationed.
    * el lugar que le corresponde a = the due place of.
    * emplazado en un lugar lejano = outstation.
    * en algún lugar = somewhere, at some point.
    * en algún lugar (de por ahí) = somewhere out there.
    * encontrarse fuera de lugar = be out of + Posesivo + element, be out of place.
    * en cualquier lugar = everywhere, anywhere.
    * en cualquier otro lougar = everywhere else.
    * en cualquier otro lugar = anywhere else.
    * en cuarto lugar = fourthly.
    * en el lugar del accidente = at the scene of the accident.
    * en el lugar de los hechos = at the scene.
    * en lugar de = as opposed to, in place of, instead of, rather than, in lieu of.
    * en lugar del accidente = at the scene.
    * en lugar de otro = vicariously.
    * en lugares cerrados = indoors.
    * en ningún lugar = nowhere.
    * en otro lugar = elsewhere, off-site [offsite].
    * en primer lugar = firstly, in the first place, in the first instance, first and foremost, first off.
    * en quinto lugar = fifthly.
    * en segundo lugar = secondly, second-best [2nd-best], in the second place.
    * en su lugar = instead, in + Posesivo + stead.
    * en tercer lugar = thirdly, on the third hand.
    * en un lugar central = centrally located.
    * en un lugar céntrico = centrally located.
    * en un lugar diferente de = somewhere other than.
    * en un lugar distinto a = somewhere other than.
    * en un lugar seguro = in a safe place, in safekeeping.
    * estar en el lugar adecuado en el momento adecuado = be in the right place at the right time.
    * estar en el lugar indicado en el momento indicado = be in the right place at the right time.
    * estar en el lugar oportuno en el momento oportuno = be in the right place at the right time.
    * estar fuera de lugar = be out of place, be out of order.
    * fuera de lugar = out of place, uncalled-for.
    * gallito del lugar, el = cock-of-the-walk.
    * ganarse un lugar en el corazón de Alguien = win + a place in + heart.
    * habitante del lugar = local, local resident.
    * hacerse un lugar = carve out + a place.
    * hacer una marca para indicar el lugar donde uno se ha quedado leyendo = mark + Posesivo + place.
    * lugar acogedor = welcoming place.
    * lugar aglomerado = crowded quarter.
    * lugar ameno = locus amoenus.
    * lugar atrasado = backwater.
    * lugar común de alimentación = feeding ground.
    * lugar común de encuentro = meeting ground.
    * lugar cultural = cultural site.
    * lugar de acampada = campsite [camp site], camping site, campground.
    * lugar de aterrizaje = landing site, landing area.
    * lugar de celebración = venue.
    * lugar de celebración del congreso = conference venue.
    * lugar de cita = meeting ground.
    * lugar de cría = breeding ground, breeding area.
    * lugar de descanso = resting place.
    * lugar de diversión = playground.
    * lugar de encuentro = meeting place, meeting point, gathering place, tryst.
    * lugar de entretenimiento nocturno = night spot.
    * lugar de honor = pride of place.
    * lugar de impresión = place of printing.
    * lugar de interés = attraction, sight.
    * lugar del crimen = scene of the crime.
    * lugar de nacimiento = birthplace, place of birth.
    * lugar de origen = locality of origin.
    * lugar de parada = halting place.
    * lugar de pasto = feeding ground.
    * lugar de prueba alfa = alpha test site, alpha site.
    * lugar de prueba beta = beta test site.
    * lugar de pruebas = test site.
    * lugar de publicación = place of publication.
    * lugar de recogida = pick-up location, pick-up point, drop-off point.
    * lugar de residencia = place of residence.
    * lugar destacado = prime space.
    * lugar de trabajo = affiliation, institutional affiliation, working environment, workplace, work setting, place of work, worksite [work site], home institution.
    * lugar de trabajo del autor = author affiliation.
    * lugar de vacaciones = tourist destination.
    * lugar donde las aves pasan la noche = roost.
    * lugar donde pasar el rato = hang out.
    * lugar en el mercado de venta = market niche.
    * lugar en la ordenación = filing position.
    * lugar escondido = secluded spot.
    * lugares de interés = sights.
    * lugar específico = niche.
    * lugar físico = physical place.
    * lugar frecuentado = hang out.
    * lugar histórico = historic site, historical site.
    * lugar interesante = hot spot.
    * lugar oculto = hidden storage place, secret storage location, secret storage place, secret holding location, secret cell.
    * lugar para comer = eating facility.
    * lugar pintoresco = beauty spot.
    * lugar privilegiado = place in the sun.
    * lugar protegido = safe haven, safe harbour.
    * lugar público = public place.
    * lugar que le corresponde = Posesivo + rightful place.
    * lugar que nos corresponde = place in the sun.
    * lugar remoto = secluded spot.
    * lugar resguardado del viento y soleado = suntrap.
    * lugar seguro = safe haven, safe place.
    * lugar visible = prime space.
    * nombre de lugar = place name.
    * no tener lugar = fall through.
    * ocasión + dar lugar a = occasion + give rise to.
    * ocupar el lugar de = take + the place of.
    * ocupar el lugar de Alguien = take + Posesivo + place.
    * ocupar un lugar = hold + a place, occupy + place.
    * ocupar un lugar destacado para + Pronombre = stand + high on + Posesivo + list.
    * ocupar un lugar en una clasificación = rank.
    * ocupar un lugar importante = take + pride of place.
    * ocupar un lugar prioritario en los intereses de Alguien = rank + high on + Posesivo + agenda.
    * ocupar un lugar privilegiado = have + pride of place.
    * ocupar un primer lugar = stand + first.
    * ponerse en el lugar de = place + Reflexivo + in the position of, put + Reflexivo + in the position of.
    * ponerse en el lugar de Alguien = put + Reflexivo + in + Nombre/Posesivo + shoes, wear + Posesivo + shoes, walk in + Posesivo + shoes.
    * ponerse en lugar de Alguien = stand in + Posesivo + shoes.
    * primer lugar de consulta = first stop.
    * que huele a lugar cerrado = fusty.
    * que no aparece en primer lugar = nonfirst [non-first].
    * que tiene lugar una vez a la semana = once-weekly.
    * residente del lugar = local resident.
    * sentimiento de pertenecer a un lugar = sense of belonging.
    * sentirse fuera de lugar = feel + inadequate.
    * sin lugar a dudas = conclusively, undeniably, unquestionably, without any doubt, by all accounts, no mistake, no doubt, without a shadow of a doubt, beyond a shadow of a doubt, to be sure.
    * sistema en el que el documento aparece representado en un único lugar del ín = one-place system.
    * situado en primer lugar = top-rated.
    * situado en un lugar céntrico = centrally located.
    * situado en un lugar lejano = outstation.
    * tener lugar = take + place, go on, come to + pass.
    * TIP (El Lugar de Información) = TIP (The Information Place).
    * UF (úsese en lugar de) = UF (use for).
    * un buen lugar de partida = a good place to start.
    * variar de lugar a lugar = differ + from place to place.
    * variar de un lugar a otro = vary + from place to place.
    * visita con conferencia a varios lugares de un país = lecture tour.
    * zona central de un lugar = heartland.

    * * *
    A (sitio) place
    no es éste el lugar ni el momento oportuno para hablar de ello this is neither the time nor the place to discuss it
    esto no está en su lugar this is not in its place, this is not where it should be o in the right place o where it belongs
    en cualquier otro lugar la gente se hubiera echado a la calle anywhere else o in any other country, people would have taken to the streets
    hemos cambiado los muebles de lugar we've moved the furniture around
    tiene que estar en algún lugar it must be somewhere
    guárdalo en un lugar seguro keep it in a safe place
    [ S ] consérvese en lugar fresco keep in a cool place
    se trasladaron al lugar del suceso they went to the scene of the incident
    ¿se te ocurre un lugar por aquí cerca donde podamos ir a comer? can you think of anywhere around here where we can go and eat?
    B
    (localidad, región): visité varios lugares I visited several places
    los habitantes del lugar the local inhabitants o people
    en un lugar de África somewhere in Africa
    lugar y fecha de nacimiento place and date of birth
    C
    1
    (espacio libre): ¿podrían hacer lugar para alguien más? could you make room o space for one more?
    no hay lugar para nada más there's no room for anything else
    aquí te dejé un lugar para que pongas tus cosas I left you some space here for you to put your things
    2 (asiento) seat
    D
    1 (situación) place
    ponte en mi lugar put yourself in my place
    yo en tu lugar no se lo diría I wouldn't tell her if I were you
    ¡ya quisiera verte en mi lugar! I'd like to see what you'd do in my place o position o ( colloq) shoes
    2 (en una organización, jerarquía) place
    el lugar que le corresponde her rightful place o position
    nadie puede ocupar el lugar de una madre nobody can take a mother's place
    según el lugar que ocupan en la lista according to their position on the list
    en quinto lugar se clasificó el equipo australiano the Australian team finished fifth o in fifth place o in fifth position
    E
    dar lugar a (a una disputa) to provoke, give rise to, spark off; (a comentarios) to give rise to, provoke
    han dado lugar a que la gente hable their behavior has got o set people talking
    F ( Der):
    no ha lugar la protesta the objection is overruled
    G ( en locs):
    en lugar de instead of
    fue él en lugar de su hermano he went instead of his brother o in his brother's place
    en lugar de hablar tanto podrías ayudar un poco instead of talking so much you might help a bit
    ¿puede firmar ella en mi lugar? can she sign for me o on my behalf
    ¿y si en lugar de ir nosotros viene él aquí? and how about him coming here rather than us going there?
    en primer/segundo/último lugar: los temas que serán tratados en primer lugar the topics which will be dealt with first
    no estoy de acuerdo, en primer lugar porque … I don't agree, first of all o firstly because …
    y en último lugar, hablaremos de las posibles soluciones and finally o lastly, we will discuss possible solutions
    a como dé/diera lugar ( AmL): se trata de venderlo a como dé lugar the idea is to sell it however possible o however they can
    a como diera lugar yo iba a entrar al concierto one way or another I was going to get into the concert
    dejar a algn en mal lugar to put sb in an awkward position
    no dejar lugar a dudas: lo dijo con tal convicción que no dejó lugar a dudas sobre su sinceridad she said it with such conviction that there could be no doubt about her sincerity
    poner a algn en su lugar to put sb in her/his place
    sin lugar a dudas without doubt, undoubtedly
    tener lugar to take place
    un lugar para cada cosa y cada cosa en su lugar a place for everything and everything in its place
    Compuestos:
    cliché, commonplace
    locus
    * * *

     

    lugar sustantivo masculino
    1 ( en general) place;

    en cualquier otro lugar anywhere else;
    en algún lugar somewhere;
    cambiar los muebles de lugar to move the furniture around;
    el lugar del suceso the scene of the incident;
    yo en tu lugar … if I were you …;
    ponte en mi lugar put yourself in my place;
    se clasificó en primer lugar she finished in first place
    2 (localidad, región):

    lugar y fecha de nacimiento place and date of birth
    3

    hacer lugar para algn/algo to make room o space for sb/sth;

    me hizo un lugar he made me some room

    4
    dar lugar a (a disputa, comentarios) to provoke, give rise to

    5 ( en locs)

    ella firmó en mi lugar she signed on my behalf;
    en primer lugar ( antes que nada) first of all, firstly;
    en último lugar ( finalmente) finally, lastly;
    sin lugar a dudas without doubt, undoubtedly;
    tener lugar to take place
    lugar sustantivo masculino
    1 place
    la gente del lugar, the local people
    en algún lugar del cuerpo/libro, in some part of the body/book
    2 (ocasión) time: no hubo lugar para ello, there was no occasion for it
    3 (motivo) occasion: dio lugar a un malentendido, it gave rise to a misunderstanding
    ♦ Locuciones: sentirse fuera de lugar to feel out of place
    tener lugar, to take place
    en lugar de, instead of
    en mi/tu/su lugar..., if I/you/he were me/you/him...
    en primer lugar, in the first place, firstly
    sin lugar a dudas, without a doubt
    ' lugar' also found in these entries:
    Spanish:
    abandonada
    - abandonado
    - abandono
    - abrigo
    - acogedor
    - acogedora
    - acuartelamiento
    - acudir
    - airear
    - alejada
    - alejado
    - allá
    - allí
    - antesala
    - apartada
    - apartado
    - aquí
    - archivo
    - arena
    - atrás
    - baja
    - bajo
    - botar
    - cabida
    - caer
    - celebrarse
    - colocarse
    - continuar
    - damnificada
    - damnificado
    - darse
    - definitivamente
    - dejar
    - delante
    - dentro
    - deprimida
    - deprimido
    - derecha
    - desalojo
    - desamparada
    - desamparado
    - desarrollarse
    - desencadenar
    - desencajada
    - desencajado
    - desentonar
    - desfilar
    - designar
    - deslizarse
    - despacho
    English:
    abroad
    - agree
    - be
    - beauty spot
    - birthplace
    - breeding ground
    - burial
    - celebrate
    - change
    - climb
    - come off
    - commonplace
    - commuter
    - dental surgery
    - designate
    - desolation
    - divert
    - drive-through
    - elsewhere
    - equatorial
    - erect
    - everyplace
    - ex
    - first
    - firstly
    - foremost
    - haunt
    - high
    - homeland
    - in-service
    - inch
    - innermost
    - innocent
    - instead
    - introduction
    - landmark
    - last
    - lie
    - lieu
    - live in
    - liven
    - location
    - lookout
    - Mecca
    - midterm
    - misplaced
    - mournful
    - move back
    - occupy
    - palace
    * * *
    nm
    1. [sitio] place;
    [del crimen, accidente] scene; [para acampar, merendar] spot;
    encontraron una pistola en el lugar de los hechos they found a gun at the crime scene o scene of the crime;
    ¿en qué lugar habré metido las tijeras? where can I have put the scissors?;
    en algún lugar somewhere;
    no lo veo por ningún lugar I can't see it anywhere;
    vuelve a ponerlo todo en su lugar put everything back where it belongs;
    he cambiado el televisor de lugar I've moved the television;
    estoy buscando un lugar donde pasar la noche I'm looking for somewhere to spend the night;
    éste no es (el) lugar para discutir eso this is not the place to discuss that
    lugar de anidación nesting site;
    lugar de encuentro meeting place;
    lugar de interés place of interest;
    lugar de reunión meeting place;
    lugar sagrado sanctum;
    lugar de trabajo workplace
    2. [localidad] place, town;
    las gentes del lugar the local people;
    ni los más viejos del lugar recuerdan algo semejante not even the oldest people there can remember anything like it
    lugar de nacimiento [en biografía] birthplace; [en formulario, impreso] place of birth;
    lugar de residencia [en formulario, impreso] place of residence;
    lugar turístico Br holiday o US vacation resort;
    lugar de veraneo summer resort
    3. [puesto] position;
    ocupa un lugar importante en la empresa she has an important position in the company, she is high up in the company;
    ¿puedes ir tú en mi lugar? can you go in my place?;
    en primer/segundo lugar, quiero decir… in the first/second place, I would like to say…, firstly/secondly, I would like to say…;
    llegó en primer/segundo lugar she finished o came first/second;
    en último lugar, quiero decir… lastly o last, I would like to say…;
    llegó en último lugar she came last;
    ponte en mi lugar put yourself in my place;
    yo en tu lugar if I were you
    4. [espacio libre] room, space;
    esta mesa ocupa mucho lugar this table takes up a lot of room o space;
    aquí ya no hay lugar para más gente there's no room for anyone else here;
    hacerle lugar a algo/alguien to make room o some space for sth/sb
    5. lugar común platitude, commonplace
    6. [ocasión]
    dar lugar a [rumores, comentarios, debate, disputa] to give rise to;
    [polémica] to spark off, to give rise to; [catástrofe] to lead to, to cause; [explosión, escape] to cause; Am
    a como dé lugar whatever the cost, whatever it takes;
    Der
    no ha lugar objection overruled;
    no hay lugar a duda there's no (room for) doubt;
    sin lugar a dudas without doubt, undoubtedly
    7.
    tener lugar to take place;
    la recepción tendrá lugar en los jardines del palacio the reception will be held in the palace gardens
    8. Comp
    dejar en buen lugar: el cantante mexicano dejó en buen lugar a su país the Mexican singer did his country proud;
    dejar en mal lugar: no nos dejes en mal lugar y pórtate bien be good and don't show us up;
    estar fuera de lugar to be out of place;
    poner a alguien en su lugar to put sb in his/her place;
    poner las cosas en su lugar to set things straight
    en lugar de loc prep
    instead of;
    acudió en lugar de mí she came in my place o instead of me;
    en lugar de la sopa, tomaré pasta I'll have the pasta instead of the soup;
    en lugar de mirar, podrías echarnos una mano you could give us a hand rather than o instead of just standing/sitting there watching
    * * *
    m place;
    en lugar de instead of;
    en primer lugar in the first place, first(ly);
    fuera de lugar out of place;
    yo en tu lugar if I were you, (if I were) in your place;
    ponte en mi lugar put yourself in my place;
    dar lugar a give rise to;
    tener lugar take place;
    sin lugar a dudas without a doubt
    * * *
    lugar nm
    1) : place, position
    se llevó el primer lugar en su división: she took first place in her division
    2) espacio: space, room
    3)
    dar lugar a : to give rise to, to lead to
    4)
    en lugar de : instead of
    5)
    lugar común : cliché, platitude
    6)
    tener lugar : to take place
    * * *
    lugar n place
    un lugar donde sentarse a place to sit / somewhere to sit
    dar lugar a to give rise to [pt. gave; pp. given]
    en primer lugar firstly / first of all

    Spanish-English dictionary > lugar

  • 6 ninguno

    pron.
    1 no one, none, nobody, not a single one.
    2 none, none of it.
    * * *
    1 no, not any
    1 (persona) nobody, no one
    2 (objeto) not any, none
    \
    ninguna cosa nothing
    ninguno,-a de nosotros (ellos etc) none of us (them etc) Table 1 NOTA See also ningún/Table 1
    * * *
    1. (f. - ninguna)
    adj.
    no, none
    2. (f. - ninguna)
    pron.
    1) none
    3) no one, no other
    * * *
    1.
    ADJ [con verbo negativo en inglés] any; [con verbo afirmativo en inglés] no

    no practica ningún deporte — he doesn't do any sport, he does no sport

    2. PRON
    1) [entre más de dos] [con verbo negativo en inglés] any; [con verbo afirmativo en inglés] none

    -¿cuál te gusta? -ninguno — "which one do you like?" - "none of them"

    ninguno de: no me creo ninguna de sus historias — I don't believe any of his stories

    2) [entre dos] [con verbo negativo en inglés] either; [con verbo afirmativo en inglés] neither

    ninguno de los dos equipos pasará a la finalneither of the teams o neither team will get through to the final

    3) (=nadie) nobody, no-one
    NINGUNO Adjetivo Se traduce por any si el verbo va en forma negativa y por no si el verbo va en forma afirmativa. En general es más frecuente usar not + any (salvo como sujeto, posición en la que se debe emplear no), ya que no se utiliza normalmente con carácter más enfático: No tengo ninguna pregunta I haven't got any questions No se ha cometido ningún delito No crime has been committed No fui a ningún sitio I didn't go anywhere No hay ningún peligro There is no danger, There isn't any danger Hay que tener en cuenta que el sustantivo que sigue a any va en plural si es contable, como en el primer ejemplo. ► Con palabras que poseen un sentido negativo tales como hardly, without y never hay que utilizar any: Conseguí hacerlo sin ninguna ayuda I managed to do it without any help Pronombre El uso de los pronombres any y none sigue las mismas pautas que los adjetivos any y no, ya que se emplea preferiblemente la forma any con verbos en forma negativa y none si la forma es afirmativa, e igualmente se prefiere la forma none para la posición de sujeto: No quiero ninguno de estos I don't want any of these No me gusta ninguno de ellos I don't like any of them No queda ninguno There are none left No va a venir ninguno de sus amigos None of her friends is o are coming Si el verbo va detrás de none puede ir tanto en singular como en plural. ► En lugar de none y any, si ninguno se refiere a dos personas o cosas se emplea neither y either, siguiendo las mismas reglas anotadas anteriormente: Ninguno de los dos equipos está jugando bien Neither of the teams o Neither team is playing well No conozco a ninguno de los dos I don't know either of them El verbo va en singular si sigue a neither. Para otros usos y ejemplos ver la entrada see ALGUNO, ALGO
    * * *
    I

    no lo encuentro por ningún lado or ninguna parte — I can't find it anywhere

    no es tonta, pero tampoco es ninguna lumbrera — she's not stupid, but she's no genius either

    II
    - na pronombre
    2) ( nadie) nobody, no-one
    * * *
    = none.
    Ex. None of the entries in the system is specific.
    ----
    * aunque sin ningún resultado = but (all) to no avail.
    * bajo ninguna circunstancia = under no/any circumstances.
    * bajo ningún concepto = on no account, not on any account, under no/any circumstances.
    * como en casa no se está en ningún sitio = there's no place like home.
    * demostrar sin ninguna duda = prove + beyond all doubt, demonstrate + beyond any doubt, prove + beyond any doubt.
    * demostrar sin ningún género de duda = demonstrate + beyond (all) doubt, demonstrate + emphatically, prove + beyond all doubt, demonstrate + beyond any doubt, demonstrate + beyond any doubt, prove + beyond any doubt.
    * de ninguna forma = in any way at all.
    * de ninguna manera = at all, in any sense of the word, not at all, under no/any circumstances, on no account, not on any account, in any way at all.
    * !de ninguna manera! = Not on your life!, over + Posesivo + dead body.
    * de ninguna otra forma = in any other way.
    * de ningún modo = by no means, in no way, on no account, in no sense, by any means, not at all, under no/any circumstances, in any shape or form, for the life of me, not on any account, by no stretch of the imagination.
    * en ninguna parte = nowhere.
    * en ningún lugar = nowhere.
    * en ningún momento = at no time, at no time, anywhere along the line.
    * en ningún sentido de la palabra = in any sense of the word.
    * en ningún sitio = anywhere along the line, nowhere.
    * ganar sin ninguna dificultad = beat + Nombre + hands down, win + hands down.
    * más allá de ninguna duda = beyond doubt.
    * más que ninguna otra cosa = beyond all else.
    = no one, not... any.
    Ex. No one catalogue can satisfy all the requirements of all users simultaneously.
    Ex. Right now it would not win any great prize for alphabetization.
    ----
    * ninguna otra persona = no one else.
    * ninguna probabilidad = fat chance.
    * ningún + Nombre = no + Nombre, no single + Nombre, no two + Nombre.
    * ningún + Nombre + del mundo = all + Nombre + in the world.
    * ninguno de los dos = neither, neither of them.
    * ningún otro = no other.
    * no concebirse desde ningún punto de vista = be impossible under any hypothesis.
    * no dar ningún resultado = give + zero results, be of no avail, be to no avail.
    * no dejar ninguna duda = leave + no doubt.
    * no existir ningún indicio de que = there + be + no sign of.
    * no hacer ninguna gracia = not take + kindly to.
    * no hacer ningún cambio = stand + pat.
    * no llevar a ninguna parte = achieve + nothing, achieve + nothing, go + nowhere.
    * no llevar a ningún fin = fart + in the wind.
    * no llevar a ningún sitio = go + nowhere.
    * no ser ningún jovencito = be no chicken.
    * no tener ningún escrúpulo en = have + no qualms about.
    * no tener ningún fundamento = not have a leg to stand on.
    * no tener ningún interés = can't/couldn't be bothered.
    * no tener ningún problema con = be okay with.
    * no tener ningún remilgo en = have + no qualms about.
    * no tener ningún reparo = have + no qualms about.
    * que no posee ninguna conexión = disjoint.
    * sin ninguna duda = without question, without any doubt, beyond doubt, no mistake, no doubt.
    * sin ningún coste = without charge, without cost, free of charge, at no cost, free of cost, cost free, for free, costless, at no charge.
    * sin ningún esfuerzo mental = thought-free.
    * sin ningún género de duda = without any doubt whatsoever.
    * sin ningún género de dudas = indisputably.
    * sin ningún motivo = for no reason, for no specific reason, for no particular reason, for no good reason.
    * sin ningún nivel de especialización = unskilled.
    * sin ningún otro motivo = (just) for the hell of (doing) it.
    * sin ningún remedio posible = beyond redemption.
    * sin ningún reparo = unabashed.
    * sin ningún resultado = to no avail, without any avail, of no avail.
    * sin ningún tipo de restricciones = no holds barred.
    * si no hay ningún contratiempo = all being well.
    * si no ocurre ningún imprevisto = all (other) things being equal.
    * sin sentir ningún reparo = unashamed.
    * tan bueno como ningún otro = as good as any.
    * * *
    I

    no lo encuentro por ningún lado or ninguna parte — I can't find it anywhere

    no es tonta, pero tampoco es ninguna lumbrera — she's not stupid, but she's no genius either

    II
    - na pronombre
    2) ( nadie) nobody, no-one
    * * *
    = none.

    Ex: None of the entries in the system is specific.

    * aunque sin ningún resultado = but (all) to no avail.
    * bajo ninguna circunstancia = under no/any circumstances.
    * bajo ningún concepto = on no account, not on any account, under no/any circumstances.
    * como en casa no se está en ningún sitio = there's no place like home.
    * demostrar sin ninguna duda = prove + beyond all doubt, demonstrate + beyond any doubt, prove + beyond any doubt.
    * demostrar sin ningún género de duda = demonstrate + beyond (all) doubt, demonstrate + emphatically, prove + beyond all doubt, demonstrate + beyond any doubt, demonstrate + beyond any doubt, prove + beyond any doubt.
    * de ninguna forma = in any way at all.
    * de ninguna manera = at all, in any sense of the word, not at all, under no/any circumstances, on no account, not on any account, in any way at all.
    * !de ninguna manera! = Not on your life!, over + Posesivo + dead body.
    * de ninguna otra forma = in any other way.
    * de ningún modo = by no means, in no way, on no account, in no sense, by any means, not at all, under no/any circumstances, in any shape or form, for the life of me, not on any account, by no stretch of the imagination.
    * en ninguna parte = nowhere.
    * en ningún lugar = nowhere.
    * en ningún momento = at no time, at no time, anywhere along the line.
    * en ningún sentido de la palabra = in any sense of the word.
    * en ningún sitio = anywhere along the line, nowhere.
    * ganar sin ninguna dificultad = beat + Nombre + hands down, win + hands down.
    * más allá de ninguna duda = beyond doubt.
    * más que ninguna otra cosa = beyond all else.
    = no one, not... any.
    Ex: No one catalogue can satisfy all the requirements of all users simultaneously.
    Ex: Right now it would not win any great prize for alphabetization.
    * ninguna otra persona = no one else.
    * ninguna probabilidad = fat chance.
    * ningún + Nombre = no + Nombre, no single + Nombre, no two + Nombre.
    * ningún + Nombre + del mundo = all + Nombre + in the world.
    * ninguno de los dos = neither, neither of them.
    * ningún otro = no other.
    * no concebirse desde ningún punto de vista = be impossible under any hypothesis.
    * no dar ningún resultado = give + zero results, be of no avail, be to no avail.
    * no dejar ninguna duda = leave + no doubt.
    * no existir ningún indicio de que = there + be + no sign of.
    * no hacer ninguna gracia = not take + kindly to.
    * no hacer ningún cambio = stand + pat.
    * no llevar a ninguna parte = achieve + nothing, achieve + nothing, go + nowhere.
    * no llevar a ningún fin = fart + in the wind.
    * no llevar a ningún sitio = go + nowhere.
    * no ser ningún jovencito = be no chicken.
    * no tener ningún escrúpulo en = have + no qualms about.
    * no tener ningún fundamento = not have a leg to stand on.
    * no tener ningún interés = can't/couldn't be bothered.
    * no tener ningún problema con = be okay with.
    * no tener ningún remilgo en = have + no qualms about.
    * no tener ningún reparo = have + no qualms about.
    * que no posee ninguna conexión = disjoint.
    * sin ninguna duda = without question, without any doubt, beyond doubt, no mistake, no doubt.
    * sin ningún coste = without charge, without cost, free of charge, at no cost, free of cost, cost free, for free, costless, at no charge.
    * sin ningún esfuerzo mental = thought-free.
    * sin ningún género de duda = without any doubt whatsoever.
    * sin ningún género de dudas = indisputably.
    * sin ningún motivo = for no reason, for no specific reason, for no particular reason, for no good reason.
    * sin ningún nivel de especialización = unskilled.
    * sin ningún otro motivo = (just) for the hell of (doing) it.
    * sin ningún remedio posible = beyond redemption.
    * sin ningún reparo = unabashed.
    * sin ningún resultado = to no avail, without any avail, of no avail.
    * sin ningún tipo de restricciones = no holds barred.
    * si no hay ningún contratiempo = all being well.
    * si no ocurre ningún imprevisto = all (other) things being equal.
    * sin sentir ningún reparo = unashamed.
    * tan bueno como ningún otro = as good as any.

    * * *
    ninguno1 -na
    (see note under ningún) [ Grammar notes (Spanish) ]
    no prestó ninguna atención he paid no attention, he didn't pay any attention
    en ningún momento never, at no time
    no lo encuentro por ningún lado or ninguna parte I can't find it anywhere
    no hay ningún problema there's no problem
    no le dio ninguna importancia he didn't consider it to be important, he didn't attach any importance to it
    no es tonta, pero tampoco es ninguna lumbrera she's not stupid, but she's no genius either
    (uso enfático): no hay problema ninguno there's absolutely no problem
    ninguno2 -na
    A [ Grammar notes (Spanish) ] (refiriéndosea dos personas o cosas) neither; (— a más de dos) none
    ninguno de los dos vino or no vino ninguno de los dos neither of them came
    no trajo ninguno de los dos she didn't bring either of them
    se le presentaron tres alternativas pero ninguna le pareció aceptable he was presented with three options but he found none of them acceptable o he didn't find any of them acceptable
    le dije que comprara dos/cinco y no compró ninguno I told her to buy two/five and she didn't buy any
    empezó cuatro libros y no terminó ninguno he started four books and didn't finish any (of them) o didn't finish one (of them)
    de las siete personas que entrevistaron ninguna tenía experiencia none of the seven people they interviewed had any experience, of the seven people they interviewed none had any experience
    se fue sin que ninguno de nosotros se diera cuenta she left without any of us realizing
    B (nadie) nobody, no-one
    ninguno me dijo nada nobody o no one told me anything
    toca mejor que ninguno he plays better than anybody o anyone
    * * *

     

    ninguno
    ◊ -na adjetivo (see note under ningún)



    en ningún momento never;
    no lo encuentro por ningún lado I can't find it anywhere


    ■ pronombre

    (— a más de dos) none;

    no trajo ninguno de los dos she didn't bring either of them;
    ninguno de nosotros la conoce none of us know her

    ninguno,-a
    I adjetivo
    1 no: no tienes ninguna vergüenza, you have no shame
    (con otro negativo) not... any: no queda ninguna galleta, there aren't any biscuits left
    de ninguna manera, no way
    en ningún momento, never
    por/en ninguna parte, nowhere
    2 (intensificador) no es ningún maníaco, he isn't a maniac at all
    no es ninguna extraña, she is no stranger
    II pron
    1 (persona) no one: él tiene un hermano y yo ninguno, he has a brother and I don't
    (referido a dos personas) neither: ninguno de nosotros (dos) tiene hermanas, neither of us has a sister
    (referido a un grupo) ninguno vino a misa, none of them came to mass
    (nadie) nobody, no one: ninguno lo sabía, nobody knew it
    2 (objeto) yo tengo una oportunidad, pero él ninguna, I have a chance, but he has none
    (referido a dos objetos) neither: ninguno es útil, neither is useful
    (referido a un grupo) ninguno era rojo, none of them was red
    no quiso ninguno, she didn't want any of them ➣ Ver nota en neither
    ' ninguno' also found in these entries:
    Spanish:
    maldita
    - maldito
    - ningún
    - ninguna
    - alimento
    English:
    any
    - anybody
    - either
    - elderly
    - neither
    - no
    - none
    - them
    - whatever
    * * *
    ninguno, -a Ningún is used instead of ninguno before singular masculine nouns (e.g. ningún hombre no man).
    adj
    1. [antes de sustantivo] no;
    no se dio ninguna respuesta no answer was given;
    no tengo ningún interés en hacerlo I've no interest in doing it, I'm not at all interested in doing it;
    no tengo ningún hijo/ninguna buena idea I don't have any children/any good ideas;
    no lo veo por ninguna parte I can't see it anywhere;
    no tiene ninguna gracia it's not funny;
    en ningún momento at no time;
    yo no soy ningún mendigo, ¿sabe usted? I'm not a beggar, you know;
    ¿tijeras? yo no veo ningunas tijeras scissors? I can't see any scissors;
    no tengo ningunas ganas de ir I don't feel like going at all
    2. [después de sustantivo] [enfático]
    no es molestia ninguna it's no trouble
    pron
    [cosa] none, not any; [persona] nobody, no one;
    ninguno funciona none of them works;
    no hay ninguno there aren't any, there are none;
    ninguno lo sabrá no one o nobody will know;
    ninguno de none of;
    ninguno de ellos/nosotros none of them/us;
    ninguno de los dos neither of them o of the two;
    no me gusta ninguno de los dos I don't like either of them
    * * *
    adj no;
    no hay ninguna razón there’s no reason why, there isn’t any reason why
    * * *
    no es ninguna tonta: she's no fool
    no debe hacerse en ningún momento: that should never be done
    ninguno, -na pron
    1) : neither, none
    ninguno de los dos ha vuelto aún: neither one has returned yet
    2) : no one, no other
    te quiero más que a ninguna: I love you more than any other
    * * *
    ninguno pron
    1. none
    2. nobody
    ¿ninguno quiere venir? doesn't anybody want to come?
    3. neither

    Spanish-English dictionary > ninguno

  • 7 correr

    v.
    1 to run (persona, animal).
    me gusta correr todas las mañanas I like to go for a run every morning
    ¡corre a pedir ayuda! run for help!
    a todo correr at full speed o pelt
    María corrió hacia la casa Mary ran towards the house.
    El agua corre libremente Water runs free.
    Ellos corren riesgos They run risks.
    Pedro corre el programa en su computadora Peter runs the program on his...
    2 to drive fast.
    3 to flow.
    4 to pass, to go by (time).
    esta última semana ha pasado corriendo this last week has flown by
    5 to spread (noticia).
    corre el rumor de que… there's a rumor that…
    Los rumores corren sin tregua Rumors circulate relentlessly.
    corrió los 100 metros he ran the 100 meters
    7 to move or pull up (mover) (mesa, silla).
    corre la cabeza, que no veo move your head out of the way, I can't see
    Ricardo corrió los muebles Richard moved the furniture.
    8 to run (informal) (computing) (programa, aplicación).
    9 to operate, to run.
    Los programas corren sin problema The programs run without a problem.
    10 to fire, to dismiss, to boot out.
    María corrió al jardinero Mary fired the gardener.
    11 to expand, to propagate, to spread.
    El fuego corrió por toda la selva The fire spread throughout the jungle.
    * * *
    1 (gen) to run
    2 (darse prisa) to rush, hurry
    ¡corre, es tarde! hurry up, it's late!
    3 (viento) to blow
    4 (agua) to flow, run
    5 (tiempo) to pass, fly
    6 (noticias) to spread, circulate
    7 (conductor) to drive fast
    8 (coche) to go fast
    9 (sueldo, interés) to be payable
    10 (puerta, ventana) to slide
    11 (moneda) to be legal tender
    1 (distancia) to cover; (país) to travel through
    2 (carrera) to run; (caballo) to race, run
    3 (echar) to close; (cortina) to draw; (cerrojo) to bolt
    4 (mover) to pull up, move, draw up
    6 (aventura) to have
    7 (avergonzar) to make ashamed
    8 (turbar) to make embarrassed
    1 (persona) to move over; (objeto) to shift, slide
    2 (color, tinta) to run
    3 (media) to ladder
    4 (avergonzarse) to blush, go red
    \
    a todo correr at full speed
    correr a cargo de alguien (ocuparse) to take care of something 2 (pagar) to pay for something
    correr con algo to be responsible for something
    correr con los gastos to foot the bill
    corre la voz de que... rumour has it that...
    correr mundo to be a globe-trotter
    correr un peligro to be in danger
    correrla familiar to live it up
    dejar correr algo to let something drop, let something ride
    el mes que corre the current month
    * * *
    verb
    1) to run,
    2) rush
    3) flow
    * * *
    1. VI
    1) (=ir deprisa) [persona, animal] to run; [vehículo] to go fast

    ¡cómo corre este coche! — this car's really fast!, this car can really go some!

    no corras tanto, que hay hielo en la carretera — don't go so fast, the road's icy

    echar a correr — to start running, break into a run

    2) (=darse prisa) to hurry, rush

    ¡corre! — hurry (up)!

    me voy corriendo, que sale el tren dentro de diez minutos — I must dash, the train leaves in ten minutes

    llega el jefe, más vale que te vayas corriendo — the boss is coming so you'd better get out of here

    hacer algo a todo correr — to do sth as fast as one can

    3) (=fluir) [agua] to run, flow; [aire] to flow; [grifo, fuente] to run

    corre mucho viento — there's a strong wind blowing, it's very windy

    el camino corre por un paisaje pintorescothe road runs o goes through picturesque countryside

    correr paralelo a, una cadena montañosa que corre paralela a la costa — a chain of mountains that runs parallel to the coast

    la historia de los ordenadores corre paralela a los adelantos en materia de semiconductores — the history of computers runs parallel to advances in semiconductor technology

    4) [tiempo]

    ¡cómo corre el tiempo! — time flies!

    el mes que corre — the current month, the present month

    al o con el correr del tiempo — over the years

    en estos o los tiempos que corren — nowadays, these days

    5) (=moverse) [rumor] to go round; [creencia] to be widespread
    6) (=hacerse cargo)

    correr a cargo de algn, eso corre a cargo de la empresa — the company will take care of that

    correr con algo, correr con los gastos — to meet o bear the expenses

    correr con la casa — to run the house, manage the house

    7) (Econ) [sueldo] to be payable; [moneda] to be valid
    8)

    correr a o por — (=venderse) to sell at

    2. VT
    1) (Dep) [+ distancia] to run; [+ prueba] to compete in
    2) (=desplazar) [+ objeto] to move along; [+ silla] to move; [+ balanza] to tip; [+ nudo] to adjust; [+ vela] to unfurl
    velo 1)
    3) (=hacer correr) [+ caballo] to run, race; [+ caza] to chase, pursue

    correr un toroto run in front of and avoid being gored by a charging bull for sport

    4) (=tener) [+ riesgo] to run; [+ suerte] to suffer, undergo
    prisa
    5) (=extender)
    6) (Mil) (=invadir) to raid; (=destruir) to lay waste
    7) (Com) to auction
    8) (=abochornar) to embarrass
    9) esp LAm * (=expulsar) to chuck out *
    10)

    correrla* (=ir de juerga) to live it up *

    3.
    See:
    * * *
    1.
    verbo intransitivo
    1)

    bajó/subió las escaleras corriendo — she ran down/up the stairs

    echó a correr — he started to run, he broke into a run

    salió a todo correr — he went/came shooting out

    b) (Dep) atleta to run; caballo to run
    c) (Auto, Dep) piloto/conductor to race
    2)

    corre, ponte los zapatos! — hurry o quick, put your shoes on!

    no corras tanto que te equivocarásdon't rush it o don't do it so quickly, you'll only make mistakes

    corrí a llamarte/a escribirte — I rushed to call you/write to you

    b) (fam) (ir, moverse) (+ compl) vehículo/conductor

    corre mucho — he drives too/very fast

    3)
    a) (+ compl) cordillera/carretera to run; río to run, flow
    b) agua to flow, run; sangre to flow

    dejar correr algoto let something go

    corre el rumor de que... — there is a rumor going around that..., rumor has it that...

    corrió la voz de que... — there was a rumor that...

    d) polea to run; puerta to slide

    la cremallera no correthe zipper (AmE) o (BrE) zip is stuck

    el pestillo no corre — I can't bolt/unbolt the door

    a) (pasar, transcurrir)

    corría el año 1939 cuando... — it was in 1939 that...

    con el correr de los años — as time went/goes by

    b) ( pasar de prisa) to fly
    5) sueldo/alquiler to be payable

    correr con algo< con gastos> to pay something; < con organización> to be responsible for something

    2.
    correr vt
    1)
    a) (Dep) < maratón> to run

    corrió los 1.500 metros — he ran the 1,500 meters

    b) (Auto, Dep) <prueba/gran premio> to race in
    2)
    a) (fam) (echar, expulsar) to kick... out (colloq), to chuck... out (colloq)
    b) (fam) ( perseguir) to run after
    3)
    4) ( mover)
    a) <botón/ficha/silla> to move
    b) < cortina> ( cerrar) to draw o close; ( abrir) to open o pull back
    c) (Inf) < texto> to scroll
    3.
    correrse v pron
    1) ( moverse)
    a) silla/cama to move; pieza/carga to shift
    b) (fam) persona to move up o over
    2)
    a) tinta to run; rímel/maquillaje to run, smudge; (+ me/te/le etc)
    b) (AmL) media to ladder
    3) (Esp arg) ( llegar al orgasmo) to come (colloq)
    * * *
    = flow, race, running, jogging, course.
    Ex. At this disclosure, a flush flowed from Leforte's cheeks to her neck.
    Ex. These companies have been racing to define the information superhighway for themselves, and to stake a claim in what they view as the economic engine of the information age.
    Ex. Thus in games, manipulatory skills are often exercised and extended, as for example in games that involve running, climbing or making objects -- bows and arrows, catapults, clothes for dolls, and so on.
    Ex. Major risk factors for cardiovascular disease are discussed, as well as how development of coronary disease can be attenuated or arrested by a prolonged routine of jogging.
    Ex. The disease is called temporal arteritis because the temporal arteries, which course along the sides of the head just in front of the ears (to the temples), often become inflamed.
    ----
    * con el correr del tiempo = over the years, in the process of time, with the passage of time.
    * corre el rumor de que = rumour has it that.
    * corre la voz de que = rumour has it that.
    * correr a cargo de = be the responsibility of.
    * correr a toda velocidad = sprint.
    * correr como alma que lleva el diablo = run for + Posesivo + life.
    * correr con los gastos = bear + the cost(s), pick up + the tab, pay + the piper.
    * correr de acá para allá = rush around.
    * correr de aquí para allá = rush around, run + here and there.
    * correr de la cuenta de Alguien = be on + Pronombre.
    * correr desaforadamente = run for + Posesivo + life.
    * correr de un sitio para otro = rush around.
    * correr el peligro de = be in danger (of), run + the danger of.
    * correr el riesgo = risk, face + the risk, chance, take + Posesivo + chances.
    * correr la impresión = slur + impression.
    * correr la voz = spread + the news, spread + the word.
    * correr más deprisa que = outrun [out-run].
    * correr mundo = see + life, see + the world.
    * correr peligro = be at risk.
    * correr que se las pela = run for + Posesivo + life.
    * correr ríos de tinta = spill + vast quantities of ink, a lot + be written about, much + be written about.
    * correrse = come.
    * correrse dormido = wet dream.
    * correrse una juerga = have + a ball, have + a great time.
    * correr un gran riesgo = play (for) + high stakes.
    * correr un riesgo = run + risk, take + risks, take + chances (on).
    * correr un tupido velo sobre = draw + a veil over.
    * correr un velo sobre las cosas = sweep + things under the rug.
    * corría el rumor de que = rumour had it that.
    * corría la voz de que = rumour had it that.
    * corriendo con los gastos = at + Posesivo + own expense.
    * de bulla y corriendo = in a rush.
    * dejar el agua correr = let bygones be bygones.
    * echar a correr = bolt, make + a bolt for, take off + running, take to + Posesivo + heels, run off.
    * entrar y salir corriendo = run in and out.
    * gastos + correr a cuenta de = bear + the cost(s).
    * hacer correr la voz = spread + the word, spread + the good word, pass on + the good word, spread + the news.
    * ir corriendo = hot-foot it to.
    * ir corriendo a = dash off to, run off to.
    * irse corriendo = dash off, shoot off.
    * llevar al hospital de bulla y corriendo = rush + Nombre + to hospital.
    * máquina de andar o correr estática = treadmill.
    * no correr prisa = there + be + no hurry.
    * salir corriendo = leg it, run off, run away, bolt, make + a bolt for, dash off, take off, shoot off, take off + running, take to + Posesivo + heels.
    * salir corriendo a la calle = run into + the street.
    * volver corriendo = scurry back.
    * zapatilla de correr = running shoe.
    * * *
    1.
    verbo intransitivo
    1)

    bajó/subió las escaleras corriendo — she ran down/up the stairs

    echó a correr — he started to run, he broke into a run

    salió a todo correr — he went/came shooting out

    b) (Dep) atleta to run; caballo to run
    c) (Auto, Dep) piloto/conductor to race
    2)

    corre, ponte los zapatos! — hurry o quick, put your shoes on!

    no corras tanto que te equivocarásdon't rush it o don't do it so quickly, you'll only make mistakes

    corrí a llamarte/a escribirte — I rushed to call you/write to you

    b) (fam) (ir, moverse) (+ compl) vehículo/conductor

    corre mucho — he drives too/very fast

    3)
    a) (+ compl) cordillera/carretera to run; río to run, flow
    b) agua to flow, run; sangre to flow

    dejar correr algoto let something go

    corre el rumor de que... — there is a rumor going around that..., rumor has it that...

    corrió la voz de que... — there was a rumor that...

    d) polea to run; puerta to slide

    la cremallera no correthe zipper (AmE) o (BrE) zip is stuck

    el pestillo no corre — I can't bolt/unbolt the door

    a) (pasar, transcurrir)

    corría el año 1939 cuando... — it was in 1939 that...

    con el correr de los años — as time went/goes by

    b) ( pasar de prisa) to fly
    5) sueldo/alquiler to be payable

    correr con algo< con gastos> to pay something; < con organización> to be responsible for something

    2.
    correr vt
    1)
    a) (Dep) < maratón> to run

    corrió los 1.500 metros — he ran the 1,500 meters

    b) (Auto, Dep) <prueba/gran premio> to race in
    2)
    a) (fam) (echar, expulsar) to kick... out (colloq), to chuck... out (colloq)
    b) (fam) ( perseguir) to run after
    3)
    4) ( mover)
    a) <botón/ficha/silla> to move
    b) < cortina> ( cerrar) to draw o close; ( abrir) to open o pull back
    c) (Inf) < texto> to scroll
    3.
    correrse v pron
    1) ( moverse)
    a) silla/cama to move; pieza/carga to shift
    b) (fam) persona to move up o over
    2)
    a) tinta to run; rímel/maquillaje to run, smudge; (+ me/te/le etc)
    b) (AmL) media to ladder
    3) (Esp arg) ( llegar al orgasmo) to come (colloq)
    * * *
    = flow, race, running, jogging, course.

    Ex: At this disclosure, a flush flowed from Leforte's cheeks to her neck.

    Ex: These companies have been racing to define the information superhighway for themselves, and to stake a claim in what they view as the economic engine of the information age.
    Ex: Thus in games, manipulatory skills are often exercised and extended, as for example in games that involve running, climbing or making objects -- bows and arrows, catapults, clothes for dolls, and so on.
    Ex: Major risk factors for cardiovascular disease are discussed, as well as how development of coronary disease can be attenuated or arrested by a prolonged routine of jogging.
    Ex: The disease is called temporal arteritis because the temporal arteries, which course along the sides of the head just in front of the ears (to the temples), often become inflamed.
    * con el correr del tiempo = over the years, in the process of time, with the passage of time.
    * corre el rumor de que = rumour has it that.
    * corre la voz de que = rumour has it that.
    * correr a cargo de = be the responsibility of.
    * correr a toda velocidad = sprint.
    * correr como alma que lleva el diablo = run for + Posesivo + life.
    * correr con los gastos = bear + the cost(s), pick up + the tab, pay + the piper.
    * correr de acá para allá = rush around.
    * correr de aquí para allá = rush around, run + here and there.
    * correr de la cuenta de Alguien = be on + Pronombre.
    * correr desaforadamente = run for + Posesivo + life.
    * correr de un sitio para otro = rush around.
    * correr el peligro de = be in danger (of), run + the danger of.
    * correr el riesgo = risk, face + the risk, chance, take + Posesivo + chances.
    * correr la impresión = slur + impression.
    * correr la voz = spread + the news, spread + the word.
    * correr más deprisa que = outrun [out-run].
    * correr mundo = see + life, see + the world.
    * correr peligro = be at risk.
    * correr que se las pela = run for + Posesivo + life.
    * correr ríos de tinta = spill + vast quantities of ink, a lot + be written about, much + be written about.
    * correrse = come.
    * correrse dormido = wet dream.
    * correrse una juerga = have + a ball, have + a great time.
    * correr un gran riesgo = play (for) + high stakes.
    * correr un riesgo = run + risk, take + risks, take + chances (on).
    * correr un tupido velo sobre = draw + a veil over.
    * correr un velo sobre las cosas = sweep + things under the rug.
    * corría el rumor de que = rumour had it that.
    * corría la voz de que = rumour had it that.
    * corriendo con los gastos = at + Posesivo + own expense.
    * de bulla y corriendo = in a rush.
    * dejar el agua correr = let bygones be bygones.
    * echar a correr = bolt, make + a bolt for, take off + running, take to + Posesivo + heels, run off.
    * entrar y salir corriendo = run in and out.
    * gastos + correr a cuenta de = bear + the cost(s).
    * hacer correr la voz = spread + the word, spread + the good word, pass on + the good word, spread + the news.
    * ir corriendo = hot-foot it to.
    * ir corriendo a = dash off to, run off to.
    * irse corriendo = dash off, shoot off.
    * llevar al hospital de bulla y corriendo = rush + Nombre + to hospital.
    * máquina de andar o correr estática = treadmill.
    * no correr prisa = there + be + no hurry.
    * salir corriendo = leg it, run off, run away, bolt, make + a bolt for, dash off, take off, shoot off, take off + running, take to + Posesivo + heels.
    * salir corriendo a la calle = run into + the street.
    * volver corriendo = scurry back.
    * zapatilla de correr = running shoe.

    * * *
    correr [E1 ]
    vi
    A
    1 to run
    tuve que correr para no perder el tren I had to run or I'd have missed the train
    bajó las escaleras corriendo she ran down the stairs
    los atracadores salieron corriendo del banco the robbers ran out of the bank
    iba corriendo y se cayó she was running and she fell over
    corrían tras el ladrón they were running after the thief
    echó a correr he started to run, he broke into a run
    cuando lo vio corrió a su encuentro when she saw him she rushed o ran to meet him
    a todo correr at top speed, as fast as I/he could
    salió a todo correr he went/came shooting out
    corre que te corre: se fueron, corre que te corre, para la playa they went tearing o racing off to the beach
    el que no corre vuela you have to be quick off the mark
    2 ( Dep) «atleta» to run; «caballo» to run
    sale a correr todas las mañanas she goes out running o jogging every morning, she goes for a run every morning
    corre en la maratón he's running in the marathon
    3 ( Auto, Dep) «piloto/conductor» to race
    corre con una escudería italiana he races o drives for an Italian team
    B
    1
    (apresurarse): llevo todo el día corriendo de un lado para otro I've been rushing around all day long, I've been on the go all day long ( colloq)
    ¡corre, ponte los zapatos! hurry o quick, put your shoes on!
    no corras tanto que te equivocarás don't rush it o don't do it so quickly, you'll only make mistakes
    en cuanto me enteré corrí a llamarte/a escribirle as soon as I heard, I rushed to call you/write to him
    vino pero se fue corriendo he came but he rushed off o raced off again
    se fueron corriendo al hospital they rushed to the hospital
    2 ( fam) (ir, moverse) (+ compl):
    corre mucho he drives too/very fast
    esa moto corre mucho that motorcycle is o goes really fast
    C
    1 (+ compl) «cordillera/carretera» to run; «río» to run, flow
    corre paralela a la costa it runs parallel to the coast
    el río corre por un valle abrupto the river runs o flows through a steep-sided valley
    2 «agua» to flow, run; «sangre» to flow
    corría una brisa suave there was a gentle breeze, a gentle breeze was blowing
    corre mucho viento hoy it's very windy today
    el champán corría como agua the champagne flowed like water
    3
    «rumor»: corre el rumor de que … there is a rumor going around that …, word o rumor has it that …
    corrió la voz de que se había fugado there was a rumor that she had escaped
    4 «polea» to run
    la cremallera no corre the zipper ( AmE) o ( BrE) zip is stuck o won't do up/undo
    el pestillo no corre I can't bolt/unbolt the door, the bolt won't move o slide
    D «días/meses/años»
    1
    (pasar, transcurrir): corren tiempos difíciles these are difficult times
    corría el año 1939 cuando … it was in 1939 that …
    con el correr de los años as time went/goes by, as years passed/pass
    el mes que corre this month, in the current month ( frml)
    ¡cómo corre el tiempo! how time flies!
    los días pasan corriendo the days fly by o go by in a flash
    E
    1 «sueldo/alquiler» to be payable
    2 (ser válido) to be valid
    las nuevas tarifas empezarán a correr a partir de mañana the new rates come into effect from tomorrow
    ya sabes que esas excusas aquí no corren (CS); you know you can't get away with excuses like that here, you know excuses like that won't wash with me/us ( colloq)
    estos bonos ya no corren these vouchers are no longer valid
    3 (venderse) correr A or POR algo to sell AT o FOR sth
    F correr con ‹gastos› to pay
    la empresa corrió con los gastos de la mudanza the firm paid the removal expenses o the moving expenses o met the cost of the removal
    el Ayuntamiento corrió con la organización del certamen the town council organized o was responsible for organizing the competition
    ■ correr
    vt
    A
    1 ( Dep) ‹maratón› to run
    corrió los 1.500 metros he ran the 1,500 meters
    correrla ( fam); to go out on the town ( colloq)
    2 ( Auto, Dep) ‹prueba/gran premio› to race in
    B
    1 ( fam) (echar, expulsar) to kick … out ( colloq), to chuck … out ( colloq)
    lo corrieron del pueblo they ran him out of town
    2 ( fam) (perseguir) to chase, run after
    acaba de salir, si la corres, la alcanzas (Col, RPl); she's just gone out, if you run you'll catch her (up)
    C
    1
    (exponerse a): quiero estar seguro, no quiero correr riesgos I want to be sure, I don't want to take any risks
    corres el riesgo de perderlo/de que te lo roben you run the risk of o you risk losing it/having it stolen
    aquí no corres peligro you're safe here o you're not in any danger here
    2
    (experimentar): ambos corrieron parecida suerte they both suffered a similar fate
    juntos corrimos grandes aventuras we lived through o had great adventures together
    1 ‹botón/ficha/silla› to move
    2 ‹cortina› to draw
    corre el cerrojo bolt the door, slide the bolt across/back
    corra la pesa hasta que se equilibre slide the weight along until it balances
    3 ( Inf) ‹texto› to scroll
    E ( ant); ‹territorio› to raid
    F
    ( Chi fam) (propinar): córreles palo give them a good beating
    les corrió balas a todos he sprayed them all with bullets
    1 «pieza» to shift, move; «carga» to shift
    2 ( fam); «persona» to move up o over, shift up o over ( colloq)
    3 ( Chi fam) (escurrirse, escabullir) to slip away
    B
    1 «tinta» to run; «rímel/maquillaje» (+ me/te/le etc) to run, smudge
    2 ( AmL) «media» to ladder, run
    se me corrió un punto del suéter I pulled a thread in my sweater and it ran
    * * *

     

    correr ( conjugate correr) verbo intransitivo
    1

    bajó/subió las escaleras corriendo she ran down/up the stairs;

    salieron corriendo del banco they ran out of the bank;
    echó a correr he started to run
    b) (Auto, Dep) [piloto/conductor] to race

    2

    ¡corre, ponte los zapatos! hurry o quick, put your shoes on!;

    no corras tanto que te equivocarás don't do it so quickly, you'll only make mistakes ;
    corrí a llamarte I rushed to call you;
    me tengo que ir corriendo I have to rush off
    b) (fam) [ vehículo] to go fast;

    [ conductor] to drive fast
    3
    a) [carretera/río] to run;

    [ agua] to run;
    [ sangre] to flow;

    b) [ rumor]:

    corre el rumor/la voz de que … there is a rumor going around that …

    4 (pasar, transcurrir):
    corría el año 1973 cuando … it was 1973 when …;

    con el correr de los años as time went/goes by;
    ¡cómo corre el tiempo! how time flies!
    5 ( hacerse cargo) correr con algo ‹ con gastos to pay sth;
    con organización› to be responsible for sth
    verbo transitivo
    1
    a) (Dep) ‹ maratón to run

    b) (Auto, Dep) ‹prueba/gran premio to race in

    2 ( exponerse a):

    aquí no corres peligro you're safe here
    3
    a)botón/ficha/silla to move;

    cortina› ( cerrar) to draw, close;
    ( abrir) to open, pull back;

    b) (Inf) ‹ texto to scroll

    correrse verbo pronominal
    1
    a) [silla/cama] to move;

    [pieza/carga] to shift
    b) (fam) [ persona] to move up o over

    2
    a) [ tinta] to run;

    [rímel/maquillaje] to run, smudge;

    b) (AmL) [ media] to ladder

    correr
    I verbo intransitivo
    1 to run
    (ir deprisa) to go fast
    (al conducir) to drive fast
    2 (el viento) to blow
    (un río) to flow
    3 (darse prisa) to hurry: corre, que no llegamos, hurry up or we'll be late
    figurado corrí a hablar con él, I rushed to talk to him
    4 (estar en situación de) correr peligro, to be in danger
    correr prisa, to be urgent
    II verbo transitivo
    1 (estar expuesto a) to have
    correr el riesgo, to run the risk
    2 (una cortina) to draw
    (un cerrojo) to close
    3 (un mueble) to pull up, draw up
    ♦ Locuciones: corre a mi cargo, I'll take care of it
    correr con los gastos, to foot the bill
    ' correr' also found in these entries:
    Spanish:
    bola
    - cargo
    - colorada
    - colorado
    - echar
    - liebre
    - pareja
    - parejo
    - pestillo
    - prisa
    - riesgo
    - tinta
    - velo
    - voz
    - Y
    - agua
    - condenado
    - condición
    - corretear
    - dejar
    - desaforado
    - desplazar
    - peligro
    - soler
    - tropezar
    - viento
    English:
    about
    - afford
    - bear
    - charge
    - danger
    - dash
    - draw
    - gamble
    - go about
    - meet
    - outrun
    - pelt
    - pound
    - pour
    - pull
    - race
    - race along
    - ride
    - risk
    - run
    - run with
    - running
    - rush
    - rush around
    - scurry
    - streak
    - tear along
    - trickle
    - unleash
    - as
    - budge
    - caper
    - cover
    - flow
    - fly
    - go
    - hell
    - jog
    - like
    - mad
    - move
    - put
    - shift
    - slide
    - smudge
    - spread
    - sweep
    - throw
    - wind
    * * *
    vi
    1. [persona, animal] to run;
    me gusta correr todas las mañanas I like to go for a run every morning;
    se fue corriendo he ran off o away;
    miles de fans corrieron al encuentro del cantante thousands of fans ran to greet o meet the singer;
    ¡corre a pedir ayuda! run for help!;
    varias personas corrieron tras el asaltante several people ran after the robber;
    echar a correr to start running;
    Fam
    corre que se las pela she runs like the wind;
    Fam
    el que no corre, vuela you've got to be on your toes o quick around here
    2. [apresurarse]
    ¡corre, que vamos a perder el autobús! hurry up, we're going to miss the bus!;
    no corras, que te vas a equivocar don't rush yourself, or you'll make a mistake;
    cuando me enteré del accidente, corrí a visitarla when I heard about the accident I went to visit her as soon as I could o I rushed to visit her;
    estoy agotado, toda la mañana corriendo de aquí para allá I'm exhausted, I've been rushing o running around all morning;
    corre, que va a empezar la película quick, the film's about to start;
    a todo correr: hay que acabar este trabajo a todo correr we have to finish this job as quickly as possible;
    cuando se enteró de la noticia, vino a todo correr when she heard the news she came as quickly as she could
    3. [competir] [atleta, caballo] to run;
    [ciclista] to ride;
    corre con una moto japonesa he rides a Japanese motorbike;
    corre con un coche italiano he drives an Italian car
    4. [conductor] to drive fast;
    no corras tanto, que vamos a tener un accidente slow down o stop driving so fast, we're going to have an accident
    5. [vehículo]
    el nuevo modelo corre todavía más the new model is o goes even faster;
    esta moto no corre nada this motorbike can't go very fast at all
    6. [fluido] [río] to flow;
    [agua del grifo] to run;
    la sangre corre por las venas blood flows through the veins;
    deja correr el agua (del grifo) leave the Br tap o US faucet running
    7. [viento] to blow;
    corría una ligera brisa there was a gentle breeze, a gentle breeze was blowing
    8. [el tiempo, las horas] to pass, to go by;
    esta última semana ha pasado corriendo this last week has flown by
    9. [transcurrir]
    corría el principio de siglo cuando… it was around the turn of the century when…;
    en los tiempos que corren nadie tiene un trabajo seguro no one is safe in their job these days o in this day and age
    10. [noticia] to spread;
    corre el rumor de que… there's a rumour going about that…
    11. [encargarse de]
    correr con [los gastos] to bear;
    [la cuenta] to pay;
    la organización de la cumbre corrió a cargo de las Naciones Unidas the United Nations organized the summit, the United Nations took care of the organization of the summit;
    la comida corre a cargo de la empresa the meal is on the company;
    esta ronda corre de mi cuenta this round is on me, this is my round
    12. [sueldo, renta] to be payable;
    el alquiler corre desde principios de cada mes the rent is payable at the beginning of each month
    13. [venderse] to sell;
    este vino corre a diez euros la botella this wine sells for ten euros a bottle
    14. Informát [uso crítico] to run;
    el nuevo sistema operativo no correrá en modelos antiguos the new operating system won't run on older models
    vt
    1. [prueba, carrera] [a pie, a caballo] to run;
    [en coche, moto] to take part in;
    corrió los 100 metros he ran the 100 metres;
    correrá el Tour de Francia he will be riding in the Tour de France
    2. [mover] [mesa, silla] to move o pull up;
    corre la cabeza, que no veo move your head out of the way, I can't see
    3. [cerrar] [cortinas] to draw, to close;
    [llave] to turn;
    correr el cerrojo o [m5] pestillo to bolt the door/gate/ etc
    4. [abrir] [cortinas] to draw, to open
    5. [experimentar]
    correr aventuras to have adventures;
    correr peligro to be in danger;
    si dejas la caja ahí, corre el peligro de que alguien tropiece con ella if you leave the box there, (there's a danger o risk that) someone might trip over it;
    correr el riesgo de (hacer) algo to run the risk of (doing) sth;
    no quiero correr ningún riesgo I don't want to take any risks;
    no sabemos la suerte que correrá el proyecto we don't know what is to become of the project, we don't know what the project's fate will be;
    no se sabe todavía qué suerte han corrido los desaparecidos the fate of the people who are missing is still unknown
    6. [noticia] to spread;
    corrieron el rumor sobre su dimisión they spread the rumour of her resignation;
    correr la voz to pass it on
    7. [pintura, colores]
    la lluvia corrió la capa de pintura the rain made the paint run
    8. Informát [uso crítico] [programa, aplicación] to run;
    no consigo correr este programa I can't get this program to run properly
    9. Com to auction, to sell at auction
    10. Taurom [torear] to fight
    11. Am Fam [despedir] to throw out
    12. Am Fam [ser válido] to be in use;
    las ideas progresistas allá no corren progressive ideas don't get much of a hearing there
    13. Am [perseguir] to chase (after);
    los perros iban corriendo a la liebre the dogs chased after the hare
    14. Méx, Ven [funcionar] to be running;
    hoy no corren los trenes the trains aren't running today
    15. Comp
    Fam
    correrla to go out on the town;
    RP Fam
    correr la coneja to scrimp and save
    * * *
    I v/i
    1 run;
    a todo correr at top speed
    2 ( apresurarse) rush
    3 de tiempo pass
    4 de agua run, flow
    5 fig
    :
    correr con los gastos pay the expenses;
    correr con algo meet the cost of sth;
    correr a cargo de alguien be s.o.’s responsibility, be down to s.o. fam II v/t
    1 run
    2 cortinas draw; mueble slide, move
    3
    :
    correr la misma suerte suffer the same fate
    * * *
    correr vi
    1) : to run, to race
    2) : to rush
    3) : to flow
    correr vt
    1) : to travel over, to cover
    2) : to move, to slide, to roll, to draw (curtains)
    3)
    correr un riesgo : to run a risk
    * * *
    correr vb
    1. (en general) to run [pt. ran; pp. run]
    2. (darse prisa) to hurry [pt. & pp. hurried] / to rush
    ¡corre! hurry up!
    3. (vehículo) to go fast
    ¡cómo corre este coche! this car goes really fast!
    4. (conducir) to drive fast [pt. drove; pp. driven]
    5. (noticia, etc) to go round
    6. (mover) to move
    ¿correrás la carrera? will you compete in the race?
    correr con los gastos to meet the costs [pt. & pp. met]
    correr el pestillo / correr el cerrojo to bolt the door
    correr la cortina to draw the curtain [pt. drew; pp. drawn]
    correr un riesgo to run a risk [pt. ran; pp. run]

    Spanish-English dictionary > correr

  • 8 lado

    m.
    1 side (coin).
    el cine está a este lado de la calle the cinema is on this side of the street
    la casa de al lado the house next door
    al otro lado de la calle/frontera, across the street/border
    en el lado de arriba/abajo on the top/bottom
    a ambos lados on both sides
    de lado tilted, at an angle (torcido)
    mételo de lado put it in sideways
    dormir de lado to sleep on one's side
    viento de lado crosswind
    atravesar algo de lado a lado to cross something from one side to the other
    echarse o hacerse a un lado to move aside
    por un lado on the one hand
    por otro lado on the other hand
    2 place (place).
    debe de estar en otro lado it must be somewhere else
    de un lado para o a otro to and fro
    por todos lados everywhere, all around
    iremos cada uno por nuestro lado we will go our separate ways
    3 side (faction).
    y tú ¿de qué lado estás? whose side are you on?
    ponerse del lado de alguien to take somebody's side
    4 latus, flank, regio lateralis.
    * * *
    1 (gen) side
    \
    al lado de alguien next to somebody
    al lado de algo beside something
    dar de lado a alguien to ignore somebody
    de medio lado tilted, on the tilt
    de un lado para otro about, all over the place, to and fro, backwards and forwards
    dejar a alguien de lado to leave somebody out
    dejar algo a un lado to leave something aside
    dejar algo de lado to leave something aside
    estar al lado (muy cerca) to be very near
    hacerse a un lado to get out of the way
    poner a un lado to set aside
    poner algo de lado to put something sideways
    por un lado... por otro... on the one hand... on the other hand...
    * * *
    noun m.
    * * *
    SM
    1) (=lateral) side

    lado derecho — right side, right-hand side

    lado izquierdo — left side, left-hand side

    al otro lado de la calle — on the other side of the street, across the street

    a un lado y a otro — on all sides, all around

    de lado — sideways

    echarse o hacerse a un lado — [persona] to move to one side, step aside; [vehículo] to swerve out of the way

    por su lado, se fue cada uno por su lado — they went their separate ways

    - mirar a algn de medio lado
    2) (=aspecto) side

    por un lado..., por otro lado... — on the one hand..., on the other hand...

    por ese lado, creo que está bien — in that respect, I think it's all right

    3) (=lugar)

    ponlo en cualquier lado — put it anywhere

    otro lado, tiene que estar en otro lado — it must be somewhere else

    ir de un lado a otro — to go to and fro, walk up and down

    estuvo de un lado para otro toda la mañana — she was up and down all morning, she was running around all morning

    por todos lados, me lo encuentro por todos lados — I bump into him everywhere I go

    rodeado de agua por todos lados — surrounded by water on all sides, completely surrounded by water

    4) [indicando proximidad]

    estar al lado — to be near

    el cine está aquí al lado — the cinema is just round the corner, the cinema is very near

    al lado de, la silla que está al lado del armario — the chair beside the wardrobe

    al lado de aquello, esto no es nada — compared to that, this is nothing

    al lado de ella, tú pareces una belleza — compared to her, you seem really beautiful

    a mi/tu lado, Felipe se sentó a mi lado — Felipe sat beside me

    5) (=bando) (Mil) flank; (Pol) faction

    yo estoy de su lado — I'm on his side, I'm with him

    6) (Mat) side
    7) (Dep) end
    8) (=favor) favour, protection
    * * *
    1)
    a) ( parte lateral) side

    a este/al otro lado del río — on this/on the other side of the river

    ¿de qué lado de la calle? — which side of the street?

    cambiar de lado — (Dep) to change sides (AmE) o (BrE) ends

    b) (de papel, moneda, tela) side
    c) (Mat) ( de polígono) side
    2) (aspecto, ángulo) side
    3)
    a) ( bando) side

    ¿de qué lado estás? — whose side are you on?

    b) ( rama familiar) side
    4) (sitio, lugar)

    miré en or por todos lados — I looked everywhere

    al lado: viven en la casa de al lado they live next door; los vecinos de al lado the next-door neighbors; nos queda aquí al lado it's very near here o (colloq) is right on the doorstep; al lado de alguien/algo ( contiguo a) next to somebody/something, beside somebody/something; ( en comparación con) compared to somebody/something; a su lado me siento segura I feel safe when I'm with him; de mi/tu/su lado: no te muevas de mi lado don't leave my side, stay close to me; de lado <meter/colocar> sideways; <tumbarse/dormir> on one's side; ponlo de lado turn it sideways; de medio lado at an angle; por otro lado ( en cambio) on the other hand; ( además) apart from anything else; por un lado..., pero por otro lado... on the one hand..., but on the other hand...; dejar algo de lado or a un lado to leave something aside o to one side; dejar a alguien de lado: me dejan de lado en la oficina they leave me out of things at the office; sus amigos la dejaron a un lado her friends gave her the cold shoulder; estar al or del otro lado (CS, Méx fam) to be over the worst, be laughing (colloq); ir cada uno por su lado: mejor vamos cada uno por nuestro lado y allí nos encontramos it's better if we all make our own way and meet each other there; cada uno se fue por su lado they went their separate ways; por cualquier lado que se mire whichever way o however you look at it; saber de qué lado sopla el viento — to know which way the wind blows, know how the land lies

    * * *
    = part, quarter, side.
    Ex. Parts of the abstract are written in the informative style, whilst those points which are of less significance are treated indicatively.
    Ex. A reappraisal is therefore outlined here with the understanding that it is open to rebuttal and challenge from whatever quarter.
    Ex. The red ON/OFF switch for the terminal is located at the left side of the screen.
    ----
    * a ambos lados de = on either side of.
    * a ambos lados del Altántico = on both sides of the ocean, on both sides of the Atlantic.
    * a ambos lados de + Lugar = on both sides of + Lugar.
    * adelantar por el lado incorrecto = undertake.
    * al lado de = beside, at the side of, by the side of.
    * al otro lado de = across.
    * al otro lado de la barrera = on the other side of the fence.
    * al otro lado de la ciudad = cross-town.
    * al otro lado del atlántico = across the pond.
    * al otro lado del charco = across the pond.
    * al otro lado del mundo = half way (a)round the world.
    * al otro lado del océano = across the pond.
    * ambos lados del argumento = both sides of the fence.
    * apartarse a un lado = pull over.
    * a todos lados = far and wide.
    * a uno y otro lado de = on either side of.
    * aunque por otro lado = but otherwise.
    * continuar al lado de = stand by.
    * con una pierna a cada lado de = astride.
    * dar de lado = short-circuit [shortcircuit], give + Nombre + the cold shoulder.
    * dejando a un lado = apart from.
    * dejar a una lado = put + Nombre + to one side.
    * dejar a un lado = put + aside, move + beyond, lay + Nombre + aside, leave by + the wayside.
    * dejar de lado = leave + aside, forego [forgo].
    * del otro lado de la ciudad = cross-town.
    * denerse en el lado del camino = pull over.
    * de todos lados = from far and wide.
    * de un lado de la ciudad a otro = cross-town.
    * de un lado para otro = on the move, to and fro.
    * echar a un lado = push aside.
    * el otro lado de la barrera = the other side of the fence.
    * en el lado negativo = on the negative side, on the downside.
    * en el lado positivo = on the credit side, on the positive side, on the plus side, on the bright side.
    * en todos lados = far and wide.
    * estar al lado de = stand by + Lugar.
    * extenderse por todos lados = extend + far and wide, reach + far and wide, stretch + far and wide.
    * hacer a un lado = nudge + Nombre + aside, push aside.
    * hacerse a un lado = make + room (for), pull over.
    * juntos por el lado más ancho = side by side.
    * juntos por el lado más estrecho = end to end.
    * lado del camino = wayside.
    * lado derecho = right-hand side.
    * lado derecho, el = right side, the.
    * lado exterior, el = far side, the.
    * lado externo, el = far side, the.
    * lado izquierdo, el = left side, the.
    * lado más cercano, el = near side, the, near side, the.
    * llegar a todos lados = extend + far and wide, reach + far and wide, stretch + far and wide.
    * lo que se gana por un lado se pierde por otro = swings and roundabouts.
    * mirar al otro lado = look + the other way.
    * pararse en el lado del camino = pull over.
    * pasar por el lado de = make + Posesivo + way past.
    * pero por otro lado = but then again.
    * poner a un lado = lay + Nombre + aside, set + aside.
    * ponerse del lado de = side with.
    * ponerse del lado de Alguien = side in + Posesivo + favour.
    * por otro lado = alternatively, however, on the other side, for another thing, on the flip side, on another topic, on another matter, on another note.
    * por otro lados = on other matters.
    * por todos lados = left, right and centre, far and wide.
    * por una lado... por otro = at one end... at the other.
    * por un lado = on the one hand, on the one side.
    * por un lado entra + Nombre + y por otro sale + Nombre = in go + Nombre + at one end, and out come + Nombre + at the other.
    * tiempo estar de lado de Alguien = time + be + on + Posesivo + side.
    * viento de lado = crosswind.
    * * *
    1)
    a) ( parte lateral) side

    a este/al otro lado del río — on this/on the other side of the river

    ¿de qué lado de la calle? — which side of the street?

    cambiar de lado — (Dep) to change sides (AmE) o (BrE) ends

    b) (de papel, moneda, tela) side
    c) (Mat) ( de polígono) side
    2) (aspecto, ángulo) side
    3)
    a) ( bando) side

    ¿de qué lado estás? — whose side are you on?

    b) ( rama familiar) side
    4) (sitio, lugar)

    miré en or por todos lados — I looked everywhere

    al lado: viven en la casa de al lado they live next door; los vecinos de al lado the next-door neighbors; nos queda aquí al lado it's very near here o (colloq) is right on the doorstep; al lado de alguien/algo ( contiguo a) next to somebody/something, beside somebody/something; ( en comparación con) compared to somebody/something; a su lado me siento segura I feel safe when I'm with him; de mi/tu/su lado: no te muevas de mi lado don't leave my side, stay close to me; de lado <meter/colocar> sideways; <tumbarse/dormir> on one's side; ponlo de lado turn it sideways; de medio lado at an angle; por otro lado ( en cambio) on the other hand; ( además) apart from anything else; por un lado..., pero por otro lado... on the one hand..., but on the other hand...; dejar algo de lado or a un lado to leave something aside o to one side; dejar a alguien de lado: me dejan de lado en la oficina they leave me out of things at the office; sus amigos la dejaron a un lado her friends gave her the cold shoulder; estar al or del otro lado (CS, Méx fam) to be over the worst, be laughing (colloq); ir cada uno por su lado: mejor vamos cada uno por nuestro lado y allí nos encontramos it's better if we all make our own way and meet each other there; cada uno se fue por su lado they went their separate ways; por cualquier lado que se mire whichever way o however you look at it; saber de qué lado sopla el viento — to know which way the wind blows, know how the land lies

    * * *
    = part, quarter, side.

    Ex: Parts of the abstract are written in the informative style, whilst those points which are of less significance are treated indicatively.

    Ex: A reappraisal is therefore outlined here with the understanding that it is open to rebuttal and challenge from whatever quarter.
    Ex: The red ON/OFF switch for the terminal is located at the left side of the screen.
    * a ambos lados de = on either side of.
    * a ambos lados del Altántico = on both sides of the ocean, on both sides of the Atlantic.
    * a ambos lados de + Lugar = on both sides of + Lugar.
    * adelantar por el lado incorrecto = undertake.
    * al lado de = beside, at the side of, by the side of.
    * al otro lado de = across.
    * al otro lado de la barrera = on the other side of the fence.
    * al otro lado de la ciudad = cross-town.
    * al otro lado del atlántico = across the pond.
    * al otro lado del charco = across the pond.
    * al otro lado del mundo = half way (a)round the world.
    * al otro lado del océano = across the pond.
    * ambos lados del argumento = both sides of the fence.
    * apartarse a un lado = pull over.
    * a todos lados = far and wide.
    * a uno y otro lado de = on either side of.
    * aunque por otro lado = but otherwise.
    * continuar al lado de = stand by.
    * con una pierna a cada lado de = astride.
    * dar de lado = short-circuit [shortcircuit], give + Nombre + the cold shoulder.
    * dejando a un lado = apart from.
    * dejar a una lado = put + Nombre + to one side.
    * dejar a un lado = put + aside, move + beyond, lay + Nombre + aside, leave by + the wayside.
    * dejar de lado = leave + aside, forego [forgo].
    * del otro lado de la ciudad = cross-town.
    * denerse en el lado del camino = pull over.
    * de todos lados = from far and wide.
    * de un lado de la ciudad a otro = cross-town.
    * de un lado para otro = on the move, to and fro.
    * echar a un lado = push aside.
    * el otro lado de la barrera = the other side of the fence.
    * en el lado negativo = on the negative side, on the downside.
    * en el lado positivo = on the credit side, on the positive side, on the plus side, on the bright side.
    * en todos lados = far and wide.
    * estar al lado de = stand by + Lugar.
    * extenderse por todos lados = extend + far and wide, reach + far and wide, stretch + far and wide.
    * hacer a un lado = nudge + Nombre + aside, push aside.
    * hacerse a un lado = make + room (for), pull over.
    * juntos por el lado más ancho = side by side.
    * juntos por el lado más estrecho = end to end.
    * lado del camino = wayside.
    * lado derecho = right-hand side.
    * lado derecho, el = right side, the.
    * lado exterior, el = far side, the.
    * lado externo, el = far side, the.
    * lado izquierdo, el = left side, the.
    * lado más cercano, el = near side, the, near side, the.
    * llegar a todos lados = extend + far and wide, reach + far and wide, stretch + far and wide.
    * lo que se gana por un lado se pierde por otro = swings and roundabouts.
    * mirar al otro lado = look + the other way.
    * pararse en el lado del camino = pull over.
    * pasar por el lado de = make + Posesivo + way past.
    * pero por otro lado = but then again.
    * poner a un lado = lay + Nombre + aside, set + aside.
    * ponerse del lado de = side with.
    * ponerse del lado de Alguien = side in + Posesivo + favour.
    * por otro lado = alternatively, however, on the other side, for another thing, on the flip side, on another topic, on another matter, on another note.
    * por otro lados = on other matters.
    * por todos lados = left, right and centre, far and wide.
    * por una lado... por otro = at one end... at the other.
    * por un lado = on the one hand, on the one side.
    * por un lado entra + Nombre + y por otro sale + Nombre = in go + Nombre + at one end, and out come + Nombre + at the other.
    * tiempo estar de lado de Alguien = time + be + on + Posesivo + side.
    * viento de lado = crosswind.

    * * *
    A
    está en el lado derecho it is on the right side o the righthand side
    a este/al otro lado del río on this/on the other side of the river
    ¿de qué lado de la calle está su casa? which side of the street is your house on?
    se hizo a un lado para dejarlo pasar she stood aside o moved to one side to let him pass
    tuvo que echarse a un lado para evitar la colisión he had to swerve to avoid a collision
    pon estas fichas a un lado set these pieces aside, put these counters to one side ( BrE)
    cambiar de lado ( Dep) to change sides ( AmE) o ( BrE) ends
    2 (de un papel, una moneda, una tela) side
    escribe sólo por un lado del folio write on o use one side of the paper only
    4 ( Econ):
    el lado de la demanda/de la oferta the demand/supply side
    Compuesto:
    blind side
    B (aspecto, ángulo) side
    hay que ver el lado positivo de las cosas you have to look on the bright side of things
    todas las cosas tienen su lado bueno y su lado malo there's a good side and a bad side to everything
    Luisa tiene su lado bueno Luisa has her good points
    por ese lado te conviene aceptar from that point of view it's to your advantage to accept
    C
    1 (bando) side
    ¿tú de qué lado estás, del suyo o del nuestro? whose side are you on? theirs or ours?
    igualar a dos goles por lado they drew/tied two goals each
    por el lado materno/paterno on the maternal/paternal side
    por el lado de mi madre/padre on my mother's/father's side (of the family)
    D
    (sitio, lugar): he mirado en or por todos lados y no lo encuentro I've looked everywhere and I can't find it
    ponlo por ahí en cualquier lado put it over there somewhere o ( AmE) someplace
    ¿por qué no vamos por otro lado? why don't we go a different way?
    va a todos lados en taxi she goes everywhere by taxi
    me he pasado toda la mañana de un lado para otro I've been running around all morning
    vas a tener que intentarlo por otro lado you're going to have to try some other way
    E ( en locs):
    al lado: viven en la casa de al lado they live next door
    nuestros vecinos de al lado our next-door neighbors
    el colegio nos queda aquí al lado the school's very near here o ( colloq) is right on the doorstep
    al lado de algn/algo (contiguo a) next to sb/sth, beside sb/sth; (en comparación con) compared to sb/sth
    se sentó al lado de su padre she sat down next to o beside her father
    ponte aquí a mi lado sit here next to o beside me
    al lado de él or ( crit) al lado suyo hasta yo parezco inteligente compared to him even I seem intelligent
    a su lado me siento segura I feel safe when I'm with him
    todas las cosas que he aprendido a su lado everything I've learned from (being with) her
    viven al lado de mi casa they live next door to me
    me queda al lado del trabajo it's right by o very near where I work
    eso no es nada al lado de lo que él tiene that's nothing compared to o with what he has
    de mi/tu/su lado: no te muevas de mi lado don't leave my side, stay close to me
    de lado ‹meter/colocar› sideways;
    ‹tumbarse/dormir› on one's side
    ponlo de lado a ver si cabe turn it sideways, maybe it'll fit that way
    de medio lado at an angle
    llevaba el sombrero de medio lado he wore his hat at an angle
    por otro lado (en cambio) on the other hand; (además) apart from anything else
    por otro lado, estas cifras tampoco son muy significativas there again o however o on the other hand, these figures are not very significant
    por un lado …, pero por otro lado … on the one hand …, but on the other hand …
    por otro lado yo ni siquiera lo conozco apart from anything else I don't even know him
    dejar algo de ladoor a un lado to leave sth aside o to one side
    dejar or ( Esp) dar a algn de ladoor a un lado: últimamente lo están dejando de lado en la oficina lately they've been leaving him out of things in the office
    sus amigos la están dejando a un lado her friends have been giving her the cold shoulder
    estar al or del otro lado (CS, Méx fam); to be over the worst, be laughing ( colloq)
    ir cada uno por su lado: mejor vamos cada uno por nuestro lado y allí nos encontramos it's better if we all make our own way and meet each other there
    se pelearon y cada uno se fue por su lado they had an argument and went their separate ways
    aunque viven juntos, luego cada uno va por su lado although they live together, they all lead their own separate lives o ( colloq) they all do their own thing
    mirarle a algn de lado ( fam); to look down on sb
    por cualquier lado que se mire whichever way o however you look at it
    saber de qué lado sopla el viento to know which way the wind blows, know how the land lies
    * * *

     

    lado sustantivo masculino
    1


    a este/al otro lado del río on this/on the other side of the river;
    hacerse a un lado to move to one side;
    echarse a un lado [ coche] to swerve;

    [ persona] to move over;

    ¿de qué lado estás? whose side are you on?;
    cambiar de lado (Dep) to change sides (AmE) o (BrE) ends;
    ver el lado positivo de las cosas to look on the bright side of things;
    por el lado de mi padre on my father's side (of the family)
    b) (de papel, moneda, tela) side

    2 (sitio, lugar):
    a/en/por todos lados everywhere;

    en algún lado somewhere;
    en cualquier lado anywhere;
    ir de un lado para otro to run around
    3 ( en locs)
    al lado: viven en la casa de al lado they live next door;

    los vecinos de al lado the next-door neighbors;
    al lado de algn/algo ( contiguo a) next to sb/sth, beside sb/sth;

    ( en comparación con) compared to sb/sth;
    de ladometer/colocar sideways;


    tumbarse/dormir on one's side;
    de lado a ladoextenderse/cruzar from one side to the other;

    por otro lado ( en cambio) on the other hand;

    ( además) apart from anything else;
    por un lado …, pero por otro lado … on the one hand …, but on the other hand …;

    dejar algo de lado to leave sth aside o to one side;
    ir cada uno por su lado: cada uno se fue por su lado they went their separate ways
    lado sustantivo masculino
    1 side: a este lado del río, on this side of the river
    a un lado, aside
    2 (lugar) place: idos a otro lado, go somewhere else
    3 (camino, dirección) direction, way: nos fuimos por otro lado, we went another way
    4 (aspecto) side: tiene un lado salvaje, he has a wild side
    por un lado..., por otro lado..., on the one hand..., on the other (hand)...
    ♦ Locuciones: al lado, close by, nearby: mi casa está ahí al lado, my house is just over there
    al lado de, next to, beside: al lado de ella, tú eres un genio, compared with her, you are a genius
    dar de lado a alguien, to cold-shoulder sb
    de (medio) lado, sideways: saludó friamente y miró de medio lado, he said hello coldly and then looked away
    ' lado' also found in these entries:
    Spanish:
    A
    - ancha
    - ancho
    - aparte
    - banda
    - chalet
    - collado
    - cuestión
    - derecha
    - derecho
    - emplazar
    - estar
    - ir
    - izquierda
    - izquierdo
    - justa
    - justo
    - ladearse
    - mano
    - moribunda
    - moribundo
    - parte
    - sacudir
    - siniestra
    - siniestro
    - apartar
    - colgar
    - colocar
    - contramano
    - contrapeso
    - contrario
    - cruzar
    - cualquiera
    - dejar
    - dormir
    - echar
    - enfrente
    - explanada
    - hacer
    - inclinar
    - llegar
    - ninguno
    - ocupar
    - opuesto
    - orillar
    - otro
    - paralizar
    - pasar
    - robar
    - través
    English:
    about
    - across
    - alongside
    - arrogant
    - aside
    - astir
    - beside
    - breadth
    - bright
    - bring out
    - brush aside
    - bury
    - by
    - crack
    - cross
    - dash
    - directly
    - disturbing
    - downside
    - dwarf
    - either
    - embankment
    - flank
    - flip side
    - graph paper
    - graze
    - hand
    - lay aside
    - lay down
    - move along
    - move over
    - nearside
    - next
    - next door
    - noplace
    - off
    - offside
    - out
    - outside
    - over
    - pace
    - part
    - past
    - pull over
    - push aside
    - put aside
    - right
    - right-hand
    - set aside
    - side
    * * *
    lado nm
    1. [costado, cara, parte lateral] side;
    me duele el lado izquierdo my left side is hurting;
    el supermercado está a este lado de la calle the supermarket is on this side of the street;
    el lado más áspero de la tela the rougher side of the cloth;
    un polígono con cuatro lados a four-sided o quadrilateral polygon;
    este cuadro se puede colgar en el lado de la chimenea we can hang this painting on the wall behind the fireplace;
    a ambos lados on both sides;
    al lado [cerca] nearby;
    yo vivo aquí al lado I live just round the corner from here;
    al lado de [junto a] beside, next to;
    [comparado con] compared to;
    la zapatería está al lado de la joyería the shoe shop is next to the jeweller's;
    Juan, al lado de su hermano, es muy alto Juan is very tall compared to his brother;
    al otro lado de on the other side of;
    la mesa de al lado the next table;
    la casa de al lado the house next door;
    los vecinos de al lado the next-door neighbours;
    no te vayas de su lado do not leave her side;
    en el lado de arriba/abajo on the top/bottom;
    de lado [torcido] at an angle;
    el cuadro está de lado the painting isn't straight;
    mételo de lado put it in sideways;
    dormir de lado to sleep on one's side;
    el viento sopla de lado there's a crosswind;
    atravesar algo de lado a lado to cross sth from one side to the other;
    echarse o [m5] hacerse a un lado to move aside;
    poner algo a un lado to put sth aside o to one side
    2. [lugar] place;
    por este lado no oímos nada we can't hear anything over here;
    debe de estar en otro lado it must be somewhere else;
    columpiarse de un lado para o [m5] a otro to swing to and fro;
    estuve todo el día corriendo de un lado para otro I've been running around all day;
    hacerle un lado a alguien to make room for sb;
    iremos cada uno por nuestro lado y nos reuniremos en el hotel we will go our separate ways and meet up later at the hotel;
    si cada cual va por su lado, nunca sacaremos este proyecto adelante if everyone does their own thing, we'll never make a success of this project;
    por todos lados everywhere, all around;
    por todos lados se ven anuncios de este nuevo refresco there are adverts for this new drink everywhere
    3. [bando] side;
    y tú ¿de qué lado estás? whose side are you on?;
    estoy de su lado I'm on her side;
    ponerse del lado de alguien to take sb's side
    4. [línea de parentesco] side;
    por el lado paterno on my/his/her/ etc father's side
    5. [aspecto] side;
    siempre ve el lado negativo de las cosas she always sees the negative side of things;
    la entrevista se centra en el lado humano del campeón the interview focuses on the human side of the champion;
    por un lado [en primer lugar] on the one hand;
    [en cierto modo] in one sense;
    por otro lado, Am [m5] de otro lado [en segundo lugar] on the other hand;
    [además] in any case
    6. Comp
    dar de lado a alguien, Méx, RP [m5] dar a alguien por su lado to cold-shoulder sb;
    dejar algo de lado o [m5] a un lado [prescindir] to leave sth to one side;
    Méx, RP Fam
    estar del otro lado to be over the worst;
    mirar de lado a alguien [despreciar] to look askance at sb;
    RP, Ven Fam
    pasar al otro lado to kick the bucket, to snuff it;
    RP, Ven Fam CSur Fam
    ser o [m5] patear para el otro lado to be one of them, to be queer
    * * *
    m side; ( lugar) place;
    al lado nearby;
    al lado de beside, next to;
    al otro lado de on the other side of;
    de lado sideways;
    por todos lados everywhere;
    ir por otro lado go another way;
    mirar a otro lado look the other way;
    por un lado … por otro lado on the one hand … on the other hand;
    dejar a un lado leave aside;
    dar a alguien de lado leave s.o. out;
    estar del lado de alguien be on s.o.’s side;
    ponerse del lado de alguien take s.o.’s side;
    cada uno va por su lado everyone goes their own way;
    mirar a alguien de (medio) lado look sideways at s.o.;
    por el lado de mi padre on my father’s side
    * * *
    lado nm
    1) : side
    2) parte: place
    miró por todos lados: he looked everywhere
    3)
    al lado de : next to, beside
    4)
    de lado : tilted, sideways
    está de lado: it's lying on its side
    5)
    hacerse a un lado : to step aside
    6)
    lado a lado : side by side
    7)
    por otro lado : on the other hand
    * * *
    lado n
    1. (en general) side
    2. (lugar) somewhere / nowhere / anywhere / everywhere
    por un lado... on the one hand...
    por otro lado... on the other hand...

    Spanish-English dictionary > lado

  • 9 punto

    m.
    1 spot, dot (marca).
    recorte por la línea de puntos cut along the dotted line
    2 full stop (British), period (United States).
    dos puntos (sobre i, j, en dirección de correo electrónico) colon
    punto y aparte full stop o (British) period, new paragraph (United States)
    punto y coma semicolon
    puntos suspensivos (no new paragraph) dots, suspension points
    3 point.
    ganar/perder por seis puntos to win/lose by six points
    4 point (asunto).
    punto débil/fuerte weak/strong point
    puntos a tratar matters to be discussed
    punto de vista point of view, viewpoint
    5 spot, place (place).
    este es el punto exacto donde ocurrió todo this is the exact spot where it all happened
    punto de apoyo fulcrum; (en palanca) backup, support (figurative)
    punto de contacto point of contact
    punto de encuentro meeting point
    6 point, moment (momento).
    llegar a un punto en que… to reach the stage where…
    estando las cosas en este punto things being as they are
    punto culminante high point
    punto de ebullición/fusión boiling/melting point
    punto de inflexión turning point
    punto de partida starting point
    7 stitch (puntada).
    punto de cruz cross-stitch
    8 knitting.
    hacer punto to knit
    un jersey de punto a knitted jumper
    9 period, full stop.
    10 guy.
    11 pixel.
    12 punctus, punctum.
    pres.indicat.
    1st person singular (yo) present indicative of spanish verb: puntar.
    * * *
    1 (gen) point
    2 (marca) dot
    3 (tanto) point
    5 (lugar) spot
    ¿en qué punto de la carretera se encuentran? exactly where on the road are they?
    6 (tema) point
    7 (tejido) knitwear
    8 (en costura, sutura) stitch
    9 (de libro) bookmark
    10 (en la media) ladder, US run
    \
    a punto de caramelo (en repostería) caramelized 2 (en su punto) just right, perfect
    coger un punto familiar to get tipsy, get merry
    dar en el punto to hit the nail on the head
    de todo punto absolutely
    en punto sharp, on the dot
    estar a punto to be ready
    estar a punto de to be about to, be on the point of
    estar en su punto (comida) to be cooked to perfection
    ganar puntos to win points
    ganar por puntos to win on points
    hacer punto to knit
    hasta cierto punto up to a certain point
    hasta tal punto que... to such an extent that...
    llegar a punto to arrive on time
    perder puntos (gen) to lose points 2 (alumno) to lose marks
    poner los puntos sobre las íes to dot one's i's and cross one's t's
    poner punto final a algo to put an end to something
    ¡punto en boca! mum's the word!
    punto por punto in detail
    dos puntos colon
    punto cadena chain stitch
    punto cardinal cardinal point
    punto de apoyo (en palanca) fulcrum 2 (base) cornerstone
    punto de break break point
    punto de congelación freezing point
    punto de contacto point of contact
    punto de cruz cross-stitch
    punto de ebullición boiling point
    punto de encuentro meeting point
    punto de fusión melting point
    punto de libro bookmark
    punto de media stocking stitch
    punto de mira (objetivo) target 2 (en rifle) sight, front sight 3 (punto de vista) viewpoint
    punto de partida starting point
    punto de partido match point
    punto de referencia point of reference
    punto de ruptura break point
    punto de servicio service point
    punto de set set point
    punto de venta sales outlet
    punto de vista point of view
    punto débil weak point
    punto decimal decimal point
    punto del revés purl stitch
    punto final (en dictado) full stop, US period
    punto flaco weak point
    punto fuerte strong point
    punto muerto (en un coche) neutral 2 (en una negociación) standstill, stalemate, deadlock
    punto neurálgico nerve centre
    punto y aparte (en ortografía) full stop, new paragraph, US period, new paragraph
    punto y coma semicolon
    punto y seguido full stop, new sentence, US period, new sentence
    * * *
    noun m.
    2) dot
    - punto final
    - punto y coma
    * * *
    SM
    1) (=topo) [en un diseño] dot, spot; [en plumaje] spot, speckle; [en carta, dominó] spot, pip

    punto negro(=espinilla) blackhead

    2) (=signo) [en la i] dot; [de puntuación] full stop, period (EEUU)

    dos puntos — colon

    le puso los puntos sobre las íes — she corrected him, she drew attention to his inaccuracies

    y punto —

    ¡lo digo yo y punto! — I'm telling you so and that's that!

    punto acápite LAm [en dictado] full stop, new paragraph, period, new paragraph (EEUU)

    punto final — full stop, period (EEUU); (fig) end

    poner punto final a la discusión — to put an end to the argument, draw a line under the argument

    puntos suspensivos[gen] suspension points; [en dictado] dot, dot, dot

    punto y aparte[en dictado] full stop, new paragraph, period, new paragraph (EEUU)

    punto y seguido[en dictado] full stop (no new paragraph), period (no new paragraph) (EEUU)

    3) (Dep) point

    ganar o vencer por puntos — to win on points

    - perder muchos puntos

    ¡qué punto te has marcado con lo que has dicho! — * what you said was spot-on *

    4) (=tema) [gen] point; [en programa de actividades] item

    los puntos en el orden del día son... — the items on the agenda are...

    5) (=labor) knitting; (=tejido) knitted fabric, knit

    hacer punto — to knit

    6) (Cos, Med) (=puntada) stitch; [de media] loose stitch

    punto de costado(=dolor) stitch

    tengo un punto de costado — I've got a stitch, I've got a pain in my side

    7) (=lugar) [gen] spot, place; (Geog, Mat) point; [de proceso] point, stage; [en el tiempo] point, moment

    punto ciego — (Anat) blind spot

    punto de asistencia — (Aut) checkpoint

    punto de equilibrio — (Com) break-even point

    punto de mira[de rifle] sight; (=objetivo) aim, objective; (=punto de vista) point of view

    estar en el punto de mira de algn —

    punto de taxis — taxi stand, cab rank

    está presente en 3.000 puntos de venta — it's available at 3,000 outlets

    punto de vista — point of view, viewpoint

    él lo mira desde otro punto de vista — he sees it differently, he looks at it from another point of view

    punto flaco — weak point, weak spot

    punto muerto — (Mec) dead centre; (Aut) neutral (gear); (=estancamiento) deadlock, stalemate

    las negociaciones están en un punto muerto — the negotiations are deadlocked, the talks have reached a stalemate

    punto negro — (Aut) (accident) black spot; (fig) blemish

    punto neurálgico — (Anat) nerve centre o (EEUU) center; (fig) key point

    punto neutro — (Mec) dead centre; (Aut) neutral (gear)

    8) [otras locuciones]

    a punto — ready

    al punto — at once, immediately

    estar al punto LAm * to be high **

    bajar de punto — to decline, fall off, fall away

    a punto de, a punto de caramelo — caramelized

    estar a punto de hacer algo — to be on the point of doing sth, be about to do sth

    en punto, a las siete en punto — at seven o'clock sharp o on the dot

    en su punto — [carne] done to a turn; [fruta] just ripe

    hasta cierto punto — up to a point, to some extent

    hasta tal punto que... — to such an extent that...

    la tensión había llegado hasta tal punto que... — the tension had reached such a pitch that...

    subir de punto — (=aumentar) to grow, increase; (=empeorar) to get worse

    si me da el punto, voy — if I feel like it, I'll go

    9) Esp * (=hombre) guy *; pey rogue

    ¡vaya un punto!, ¡está hecho un punto filipino! — he's a right rogue! *

    10) (=agujero) hole
    11) (Inform) pixel
    * * *
    1)
    a) (señal, trazo) dot

    un punto en el horizontea dot o speck on the horizon

    b) (Ling) (sobre la `i', la `j') dot; ( signo de puntuación) period (AmE), full stop (BrE)

    a punto fijo — exactly, for certain

    ... y punto: lo harás y punto you'll do it and that's that; poner los puntos sobre las íes — ( aclarar algo) to make something crystal clear; ( detallar algo) to dot the i's and cross the t's; dos I

    2)
    a) (momento, lugar) point

    el punto donde ocurrió el accidentethe spot o place where the accident happened

    b) ( en geometría) point
    3) ( grado) point, extent

    hasta cierto punto tiene razón — she's right, up to a point

    hasta tal punto que... — so much so that...

    4) (asunto, aspecto) point

    los puntos a tratar en la reuniónthe matters o items on the agenda for the meeting

    a punto — ( a tiempo) just in time

    a punto DE + INF: estábamos a punto de cenar we were about to have dinner; estuvo a punto de caerse he almost fell over; a punto de llorar on the verge of tears; en su punto just right; al punto (Esp) at once; en punto: te espero a las 12 en punto I'll expect you at 12 o'clock sharp; son las tres en punto it's exactly three o'clock; llegaron en punto they arrived exactly on time; de todo punto — absolutely, totally

    6)
    a) (en costura, labores) stitch

    hacer punto — (Esp) to knit

    punto en boca — (fam)

    tú punto en bocakeep your mouth shut

    b) ( en cirugía) tb
    7) (Dep, Jueg) point; (Educ) point, mark; (Fin) point

    tiene dos punto de ventaja sobre Clark — he is two points ahead of Clark, he has a two point advantage over Clark

    matarle el punto a alguien — (CS fam) to go one better than somebody

    8) (Per, RPl arg) ( tonto) idiot

    agarrar or tomar a alguien de punto — (Per, RPl arg)

    lo agarraron de punto — ( burlándose de él) they made him the butt of their jokes; ( aprovechándose de él) they took him for a ride

    * * *
    1)
    a) (señal, trazo) dot

    un punto en el horizontea dot o speck on the horizon

    b) (Ling) (sobre la `i', la `j') dot; ( signo de puntuación) period (AmE), full stop (BrE)

    a punto fijo — exactly, for certain

    ... y punto: lo harás y punto you'll do it and that's that; poner los puntos sobre las íes — ( aclarar algo) to make something crystal clear; ( detallar algo) to dot the i's and cross the t's; dos I

    2)
    a) (momento, lugar) point

    el punto donde ocurrió el accidentethe spot o place where the accident happened

    b) ( en geometría) point
    3) ( grado) point, extent

    hasta cierto punto tiene razón — she's right, up to a point

    hasta tal punto que... — so much so that...

    4) (asunto, aspecto) point

    los puntos a tratar en la reuniónthe matters o items on the agenda for the meeting

    a punto — ( a tiempo) just in time

    a punto DE + INF: estábamos a punto de cenar we were about to have dinner; estuvo a punto de caerse he almost fell over; a punto de llorar on the verge of tears; en su punto just right; al punto (Esp) at once; en punto: te espero a las 12 en punto I'll expect you at 12 o'clock sharp; son las tres en punto it's exactly three o'clock; llegaron en punto they arrived exactly on time; de todo punto — absolutely, totally

    6)
    a) (en costura, labores) stitch

    hacer punto — (Esp) to knit

    punto en boca — (fam)

    tú punto en bocakeep your mouth shut

    b) ( en cirugía) tb
    7) (Dep, Jueg) point; (Educ) point, mark; (Fin) point

    tiene dos punto de ventaja sobre Clark — he is two points ahead of Clark, he has a two point advantage over Clark

    matarle el punto a alguien — (CS fam) to go one better than somebody

    8) (Per, RPl arg) ( tonto) idiot

    agarrar or tomar a alguien de punto — (Per, RPl arg)

    lo agarraron de punto — ( burlándose de él) they made him the butt of their jokes; ( aprovechándose de él) they took him for a ride

    * * *
    punto1
    1 = point, pointer.

    Ex: Parts of the abstract are written in the informative style, whilst those points which are of less significance are treated indicatively.

    Ex: Seven pointers follow which are useful for discriminating between documents to be abstracted and those not worth abstracting.
    * aclarar un punto = clarify + point.
    * adoptar un punto de vista = embrace + view.
    * analizar desde un punto de vista crítico = cast + a critical eye over.
    * argumento que presenta los dos puntos de vista = two-sided argument.
    * argumento que presenta sólo un punto de vista = one-sided argument.
    * comprender un punto de vista = take + point.
    * desde cualquier punto de vista = by any standard(s).
    * desde el punto de vista de la nutrición = in terms of, from the vantage of, as far as + Nombre + be + concerned, mitotically, nutritionally speaking, nutritionally.
    * desde el punto de vista del trabajador = in the trenches.
    * desde el punto de vista de la archivística = archivally.
    * desde el punto de vista de la calidad = on quality grounds.
    * desde el punto de vista de la competitividad = competitively.
    * desde el punto de vista de la conservación = preservationally.
    * desde el punto de vista de la funcionalidad = functionally.
    * desde el punto de vista de la informática = computationally.
    * desde el punto de vista de la logística = logistically.
    * desde el punto de vista de la medicina = medically.
    * desde el punto de vista de la música = musically.
    * desde el punto de vista de la notación = notationally.
    * desde el punto de vista de la química = chemically.
    * desde el punto de vista de la realidad = factually.
    * desde el punto de vista de las matemáticas = mathematically.
    * desde el punto de vista de la tonalidad = tonally.
    * desde el punto de vista del contexto = contextually.
    * desde el punto de vista del estilo = stylistically.
    * desde el punto de vista del funcionamiento = operationally.
    * desde el punto de vista del + Nombre = as seen through the eyes of + Nombre.
    * desde el punto de vista de los hechos = factually.
    * desde el punto de vista del uso = in terms of use.
    * desde el punto de vista de + Nombre = in + Nombre + eyes.
    * desde el punto de vista judicial = judicially.
    * desde el punto de vista lingüístico = linguistically.
    * desde el punto de vista político = politically.
    * desde el punto de vista profesional = career-wise [careerwise].
    * desde este punto de vista = viewed in this light.
    * desde mi punto de vista = in my opinion, in my view, in my books.
    * desde + punto de vista = against + backdrop.
    * desde todos los puntos de vista = in every sense.
    * desde un punto de vista académico = academically.
    * desde un punto de vista antropológico = anthropologically.
    * desde un punto de vista clínico = medically, clinically.
    * desde un punto de vista crítico = judgmentally [judgementally], with a critical eye, critically.
    * desde un punto de vista cultural = culturally.
    * desde un punto de vista económico = economically, monetarily.
    * desde un punto de vista estético = aesthetically [esthetically, -USA].
    * desde un punto de vista estrictamente técnico = technically speaking.
    * desde un punto de vista étnico = ethnically.
    * desde un punto de vista filosófico = philosophically.
    * desde un punto de vista general = in a broad sense.
    * desde un punto de vista histórico = historically.
    * desde un punto de vista más amplio = in a broader sense.
    * desde un punto de vista más general = in a broader sense.
    * desde un punto de vista médico = medically.
    * desde un punto de vista medioambiental = environmentally.
    * desde un punto de vista morfológico = morphologically.
    * desde un punto de vista operativo = operationally.
    * desde un punto de vista racista = racially + Adjetivo.
    * desde un punto de vista religioso = religiously.
    * desde un punto de vista socioeconómico = socioeconomically.
    * desde un punto de vista técnico = technically.
    * fiel desde el punto de vista de la historia = historically accurate.
    * manifestar un punto de vista = air + view.
    * mencionar un punto = touch on + a point.
    * mi punto de vista = in my view.
    * neutral desde el punto de vista de la raza = race-neutral.
    * no concebirse desde ningún punto de vista = be impossible under any hypothesis.
    * probar un punto = prove + point.
    * promover un punto de vista = promote + view.
    * punto a favor = asset.
    * punto conflictivo = hot spot.
    * punto de la agenda = agenda item.
    * punto del orden del día = agenda item.
    * punto de una agenda = item of business.
    * punto de vista = angle, point of view, side, stance, standpoint, view, viewpoint, outlook, eye, world view [worldview/world-view], bent of mind.
    * punto principal = main point.
    * puntos a favor y puntos en contra = pros and cons.
    * puntos comunes = common ground.
    * puntos principales = key issues.
    * puntos secundarios = secondary points.
    * que consta de tres puntos = three-point.
    * sostener un punto de vista = assert + view, hold + point of view.
    * tener en cuenta un punto de vista = contemplate + view.
    * tener en cuenta un punto de vista = take into + account + viewpoint.
    * tocar un punto = touch on + a point.
    * ver Algo desde el punto de vista + Adjetivo = view + Nombre + through + Adjetivo + eyes.

    punto2

    Ex: Readers like bullet points because they are visually appealing and make it easy to quickly find pertinent information.

    * alcanzar el punto crítico = come to + a head.
    * alcanzar el punto culminante = climax.
    * alcanzar el punto más álgido = peak, come into + full bloom.
    * alcanzar + Posesivo + punto álgido = reach + Posesivo + peak.
    * a punto de = on the verge of, a heartbeat away from.
    * a punto de + Infinitivo = about to + Infinitivo.
    * a punto de irse a pique = on the rocks.
    * a punto de morir = on + Posesivo + deathbed.
    * el punto más bajo = rock-bottom.
    * encontrar el punto medio = strike + the right note.
    * en qué punto = at what point.
    * en su punto = ripe [riper -comp., ripest -sup.].
    * en su punto más álgido = at its height.
    * en su punto más bajo = at its lowest ebb.
    * en un punto bajo = at a low ebb.
    * estar a punto de = be poised to, be about to, be on the point of, stand + poised, come + very close to.
    * estar a punto de cascarlas = be on + Posesivo + last legs.
    * estar a punto de decir = be on the tip of + Posesivo + tongue to say.
    * estar a punto de + Infinitivo = be about + Infinitivo.
    * fichero de punto de acceso = access-point file.
    * hasta cierto punto = up to a point, to some degree, to some extent.
    * hasta el punto de = to the point of, up to the point of.
    * hasta el punto que = up to the point where, to the point where.
    * hasta qué punto = how far, the extent to which, to what extent.
    * hasta tal punto + Adjetivo = such a + Nombre.
    * hasta tal punto que = to a point where.
    * hasta un punto limitado = to a limited extent.
    * las cosas + volver + a su punto de partida = the wheel + turn + full circle.
    * llegado este punto = at this juncture.
    * llegado un punto = beyond a certain point, beyond a point.
    * llegar al punto álgido = reach + a head.
    * llegar al punto crítico = come to + a head.
    * llegar al punto de = be at the point of.
    * llegar al punto de + Infinitivo = go + (as/so) far as + Infinitivo.
    * llegar a un punto crítico = reach + turning point.
    * no tener ni punto de comparación = be in a different league.
    * pasado un punto = beyond a certain point, beyond a point.
    * poner a punto = overhaul, hone, fine tune [fine-tune], tune-up.
    * primer punto de contacto = port of first call.
    * primer punto de contacto, el = first port of call, the.
    * puesta a punto = fine tuning [fine-tuning], tuning, tune-up.
    * punto álgido = peak.
    * punto a punto = point-to-point.
    * punto central = focal point.
    * punto ciego = blind spot.
    * punto clave = key point, watershed, tipping point.
    * punto crítico = turning point, Posesivo + road to Damascus.
    * punto culminante = zenith, climax, peak, capstone.
    * punto de acceso = access point, entry point, entry term, index entry, retrieval access, search key, access point, service point, point of access, entrance point.
    * punto de apoyo = foothold.
    * punto débil = downside, weak point, weak link.
    * punto débil, el = chink in the armour, the.
    * punto débl = blind spot.
    * punto de contacto = point of contact, interface, contact point.
    * punto de convergencia = junction point, similarity.
    * punto de discusión = bone of contention.
    * punto de distribución = outlet.
    * punto de divergencia = stepping-off point.
    * punto de división = break.
    * punto de encuentro = meeting point.
    * punto de entrada = entry point, entrance point, point of entry.
    * punto de equilibrio = break-even, break-even point.
    * punto de información = information kiosk.
    * punto de interés = point of interest.
    * punto de llegada = point of arrival.
    * punto de luz = power point, electrical outlet, socket outlet, outlet.
    * punto de partida = point of departure, starting point, take-off point, baseline [base line], beginning point.
    * punto de penalti, el = penalty mark, the.
    * punto de recepción y envío = shipping point.
    * punto de recogida = pick-up point, drop-off point.
    * punto de referencia = benchmark, frame of reference, signpost, signposting, point of reference, anchor, anchor point, referral point, switching point, reference point, reference point.
    * punto de referencia común = common framework.
    * punto de ruptura = breaking point.
    * punto de separación = cut-off point, stepping-off point, cut off [cutoff].
    * punto de servicio = service point.
    * punto de una lista = bullet point.
    * punto de venta = outlet, point of sale.
    * punto esencial = essential point.
    * punto final = end point [endpoint].
    * punto flaco = foible, weak point, blind spot, weak link.
    * punto flaco, el = chink in the armour, the.
    * punto fuerte = strength, upside, forte, strong point.
    * punto g, el = G-spot, the.
    * punto intermedio = middle ground.
    * punto medio = happy medium, mid-point.
    * punto muerto = dead end, impasse, stalemate, dead end street, deadlock, standoff.
    * punto negro = blackhead.
    * punto positivo = asset.
    * puntos de acceso = entry vocabulary.
    * punto silla = saddle point.
    * ser el punto de partida de = form + the basis of.
    * ser el punto más débil de Alguien = be at + Posesivo + weakest.
    * ser el punto más flaco de Alguien = be at + Posesivo + weakest.
    * servir de punto de partida = point + the way to.
    * tomar como punto de partida = build on/upon.
    * volver al punto de partida = come + full circle, bring + Pronombre + full-circle, go back to + square one, be back to square one.

    punto3
    3 = dot, full stop (.), period, stop.

    Ex: Braille is the term used to refer to material intended for the visually impaired and using embossed characters formed by raised dots in six-dot cells.

    Ex: You have observed the correct use of the facet indicators. (full stop) for S and ' (single inverted comma) for T.
    Ex: For instance, to delete the period where the cursor is located, press the < Del> key.
    Ex: Such as categorisation may depend rather arbitrarily upon whether stops have been used between letters or not.
    * arco de medio punto = round arch.
    * arco de punto rebajado = segmental arch.
    * dos puntos (:) = colon (:).
    * dpi (puntos por pulgada) = dpi (dots per inch).
    * en el punto de mira = in the spotlight, in the crosshairs.
    * en + Posesivo + punto de mira = in + Posesivo + sights.
    * línea de puntos = dotted line.
    * matriz de puntos de impacto = impact dot matrix.
    * nube de puntos = scatterplot, cloud of points.
    * poner punto final a = put + an end to, bring + an end to, bring to + an end, close + the book on.
    * poner punto y final a = put + a stop to, sound + the death knell for.
    * punto (.) = point (.).
    * puntos por pulgada = dots per inch.
    * punto y coma (;) = semi-colon (;).
    * subrayar con puntos = underdot.

    punto4
    4 = point.

    Ex: Taking 197 as the base year, the price index of journals for an academic veterinary library has risen 143.00 points, an annual average of 15.89 points through 1986.

    * alcanzar el punto de ebullición = reach + boiling point.
    * punto de ebullición = boiling point.
    * punto de fundición = melting point.
    * punto de fusión = melting point, fusion point.
    * punto de saturación = saturation point.
    * punto porcentual = percentage point.
    * sistema de deducción de puntos = points system.

    punto5
    5 = stitch.

    Ex: It may be seen that one or more pairs of leaves, joined to each other at the back, are held in place by a double stitch of thread running up the fold.

    * aguja de hacer punto = knitting needle.
    * géneros de punto = knitwear.
    * hacer punto = knitting.
    * patrón de hacer punto = knitting pattern.
    * ¡punto en boca! = mum's the word!.
    * ¡punto en boca! = not a word to anyone!, shut your mouth!, shut your face!.

    * * *
    A
    1 (señal, trazo) dot
    desde el avión la ciudad se veía como un conjunto de puntos luminosos from the plane the city looked like a cluster of pinpoints of light o of bright dots
    el barco no era más que un punto en el horizonte the boat was no more than a dot o speck on the horizon
    2 ( Ling) (sobre la `i', la `j') dot; (signo de puntuación) period ( AmE), full stop ( BrE)
    a punto fijo exactly, for certain
    no le sabría decir a punto fijo cuándo llegan I couldn't tell you exactly o for certain when they will be arriving
    … y punto: si te parece mal se lo dices y punto if you don't like it you just tell him, that's all there is to it
    lo harás como yo digo y punto you'll do it the way I tell you and that's that, you'll do it the way I tell you, period ( AmE) o ( BrE) full stop
    poner los puntos sobre las íes (dejar algo en claro) to make sth crystal clear; (terminar algo con mucho cuidado) to dot the i's and cross the t's
    sin faltar un punto ni una coma down to the last detail
    dos1 (↑ dos (1))
    Compuestos:
    [ Vocabulary notes (Spanish) ] decimal point
    period ( AmE), full stop ( BrE)
    decidió poner punto final a sus relaciones he decided to end their relationship
    mpl ellipsis ( tech), suspension points (pl) ( AmE), dot, dot, dot
    period, new paragraph ( AmE), full stop, new paragraph ( BrE)
    semicolon
    period ( AmE), full stop ( BrE) ( no new paragraph)
    B
    1 (momento) point
    en ese punto de la conversación at that point in the conversation
    su popularidad alcanzó su punto más bajo his popularity reached its lowest ebb o point
    2 (lugar) point; (en geometría) point
    fijó la mirada en un punto lejano del horizonte she fixed her gaze on a distant point on the horizon
    están buscando un local en un punto céntrico they are looking for premises somewhere central
    en el punto en que la carretera se divide at the point where the road divides
    el punto donde ocurrió el accidente the spot o place where the accident happened
    Compuestos:
    ( Esp) ( Aviac) air mile
    crucial moment o point
    cardinal point
    blind spot
    critical point
    high point
    no hay ningún punto de apoyo para la escalera there is nowhere to lean the ladder
    constituía el punto de apoyo de su defensa it formed the cornerstone of his defense
    weak point
    a punto de caramelo ‹almíbar› caramelized
    (en su mejor momento) ( fam): este queso está a punto de caramelo this cheese is just right (for eating)
    yo no lo encuentro viejo, para mí está a punto de caramelo I don't think he's old, if you ask me he's in his prime o he's just right
    la situación está a punto de caramelo para otro golpe militar the situation is ripe for another military coup
    freezing point
    point of contact
    el movimiento tiene muchos puntos de contacto con el surrealismo the movement has a lot in common with surrealism
    checkpoint
    boiling point
    vanishing point
    melting point
    point of inflexion ( on a curve)
    ( Inf) breakpoint
    ( Esp) bookmark
    (de un rifle) front sight; (blanco) target; (objetivo) aim, objective; (punto de vista) point of view
    batir las claras a punto de nieve beat the egg whites until they form stiff peaks
    point of no return
    (sitio) starting point; (de un proceso, razonamiento) starting point
    esta dramática escalada tiene un claro punto de partida en los sucesos del mes pasado this dramatic escalation clearly has its origins in the events of last month
    punto de penalty or penalti
    penalty spot
    reference point
    meeting place, assembly point
    point of sale, outlet, sales outlet
    unique selling point
    (perspectiva) viewpoint, point of view; (opinión) views (pl)
    desde un punto de vista técnico from a technical viewpoint, from a technical point of view
    todos conocen mi punto de vista sobre este asunto you all know my views on this matter
    está en punto fijo toda la noche he is on guard duty all night
    weak point
    habrá que esperar a que las cosas lleguen a su punto medio we'll have to wait until things sort themselves out
    hay que buscar el punto medio entre las dos cosas you have to strike a balance between the two things
    ( Auto) neutral; ( Fin) break even point; (en negociaciones) deadlock
    las conversaciones han llegado a un punto muerto the talks have reached deadlock o stalemate
    el proceso está en punto muerto the process is deadlocked
    (en la carretera) black spot; (en la piel) blackhead
    ( Anat) nerve center*; (de una organización, un sistema) nerve center*
    un accidente en uno de los puntos neurálgicos de la ciudad an accident at one of the busiest spots o points in the city
    uno de los puntos neurálgicos de la economía one of the key elements of the economy
    C (grado) point, extent
    hasta cierto punto tiene razón she's right, up to a point
    hasta cierto punto me alegro de que se vaya to a certain extent o in a way I'm glad she's going
    claro que fue atento y amable, hasta tal punto que llegó a resultarnos pesado of course he was attentive and kind, so much so that it got a bit much for us
    D (asunto, aspecto) point
    en ese punto no estoy de acuerdo contigo I don't agree with you on that point
    los puntos a tratar en la reunión de hoy the matters o items on the agenda for today's meeting
    hay algunos puntos de coincidencia entre los dos enfoques the two approaches have some points in common
    analizamos la propuesta punto por punto we analyzed the proposal point by point
    E ( en locs):
    a punto (a tiempo) just in time
    has llegado a punto para ayudarme you've arrived just in time to help me
    a punto DE + INF:
    estábamos a punto de cenar cuando llamaste we were about to have dinner when you phoned
    estuvo a punto de matarse en el accidente he was nearly killed in the accident, he came within an inch of being killed in the accident
    estaba a punto de decírmelo cuando tú entraste she was on the point of telling me o she was about to tell me when you came in
    se notaba que estaba a punto de llorar you could see she was on the verge of tears
    en su punto just right
    el arroz está en su punto the rice is just right
    la carne estaba en su punto the meat was done to a turn
    al punto ( Esp); right away, at once, straightaway ( BrE)
    en punto: te espero a las 12 en punto I'll expect you at 12 o'clock sharp
    son las tres en punto it's exactly three o'clock
    llegaron en punto they arrived exactly on time, they arrived on the dot o dead on time ( colloq)
    de todo punto absolutely, totally
    eso es de todo punto inaceptable that is totally o completely unacceptable
    se negaba de todo punto a hacerlo she absolutely o flatly refused to do it
    F
    1 (en costura) stitch
    punto en boca ( fam): y ya saben, diga lo que diga él, nosotros punto en boca and remember, whatever he says, we keep our mouths shut
    le tuvieron que poner puntos she had to have stitches
    3 (en labores) stitch
    se me ha escapado un punto I've dropped a stitch
    hacer punto ( Esp); to knit
    Compuestos:
    backstitch
    chain stitch
    herringbone stitch
    cross-stitch
    herringbone stitch
    plain stitch
    purl stitch
    stocking stitch
    rib, ribbing
    stocking stitch
    garter stitch
    shadow stitch
    G
    1 (unidad) ( Dep, Jueg) point; ( Educ) point, mark
    venció por puntos he won on points
    tiene dos punto de ventaja sobre Clark he is two points ahead of Clark, he has a two point advantage over Clark
    pierdes dos puntos por cada falta de ortografía you lose two marks o points for every spelling mistake
    anotarse/marcarse un punto ( fam): la paella está exquisita, te has anotado un punto ten out of ten o ( BrE) full marks for the paella, it's delicious
    matarle el punto a algn (CS fam); to go one better than sb
    subir de punto «ira/admiración» to grow;
    «discusión» to heat up, grow heated
    2 ( Fin) point
    Compuestos:
    punto de or para partido
    match point
    break point
    punto de or para set
    set point
    percentage point
    H
    (poco, pizca): es orgulloso, con un punto de bravuconería he's proud, with just a touch o hint of boastfulness about him
    I
    1 (Per, RPl arg) (tonto) idiot
    agarrar or tomar a algn de punto (Per, RPl arg): lo han agarrado de punto (burlándose de él) they've made him the butt of their jokes; (aprovechándose de él) they've taken him for a ride ( colloq)
    la profesora me ha agarrado de punto the teacher has it in for me ( colloq)
    2 ( RPl arg) (tipo) guy ( colloq)
    * * *

     

    punto sustantivo masculino
    1
    a) (señal, marca) dot

    b) (Ling) (sobre la `i', la `j') dot;

    ( signo de puntuación) period (AmE), full stop (BrE);

    punto final period (AmE), full stop (BrE);
    puntos suspensivos ellipsis (tech), suspension points (pl) (AmE), dot, dot, dot;
    punto y aparte period (AmE) o (BrE) full stop, new paragraph;
    punto y coma semicolon;
    punto com (Com, Inf) dot.com;
    a punto fijo exactly, for certain;
    … y punto … and that's that, … period (AmE);
    See Also→ dos
    2
    a) (momento, lugar) point;


    el punto donde ocurrió el accidente the spot o place where the accident happened;
    punto cardinal cardinal point ;
    punto ciego blind spot;
    punto de apoyo ( de palanca) fulcrum;
    no hay ningún punto de apoyo para la escalera there is nowhere to lean the ladder;
    punto de vista ( perspectiva) viewpoint, point of view;

    ( opinión) views;
    punto flaco/fuerte weak/strong point;

    punto muerto (Auto) neutral;

    ( en negociaciones) deadlock

    3 ( grado) point, extent;
    hasta cierto punto tiene razón she's right, up to a point;

    hasta tal punto que … so much so that …
    4 (asunto, aspecto) point;

    los puntos a tratar en la reunión the matters o items on the agenda for the meeting
    5 ( en locs)

    estábamos a punto de cenar we were about to have dinner;
    estuvo a punto de caerse he almost fell over;
    batir las claras a punto de nieve beat the egg whites until they form stiff peaks;
    en su punto just right;
    en punto: a las 12 en punto at 12 o'clock sharp;
    son las tres en punto it's exactly three o'clock;
    llegaron en punto they arrived exactly on time
    6
    a) (en costura, labores) stitch;


    hacer punto (Esp) to knit;
    punto (de) cruz cross-stitch
    b) ( en cirugía) tb


    7 ( unidad)
    a) Dep, Jueg) point;

    punto para partido/set (Méx) match/set point

    b) (Educ) point, mark;

    (Fin) point
    punto sustantivo masculino
    1 point
    punto de vista, point of view
    punto flaco, weak point
    punto muerto, (situación sin salida) deadlock, Auto neutral
    2 (lugar) place, point: está perdido en algún punto de Marruecos, it's way out somewhere in Morocco
    3 (pintado, dibujado) dot
    línea de puntos, dotted line
    4 (en una competición) point: le dieron tres puntos a Irlanda, Ireland scored three points
    5 (en un examen) mark: la pregunta vale dos puntos, the question is worth two marks
    6 Cost Med stitch: se le infectó un punto, one of the stitches became infected
    7 (grado, medida) point: hasta cierto punto, to a certain extent
    8 Ling full stop
    dos puntos, colon
    punto y aparte, full stop, new paragraph
    punto y coma, semicolon
    puntos suspensivos, dots
    ♦ Locuciones: hacer punto, to knit
    a punto, ready
    a punto de, on the point of
    en punto, sharp, on the dot: a las seis en punto, at six o'clock sharp
    Culin en su punto, just right
    ' punto' also found in these entries:
    Spanish:
    álgida
    - álgido
    - aparte
    - borde
    - cadeneta
    - caer
    - caramelo
    - cardinal
    - cerca
    - cierta
    - cierto
    - coincidir
    - coma
    - concretar
    - culminante
    - cúspide
    - débil
    - desde
    - distanciarse
    - ebullición
    - Ecuador
    - este
    - extrema
    - extremo
    - flaca
    - flaco
    - fuerte
    - luminosa
    - luminoso
    - mareada
    - mareado
    - media
    - medio
    - muerta
    - muerto
    - nivel
    - novedosa
    - novedoso
    - para
    - puesta
    - referencia
    - regresar
    - relativamente
    - respetable
    - sazón
    - sesgar
    - talón
    - tanta
    - tanto
    - tomate
    English:
    about
    - angle
    - aspect
    - bankrupt
    - benchmark
    - blackhead
    - boiling point
    - cardigan
    - certain
    - chink
    - circle
    - climax
    - close
    - cluster
    - coast
    - conclude
    - contention
    - cottage industry
    - crop up
    - cross-stitch
    - crossroads
    - crunch
    - culmination
    - cut-off
    - deadlock
    - degree
    - dot
    - essential
    - extent
    - eye
    - failing
    - feature
    - focal point
    - follow through
    - foothold
    - forthcoming
    - freezing point
    - full stop
    - head
    - height
    - high
    - impasse
    - interface
    - item
    - just
    - knit
    - knitting
    - knitting needle
    - knitwear
    - labour
    * * *
    nm
    1. [marca] dot, spot;
    [en geometría] point;
    recorte por la línea de puntos cut along the dotted line
    punto de fuga vanishing point
    2. [signo ortográfico] [al final de frase] Br full stop, US period;
    [sobre i, j, en dirección de correo electrónico] dot;
    dos puntos colon;
    Fam
    no vas a ir, y punto you're not going, and that's that;
    poner los puntos sobre las íes to dot the i's and cross the t's
    Bol, Perú punto acápite semicolon;
    punto y aparte Br full stop o US period, new paragraph;
    punto y coma semicolon;
    punto final Br full stop, US period;
    poner punto final a algo to bring sth to an end;
    punto y seguido Br full stop, US period [no new paragraph];
    puntos suspensivos suspension points
    3. [unidad] [en juegos, competiciones, exámenes, bolsa] point;
    ganar/perder por seis puntos to win/lose by six points;
    ganar por puntos [en boxeo] to win on points;
    el índice Dow Jones ha subido seis puntos the Dow Jones index is up six points;
    los tipos de interés bajarán un punto interest rates will go down by one (percentage) point
    punto de break break point;
    punto de juego game point;
    punto de partido match point;
    punto porcentual percentage point;
    punto de set set point
    4. [asunto, parte] point;
    pasemos al siguiente punto let's move on to the next point;
    te lo explicaré punto por punto I'll explain it to you point by point;
    tenemos los siguientes puntos a tratar we have the following items on the agenda
    punto débil weak point;
    punto fuerte strong point
    5. [lugar] spot, place;
    éste es el punto exacto donde ocurrió todo this is the exact spot where it all happened;
    hay retenciones en varios puntos de la provincia there are delays at several different points across the province
    punto de apoyo [en palanca] fulcrum; Ling punto de articulación point of articulation;
    los puntos cardinales the points of the compass, Espec the cardinal points;
    punto ciego [en el ojo] blind spot;
    punto de encuentro meeting point;
    Dep punto fatídico penalty spot;
    punto G g-spot;
    punto de inflexión tipping point;
    punto de mira [en armas] sight;
    está en mi punto de mira [es mi objetivo] I have it in my sights;
    punto negro [en la piel] blackhead;
    [en carretera] accident Br blackspot o US hot spot;
    punto neurálgico [de ser vivo, organismo] nerve centre;
    la plaza mayor es el punto neurálgico de la ciudad the main square is the town's busiest crossroads;
    éste es el punto neurálgico de la negociación this is the central issue at stake in the negotiations;
    punto de partida starting point;
    punto de penalti o penalty penalty spot;
    punto de referencia point of reference;
    punto de reunión meeting point;
    Com punto de venta:
    en el punto de venta at the point of sale;
    tenemos puntos de venta en todo el país we have (sales) outlets across the country;
    punto de venta autorizado authorized dealer;
    punto de venta electrónico electronic point of sale;
    punto de vista point of view, viewpoint;
    bajo mi punto de vista… in my view…;
    desde el punto de vista del dinero… in terms of money…
    6. [momento] point, moment;
    lo dejamos en este punto del debate y seguimos tras la publicidad we'll have to leave the discussion here for the moment, we'll be back after the break;
    al punto at once, there and then;
    en punto exactly, on the dot;
    a las seis en punto at six o'clock on the dot, at six o'clock sharp;
    son las seis en punto it's (exactly) six o'clock;
    estar a punto to be ready;
    estuve a punto de cancelar el viaje I was on the point of cancelling the trip;
    estamos a punto de firmar un importante contrato we are on the verge o point of signing an important contract;
    estaba a punto de salir cuando… I was about to leave when…;
    estuvo a punto de morir ahogada she almost drowned;
    llegar a punto (para hacer algo) to arrive just in time (to do sth)
    punto crítico critical moment o point; [de reactor] critical point;
    alcanzar el punto crítico [reactor] to go critical
    7. [estado, fase] state, condition;
    estando las cosas en este punto things being as they are;
    llegar a un punto en que… to reach the stage where…;
    estar en su punto to be just right;
    ¿cómo quiere el filete? – a punto o [m5] al punto how would you like your steak? – medium, please;
    poner a punto [motor] to tune;
    Fig [sistema, método] to fine-tune punto de congelación freezing point;
    punto culminante high point;
    punto de ebullición boiling point;
    punto de fusión melting point;
    punto muerto [en automóviles] neutral;
    Fig [en negociaciones] deadlock;
    estar en un punto muerto [negociaciones] to be deadlocked;
    ir en punto muerto [automóvil] to freewheel;
    punto de nieve: [m5] batir a punto de nieve to beat until stiff
    8. [grado] degree;
    de todo punto [completamente] absolutely;
    hasta cierto punto to some extent, up to a point;
    el ruido era infernal, hasta el punto de no oír nada o [m5] de que no se oía nada the noise was so bad that you couldn't hear a thing;
    hasta tal punto que to such an extent that
    9. [cláusula] clause
    10. [puntada] [en costura, en cirugía] stitch;
    [en unas medias] hole;
    tienes o [m5] se te ha escapado un punto en el jersey you've pulled a stitch out of your jumper, you've got a loose stitch on your jumper;
    le dieron diez puntos en la frente he had to have ten stitches to his forehead;
    coger puntos to pick up stitches
    punto atrás backstitch;
    punto de cadeneta chain stitch;
    punto de cruz cross-stitch;
    Med punto de sutura suture
    11. [estilo de tejer] knitting;
    un jersey de punto a knitted sweater;
    prendas de punto knitwear;
    hacer punto to knit
    punto de ganchillo crochet
    12. [pizca, toque] touch;
    son comentarios un punto racistas they are somewhat racist remarks
    13. Arquit
    de medio punto [arco, bóveda] semicircular
    14. Esp Fam [borrachera ligera]
    cogerse/tener un punto to get/be merry
    15. Esp Fam [reacción, estado de ánimo]
    le dan unos puntos muy raros he can be really weird sometimes;
    le dio el punto generoso he had a fit of generosity
    16. Esp Fam [cosa estupenda]
    ¡qué punto! that's great o fantastic!
    17. Comp
    RP Fam
    agarrar a alguien de punto to tease sb, Br to take the mickey out of sb
    punto com nf
    [empresa] dotcom
    * * *
    m
    1 point;
    punto por punto point by point;
    ganar por puntos win on points
    2 señal dot;
    en punto on the dot;
    a las tres en punto at three sharp, at three on the dot
    3 signo de punctuación period, Br
    full stop;
    dos puntos colon;
    punto y coma semicolon;
    con puntos y comas fig in full detail;
    poner punto final a algo fig end sth, put an end to sth;
    y punto period;
    poner los puntos sobre las íes fam make things crystal clear;
    empresa punto.com dot.com (company)
    4 en costura, sutura stitch;
    de punto knitted
    5
    :
    a punto ( listo) ready; (a tiempo) in time llegar a punto para … arrive just in time to …;
    estar a punto be ready;
    estar a punto de be about to;
    el arroz está en su punto the rice is ready;
    :
    hasta cierto punto up to a point;
    hasta qué punto to what extent;
    me pregunto hasta qué punto lo que dice es verdad o una exageración I wonder how much of what he says is true and how much is exaggeration;
    hasta tal punto que to such an extent that
    7
    :
    batir las claras a punto de nieve beat the egg whites until they form stiff peaks
    * * *
    punto nm
    1) : dot, point
    2) : period (in punctuation)
    3) : item, question
    4) : spot, place
    5) : moment, stage, degree
    6) : point (in a score)
    7) : stitch
    8)
    en punto : on the dot, sharp
    a las dos en punto: at two o'clock sharp
    9)
    al punto : at once
    a punto fijo : exactly, certainly
    dos puntos : colon
    hasta cierto punto : up to a point
    punto decimal : decimal point
    punto de vista : point of view
    punto y coma : semicolon
    y punto : period
    es el mejor que hay y punto: it's the best there is, period
    puntos cardinales : points of the compass
    * * *
    1. (en general) point
    2. (señal) dot
    3. (lugar) spot / place
    ¿en qué punto de la ciudad? where exactly in the city?
    4. (puntada) stitch

    Spanish-English dictionary > punto

  • 10 público

    adj.
    public, open, overt, communal.
    m.
    public, paying spectators, assistance, audience.
    * * *
    1 public
    1 (de un espectáculo) audience; (de televisión) audience, viewers plural
    \
    en público in public
    hacer público,-a (comunicado) to announce (publicly)
    ser del dominio público to be common knowledge
    ser un peligro público to be a public nuisance
    el gran público the general public
    opinión pública public opinion
    ————————
    1 (de un espectáculo) audience; (de televisión) audience, viewers plural
    * * *
    1. (f. - pública)
    adj.
    2. noun m.
    * * *
    1. ADJ
    1) (=de los ciudadanos, del Estado) [transporte, teléfono, organismo, gasto] public

    colegio público — state school

    dinero público — public money, government funds pl

    es un peligro público en la carretera — he is a danger to the public, he's a public menace on the roads *

    la vía pública — the street, the public highway frm

    administración 1), deuda 2), opinión, sector
    2) (=no íntimo) [acto, escándalo] public

    hacer algo público — to make sth public

    su incompetencia fue pública y notoriahis incompetence was blatantly obvious o was plain for all to see

    relación 4)
    2. SM
    1) (=audiencia) (Mús, Teat) audience; (Dep, Taur) spectators pl, crowd; (TV) [en el plató] audience; [en casa] viewers pl, audience

    apta para todos los públicos — certificate U, G movie (EEUU)

    el estadio estaba lleno de público — the stadium was full of spectators, there was a big crowd in the stadium

    en público — [actuar, hablar] in public; [actuación, presentación, aparición] public

    el gran público — [gen] the general public

    público objetivo — (Com) target customers pl ; (TV) target audience

    2) (=seguidores)
    a) [de periódico, escritor] readers pl, readership
    b) [de cantante] fans pl
    3) [de oficina, banco, museo]

    horario de atención al público[en bancos] hours of business; [en tiendas] opening hours

    * * *
    I
    adjetivo public
    II
    masculino ( en teatro) audience, public; (Dep) spectators (pl); ( de publicación) readership

    asistió poco público al partido — few people attended the game, there were few spectators at the game

    horario de atención al público — ( en oficinas públicas) opening hours; ( en bancos) hours of business

    la exposición está abierta al públicothe exhibit (AmE) o (BrE) exhibition is open to the public

    película apta para todos los públicos or (CS) para todo público — `G' movie (AmE), `U' film (BrE)

    salir al público — (Andes) periódico/revista to come out, appear; noticia/información to be published

    * * *
    I
    adjetivo public
    II
    masculino ( en teatro) audience, public; (Dep) spectators (pl); ( de publicación) readership

    asistió poco público al partido — few people attended the game, there were few spectators at the game

    horario de atención al público — ( en oficinas públicas) opening hours; ( en bancos) hours of business

    la exposición está abierta al públicothe exhibit (AmE) o (BrE) exhibition is open to the public

    película apta para todos los públicos or (CS) para todo público — `G' movie (AmE), `U' film (BrE)

    salir al público — (Andes) periódico/revista to come out, appear; noticia/información to be published

    * * *
    público1
    1 = audience, public.
    Nota: Nombre.

    Ex: Various publishers have reputations for specific styles, subject areas or works for specific audiences.

    Ex: There is no single public of library users; there are several publics.
    * abierto al público = open for public viewing.
    * accesible por el público en general = publicly accessible.
    * contacto con el público = public contact.
    * dedicado al público = public-oriented.
    * del público asistente = from the floor.
    * derecho sobre el préstamo al público (PLR) = public lending right (PLR).
    * dirigido al público = public-oriented.
    * disponible al público en general = publicly available.
    * dosiers de información para el público = self-help pack of information.
    * éxito de público = blockbuster.
    * horario de apertura al público = banking hours.
    * horario de atención al público = opening hours, hours of operation, banking hours.
    * mantenerse alejado de la mirada del público = shun + the public eye, keep out of + the public eye.
    * mostrador de atención al público = service desk, public service desk, service counter.
    * nivel del público = audience level.
    * no estar expuesto al público = be out of the public eye.
    * precio de venta al público = cover price, list price, listed price.
    * precio de venta al público (P.V.P.) = retail price.
    * público adulto = adult audience.
    * público al que va dirigido = intended audience, subject audience, target audience, targeted audience.
    * público en general = broader audience, broad audience, broad public, broader public.
    * público en general, el = general public, the.
    * público específico = niche audience.
    * público fiel = devoted audience.
    * público joven = young audience.
    * público obligado a escuchar = captive audience.
    * servir a un público de = serve + a population of.
    * tiempo durante el cual el ordenador no está disponible al público = down time.
    * venta directa al público = sale + over the counter.

    público2
    2 = public, publicly held.

    Ex: Data-capture units are light pens, and such units can be made available at various locations in the library for public consultation.

    Ex: The article 'Time to climb off the fence' discusses the policy concerning publicly held data both in the USA and Europe.
    * administración pública = public administration.
    * a juicio público = in the public eye.
    * a la opinión pública = in the public eye.
    * alteración del orden público = disorderly conduct, public order offence, breach of the peace.
    * alterar el orden público = breach + the peace, disturb + the peace.
    * alto cargo público = senior public official.
    * alumbrado público = street lighting.
    * ámbito público, el = public sector, the.
    * ante la opinión pública = in the public eye.
    * Archivo Británico de Documentos Públicos = British Public Record Office.
    * archivo de documentos públicos = record office.
    * asamblea pública = public meeting.
    * aseo público = public restroom.
    * asuntos públicos = public affairs.
    * auditor público = public auditor.
    * autoridad pública = senior public official.
    * azotamiento público = public whipping.
    * beneficio público = public interest.
    * biblioteca pública = public library, public library service.
    * bono de transporte público = travel card.
    * campaña de relaciones públicas = public relations campaign.
    * castigo público = public whipping.
    * concurso público = bidding, tender, tender procedure, tendering, tendering procedure, tendering process.
    * concurso público de licitación = competitive tendering.
    * con mucho público = well attended [well-attended].
    * convocatoria pública = tender, tender procedure, tendering, bid, tendering procedure, tendering process.
    * cultura pública = public culture.
    * debate público = public debate.
    * de carácter público = state-owned, government-owned, state-run, government-run, publicly owned [publicly-owned], publicly supported, publicly held.
    * derecho público = public law.
    * desorden público = public disorder.
    * de titularidad pública = government-owned, state-owned, state-run, government-run, publicly owned [publicly-owned], publicly supported.
    * dinero público = public tax money.
    * dinero público, el = public's dollars, the.
    * dirigente público = senior public official.
    * discurso público = public speech.
    * edificio público = municipal building, public building.
    * empresa de servicios públicos = utility company, public utility.
    * empresa pública = public firm.
    * encargado de relaciones públicas = public liaison.
    * enemigo público = public enemy.
    * enemigo público número uno = public enemy number one.
    * en público = publicly, in public.
    * escándalo público = public scandal.
    * esfera pública, la = public sphere, the.
    * espacio público = public area, commons.
    * espacio público común = commons.
    * fijar una nota en un sitio públ = post.
    * financiado con dinero público = publicly financed.
    * fuerzas del orden público = police force.
    * fundación de beneficiencia pública = public trust.
    * gasto público = government spending, government expenditure.
    * hablar en público = public speaking, speak in + public.
    * hacer público = make + public, proclaim, publicise [publicize, -USA], go + public, issue + statement.
    * hacerse público = go + live, go + public, come out in + the open.
    * huelga del transporte público = public transport strike.
    * imagen pública = public image.
    * indignación pública = public outrage.
    * influir en la opinión pública = influence + public opinion.
    * ingresos públicos provenientes del petróleo = oil revenues.
    * institución pública = public institution.
    * interés público = public interest.
    * jardín público = public garden.
    * lo público = publicness.
    * mantener el orden público = maintain + public order.
    * mercado público = public market.
    * módulo de catálogo de acceso público en línea = online public access catalogue module.
    * monumento público conmemorativo = public memorial.
    * notario público = notary.
    * NYPL (Biblioteca Pública de Nueva York) = NYPL (New York Public Library).
    * obras públicas = public works.
    * opinión pública, la = public mind, the.
    * ordenadores de uso público = PAWS (Public access workstations).
    * orden público = public order.
    * organismo de beneficiencia pública = public trust.
    * organismo público = public body.
    * organizar un acto público = organise + function.
    * parque público = public park.
    * pegar una nota en un sitio público = post.
    * peligro público = public danger.
    * personaje público = public figure.
    * poner una nota en un sitio público = post.
    * protesta pública = public protest.
    * relaciones públicas = public relations (PR), public liaison.
    * reunión pública = public meeting.
    * reyerta pública = affray.
    * sacar a concurso público = tender for, tender out.
    * sacar a convocatoria pública = tender for, tender out, bid.
    * sacar a relucir los trapos sucios en público = air + dirty linen in public.
    * sector público, el = public sector, the.
    * seguridad pública = public safety.
    * servicio público = amenity, utility service.
    * sistema de transporte público = public transport system.
    * sistema de videotexto público = public viewdata system.
    * transporte local público = local public transport.
    * transporte público = public transportation.
    * transporte urbano público = local public transport.
    * turbar el orden público = disturb + the peace, breach + the peace.
    * uso público en la propia biblioteca = in-library use.
    * vereda pública = public footpath.
    * vida pública = public life.
    * zona pública = public area.

    * * *
    público1 -ca
    1 ‹transporte/teléfono/bienestar› public; ‹acto/lugar/establecimiento› public
    conduciendo es un peligro público he's a public menace o a danger to the public when he's behind the wheel
    2 (del Estado) ‹gasto/sector/organismo› public administración, deuda, etc
    3 (conocido por todos) ‹escándalo› public
    cuando hicieron pública la fecha when they announced the date, when they made the date public
    4 ‹vida› public
    (en un teatro) audience, public; ( Dep) spectators (pl)
    asistió muy poco público al partido very few people attended the game, there were very few spectators at the game
    se concentró gran cantidad de público frente al palacio a great crowd gathered in front of the palace
    [ S ] horario de atención al público (en oficinas públicas) opening hours; (en bancos) hours of business
    la exposición está abierta al público the exhibit ( AmE) o ( BrE) exhibition is open to the public
    películas aptas para todos los públicos or (CS) para todo público `G' movies ( AmE), `U' films ( BrE)
    la obra está pensada para un público joven the play is aimed at a young audience
    el público televidente or telespectador the (television) viewing public
    su público le ha permanecido fiel a través de los años her fans have remained loyal to her over the years
    el público en general the general public
    un programa para un público que quiere mantenerse informado a program for people who want to keep informed
    una revista para un público muy especializado a magazine aimed at a very specialized readership
    un libro de ordenadores escrito para el gran público a book on computers written for the layperson o non-specialist
    se pone muy nervioso cuando habla en público he gets very nervous when he has to speak in public
    no le gusta tocar el piano en público she doesn't like playing the piano in front of an audience
    salir al público ( Andes) «periódico/revista» to come out, appear, be published;
    «noticia/información» to be published
    * * *

     

    Del verbo publicar: ( conjugate publicar)

    publico es:

    1ª persona singular (yo) presente indicativo

    publicó es:

    3ª persona singular (él/ella/usted) pretérito indicativo

    Multiple Entries:
    publicar    
    público
    publicar ( conjugate publicar) verbo transitivo
    a)artículo/noticia to publish


    público 1
    ◊ -ca adjetivo

    public;
    hacer público algo to announce sth;
    es un peligro público he's a danger to the public
    público 2 sustantivo masculino ( en teatro) audience, public;

    (Dep) spectators (pl);
    ( on signs) horario de atención al público ( en oficinas públicas) opening hours;
    ( en bancos) hours of business;
    película apta para todo(s) (los) público(s) `G' movie (AmE), `U' film (BrE);

    el público en general the general public;
    en público ‹ hablar in public;

    cantar/bailar in front of an audience;
    salir al público (Andes) [periódico/revista] to come out, appear;


    [noticia/información] to be published
    publicar verbo transitivo
    1 (libro, etc) to publish: publicó su primera novela, she published her first novel
    2 (divulgar) to publicize
    público,-a
    I adjetivo
    1 public
    hacer público algo, to announce sthg
    2 (de control estatal) public
    una biblioteca pública, a public library
    un colegio público, a state school
    una empresa pública, a state-owned company
    II sustantivo masculino
    1 public: el museo cierra al público los lunes, the museum closes to the public on Mondays
    una película para todos los públicos, a film suitable for the general public
    2 Cine Teat audience
    3 (en deporte) crowd, spectators pl
    4 (de publicaciones) readership
    ♦ Locuciones: en público, in public
    ser de dominio público, to be common knowledge
    ' público' also found in these entries:
    Spanish:
    abarrotar
    - acto
    - afluencia
    - alteración
    - alumbrada
    - alumbrado
    - antro
    - atizar
    - audiencia
    - auditorio
    - cachondeo
    - colegio
    - concurrencia
    - conocer
    - consejo
    - conserje
    - desalojo
    - desarrollarse
    - desorden
    - dominio
    - electrizar
    - encantar
    - enmudecer
    - erario
    - expectante
    - farol
    - funcionaria
    - funcionario
    - galería
    - íntima
    - íntimo
    - mezclarse
    - opositor
    - opositora
    - parque
    - peligro
    - portera
    - portero
    - privada
    - privado
    - publicar
    - pública
    - PVP
    - reparo
    - revisor
    - revisora
    - sala
    - sector
    - sentenciar
    - sombra
    English:
    address
    - Amtrak
    - appear
    - appearance
    - applaud
    - appreciative
    - arouse
    - audience
    - boo
    - breach
    - break
    - cannon
    - clinic
    - coinbox
    - come on
    - crowd
    - curtail
    - declare
    - decree
    - disorder
    - disorderly
    - disturb
    - domain
    - general public
    - grip
    - hiss
    - hoot
    - lavatory
    - mainstream
    - menace
    - open
    - out
    - pay phone
    - phone-in
    - pitch
    - promenade concert
    - public
    - public convenience
    - public funds
    - publicize
    - purse
    - release
    - request
    - responsive
    - restricted
    - retail
    - retail price
    - roar
    - speaker
    - state
    * * *
    público, -a
    adj
    1. [colegio, transporte, teléfono, servicio] public;
    en público in public;
    no le gusta hablar en público she doesn't like speaking in public;
    hacer algo público to make sth public;
    personaje público public figure;
    un acto público en honor al escritor fallecido a public ceremony in honour of the late writer;
    ese andamio es un peligro público that scaffolding is a danger to the public;
    eso es de dominio público that's public knowledge
    2. [del Estado] public;
    el sector público the public sector;
    un funcionario público a public sector worker
    3. [conocido] public;
    ser público to be common knowledge
    nm
    1. [en espectáculo] audience;
    [en encuentro deportivo] crowd;
    una película dirigida al público infantil a movie aimed at young audiences;
    para todos los públicos, CSur [m5] para todo público (suitable) for all ages;
    [película] Br ≈ U, US ≈ G;
    muy poco público asistió al encuentro very few people attended the game;
    tiene un público fiel she has a loyal following
    2. [comunidad] public;
    el gran público the (general) public;
    abierto al público open to the public
    * * *
    I adj public; escuela public, Br
    state;
    hacer público make public, announce;
    hacerse público become public o known
    II m public; TEA audience; DEP spectators pl, crowd;
    el gran público the general public;
    en público in public
    * * *
    público, -ca adj
    : public
    1) : public
    2) : audience, spectators pl
    * * *
    público1 adj
    1. (en general) public
    2. (del Estado) state
    1. (en general) public
    2. (en un cine, teatro, etc) audience
    3. (en un estadio, etc) crowd / spectators

    Spanish-English dictionary > público

  • 11 fuera

    adv.
    1 outside.
    hace frío fuera it's cold outside
    fuera de la casa outside the house
    lo echó fuera she threw him out
    salen mucho a comer fuera they eat out a lot
    hacia fuera outward
    por fuera (on the) outside
    sólo vimos la iglesia por fuera we only saw the church from the outside
    2 away.
    a los de fuera les sorprende people who aren't from round here o strangers find it strange
    intj.
    out of here, go away, get out, out.
    imperf.subj.
    1 3rd person singular (él/ella/ello) Imperfect Subjunctive of Spanish verb: ser.
    2 1st person singular (yo) Imperfect Subjunctive of Spanish verb: ir.
    * * *
    1 (exterior) out, outside
    salimos fuera we went out, we went outside
    1 get out!
    1 (un lugar) out of; (más allá de) outside, beyond; (excepto) except for, apart from
    \
    estar fuera de sí to be beside oneself
    fuera de combate knocked out
    fuera de duda beyond doubt
    fuera de lo normal extraordinary, very unusual
    fuera de peligro out of danger
    fuera de serie extraordinary
    jugar fuera DEPORTE to play away
    fuera de juego offside
    ————————
    1→ link=ser ser
    2→ link=ir ir
    * * *
    adv.
    1) outside, out
    2) away
    * * *
    ADV
    1) [de edificio, objeto] [indicando posición] outside; [indicando dirección] out

    ¡estamos aquí fuera! — we're out here!

    ¡fuera! — get out!

    ¡segundos fuera! — (Boxeo) seconds out!

    ir o salir fuera — to go out, go outside

    comer fuera — [al aire libre] to eat outside; [en restaurante] to eat out

    hoy vamos a cenar fuera — we're going out for dinner tonight, we're eating out tonight

    de fuera — from outside

    desde fuera — from outside

    la parte de fuera — the outside, the outer part

    por fuera — (on the) outside

    esta camisa se lleva por fuera — this shirt is worn outside, this shirt is not tucked in

    lengua 1)
    2) [de ciudad, trabajo]

    estar fuera — to be away, be out of town

    3) (tb: fuera del país) abroad, out of the country

    "¡invasores fuera!" — "invaders go home!"

    ir o salir fuera — to go abroad

    4) (Dep)
    a) [en un partido]

    estar fuera[pelota] (Ftbl) to be out of play; (Rugby) to be in touch; (Tenis) to be out

    fuera de juegooffside

    fuera de tiempo, estamos fuera de tiempo — time's up

    tirar fuera — to shoot wide

    b) (tb: fuera de casa) away, away from home
    5)

    fuera de

    a) (=en el exterior de) outside, out of
    b) (=aparte) apart from, aside from

    pero fuera de esobut apart o aside from that

    fuera de que... — apart from the fact that...

    c)

    fuera de alcanceout of reach

    fuera de combate — (Mil) wounded; (Boxeo) K.O.ed

    fuera de lo comúnunusual

    estar fuera de lugar — to be inappropriate, be out of place

    fuera de peligroout of danger

    fuera de serieexceptional

    * * *
    I
    1)
    a) (lugar, parte) [Latin American Spanish also uses afuera in this sense] outside

    comeremos fuera — ( en el jardín) we'll eat outside; ( en un restaurante) we'll eat out

    b) ( en el extranjero) abroad, out of the country; (del lugar de trabajo, de la ciudad, etc) away

    los de fuera — ( los extranjeros) foreigners; (los de otros pueblos, ciudades, etc) outsiders

    2)

    fuera de — (loc prep)

    a) (en el exterior de, más allá de) out of

    fuera del alcance de los proyectilesoutside o beyond the range of the missiles

    b) ( excepto) apart from

    fuera de eso, me encuentro bien — apart o (AmE) aside from that, I feel fine

    fuera de combate: lo dejó fuera de combate (Dep) he knocked him out; fuera de concurso: quedó fuera de concurso he was disqualified; su película se presentó fuera de concurso his movie was shown outside the competition; fuera de cuentas (Esp) overdue; fuera de la ley: vivían fuera de la ley they lived outside the law; fuera de lugar <mueble/persona> out of place; < comentario> inappropriate, out of place; fuera de peligro out of danger; fuera de serie <jugador/cantante> exceptional, outstanding; fuera de sí: estaba fuera de sí he was beside himself; fuera de temporada or estación — out of season

    II
    fuéramos, etc see ir, ser
    * * *
    Ex. As expected, bats avoided obstacles while flying through vegetation and intercepted flying prey in the open.
    ----
    * bebida de fuera = outside drink.
    * caer fuera de = fall outside, lie beyond.
    * caer fuera del alcance de = fall outside + the scope of.
    * caer fuera de las responsabilidades de = be on the outer fringes of.
    * caer fuera del interés de = lie outside + the scope of.
    * caer fuera del interés de uno = fall outside + Posesivo + interest.
    * caer fuera del objetivo de = fall outside + the scope of.
    * circunstancias que están fuera de + Posesivo + control = circumstances beyond + Posesivo + control.
    * colocación fuera de lugar = misplacement.
    * colocar fuera de alcance = place + out of reach.
    * comer fuera = eat out.
    * comida de fuera = outside food.
    * con las garras fuera = knives-out.
    * con las uñas fuera = knives-out.
    * curso que tiene lugar fuera de la universidad = extension course, off-campus course.
    * de dentro hacia fuera = inside outwards.
    * de fuera = outside, off-side.
    * de fuera de la ciudad = out-of-town.
    * dejar fuera = leave out, cut out, count + Nombre + out, drop + Nombre + out of the picture.
    * dejar fuera de combate = lay + Nombre + low.
    * dejar fuera del equipo = sideline.
    * de miras hacia fuera = outwardly.
    * dentro y fuera de = in and out of.
    * desde dentro hacia fuera = from the inside-out.
    * desde dentro y desde fuera de = within and without.
    * desde fuera = from the outside.
    * echar fuera = throw + Nombre + out.
    * encontrarse fuera de lugar = be out of + Posesivo + element, be out of place.
    * estado del ordenador en fuera de línea = offlineness.
    * estar fuera = be out.
    * estar fuera con los amigos = be out with the guys.
    * estar fuera de contienda = be out of contention.
    * estar fuera del alcance = lie outside + the scope of.
    * estar fuera de las posibilidades de Alguien = be out of + Posesivo + league.
    * estar fuera del interés = lie outside + the scope of.
    * estar fuera del interés de uno = lie beyond + concern.
    * estar fuera de lugar = be out of place, be out of order.
    * estar fuera de quicio = be beside + Reflexivo.
    * estar fuera de rumbo = be off course.
    * estar fuera de secuencia = be out of order.
    * estar fura de sí = be beside + Reflexivo.
    * fuera de = outside (of), outwith.
    * fuera de alcance = beyond reach, out of range.
    * fuera de circulación = out of circulation.
    * fuera de clase = out-of-class.
    * fuera de cobertura = out of range.
    * fuera de control = out-of-control, haywire.
    * fuera de juego = offside.
    * fuera de la casa = out-of-home.
    * fuera del alcance = out of reach.
    * fuera del alcance de = beyond the scope of.
    * fuera del alcance de las posibilidades de Alguien = beyond + Posesivo + powers.
    * fuera del alcance del oído = out of earshot.
    * fuera de las normas comúnmente aceptadas = beyond the pale.
    * fuera de la universidad = off-campus.
    * fuera de la vista = out of view.
    * fuera del campus = off-campus.
    * fuera del control de = beyond the control of.
    * fuera del escenario = off stage.
    * fuera del horario normal = out of hours, at odd times.
    * fuera de línea = offline [off-line].
    * fuera del matrimonio = out of wedlock.
    * fuera de lo común = eccentric, odd, unordinary, out of the ordinary, a cut above the rest, a cut above.
    * fuera de lo normal = abnormally + Adjetivo, with a difference, unordinary, out of the ordinary.
    * fuera de los caminos trillados = off the beaten track.
    * fuera del redil = beyond the pale.
    * fuera de lugar = out of place, without + Lugar, uncalled-for.
    * fuera de onda con los tiempos modernos = out of keeping with the times, out of tune with the times.
    * fuera de peligro = out of the woods, out of harm's way.
    * fuera de plazo = late.
    * fuera de + Posesivo + competencia = outside + Posesivo + jurisdiction.
    * fuera de + Posesivo + control = beyond + Posesivo + control.
    * fuera de quicio = pissed off, out of + Posesivo + mind, out of + Posesivo + senses.
    * fuera de rumbo = off course.
    * fuera de secuencia = out of range.
    * fuera de serie = crackerjack.
    * fuera de servicio = off-duty, decomissioned, out of commission.
    * fuera de temporada = off-season, out of season.
    * fuera de tino = wide of the mark.
    * fuera de toda duda = incontrovertible, without a shadow of a doubt, beyond a shadow of a doubt.
    * fuera de toda sospecha = above suspicion.
    * gol fuera de juego = offside goal.
    * hacia dentro y hacia fuera = Verbo + in and out.
    * hacia fuera = outwards.
    * impresión fuera de línea = offline print.
    * mantener Algo fuera de peligro = keep + Nombre + out of harm's way.
    * mina fuera de ruta = roadside bomb.
    * partido que se juega fuera de casa = away game.
    * pitar fuera de juego = judge + offside.
    * poner fuera de combate = lay + Nombre + low.
    * por fuera = outwardly, outwardly.
    * proyectar hacia fuera = project + outward.
    * salir fuera = be out and about, get out and about.
    * sentirse fuera de lugar = feel + inadequate.
    * sin dejar nada fuera = the works!.
    * tarifa por inscripción fuera de plazo = late registration fee.
    * tiempo fuera de servicio = downtime.
    * trabajar a horas fuera de lo normal = work + unsocial hours.
    * un día fuera = a day out.
    * usar fuera de contexto = use + out of context.
    * * *
    I
    1)
    a) (lugar, parte) [Latin American Spanish also uses afuera in this sense] outside

    comeremos fuera — ( en el jardín) we'll eat outside; ( en un restaurante) we'll eat out

    b) ( en el extranjero) abroad, out of the country; (del lugar de trabajo, de la ciudad, etc) away

    los de fuera — ( los extranjeros) foreigners; (los de otros pueblos, ciudades, etc) outsiders

    2)

    fuera de — (loc prep)

    a) (en el exterior de, más allá de) out of

    fuera del alcance de los proyectilesoutside o beyond the range of the missiles

    b) ( excepto) apart from

    fuera de eso, me encuentro bien — apart o (AmE) aside from that, I feel fine

    fuera de combate: lo dejó fuera de combate (Dep) he knocked him out; fuera de concurso: quedó fuera de concurso he was disqualified; su película se presentó fuera de concurso his movie was shown outside the competition; fuera de cuentas (Esp) overdue; fuera de la ley: vivían fuera de la ley they lived outside the law; fuera de lugar <mueble/persona> out of place; < comentario> inappropriate, out of place; fuera de peligro out of danger; fuera de serie <jugador/cantante> exceptional, outstanding; fuera de sí: estaba fuera de sí he was beside himself; fuera de temporada or estación — out of season

    II
    fuéramos, etc see ir, ser
    * * *
    fuera(de)
    = outside (of), outwith

    Ex: This degree of standardisation is not the pattern outside of this specific area of application.

    Ex: Researchers outwith the higher education system consider research library information services inadequate.

    Ex: As expected, bats avoided obstacles while flying through vegetation and intercepted flying prey in the open.

    * bebida de fuera = outside drink.
    * caer fuera de = fall outside, lie beyond.
    * caer fuera del alcance de = fall outside + the scope of.
    * caer fuera de las responsabilidades de = be on the outer fringes of.
    * caer fuera del interés de = lie outside + the scope of.
    * caer fuera del interés de uno = fall outside + Posesivo + interest.
    * caer fuera del objetivo de = fall outside + the scope of.
    * circunstancias que están fuera de + Posesivo + control = circumstances beyond + Posesivo + control.
    * colocación fuera de lugar = misplacement.
    * colocar fuera de alcance = place + out of reach.
    * comer fuera = eat out.
    * comida de fuera = outside food.
    * con las garras fuera = knives-out.
    * con las uñas fuera = knives-out.
    * curso que tiene lugar fuera de la universidad = extension course, off-campus course.
    * de dentro hacia fuera = inside outwards.
    * de fuera = outside, off-side.
    * de fuera de la ciudad = out-of-town.
    * dejar fuera = leave out, cut out, count + Nombre + out, drop + Nombre + out of the picture.
    * dejar fuera de combate = lay + Nombre + low.
    * dejar fuera del equipo = sideline.
    * de miras hacia fuera = outwardly.
    * dentro y fuera de = in and out of.
    * desde dentro hacia fuera = from the inside-out.
    * desde dentro y desde fuera de = within and without.
    * desde fuera = from the outside.
    * echar fuera = throw + Nombre + out.
    * encontrarse fuera de lugar = be out of + Posesivo + element, be out of place.
    * estado del ordenador en fuera de línea = offlineness.
    * estar fuera = be out.
    * estar fuera con los amigos = be out with the guys.
    * estar fuera de contienda = be out of contention.
    * estar fuera del alcance = lie outside + the scope of.
    * estar fuera de las posibilidades de Alguien = be out of + Posesivo + league.
    * estar fuera del interés = lie outside + the scope of.
    * estar fuera del interés de uno = lie beyond + concern.
    * estar fuera de lugar = be out of place, be out of order.
    * estar fuera de quicio = be beside + Reflexivo.
    * estar fuera de rumbo = be off course.
    * estar fuera de secuencia = be out of order.
    * estar fura de sí = be beside + Reflexivo.
    * fuera de = outside (of), outwith.
    * fuera de alcance = beyond reach, out of range.
    * fuera de circulación = out of circulation.
    * fuera de clase = out-of-class.
    * fuera de cobertura = out of range.
    * fuera de control = out-of-control, haywire.
    * fuera de juego = offside.
    * fuera de la casa = out-of-home.
    * fuera del alcance = out of reach.
    * fuera del alcance de = beyond the scope of.
    * fuera del alcance de las posibilidades de Alguien = beyond + Posesivo + powers.
    * fuera del alcance del oído = out of earshot.
    * fuera de las normas comúnmente aceptadas = beyond the pale.
    * fuera de la universidad = off-campus.
    * fuera de la vista = out of view.
    * fuera del campus = off-campus.
    * fuera del control de = beyond the control of.
    * fuera del escenario = off stage.
    * fuera del horario normal = out of hours, at odd times.
    * fuera de línea = offline [off-line].
    * fuera del matrimonio = out of wedlock.
    * fuera de lo común = eccentric, odd, unordinary, out of the ordinary, a cut above the rest, a cut above.
    * fuera de lo normal = abnormally + Adjetivo, with a difference, unordinary, out of the ordinary.
    * fuera de los caminos trillados = off the beaten track.
    * fuera del redil = beyond the pale.
    * fuera de lugar = out of place, without + Lugar, uncalled-for.
    * fuera de onda con los tiempos modernos = out of keeping with the times, out of tune with the times.
    * fuera de peligro = out of the woods, out of harm's way.
    * fuera de plazo = late.
    * fuera de + Posesivo + competencia = outside + Posesivo + jurisdiction.
    * fuera de + Posesivo + control = beyond + Posesivo + control.
    * fuera de quicio = pissed off, out of + Posesivo + mind, out of + Posesivo + senses.
    * fuera de rumbo = off course.
    * fuera de secuencia = out of range.
    * fuera de serie = crackerjack.
    * fuera de servicio = off-duty, decomissioned, out of commission.
    * fuera de temporada = off-season, out of season.
    * fuera de tino = wide of the mark.
    * fuera de toda duda = incontrovertible, without a shadow of a doubt, beyond a shadow of a doubt.
    * fuera de toda sospecha = above suspicion.
    * gol fuera de juego = offside goal.
    * hacia dentro y hacia fuera = Verbo + in and out.
    * hacia fuera = outwards.
    * impresión fuera de línea = offline print.
    * mantener Algo fuera de peligro = keep + Nombre + out of harm's way.
    * mina fuera de ruta = roadside bomb.
    * partido que se juega fuera de casa = away game.
    * pitar fuera de juego = judge + offside.
    * poner fuera de combate = lay + Nombre + low.
    * por fuera = outwardly, outwardly.
    * proyectar hacia fuera = project + outward.
    * salir fuera = be out and about, get out and about.
    * sentirse fuera de lugar = feel + inadequate.
    * sin dejar nada fuera = the works!.
    * tarifa por inscripción fuera de plazo = late registration fee.
    * tiempo fuera de servicio = downtime.
    * trabajar a horas fuera de lo normal = work + unsocial hours.
    * un día fuera = a day out.
    * usar fuera de contexto = use + out of context.

    * * *
    A
    el perro duerme fuera the dog sleeps outside
    aquí fuera se está muy bien it's very nice out here
    comeremos fuera (en el jardín) we'll eat out in the garden o outside o outdoors; (en un restaurante) we'll eat out
    queremos pintar la casa por fuera we want to paint the outside o the exterior of the house
    por fuera es rojo it's red on the outside
    cose/lava para fuera she does sewing for other people/takes in washing
    2 (en el extranjero) abroad, out of the country; (del lugar de trabajo, de la ciudad, etc) away
    los de fuera (los extranjeros) foreigners; (los de otros pueblos, ciudades, etc) outsiders
    3
    (en interjecciones): ¡fuera de aquí! get out of here!, get out!
    ¡fuera los traidores! traitors out!
    ¡fuera cuentos! ¡a la escuela! ( Esp); no more excuses o that's enough of your excuses, off to school with you!
    en sus marcas, listos, ¡fuera! ( Méx); on your marks, get set, go!
    B
    1
    (en el exterior de, más allá de): ¿quién dejó el helado fuera del congelador? who left the ice cream out of the freezer?
    pasa mucho tiempo fuera del país he spends a lot of time out of the country o abroad
    ocurrió fuera del edificio it happened outside the building
    el precio está fuera de mi alcance it's out of my price range
    ponlo fuera del alcance de los niños put it out of reach of the children, put it out of the children's reach
    fuera del alcance de los proyectiles outside o beyond the range of the missiles
    2 (excepto) apart from
    fuera de estos zapatos, no me he comprado nada I haven't bought myself anything, apart from o except for these shoes
    fuera de eso, me encuentro bien apart from that o otherwise o ( AmE) aside from that, I feel fine
    3
    (además): fuera de que su padre tampoco se lo permitiría besides which o apart from which her father wouldn't allow it anyway
    fuera de combate: lo dejó fuera de combate ( Dep) he knocked him out
    tras el escándalo quedó fuera de combate after the scandal he was out of the running, the scandal knocked o put him out of the running
    fuera de concurso: quedó fuera de concurso he was disqualified
    su película se presentó fuera de concurso his movie was shown outside the competition
    fuera de la ley: vivían fuera de la ley they lived outside the law o as outlaws
    fuera de lugar ‹mueble/persona› out of place;
    ‹comentario› inappropriate, out of place
    estuvo totalmente fuera de lugar que lo interrumpieras así it was completely out of order to interrupt him like that
    fuera de peligro out of danger
    fuera de serie ‹jugador/cantante› exceptional, outstanding;
    ‹máquina/mueble› custom-built, one-off
    un verano fuera de serie an exceptionally good summer
    fuera de sí: estaba fuera de sí he was beside himself
    fuera de temporada or estación out of season
    Compuestos:
    masculine (pl fuera de borda) (lancha) outboard, boat with an outboard motor o engine; (motor) outboard motor o engine, outboard
    masculine offside
    estaba en fuera de juego he was offside
    su nuevo chef es un fuera de serie their new chef is exceptionally good o is quite exceptional o is outstanding
    fuera2, fuéramos, etc
    ir, ser1 (↑ ser (1))
    * * *

     

    Del verbo ir: ( conjugate ir)

    fuera es:

    1ª persona singular (yo) imperfecto(1) subjuntivo

    3ª persona singular (él/ella/usted) imperfecto(1) subjuntivo

    Del verbo ser: ( conjugate ser)

    fuera es:

    1ª persona singular (yo) imperfecto(1) subjuntivo

    3ª persona singular (él/ella/usted) imperfecto(1) subjuntivo

    Multiple Entries:
    fuera    
    ir    
    ser
    fuera adverbio
    1
    a) (lugar, parte) Latin American Spanish also uses

    afuera in this sense outside;

    comeremos fuera ( en el jardín) we'll eat outside;

    ( en un restaurante) we'll eat out;

    aquí fuera se está muy bien it's very nice out here;
    se pasa el día fuera she's out all day

    (del lugar de trabajo, de la ciudad, etc) away
    2

    a) (en el exterior de, más allá de) out of;


    ocurrió fuera del edificio it happened outside the building;
    fuera de peligro/lugar out of danger/place;
    ¡fuera (de aquí)! get out (of here)!

    fuera de eso, me encuentro bien apart o (AmE) aside from that, I feel fine

    3 ( en otras locs):
    fuera de combate: lo dejó fuera de combate (Dep) he knocked him out;

    fuera de serie ‹jugador/cantante exceptional, outstanding;
    fuera de sí: estaba fuera de sí he was beside himself;
    fuera de temporada out of season
    ir ( conjugate ir) verbo intransitivo
    1
    a) (trasladarse, desplazarse) to go;


    iban a caballo/a pie they were on horseback/on foot;
    fuera por mar to go by sea;
    ¡Fernando! — ¡voy! Fernando! — (just) coming! o I'll be right there!;
    el fuera y venir de los invitados the coming and going of the guests;
    vamos a casa let's go home;
    ¿adónde va este tren? where's this train going (to)?;
    fuera de compras/de caza to go shopping/hunting;
    ya vamos para allá we're on our way;
    ¿por dónde se va a …? how do you get to …?;
    fuera por or (Esp) a por algo/algn to go to get sth/sb;
    voy (a) por pan I'm going to get some bread


    ya va al colegio she's already at school
    2 ( expresando propósito) fuera a + inf:
    ¿has ido a verla? have you been to see her?;

    ve a ayudarla go and help her;
    ver tb fuera v aux 1
    3 (al arrojar algo, arrojarse):
    tírame la llave — ¡allá va! throw me the key — here you are o there you go!;

    tírate del trampolín — ¡allá voy! jump off the board! — here I go/come!
    4 [ comentario]:

    eso va por ti también that goes for you too, and the same goes for you
    1 (+ compl) ( sin énfasis en el movimiento):

    ¿van cómodos? are you comfortable?;
    íbamos sentados we were sitting down;
    vas muy cargada you have a lot to carry;
    yo iba a la cabeza I was in the lead
    2 ( refiriéndose al atuendo):

    voy a fuera de Drácula I'm going to go as Dracula;
    iba de verde she was dressed in green
    3 ( en calidad de) fuera de algo to go (along) as sth;

    1 [camino/sendero] ( llevar) fuera a algo to lead to sth, to go to sth
    2 (extenderse, abarcar):

    el período que va desde … hasta … the period from … to …
    1 (marchar, desarrollarse):
    ¿cómo va el nuevo trabajo? how's the new job going?;

    va de mal en peor it's going from bad to worse;
    ¿cómo te va? how's it going?, how are things? (colloq), what's up? (AmE colloq);
    ¿cómo les fue en Italia? how was Italy?, how did you get on in Italy?;
    me fue mal/bien en el examen I did badly/well in the exam;
    ¡que te vaya bien! all the best!, take care!;
    ¡que te vaya bien (en) el examen! good luck in the exam
    2 ( en competiciones):
    ¿cómo van? — 3-1 what's the score?3-1;

    voy ganando yo I'm ahead, I'm winning
    3 ( en el desarrollo de algo):
    ¿por dónde van en historia? where have you got (up) to in history?;

    ¿todavía vas por la página 20? are you still on page 20?
    4 ( estar en camino):
    ¡vamos para viejos! we're getting on o old!;

    va para los cincuenta she's going on fifty;
    ya va para dos años que … it's getting on for two years since …
    5 (sumar, hacer):

    con este van seis six, counting this one
    6 ( haber transcurrido): en lo que va del or (Esp) de año/mes so far this year/month
    1 ( deber colocarse) to go;
    ¿dónde van las toallas? where do the towels go?;

    ¡qué va! (fam): ¿has terminado? — ¡qué va! have you finished?you must be joking!;
    ¿se disgustó? — ¡qué va! did she get upset?not at all!;
    vamos a perder el avión — ¡qué va! we're going to miss the planeno way!
    2
    a) ( combinar) fuera con algo to go with sth

    b) (sentar bien, convenir) (+ me/te/le etc):


    te fueraá bien un descanso a rest will do you good
    3 (Méx) (tomar partido por, apoyar) fuerale a algo/algn to support sth/sb;

    1
    vamos

    a) (expresando incredulidad, fastidio):

    ¡vamos! ¿eso quién se lo va a creer? come off it o come on! who do you think's going to believe that?

    b) (intentando tranquilizar, animar, dar prisa):

    vamos, mujer, dile algo go on, say something to him;

    ¡vamos, date prisa! come on, hurry up!
    c) (al aclarar, resumir):

    eso sería un disparate, vamos, digo yo that would be a stupid thing to do, well, that's what I think anyway;

    vamos, que no es una persona de fiar basically, he's not very trustworthy;
    es mejor que el otro, vamos it's better than the other one, anyway
    2
    vaya

    a) (expresando sorpresa, contrariedad):

    ¡vaya! ¡tú por aquí! what a surprise! what are you doing here?;

    ¡vaya! ¡se ha vuelto a caer! oh no o (colloq) damn! it's fallen over again!
    b) (Esp) ( para enfatizar):

    ¡vaya cochazo! what a car!

    fuera v aux fuera a + inf:
    1
    a) (para expresar tiempo futuro, propósito) to be going to + inf;


    va a hacer dos años que … it's getting on for two years since …
    b) (en propuestas, sugerencias):

    vamos a ver ¿cómo dices que te llamas? now then, what did you say your name was?;

    bueno, vamos a trabajar all right, let's get to work
    2 (al prevenir, hacer recomendaciones):

    cuidado, no te vayas a caer mind you don't fall (colloq);
    lleva el paraguas, no vaya a ser que llueva take the umbrella, in case it rains
    3 ( expresando un proceso paulatino):

    ya puedes fuera haciéndote a la idea you'd better get used to the idea;
    la situación ha ido empeorando the situation has been getting worse and worse
    irse verbo pronominal
    1 ( marcharse) to leave;
    ¿por qué te vas tan temprano? why are you leaving o going so soon?;

    vámonos let's go;
    bueno, me voy right then, I'm taking off (AmE) o (BrE) I'm off;
    no te vayas don't go;
    vete a la cama go to bed;
    se fue de casa/de la empresa she left home/the company;
    vete de aquí get out of here;
    se han ido de viaje they're away, they've gone away
    2 (consumirse, gastarse):
    ¡cómo se va el dinero! I don't know where the money goes!;

    se me va medio sueldo en el alquiler half my salary goes on the rent
    3 ( desaparecer) [mancha/dolor] to go;


    (+ me/te/le etc)
    ¿se te ha ido el dolor de cabeza? has your headache gone?

    4 (salirse, escaparse) [líquido/gas] to escape;
    se le está yendo el aire al globo the balloon's losing air o going down

    5 (caerse, perder el equilibrio) (+ compl):
    fuerase de boca/espaldas to fall flat on one's face/back;

    me iba para atrás I was falling backwards;
    frenó y nos fuimos todos para adelante he braked and we all went flying forwards
    ser ( conjugate ser) cópula
    1 ( seguido de adjetivos) to be
    ser expresses identity or nature as opposed to condition or state, which is normally conveyed by estar. The examples given below should be contrasted with those to be found in estar 1 cópula 1 es bajo/muy callado he's short/very quiet;

    es sorda de nacimiento she was born deaf;
    es inglés/católico he's English/(a) Catholic;
    era cierto it was true;
    sé bueno, estate quieto be a good boy and keep still;
    que seas muy feliz I hope you'll be very happy;

    (+ me/te/le etc)

    ver tb imposible, difícil etc
    2 ( hablando de estado civil) to be;

    es viuda she's a widow;
    ver tb estar 1 cópula 2
    3 (seguido de nombre, pronombre) to be;

    ábreme, soy yo open the door, it's me
    4 (con predicado introducido por `de'):

    soy de Córdoba I'm from Cordoba;
    es de los vecinos it belongs to the neighbors, it's the neighbors';
    no soy de aquí I'm not from around here
    5 (hipótesis, futuro):

    ¿será cierto? can it be true?
    verbo intransitivo
    1

    b) (liter) ( en cuentos):

    érase una vez … once upon a time there was …

    2
    a) (tener lugar, ocurrir):


    ¿dónde fue el accidente? where did the accident happen?

    ¿qué habrá sido de él? I wonder what happened to o what became of him;

    ¿qué es de Marisa? (fam) what's Marisa up to (these days)? (colloq);
    ¿qué va a ser de nosotros? what will become of us?
    3 ( sumar):
    ¿cuánto es (todo)? how much is that (altogether)?;

    son 3.000 pesos that'll be o that's 3,000 pesos;
    somos diez en total there are ten of us altogether
    4 (indicando finalidad, adecuación) fuera para algo to be for sth;

    ( en locs)
    a no ser que (+ subj) unless;

    ¿cómo es eso? why is that?, how come? (colloq);
    como/cuando/donde sea: tengo que conseguir ese trabajo como sea I have to get that job no matter what;
    hazlo como sea, pero hazlo do it any way o however you want but get it done;
    el lunes o cuando sea next Monday or whenever;
    puedo dormir en el sillón o donde sea I can sleep in the armchair or wherever you like o anywhere you like;
    de ser así (frml) should this be so o the case (frml);
    ¡eso es! that's it!, that's right!;
    es que …: ¿es que no lo saben? do you mean to say they don't know?;
    es que no sé nadar the thing is I can't swim;
    lo que sea: cómete una manzana, o lo que sea have an apple or something;
    estoy dispuesta a hacer lo que sea I'm prepared to do whatever it takes;
    o sea: en febrero, o sea hace un mes in February, that is to say a month ago;
    o sea que no te interesa in other words, you're not interested;
    o sea que nunca lo descubriste so you never found out;
    (ya) sea …, (ya) sea … either …, or …;
    sea como sea at all costs;
    sea cuando sea whenever it is;
    sea donde sea no matter where;
    sea quien sea whoever it is;
    si no fuera/hubiera sido por … if it wasn't o weren't/hadn't been for …
    ( en el tiempo) to be;
    ¿qué fecha es hoy? what's the date today?, what's today's date;

    serían las cuatro cuando llegó it must have been (about) four (o'clock) when she arrived;
    ver tb v impers
    fuera v impers to be;

    fuera v aux ( en la voz pasiva) to be;
    fue construido en 1900 it was built in 1900
    ■ sustantivo masculino
    1
    a) ( ente) being;

    fuera humano/vivo human/living being

    b) (individuo, persona):


    2 ( naturaleza):

    fuera adverbio
    1 (en/hacia la parte exterior) outside, out: fuera hacía mucho calor, it was hot outside
    salgamos fuera, let's go out
    2 (no en el lugar habitual) out, away: comeremos fuera, we'll go out for lunch
    está fuera, she's away
    3 Dep fuera de juego, offside
    nuestro equipo juega fuera, our team is playing away
    ganaron los de fuera, the away team won
    4 (sobrepasando límites prescritos) after
    fuera de alcance, out of reach
    fuera de horario, after hours
    fuera de plazo, after the deadline
    (más allá) beyond, out of
    fuera de mis posiblidades, beyond my means
    fuera de peligro, out of danger
    ♦ Locuciones: estar fuera de sí, to be beside oneself
    fuera de serie, extraordinary
    ir
    I verbo intransitivo
    1 (dirigirse a un lugar) to go: ¡vamos!, let's go!
    voy a París, I'm going to Paris ➣ Ver nota en go
    2 (acudir regularmente) to go: va al colegio, he goes to school
    van a misa, they go to church
    3 (conducir a) to lead, go to: el sendero va a la mina, the path goes to the mine
    esta carretera va a Londres, this road leads to London
    4 (abarcar) to cover: la finca va desde la alambrada al camino, the estate extends from the wire fence to the path
    las lecciones que van desde la página 1 a la 53, the lessons on pages 1 to 53
    5 (guardarse habitualmente) va al lado de éste, it goes beside this one
    6 (mantener una posición) to be: va el primero, he's in first place
    7 (tener un estado de ánimo, una apariencia) to be: iba furioso/radiante, he was furious/radiant
    vas muy guapa, you look very smart o pretty
    8 (desenvolverse) ¿cómo te va?, how are things? o how are you doing?
    ¿cómo te va en el nuevo trabajo?, how are you getting on in your new job?
    9 (funcionar) to work (properly): el reloj no va, the clock doesn't go o work
    10 (sentar bien) to suit: ese corte de pelo no te va nada, that haircut doesn't suit you at all
    11 (combinar) to match, go: el rojo no va con el celeste, red doesn't go with pale blue
    12 (vestir) to wear
    ir con abrigo, to wear a coat
    ir de negro/de uniforme, to be dressed in black/in uniform
    la niña irá de enfermera, the little girl will dress up as a nurse
    13 fam (importar, concernir) to concern: eso va por ti también, and the same goes for you
    ni me va ni me viene, I don't care one way or the other
    14 (apostar) to bet: va un café a que no viene, I bet a coffee that he won't come
    15 (ir + de) fam (comportarse de cierto modo) to act
    ir de listo por la vida, to be a smart ass
    (tratar) to be about: ¿de qué va la película?, what's the film about?
    16 (ir + detrás de) to be looking for: hace tiempo que voy detrás de un facsímil de esa edición, I've been after a facsimile of that edition for a long time
    17 (ir + por) ir por la derecha, to keep (to the) right
    (ir a buscar) ve por agua, go and fetch some water
    (haber llegado) voy por la página noventa, I've got as far as page ninety
    18 (ir + para) (tener casi, estar cercano a) va para los cuarenta, she's getting on for forty
    ya voy para viejo, I'm getting old
    (encaminarse a) iba para ingeniero, she was studying to be an engineer
    este niño va para médico, this boy's going to become a doctor
    II verbo auxiliar
    1 (ir + gerundio) va mejorando, he's improving
    ir caminando, to go on foot
    2 (ir + pp) ya van estrenadas tres películas de Almodóvar, three films by Almodovar have already been released
    3 ( ir a + infinitivo) iba a decir que, I was going to say that
    va a esquiar, she goes skiing
    va a nevar, it's going to snow
    vas a caerte, you'll fall
    ♦ Locuciones: a eso iba, I was coming to that
    ¡ahí va!, catch!
    en lo que va de año, so far this year
    ¡qué va!, of course not! o nothing of the sort!
    ¡vamos a ver!, let's see!
    van a lo suyo, they look after their own interests
    ¡vaya!, fancy that
    ¡vaya cochazo!, what a car!
    ir a parar, to end up
    ser
    I sustantivo masculino
    1 being: es un ser despreciable, he's despicable
    ser humano, human being
    ser vivo, living being
    2 (esencia) essence: eso forma parte de su ser, that is part of him
    II verbo intransitivo
    1 (cualidad) to be: eres muy modesto, you are very modest
    2 (fecha) to be: hoy es lunes, today is Monday
    ya es la una, it's one o'clock
    3 (cantidad) eran unos cincuenta, there were about fifty people
    (al pagar) ¿cuánto es?, how much is it?
    son doscientas, it is two hundred pesetas
    Mat dos y tres son cinco, two and three make five
    4 (causa) aquella mujer fue su ruina, that woman was his ruin
    5 (oficio) to be a(n): Elvira es enfermera, Elvira is a nurse
    6 (pertenencia) esto es mío, that's mine
    es de Pedro, it is Pedro's
    7 (afiliación) to belong: es del partido, he's a member of the party
    es un chico del curso superior, he is a boy from the higher year
    8 (origen) es de Málaga, she is from Málaga
    ¿de dónde es esta fruta? where does this fruit come from?
    9 (composición, material) to be made of: este jersey no es de lana, this sweater is not (made of) wool
    10 ser de, (afinidad, comparación) lo que hizo fue de tontos, what she did was a foolish thing
    11 (existir) Madrid ya no es lo que era, Madrid isn't what it used to be
    12 (suceder) ¿qué fue de ella?, what became of her?
    13 (tener lugar) to be: esta tarde es el entierro, the funeral is this evening 14 ser para, (finalidad) to be for: es para pelar patatas, it's for peeling potatoes
    (adecuación, aptitud) no es una película para niños, the film is not suitable for children
    esta vida no es para ti, this kind of life is not for you
    15 (efecto) era para llorar, it was painful
    es (como) para darle una bofetada, it makes me want to slap his face
    no es para tomárselo a broma, it is no joke
    16 (auxiliar en pasiva) to be: fuimos rescatados por la patrulla de la Cruz Roja, we were rescued by the Red Cross patrol
    17 ser de (+ infinitivo) era de esperar que se marchase, it was to be expected that she would leave
    ♦ Locuciones: a no ser que, unless
    como sea, anyhow
    de no ser por..., had it not been for
    es más, furthermore
    es que..., it's just that...
    lo que sea, whatever
    o sea, that is (to say)
    sea como sea, in any case o be that as it may
    ser de lo que no hay, to be the limit
    ' fuera' also found in these entries:
    Spanish:
    alcance
    - balón
    - biruji
    - borda
    - combate
    - convencer
    - dejar
    - desencajada
    - desencajado
    - desentonar
    - desleal
    - desplazada
    - desplazado
    - destiempo
    - duda
    - espuela
    - extemporánea
    - extemporáneo
    - exterior
    - extraescolar
    - fenomenal
    - haber
    - juego
    - lengua
    - lógica
    - lugar
    - mayoría
    - necesaria
    - necesario
    - onda
    - plazo
    - proscrita
    - proscrito
    - quicio
    - revés
    - salir
    - serie
    - servicio
    - tono
    - única
    - único
    - afuera
    - anhelar
    - cena
    - comer
    - común
    - cual
    - desnivelado
    - esperar
    - lancha
    English:
    add to
    - amok
    - annul
    - around-the clock
    - away
    - beside
    - beyond
    - boot
    - bound
    - busing
    - care
    - catapult
    - chase away
    - clear
    - commission
    - control
    - danger
    - dine
    - distraught
    - dome
    - eat out
    - ex
    - exclude
    - farm out
    - go out
    - hand
    - here
    - house-sit
    - lest
    - look out
    - meal
    - misplaced
    - off-duty
    - off-limits
    - off-piste
    - off-screen
    - offside
    - one-off
    - ordinary
    - original
    - out
    - out of
    - out-of-bounds
    - outdoors
    - outside
    - outward
    - outwards
    - piste
    - place
    - play
    * * *
    1. ver ir
    2. ver ser
    adv
    1. [en el exterior] outside;
    hace frío fuera it's cold outside;
    lo echó fuera she threw him out;
    salen mucho a comer fuera they eat out a lot;
    fuera de la casa outside the house;
    el ruido viene de fuera the noise is coming from outside;
    hacia fuera outwards;
    sólo vimos la catedral por fuera we only saw the cathedral from the outside;
    llevas la camisa por fuera your shirt isn't tucked in properly;
    por fuera es de color amarillo it's yellow on the outside
    2. [en otro lugar] away;
    [en el extranjero] abroad;
    de fuera [extranjero] from abroad;
    Marta está fuera [de viaje] Marta is away;
    [ha salido] Marta is out;
    a los de fuera les sorprenden mucho las costumbres locales people who aren't from round here o strangers find the local customs very strange
    3.
    fuera de [alcance, peligro] out of;
    [cálculos, competencia] outside;
    estar fuera de sí to be beside oneself (with rage);
    ese comentario está fuera de lugar that remark is out of place;
    fuera de plazo after the closing date;
    fuera de la ley illegal;
    fuera de control out of control;
    presentó su película fuera de concurso his film was shown, but not judged as part of the competition
    4. Dep [de límites]
    la pelota salió fuera the ball went out (of play)
    fuera de banda out of play;
    fuera de combate knocked out;
    Fig out of action;
    fuera de juego offside;
    estar en fuera de juego to be offside;
    Esp Am fuera de lugar offside; Am
    5. Dep [en campo ajeno] away;
    jugar fuera to play away (from home);
    el equipo de fuera the away team
    6.
    fuera de [excepto] except for, apart from;
    fuera de eso, he cumplido todos tus caprichos apart from that, I've done everything you wanted me to;
    fuera de bromas, ¿has fijado ya una fecha para la boda? seriously though o joking apart, have you set a date for the wedding yet?;
    fuera de serie exceptional, out of the ordinary;
    ser un fuera de serie to be one of a kind
    interj
    [de habitación, lugar] get out!; [en el teatro] get off!;
    ¡fuera, fuera, fuera! [cántico] off!, off!, off!;
    ¡fuera los políticos corruptos! out with all corrupt politicians!;
    ¡fuera de aquí! get out of my sight!
    * * *
    I vbir, ser
    II adv outside; (en otro lugar) away; (en otro país) abroad;
    por fuera on the outside;
    de fuera de otro departamento, cuerpo de policía etc from outside, outside atr ; de otro lugar strange; persona stranger; de otro país foreign; persona foreigner;
    ¡fuera! get out!
    III prp
    :
    fuera de outside;
    ¡sal fuera de aquí! get out of here!;
    está fuera del país he’s abroad, he’s out of the country;
    fuera de eso aside from that, apart from that;
    estar fuera de sí be beside o.s.
    * * *
    fuera adv
    1) : outside, out
    2) : abroad, away
    3)
    fuera de : outside of, out of, beyond
    4)
    fuera de : besides, in addition to
    fuera de eso: aside from that
    5)
    fuera de lugar : out of place, amiss
    * * *
    fuera1 adv
    1. (en el exterior) outside
    2. (no en casa, no en su sitio) out
    ¿quién ha dejado la leche fuera de la nevera? who left the milk out of the fridge?
    4. (del país) abroad
    fuera2 interj
    2. (para protestar) off! / out!

    Spanish-English dictionary > fuera

  • 12 подняться

    (1 ед. подниму́сь) сов.
    1) levantarse, alzarse; subir vi, ascender (непр.) vi, remontarse ( взойти)

    подня́ться по ле́стнице — subir (por) la escalera

    подня́ться на ли́фте — subir (elevarse) en el ascensor

    подня́ться на́ гору — remontarse (ascender) a la montaña, escalar la montaña

    подня́ться в во́здух — subir (elevarse) al aire

    подня́ться вверх по реке́ — subir río arriba (contra corriente)

    со́лнце подня́ло́сь — el sol ha salido

    тума́н подня́лся — la neblina se ha levantado (se ha despejado)

    рука́ не подняла́сь (на + вин. п.) перен. — la mano no se le alzaba (para), no se levantaba la mano

    2) ( встать) levantarse

    подня́ться с земли́, с посте́ли — levantarse de la tierra, de la cama

    помо́чь подня́ться — ayudar a levantarse

    подня́ться навстре́чу кому́-либо — levantarse (salir) al encuentro de alguien

    - подняться во весь рост
    3) разг. ( поправиться - о больном) levantarse, recobrarse, convalecer (непр.) vi
    4) разг. ( вырасти) crecer (непр.) vi

    де́ти незаме́тно подня́ли́сь — los hijos han crecido (se han hecho mayores) sin sentirlo

    подня́ться из руи́н — levantarse de las ruinas

    6) ( двинуться) levantarse, salir (непр.) vi (тж. перен.)

    подня́ться с ме́ста — levantarse del sitio

    подня́ться на защи́ту — levantarse en defensa (de), salir a defender (a)

    подня́ться на врага́ — alzarse contra el enemigo

    подня́ться как оди́н — levantarse todos a una (como uno)

    7) ( восстать) levantarse, alzarse, sublevarse

    наро́д подня́лся́ на борьбу́ — el pueblo se alzó a la lucha (para luchar)

    8) (начаться, возникнуть) levantarse; armarse

    подня́лся ве́тер — se levantó viento, el viento empezó a soplar

    подня́ла́сь мете́ль — se levantó un torbellino

    подня́лся крик, шум — se alzó un griterío, se armó ruido

    9) (о вопросе, проблеме) plantearse
    10) (увеличиться; повыситься) aumentar vi, subir vi, elevarse (тж. перен.)

    у́ровень воды́ подня́лся — el nivel del agua subió

    те́сто подняло́сь — subió la masa

    температу́ра подняла́сь — se elevó la temperatura

    давле́ние подняло́сь — la presión ha aumentado

    це́ны подняли́сь — los precios han subido

    подня́ться в чьём-либо мне́нии — crecer ante la opinión de alguien

    настрое́ние подняло́сь — el humor ha mejorado (ha subido, ha aumentado)

    * * *
    (1 ед. подниму́сь) сов.
    1) levantarse, alzarse; subir vi, ascender (непр.) vi, remontarse ( взойти)

    подня́ться по ле́стнице — subir (por) la escalera

    подня́ться на ли́фте — subir (elevarse) en el ascensor

    подня́ться на́ гору — remontarse (ascender) a la montaña, escalar la montaña

    подня́ться в во́здух — subir (elevarse) al aire

    подня́ться вверх по реке́ — subir río arriba (contra corriente)

    со́лнце подня́ло́сь — el sol ha salido

    тума́н подня́лся — la neblina se ha levantado (se ha despejado)

    рука́ не подняла́сь (на + вин. п.) перен. — la mano no se le alzaba (para), no se levantaba la mano

    2) ( встать) levantarse

    подня́ться с земли́, с посте́ли — levantarse de la tierra, de la cama

    помо́чь подня́ться — ayudar a levantarse

    подня́ться навстре́чу кому́-либо — levantarse (salir) al encuentro de alguien

    - подняться во весь рост
    3) разг. ( поправиться - о больном) levantarse, recobrarse, convalecer (непр.) vi
    4) разг. ( вырасти) crecer (непр.) vi

    де́ти незаме́тно подня́ли́сь — los hijos han crecido (se han hecho mayores) sin sentirlo

    подня́ться из руи́н — levantarse de las ruinas

    6) ( двинуться) levantarse, salir (непр.) vi (тж. перен.)

    подня́ться с ме́ста — levantarse del sitio

    подня́ться на защи́ту — levantarse en defensa (de), salir a defender (a)

    подня́ться на врага́ — alzarse contra el enemigo

    подня́ться как оди́н — levantarse todos a una (como uno)

    7) ( восстать) levantarse, alzarse, sublevarse

    наро́д подня́лся́ на борьбу́ — el pueblo se alzó a la lucha (para luchar)

    8) (начаться, возникнуть) levantarse; armarse

    подня́лся ве́тер — se levantó viento, el viento empezó a soplar

    подня́ла́сь мете́ль — se levantó un torbellino

    подня́лся крик, шум — se alzó un griterío, se armó ruido

    9) (о вопросе, проблеме) plantearse
    10) (увеличиться; повыситься) aumentar vi, subir vi, elevarse (тж. перен.)

    у́ровень воды́ подня́лся — el nivel del agua subió

    те́сто подняло́сь — subió la masa

    температу́ра подняла́сь — se elevó la temperatura

    давле́ние подняло́сь — la presión ha aumentado

    це́ны подняли́сь — los precios han subido

    подня́ться в чьём-либо мне́нии — crecer ante la opinión de alguien

    настрое́ние подняло́сь — el humor ha mejorado (ha subido, ha aumentado)

    * * *
    v
    1) gener. (î âîïðîñå, ïðîáëåìå) plantearse, (увеличиться; повыситься) aumentar, alzarse, armarse, ascender, elevarse (тж. перен.), levantarse, remontarse (взойти), salir (тж. перен.), subir, sublevarse
    2) colloq. (âúðàñáè) crecer, (поправиться - о больном) levantarse, convalecer, recobrarse

    Diccionario universal ruso-español > подняться

  • 13 rendezvous

    s.
    1 cita para concurrir en un día u hora convenida a un lugar o sitio previamente señalado.
    2 lugar señalado para juntarse o reunirse.
    s.
    1 cita (encuentro); lugar de encuentro (meeting place)
    2 cita amorosa, cita secreta.
    3 lugar de reunión, punto de reunión.
    v.
    darse cita, hacer una cita, reunirse en un determinado sitio y hora.
    vi.
    encontrarse, reunirse.
    (plural rendezvous

    Nuevo Diccionario Inglés-Español > rendezvous

  • 14 axabarciar

    Axabarciar, es tratar, vender, comprar, cambiar, etc. Cuntu you aquindi nisti primeiru llibru qu'un astur fae con ñaturallidá, con honradé, con amore grandie ya ñoble que disdi guaxetín na miou xenciétcha ya ñatural alma se fexu hacia tous lus melgueirus y'embruxantes chugares de la miou mantina tierra d'Asturies, ya de toes les Fidalgues xentes que la poblen, falu you que nagora mesmu tenu ñecexidá de cuntayes un cuintu que nun ye tal couxa, perque cuaxi tóu lu que falu aquindi fóu verdá. Ya cumu encalda mu ben nista pallabra, pos nagua mexor que como exemplu qu'isti casu que per oitre lláu pué xervir tamén d'escola. (Cuento yo aquí en este diccionario primero que hace un astur con documentación, naturalidad y suprema honradez, lleno de un amor grande y noble que desde niño en mi sencilla y natural alma se hizo, hacia todos los dulces y embrujantes lugares de mi amada Tierrina Asturiana, y hacia todas las Hidalgas gentes que la pueblan. Digo que ahora mismo tengo necesidad de contarles un cuento, que no es tal cosa, porque casi todo lo que les voy a contar ha sido una auténtica verdad, y como tal alumbramiento tiene el origen en esta palabra, pues nada mejor que este ejemplo, que por otro lado puede servir también de escuela). (LES XABARCEIRES) L'Aldexuxán (aldea de Susana) yera la miou aldina, fae ya un faticáu d'anus cundu you yera un guaxín, despós de l’achuquinante 'ngarradiétcha, que xemóu de cadarmus toes les teixáes de la miou embruxante Asturies, apaxiétchandu de llutus, mexeries, fames, atristeyáus ya enfernales dollores a toes les xentes, lu mesmu las prietes que yeren las drechistes, que lus roxus que yeren de las esquerdas. (La aldea de Susana era mi aldea, hace ya muchos años cuando yo era un niño después de la asesinante guerra que sembró de cadáveres todas las casas de mi embrujante Asturias, vistiendo de lutos, miserias, hambre e infernales dolores a todas sus nobles gentes, lo mismo a los negros que eran los derechistas, que a los rojos que eran los de las izquierdas). —Por aquel entonces, cuando el hambre, la necesidad y la miseria se enseñoreaban de les teixáes (lares) mejor dicho de los hijos y de las viudas de los perdedores, ya que los pobres, los que no estaban encuandicáus (sepultados) s'atopaben arretrigáus nes cárxeles, (encadenados en las cárceles) ya oitres con más xuerte, xebráranse per miéu 'l hermenu venceor pal extranxeiru. (Y otros con más suerte, se marcharan por miedo al hermano vencedor para el extranjero). —Cuento yo, que por aquellos tristes aconteceres sucedió en mi aldea esta historia que ahora al recordarla tras más de cuarenta años de haber sucedido, trae a mi pensamiento una añoranza triste, nel mesmu lleldar que me fae xonreyire. En el mismo suceder que me hace sonreir, ya que el caso según mi humilde parecer se las trae, porque todos los personajes qu'encaldan (hacen) esta cierta, historia, eran seres que para poder vivir tenían que luchar bravamente todos los amanecidos días, no importa cómo lo hicieran; pero por aquellos tristes tiempos el que no luchaba no comía, no es como hoy, que se tira más comida en un día a la basura, que en los tiempos de esta historia comía toda Asturias en una semana. —Yera mi aldina tan bétcha en allumbrar frutos, que desde los principios del branu (verano), fasta lu fondeiru de la xeronda (hasta lo último del otoño), talmente parecía mi melgueiru chugar (dulce pueblo), el mismo jardín que el Creador debe de tener reservada para las sencillas y buenas gentes que tras la muerte sean huéspedes de su Santificante Reino. Tal exquisita riqueza natural daba lugar, a que casi todos los vecinos tuviesen un pollino que espatuxara llixeiru (andase rápido), y fuese resistente para que no se esmurgazara esventronáu (cayera reventado) en los difíciles y abruptos caminos, con las maniegas (cestas) encima de su albarda amamplenáes (llenas) de sabrosos frutos, antes de llegar a la romería o fiesta donde iba destinado tal manjar, así fueran higos, cerezas, ciruelas, peras, etc., etc., etc. Algunas veces también solían llevar manzanines arroxáes nel fornu (manzanas asadas en el horno) y ablanines turráes nel mesmu cheldar (y avellanas asadas en el mismo lugar), y estas frutas así tratadas, tenían un gusto tan exquisito que uno no se hartaba nunca de comer por ellas. Por estos quehaceres y otros múltiples necesarios en sus caseríos, cada vecino cuidaba a su pollino todo el año, como la mejor de sus prendas, porque era el humilde pollino el único medio de locomoción que tenían para efectuar infinidad de trabajos y muy necesarios traslados. Decía el pedáneo de mi aldea, donde sucedió esta historia que estoy empezando a relatarles, que un pollinín d'arremangu (de valía), le proporcionaba más ganancias al aldeano que una xuntura de les mexores vaques (pareja de sus mejores vacas). Pero endenantes d'afondigoname nel contare lus fechus que fixerun les xabarceires del miou chugar (antes de ahondar en los hechos que dieron lugar las tratantas de mi pueblo), voy a contar así d'esboriaúra (de resbalón), lo que le ha sucedido al razonero alcalde de mi aldeina: Hubiérase casado Graciano cuando era muy joven aun, con Ramona la de Juan de Pacha, que era una mozacona (mozona) de ñidies (finas) mexierches (mejillas), arregañaónes ñalgues (apetecibles nalgas) y un entamu (senos) también empericotáu (prominente, estupendo), que hacían de Ramona una muchacha también formada y deseable, que ni el más exigente sería capaz de deximiya per mu fartu qu'andubiés de clica (nadie la despreciaría por muy harto que estuviese de mujeres). Pero Graciano que por aquel entonces era pobre, aunque dueño de un ameruxamientu d'arganáes, que lu ateixaben nel xeitu del querer escombútchire, (unas crecidas ansias que le resguardaba en el lugar de querer, medrar, enriquecerse, etc.). Mas él pensaba y con buen tino, que jamás sus aspiraciones podría alcanzarlas en la aldea, por tal razón decidió emigrar, y como le acompañaba la suerte de tener un hermano en las Américas, pues un día endubitchóu lus sous fatinus (lió sus ropas), despidióse con lágrimas en sus ojos de su mujer e hijo que por entonces aun no había cumplido un año, y colóu (marchó) para La Habana, donde trabajó como un esclavo durante diez años, sin desperdiciar ni menos gastar ni una perrina (cinco céntimos). Con una buena cuarexá de cuartus (cartera de dinero). Ilegó pasado este tiempo a su aldea, cargado como un abetchún (abejón), de paxiétchus, llásticus, xoyiquines, ya fatáus d'oitres couxiquines, (de trajes, ropas, joyas, y muchas otras preciadas cosas. Hizo su entrada en la aldea en los postreirus (últimos días del mes de Xeneiru), precisamente cuando el día atapecía (oscurecía), por eso, como su teixá (casa) era la primera de la aldea, y hacía un frío y una ventisca que a todo el mundo refugiaba tras de sus lares, con ningún vecino se encontró, que le dijese o le pusiese de aviso contra alguna cosa. Salió su mujer a recibirle a la correlada llena de gozo y de contentura, engavitóuse (enganchose) la Ramona a su cuello loca de alegría, bexucóuyu per tous lus lláus esgalazá (besole por todos los lados con ansias), en el lleldar (hacer) que desfayénduse (deshaciéndose) en chárimes (lágrimas) y xoponcius (mareos, sustos, etc), que le hacían temblar como una vara verde, y después d’allancar (plantar) las rodiétches (rodillas) encima de las llábanas (losas), dijo bajando la cabeza y xofitándula (apoyándola) entre los atavarius (bragueta), de su hombre, en el encaldar (hacer) que s’arretrigaba a sous cadriles (se abrazaba a sus piernas). ¡Achuquíname, achuquíname miou Gracianu, endenantes de que te cunte, lu paraximesquéiramente que me portéi, metantu que tou faíes la Bana nel extranxeiru! (Asesíname, asesíname mi Graciano, antes de que te cuente, que te he hecho de menos con otros hombres, mientras que tu, te hacías rico en el extranjero). ¡Bueno Ramona..., ya tendrás tiempo de decirme todo cuanto de bueno o malo hayas hecho... pero ahora dime ¿dónde está el pequeño? ¡Apuesto a que ya está hecho un mozaquín (adolescente), listo y trabajador como lo que es su padre, que fexu más pesos na Bana (que hizo más duros en La Habana), que de pelos tenedis entrambus ya dos en vuexes motcheres! ¡Bueno los niños, quiero decir Tanín, güéi dexelu nel teixu miou má, pos comu tenu fatáus de couxes qu'escutire coutigu, ya non sei per la primeira que comencipiare, pos ista nuétchi quixe quedáme sola pa faluchar al nuexu encaldare! (Hoy le he dejado en la casa de mi madre, pues como tengo muchas cosas que discutir contigo, y no se por cuál he de comenzar, por éso esta noche he querido quedarme sola para hablar sin que nadie nos enrede). Lo primero que hizo la Ramona fue prepararle la cena a su marido, y al parejo que en esta faena se entretenía, iba preguntándole sucesos que a él le habían acontecido, quedándose siempre muy admirada de cuanto le decía su esposo. Pero después que el Graciano se fartucóu dé xamón, ya güevus con choricinus, arrutióu encomoláu perque l'entelaura inflabai 'l banduyu, plantói fuéu a un pitu, llancói 'n fondigoná 'n par de fumáes, ya sonriyénduse mu felliz dixói a la sou mutcher: (Se hartó de jamón, huevos y chorizos, eructó incomodado por haber abusado de tanta comida que con pesadez le hinchaba la barriga, le pegó fuego a un buen cigarro, le sacudió un par de fumadas, y después sonriéndose muy feliz le dijo a su mujer): ¡Desde que me he marchado a las Américas hasta ahora, no he comido una comida que mejor me supiera que ésta que me has preparado en tan poco tiempo y con tanta arte. Por el mundo adelante mi querida Ramona, no se harta uno nada más que de mollicies (cosas malas). Mucho cacíu pintureiru (cacharros lujosos), mucha cuchara limpia y resplandeciente, mucho sirviente que te trata con tanto mimo como si fueses un banquero, pero los platos son pequeños, y la comida que en ellos vacian (echan), tiene escosáu güétchus de rustíu (que no tiene grasa, que no está sazonada). Más sustancia tiene aquí un potaráu de llabaza de la que chamus a lus bracus (una pota de fregaduras de la que servimos a los cerdos), que todo lo que come en el día un trabajador en las Américas, y si uno trae dineros de aquellas lejanas tierras, es a cuenta de la mucha hambre, calamidades y sufrimientos que uno tiene que aguantar allí. Aquí en las aldeas pensamos cuantos nos vamos para allá, que en cuanto lleguemos, atopamus lus cuartus tremáus pe les caleyes! (encontramos los dineros tirados por las calles). ¡Bueno Ramonina, ahora ya me puedes contar lo que has hecho por aquí, que me parece que abundu enfucheráu (muy sucio) y grave debe de ser, cuando endenantes de entrare na miou teixá, de rodiétches me suplicabes que t'achuquinara! (antes de entrar en mi casa, de rodillas me suplicabas, que te asesinara). ¡Non sei Gracianín perquéi llugar comencipiar, pos tou enllordióxe d’enria mín, comu se ‘l mesmu diañu me l'encalducar! (No sé Gracianín por qué lugar voy a dar comienzo, pues todo se enlodó encima de mí, como si el mismo demonio me lo preparara). Deciale Ramona sentada en el escaño, detrás del aburióxu (ardiente) lar, mirando de frente para su marido y alumbrando a la par un torrente de lágrimas, que resbalaban por sus hermosas y coloreantes mejillas, que resplandecían a la luz del fuego, lo mismo que si estuviesen entafarnáes (untadas) con manteiga (untadas con manteca). Graciano que la propiaba con el mismo arrobo de enamoramiento que por ella siempre había tenido. Le dijo con voz halagosa que ya consigo llevaba el perdón que con tanta argucia su esposa buscaba: ¡Anda Ramonina, déjate de choramicar (llorar), pues con tanta mexareta (meadura) de lágrimas, no vas a encantexar l'esgazaura que fixiste! (arreglar la rotura que has hecho). —Y ahora cuéntame de una vez cuál fue el mal que me has hecho, pues por lo que barrunto, me has hecho castrón fatáus (muchas) veces. ¡No Gracianín, no te he hecho de menos nada más que un par de veces, y te voy a contar sin deximite (ocultarte) nada, el por qué hice de paraxa (puta), pues no me he puesto patas arriba en la añuedaura del cibietchu (haciendo el amor) con nadie, porque mi cuerpo me lo pidiese, sino que ha sido la necesidad la que me ha obligado, pues bien sabes, que cuando tu te has marchado para La Habana, yo me quedé muy sola, con un niño entre mis brazos que nin falaba nin espatuxaba (que ni hablaba, ni andaba) !Ay! Gracianín de mis entretelas, del mi corazón y de los mis sentidos, puedo decirte ahora llena de alegría que te estoy viendo al lado mío, que con las lágrimas que alumbraron mis ojos en todos estos años de soledad que he vivido, navegaría sin hundirse el barco que te trajo de La Habana. ¿Y quién fue el culpable de mi desesperante llanto, de mi inconsolable sufriencia? ¡Sólo tu Gracianín, sólo tu eres el culpable, que me has dejado muy sola, y te marchaste para las Américas hace diez años, siendo yo en aquel tiempo una desventurada criatura que aun no tenía veinte años dígote yo que me has dejado encuandiada (empozada) dentro de la soledad y la pobreza, y en todo este largo tiempo, no me has mandado ni tan sólo una perrona (diez céntimos) con la que comprarle un llastiquín (una camisa, un jersey, etc., etc.) a nuestro hijo, y ahora me vienes tu diciendo que quieres al niño tanto y cuánto! ¡Bueno Ramonina, lo que yo hice o dejé de hacer, abundu bien fechu tá (muy bien hecho está). Hoy ya me encuentro en mi casa dueño de una betchá cuarexa (bien repleta, rica cartera) de dineros, y no quiero perder el tiempo explicándote lo que yo he sufrido y el trabajo que me ha costado atróupar (rejuntar) este capital, pero tu ahora sí que me vas a decir con quién o con quiénes me has traicionado durante el tiempo que he estado fuera de mi casa. Así pues, empieza luego y no pierdas el tiempo barajando pormenores noitres (en otros) caldaretus (ubres) que no sean los que estrincaste (ordeñaste) entre los atavarius (braguetas) de los hombres con los que has hecho el amor, mientras que yo en las Américas fechu 'n castrón, apelucaba cuartus pá betchar la cuarexa que traigu, (hecho un cabrón, recogía dineros para llenar la cartera que traigo). Ramona se levantó del escaño, echó al fuego cuatro astillas porque ya se estaba amorrentandu (apagándose) y después, arremetchandu lus güeyus, miróu 'l Gracianu con mala lleiche, ya díxole sen catar más atayus (abriendo desmesuradamente sus ojos, miró a Graciano y le dijo con enfado sin buscar más atajos). ¡A los dos años de colar (marcharte) tu por el mundo allantri, (adelante) se me puso el niño muy amolaín (enfermo), y no tuve más remedio que llevarle al mélicu (médico), y éste con palabras finas y muy melgueróuxas (dulces) me dijo que yo era una buena moza, que estaba muy guapa y que era muy hermosa, y muchas otras cosas mas que entre todas ellas me hicieron perder la cabeza, el caso fue que el médico me aseguró que el niño estaba realmente muy enfermo, y que sólo se comprometía a sanarle si yo... bueno... el caso fue que yo por curar al mióu fiyín (mi hijo) espurrime y encoyime baxu lus atavarius del mélicu y'añuédei 'l cibietchu cuá 'l un par de veices, (me estiré y me encogí debajo de la bragueta del médico e hice el amor con él un par de veces). Y de resultas de los dos achucáus (acostados) que fexe debaxu 'l allegre mélicu (que hice debajo del alegre médico), me quedé empanzorraona (preñada) y parí otro rapacín (niño) que ahora ya tiene siete años. Así que yo considero que si tú estuvieses en mi lugar, harías lo mismo que yo he hecho, pues por un hijo una madre da todo cuanto tenga y más para con ello! Graciano que era de naturaleza muy tranquilo y a pesar de ser un cornudo era listo y razonero, le dijo sin enfadarse ni levantar más una palabra que otra: ¡Por un hijo una mujer casada debe de entregarlo todo verdad es, todo menos su honra, porque la honra en la mujer casada tiene más valor, que todos los hijos que pueda tener y hasta inclusive más que su propia vida. Porque de ahora en adelante, lus tous nenus namái que serán pá les xentes que fius de paraxona. (Los tus niños nada más que serán para las gentes que hijos de puta). Y tu... una paraxete (putina) mirada en todo momento por los hombres, como pan caliente fácil d'allancái 'l denti (hincarle el diente). Y yo... un cabrón consentido, que ha de ser la guasa y la murga de todos mis vecinos y de cualquier gente que sepa de mi vergüenza! En buena razón acaidonaban (dirigíanse) las palabras del Graciano, pues pronto sus vecinos armados con la socarronera malicia de las gentes de la aldea, empezaron a torearlo, diciéndole entre amistosas risas y halagüeñas palabras, ofensivos insultos, que ponían al pobre Graciano lo mismo que un pingayu (trapo viejo), y como Graciano era simpático y buena persona, aun les daba lugar más xeitu (sitio), para que se apropiaran de mayores confianzas, y ya no sólo eran sus vecinos los que de continuo le provocaban, sino todas las gentes que le conocían, pues un día que estaba segando hierba en un prado que tenía al lado de la carretera, pasó por allí una pareja de los guardias civiles de servicio que eran amigos suyos, y después de torearle un tiempo como todo el mundo hacía, uno de los guardias le preguntó: ¿Qué carrera les vas a dar a tus hijos Graciano? ¡Pues como tienes dineros amamplén (muchos), no estaría mal que los estudiases para xebralus (apartarlos) de estar mayucandu (majando) terrones toda la vida lo mismo que tu haces! Graciano quedose mirando para el guardia sonriéndose como si nada ofensivo le hubiera dicho, y después apurriénduyes (dándoles) la petaca para que enrrodietcharan (liaran) un cigarrillo, cuando los tres estaban aborronandu (fumando) muy tranquilos les dijo: ¡Mucha razón tienes Juaquín, ya que majar terrones no es un oficio descansado ni productivo para nadie, por eso, a mi primer hijo, que es el mío verdadero, le voy a estudiar hasta que se convierta en un buen ingeniero, aunque tenga que vender sino me alcanza cuanto tengo, hasta mi honrado apellido, que por ser tal cosa, en todo el mundo ha tenido siempre buen crédito, y al otro por ser hijo de mi mujer que xebrose (se fue) de la honradez, y se situó entre la hedionda troya (suciedad) donde se enchamuergan (ensucian) las paraxas (putas). En pocas palabras, por ser hijo de puta, le voy a enchufar en el xuzgáu (juzgado), y si no sirve para este menester, entonces le afilio a la guardia civil! Al guardia Juaquín, xelósele (,helósele) d'afechu (del todo) la maliciosa sonrisa que mostraba entre sus labios, y poniéndose muy serio le dijo: ¡Ten cuidado con lo que dices Graciano, porque me parece a mí que no das puntada sin hilo, así que se acabaron las bromas, y de ahora en adelante con nosotros ándate derecho, sino quieres que te enchufemos en la cárcel por tener la lengua demasiado larga y ser tus palabras mal intencionadas! Descubrió Graciano aquel día, que el don de la palabra era un arma muy poderosa, con la que conseguiría manejándola con astucia y solapadamente insultativa, lograr que sus agudosos vecinos se mirasen muy bien antes de lanzarles puchas (sátiras), haciendo de su persona el hazmerreir de todo el concejo. El habíale dicho al guardia Joaquín sin la menor intención de ofensa hacia su persona ni a nadie, que el hijo de su mujer por ser nacido de mala madre, le colocaría en la Guardia Civil, cosa que incomodó grandemente a Joaquín, demostrando con sus inocentes palabras que no es oro todo cuanto reluce, y que todo el mundo tiene algo de suciedad escondida o a la vista, de la que suele avergonzarse. Desde ahora en adelante, escrutaría en la vida y pasado de sus vecinos, y cuando de él se mofasen, les taparía la boca lanzándoles al rostro como arma de defensa y ataque todo cuanto de despreciable y asqueroso, en sus vidas o familias hubiere; y de esta forma, ya se mirarían ellos de volver con sus ya cansadas e insultantes sátiras a molestarle. Y ahora, tras el xemeyu (retrato) que hice del alcalde de mi aldea, escantoyándulu namái que per un cornetchal (rompiéndole nada más que por una esquina) de las muchas que el condenado tenía, voy a hondear ya sin hacer pouxa (parada) ni xebraura (apartamiento) en la historia de las Xabarceiras (tratantas), que entrambas y dos eran de gafas (venenosas) como un perro con la boca negra. «MANOLA Y VENANCIA» Moraban en mi aldeina dos mucherucas (mujerucas), que eran hermanas en apariencia y al decir de ellas también de familia, ya que habían nacido por el mismo furacu (agujero), no eran ya jóvenes cuando yo las conocí, pues paseábanse por la vida con la edad de comenzar a maurecer (madurar), eran las más pobres del lugar (descontándome a mí por supuesto), ya que no les acompañaba más riqueza que una vieja pochina (burra), y por esta pobreza que las acompañaba, allindiaben (cuidaban) a su borrica Facunda, con tanto cariño y esmero, como si en verdad fuese hija de entrambas. Estas mujeres no eran nacidas en mi aldea, y verdaderamente tampoco a ciencia cierta nadie sabía el lugar de su nacencia, lo cierto es que habíanse asentado en mi aldea cuando se terminó la guerra, y vivían en una muy humilde casuca que compraran con algunos dineros que traían, vivían en mi lugar desde aquella época, ganándose su vida con libertad e inteligencia, si se puede denominar así, al apoderarse de lo que muchas veces no les pertenecía. Decian algunos vecinos, y yo no sé si era cierto, que durante toda la guerra habían estado de paraxas (putas) por el frente, haciendo felices a los milicianos primero y después a los vencedores, más sin embargo yo creo que esto no era verdad, porque entrambas y dos físicamente no valían ni para un tiro de escopeta. Nosotros las conocíamos por el apodo de las Xabarceiras, y eran bajas de talla, secas de carne, con rostro de brujas feas y lagañosas, dueñas de un mal genio y peores intenciones que el mismo demonio, y garruxantes nas engarradiétchas (valientes, decididas en las peleas). La de más edad se llamaba Manola, y tal parecía que sus padres la habían fabricado con el puro veneno, y aparte tenía una lengua tan ofensiva y desarrendada, que dejaba en porriques (desnudo) al más pecaminoso de los arrieros. Venancia que era la otra, no algamia (alcanzaba) a su hermana en el ser tan garruxante, pero se aparejaba al lado de ella, en tener los dedos largos y las uñas raguñonas (arañosas) para mal de las tranquilas gentes, donde se engarrapelaban (enredaban) muchas veces los intereses de los vecinos. Las rapiegas Xabarceiras, cuando los campos se cubrían de frutos y los árboles se enseñoreaban con el manto lujoso y natural de los saludables y exquisitos frutos, ellas solían comprar en caña (en el árbol) o escandanaban (recogían) sin ningún permiso, las mejores frutas, y prestas corrían a venderlas por todas las aldeas y mercados de los tres concejos vecinos, y con estas ganancias, ellas prohibían al fantasma del hambre, que no espurriera (estirase) el hocico, agolifandu (oliendo) en su lar, en ningún día del año, por prietu (negro) que éste escombuyere (viniese, naciese). En la casa de las Xabarceiras, a pesar que por aquel entonces los tiempos eran muy difíciles y el hambre se recostaba en todas las esquinas, entre otras cosas en su lar jamás faltaba el cafetacu, y el frasco de marrasquinu (anís, caña, etc.), al que las dos hermanas le hacían halagos con parejo tino, pues érales el café ey el aguardiente tan llambión (goloso), como el tabaco de cuarterón, ya que sonrientes, gozosas y felices, apuxaben (tiraban) por él, con el mismo placer que escosaban (secaban) el pintureru frasco del aguardiente. Muchas veces cuando estaban sentadas con tranquilidad en su casa antroxánduse (festejándose) con las copaxas (copas) y el cigarrillo, decíale la Manola a su hermana entre xorbu ya xorbu (trago y trago) y cigarrillo prendido con la colilla del otro, esta sentencia muy verdadera: ¡Es mucho más fructuoso unos minutos de trato si están bien hechos, que cien horas de trabajo agabuxá (agachada) en las estayas (tajos), haciendo labores para los vecinos, que son más olvidadizos después de hacerles el trabajo, que agradecidos para pagarte en justicia el sudor que en sus tierras has derramado! Pero aquel año las Xabarceiras estaban encuandiadas (empozadas) dentro de un mal estar que mazábayes enoxáes fasta el mesmu fégadu (sacudíales enojadas hasta los mismos hígados), y todo había sido por la causa de no haber sido eficaces en el llindiáu (cuidado) de su pollina Facunda, pues un día que la habían dejado sin vigilancia guareciendu (pastiando) en el pasto comunal, piescóula (cogióla) por su cuenta y riesgo el alegre pollino de Rosendo el goxeiru (cestero), que el condenado tenía unos coyonzones (testículos) que le pingaben (colgaban) hasta el suelo, y se daba muy buena maña en no dejar una pollina manía (sin preñar), por vieja que fuera, y aunque no tuviese gana de que l’añuedaren el cibietchu (que le hicieren el amor). Por esto la Manola que era la que acaidonaba (dirigía) las riendas de su teixu (casa), se abayucaba (se movía) aquel año que corría por los primeros días del mes de Junio, con todos los demonios del infierno haciéndole mil travesuras en su cerebro, y todo era por la causa de la paraxona de sou potchina (de la putona de su pollina), que de resultas del esfoitu (confío) que con ella habían tenido, que fuera bien aprovechado por el alegre pollino del goxeiru (cestero), espatuxaba (andaba) la pobre con una ventroná (barrigada), que trabajo le costaba revolverse. ¡Diañu de bruxa (demonio de bruja), con lo vietcha (vieja) que es, y todavía tuvo la puñetera calentura para que en un momento que la dejamos de la mano, de ir hacer xaceda (camera, sitio) debajo de las patas del condenado burro del maldito goxeiru (cestero). ¡Pues en algo tenemos qu’estenciar (inventar, hacer), para poder llevar la fruta este año, a los mercados y a las aldeas, ya que si no ganamos por el verano los dineros que necesitamos, cuando llegue el invierno, entrará en nuestro hogar de la mano del frío también el hambre. —Está visto que con la Facunda no podemos llegar a ninguna parte pues está la condenada con un baduyáu (barrigada) que apenas puede tartirse (moverse). En buen compromiso nos ha colocado el zaramachón del maldito pollino del goxeiru, que quiera Dios que el demonio le asesine y al amo con él, pues cada vez que veo alguno de entrambos, se me sube la sangre a la cabeza y me pongo en tal trance, que tengo miedo de que un día no pueda contenerme y les parta el alma a entrambos. Todo esto y algunas cosas más, se lo estaba diciendo la Manola que en el lleldar (hacer) ya se encontraba medio tarrasca (borracha), a su hermana Venancia, que intentó consolarla aconsejándole, que lo mejor que hacían, era bajarla el lunes al mercado de la Villa, y con lo que le dieran por ella, y un poco más que pusieran encima, mercarían un burro de arte, que las libraría del complicado problema que las atañía (conducía). En esta conversación se encontraban las afligidas Xabarceiras aquella tarde buscándole encantexu (remedio, remiendo) para su desgracia, cuando hicieron entrada en la aldea una caterva de gitanos, llegaban todos dentro de una alegrosa folixa (juerga, algarabía), que tal parecía que todos eran tan felices como los mismos ángeles moradores del Cielo. Y sin pedirle permiso a nadie, dispusiéronse a pasar la noche debajo de los hórreos que se asentaban en el centro de la aldea, lugar que desde inmemoriales tiempos, siempre solían hacer acomodo sin que ningún vecino los molestara, todos los titiriteros, hojalateros, gitanos y demás transitantes que llegaban con alguna de sus embajadas a la aldea. «PASCUALÓN EL GITANO» Mientras que sus hombres desaparejaban los burros y disponían su ajuar las hábiles y astutas gitanas con el cabás colgado del brazo, y un montón de artesanas cestas encima de la cabeza, se internaban por todas les caleyes (callejas) de la aldea, en el trabajo de equivocar al primer aldeano que se las diera de listo, y de casa en casa, intentando vender su arte, o pedigüeñando cualquier cosa, ya que todo les venía bien, llegaron a la postre a la morada de Manola, que ya tenía ésta pensado desde el momento que endilgóu (que avistó) a los gitanos, el efectuar un saneado trato con ellos a cuenta de la su pollina Facunda. Las gitanas nada más llegar ante su presencia, la saludaron siempre con la sonrisa en los labios y la humildad con ella, cualidades indispensables que el timador maneja, como si propias suyas fueren, y de esta guisa, le dieron las buenas tardes en el momento que una de ellas le preguntó sin perder más tiempo: ¿Oigame señora, no tendrá alguna cosa de comedera por el desván a cambio de una de estas cestinas tan serviciosas? Así le habló una de las dos gitanas que en pareja venían haciéndose la desvalida y la inocente, mientras que su compañera sonriéndose por lo bajo, y sin urniar (hablar palabra), aprestábase en el sacar de su faltriquera un fatu de baraxeta (un trapo de baraja), y nada más que su socia fexu pouxa nel falare (hizo un descanso en su charla) con la Manola, cogió la palabra la gitana de la baraja, y se hondeó en el registro de querer echarles las cartas, decirles la buenaventura, o leerles la suerte, pues asegurábales la sagaz gitana, que ella había nacido con el sobrenatural don, de poder leer en la palma de la mano el destino de las personas, que se halla escrito desde su nacencia en un lenguaje misterioso, que sólo los elegidos pueden leer sin la menor equivocación. La Manola, que yo puedo asegurar que la más espabilada gitana podía ser nada más que su discípula, apropiaba y miraba de soslayo a las gitanas haciéndose la fatona (tonta), mientras que sus vidayas (sienes) moldeaban el negocio que con su Facunda iba hacer encima de los rapiegus xitanus (zorros gitanos), pues ella para sus adentros se decía, que quien equivoca a un manexador (manejador) de enredos, hasta los mismos jueces le ayudarían a xebrase (marcharse) del refregado aunque éste se hendiera, en algo que bien no olíese y sonado fuera. Así pues, que cuando la gitana ya se había creído que la Manola iba a ser un tonto cliente que le pagase sus enredos, en el magín de la Xabarceira ya estaba encaldáu (hecho), el cambiar a su Facunda, por un pollino que ellos trajeran, que no cojeara de ningún lado, y que no fuese muy cargado de años. El caso fue, que cuando la gitana ya le iba a coger su mano para leerle su buena suerte, quedose sorprendida cuando la Manola le dijo: ¡Déjese de pamplinas que conmigo no tiene cabida, yo lo que quiero es cambiar una buena pollina que tengo, que a no tardar mucho se va a convertir en dos porque está preñada, por un burro que ustedes traigan, que tenga llixia (alma, fuerza), y que no tenga amolaúres (males) por ningún lado! La gitanaca dibujó una amplia sonrisa de alegría en la bufarda (ventana) de su boca escosada (falta) de la mitad de sus dientes, y después le dijo a la par que guardaba la baraja en su faltriquera: ¡Eso que usted desea ya lo puede dar por hecho buena mujer, pues mi marido tiene un soberano pollino, que es lo justo a lo que usted me parece anda buscando, así que espere unos momentos, que voy con rapidez a buscarle, para que hagan el trato que me parece a entrambos ha de agradarle! Vino al cachiquín (al rato) en un grande burro escarranquetáu (montado) de alegre presencia, que en el parecer abayucábase (movíase) como el mismo rayo. Llegó el gitano a la casa de la Manola, muy xaraneiru ya xibloutandu (jaranero y silbando), lo mismo que si ya agolifara (oliese) el negocio antes de comenzarlo. Apeose de un áxil blincu (ágil salto) el gitano Pascualón de su xumentu (jumento), y saludó con marcado respeto a la Manola, que ni tan siquiera le contestó, ya que sólo tenía ojos para apropiar al burro, que le pareció muy atongaín (bueno) en sus primeras güeyáes (ojeadas). Empezó el gitano sin demora a tejer en el hacer del trato, con la que él pensaba, que iba a ser una victima sencilla para hacerle un lucrativo timo, ya que entamangaba (hacía) la Manola tal focicu de fatona (hocico de boba), que no era menos de pensar, que aquella mujer tenía los sentidos escosáus (secos) de toda listeza. El gitano que era un útre (águila) en el asunto de hacer de un jumento que sólo valía para ser achuguináu (sacrificado) y convertirlo en chorizos perreros (malos), digo, que él podía hacer de un burro moribundo, un pollino de ojos vivarachos, espurrías uréas (estiradas orejas) y espatuxares de rellámpagu (caminares de relámpago). Así pues con esta maestría que le caracterizaba, comenzó a rexistrar (mirar) a la Facunda desde el principio de su hocico hasta el término de su cola, sin olvidarse de sus molares y patas, y mientras que él hacía tal cosa, Ias Xabarceiras no perdían su tiempo, pues también manxuñaban (tocaban, palpaban) el jumento del gitano por todo el peyeyu (pellejo), con las miras de encontrarle algo que le faltase, o de descubrirle un postizo que le tapase un defecto. Pascualón como que no quería la cosa las propiaba por el rabillo del ojo, y así, allindiaba (cuidaba) a las Xabarceiras que no tenían sentidos nada más que para rexistrar (mirar) el burro del gitano, que no hacía nada más que tascase (moverse) y no estarse ni un instante quieto, demostrándoles con tal nervioso bailar, que era un pollino de arreos, con fuerza según ellas, de llevar un par de manegáus (cestos) encima de su lomo, sin ni siquiera hacer ni un senaldo, hasta el mismo Ricabu, o al lugar de Torrestíu, que son las aldeas más cimeiras de los concejos vecinos. Se veía a las claras, que a entrambas Xabarceiras les encantaba el jumento, por tal razón Pascualón, en el lleldar (hacer) que sacaba una colilla del bolso de su llásticu (chaleco) y le plantaba fuego sin soltar el cayao de su mano, les dijo sonrientemente: ¡No desperdicien el tiempo en buscarle defectos a mi buche, pues no le falta ninguna cosa, ya que tiene hasta los dos coyones (cojones) y está tan entero como yo mismo, que soy padre de una docena de hijos! ¡Pero es igual mujerinas, pues aunque algún defecto tuviese mi jumento, me parece a mí, que no voy a poder hacer trato con ustedes, porque esta pollina que me quieren espetar, está más para ser achorizada en Noreña, que es para lo único que vale, que para hacer galopadas por los caminos! ¡Ahora que si me dan encima de ella ochenta reales, el trato está hecho, y sino, cada cual allindie (cuide) lo que es suyo! Después de mucho tejer y destejer, porfiar, y alegar mil razonamientos de toda índole, la Manola le dijo que sólo le daría sesenta reales, y Pascualón cogiéndole por su palabra, enfardóu (guardó) los dineros en el bolso, y sin demostrar la contentura que le embargaba, dio el trato por hecho. A la mañana siguiente cuando el malvís silbotiaba anunciando el nuevo día, se levantó de su cama la Manola a la misma hora que siempre solía, y antes de hacer ninguna otra labor, fue muy ilusionada y contenta a la cortexaca (cuadra pequeña) donde tenía guardado el pollino, y cuando le puso sus inquisitivos ojos encima, su alegre ilusión fue devorada por una triste sorpresa que le produjo la visión de ver a su pollino achucáu (acostado) en una postura engalbaná (sin fuerza, sin gracia, sospechosa), acercose a él ya buyéndole en sus temperamentales y endemoniados sentidos la apenada sospecha de haber sido engañada por el gitano, y sin el menor miramiento le atizó unos punterazos con las madreñas encima de los cadriles (patas) para que se incorporara y poder mejor repararlo, y fue entonces cuando se le enxenebróu (helósele) la sangre en sus venas, ameruxánduse sous fégadus (llenándose sus hígados) en el atayu (atajo) de un envenenador desespero, al reparar con cuidado a su pollino, por eso sus ojos se le llenaron de lágrimas que alumbraban la rabia y la mala leche que l'esmolecía, (deshacía), cuando ya sin ninguna duda comprobó, que el genio y bizarría que el burro tenía en la hora del trato, no era el mismo que en aquel encaldar (hacer), sino que se había tornado en volverse en estar amurrentáu (enfermizo, moribundo), lo mismo que si del mundo de los vivos se estuviera despidiendo. A fuerza de bardiascazus (palos) y de xurarnentus (juramentos) que sin miatcha (migaja) de compasión la Manola le propinaba, dentro de una amanicomiaura (locura) que le desencaldaba (deshacía) el alma, logró el pobre animal incorporarse, y cuando estuvo en pie el descuaxaringuetáu (deshecho) jumento, con sus urées pingones (orejas lacias, bajas) y los güetchus choramicándoye (los ojos llorándole), como si hubiera despertado de una penosa pesadilla, y por si fuese poco todo esto que la Manola propiaba, todavía la pobre bestia comenzó a temblar con tanta intensidad por todo su cuerpo, que le daba lugar para pensar a la airada y endiablada Xabarceira, que aquel cadabre (cadáver) de burro, estaba viviendo sus postreros momentos. Cuando la Manola percatose ya sin ninguna duda de lo cadarmeru y'esmoleciu (de lo cadavérico y desvanecido), que se encontraba el condenado burro que la había espetado el diablo de Pascualón el gitano, comenzó a alumbrar por su pecaminosa boca, dirigida por su envenenadora lengua, un rosario de juramentos todos en contra de los santos seres del cielo, también maldijo con igual arte a todos los demonios de los infiernos, y no se dejó atrás y ya en este lleldar (suceder) colgándole de las comisuras de su boca unas flemas azuladas cargadas de rabia y de veneno, a todos los gitanos de la tierra, y hasta se recordó ya completamente desarrendada por la amanicomiaura (locura) que la encibiétchaba (retorcía), de manera más denigrante hasta de la propia madre que la había parido. Ante tal escándalo de palabras endemoniantes, saltó de su cama haciendo fuego su hermana Venancia y entre las dos juntas terminaron de hacer la desarrendada y pecaminosa fiesta. «EL PEDÁNEO DE LA ALDEA» Cogió la Manola una foicetuca (hoz) que tenía mangada en un recio y fino palo de ablanu (avellano), y la su hermana una pala de dientes que estaba mocha (falta) de un par de pinchos, y así armadas como si fuesen a la guerra, conducidas por el rey de los demonios que moraba dentro de sus espíritus, preparando un alboroto tan sonado y enloquecido que dudo que nada en la vida otro mayor hiciera, con una prisa que por ser ardiente les amagostada (quemaba) la entraña, fuéronse en busca de los gitanos con el invariable propósito, de deshacer el mal trato que con ellas hicieron, y por las buenas o por las malas, recuperar sus dineros y a su pollina Facunda. Cuando llegaron debajo de los hórreos lugar donde ellas sabían que estaban los gitanos y comprobaron que ya de la aldea a tan tempranera hora los foinus (ladrones) ya se habían xebráu (marchado), entonces la pecaminosa folixa (bronca) qu' enguedétcharun (que enredaron) fue tan escandalosa que pusieron en pie de alarma a toda la aldea, y hasta los perros del lugar, ladraban enfurecidos, sin agolifar (oler) por dónde escarrapietchábase (deshacíase) el peligro, pero presintiendo que se encovarachaba (encuevaba) dentro de los falaxes (hablajes) enfogaratáus (fogosos) que alumbraban las gafuróuxas (venenosas) lenguas de las garruxantes Xabarceiras. Las gentes de mi aldea, al escuchar aquel enxame (emjambre) de airadas voces, que todas ellas endubichaban (envolvían) un rosario de fataus (muchas) maldiciones pecaminosas, a tan hora tan ceda (temprana) de la albiada (de la mañana), descumbutcherun (despertaron, levantáronse) del catre donde aun felices algunos descansaban, y comenzaron a asomarse a las puertas y ventanas, y cuando comprobaron de qué se trataba, dieron rienda suelta a sus risas y gozos que les producía la desgracia que consumía a las ramplonzuelas (ladronas) Xábarceiras, que desde el primer día que habían sentado sus vivencias en la aldea, vivían a cuenta de lo que arrapiegaban (robaban) a los vecinos, sin que jamás s’andecharan (hicieran cuadrilla) en una gavita (ayuda) hacia sus vecinos, aunque éstos se reventasen atosigados por el excesivo trabajo. Por eso, cuando aquel amanecer conoció la aldea el timo que los avispados gitanos hicieran en los pequeños intereses de las atuñáes (avaras) Xabarceiras, al espetarles aquel jumento al cambio de la Facunda, que según las manifestaciones juramentadas que públicamente pregonaba con grandes gritos la Manola, estaba murriéndose estingarraón na cortexa (muriéndose acostado en la cuadra), al xebrársele (marchársele) la alegría y el bizarro genio que le había inyectado la tarrasca (borrachera) de marrasquino que le hicieran coger los gitanos, con el fin de que el alcohol le diera por unos momentos las briosas fuerzas de su juventud que la naturaleza por viejo y deshecho ya le había quitado. Pero no conforme Pascualón con este ardid, también le había introducido para que mejor se dibujase en el lugar de su conveniencia, una fogosa guindilla en el furacu (agujero) por donde alumbraba el federosu cuchu (hediondo estiércol), y por estas razones el pobre animal que en el momento del trato obreiráu (aguijonado) por estos reactivos respondió a las aspiraciones de Pascualón para equivocar a las Xabarceiras, ahora ya aquel pollino falto de tales estímulos, no respondía a las gozosas ilusiones de la Manola v su hermana, por eso entrambas y dos estaban llevadas y traídas por el mismo demonio, y en peor genio se ponían, cuando presenciaban a las gentes de mi aldea todas ellas de buen suceso, entamangándu festa ya murga (haciendo fiesta y güasa) de las hasta entonces avispadas Xabarceiras. Así por ejemplo, la muyer del Goxeiru (mujer del Cestero) que por la causa de que la Facunda apartando el rabo p'un lláu (para un lado) y dejando la clica 'l entestate (la matriz al aire libre) permitiera que su alegre burro le anuedara 'l cibietchu (le hiciera el amor) dejándola preñada, pues por esta causa, engarrapoláronse (peleáronse) con ella las Xabarceiras, en una engarradiétcha (lucha) de campeonato, que si no es porque unos hombres de la aldea las separan, la hubiesen esmueliu a tochazus (muerto a palos), pues esta mujer esfargayánduse (deshaciéndose) de risa díjoles: ¿Qué pensabas Manola, que podías equivocar a los gitanos lo mismo que haces con todos nosotros desde que el demonio te trajo sabe Dios de dónde a vivir a esta aldea? ¡Esos filan (hilan) más fino que nosotros mióu nena, por eso no has sido capaz de detener el truñazu (testerazo) que te atizaron cuando pretendías hacer negocio con ellos, que son los mismos hijos de tu padre el diablo! ¡Me parece a mí que este año, si quieres ir a vender por las romerías la fruta qu’escarpenas (que arrancas) de nuestros árboles, vas a tener que llevar las maniegas (cestas) encima de tu mollera! Xofitóu (apoyó) Manuela de Juan de Pacha, que era muy aguda lanzando putchas (sátiras). ¡Qué quieres hacer Manola, hay que armarse de paciencia mióu nena y nunca olvides que el demonio tiene focicu de gochu (hocico de cerdo), aunque en este lleldar (suceder) a tí se te presentara en la fechura (hechura) de Pascualón el gitano, que mucióte (ordeñote) la cuarexa (cartera) y llancote (te plantó) un pollín, que según el tu falar (hablar) regalado es caro. Díjole Filomena la mujer de Julián el Pertegueiru, que tenía una lengua p’aximielgar (mover) con molestosas intenciones a las gentes. Con más arte, que su marido que era áxil (ágil) como un esquil (ardilla) tenía de coraxe (coraje) para sacudir los arizos de los castañales. Estas y otras parecidas sátiras adornadas con risas y juergas de diferente índole, les decían las gentes de mi aldea aquella mañana a las xabarceiras, con intenciones de zaherirlas, porque ni eran sociables. ni menos tenían nada de buenas personas, sino todo lo contrario, aunque si digo la verdad en aquella época, había en mi pueblo peores personas que las Xabarceiras, ya que moraban un piño de fascistones asesinos, que ellos solos se bastaban para tirar tal partido por tierra. Tanto la Manola como su hermana, esnalaban (volaban) hasta los mismos teyáus (tejados) del aburrióxu (ardiente) infierno, dentro de un envenenamiento que hacía xuenzura con la manicomiaura (yunta con la locura), y con sus lenguas harto desatinadas escarnecían todo cuanto existe del cielo abajo y del infierno arriba, y en todo momento eran acosadas por los perros de la aldea, que les buscaban descuido para hincarles los dientes en cualquier lugar de sus escalixerus cuerpos, y al tenor que con rapidez espatuxaben (corrían) iban poniendo al Hacedor y su Creación como un fedoroxu fatu (hediendo trapo), con sus maldiciones y romances pecaminosos, que muchos de ellos nadie en el lugar jamás había escuchado, y dudo que pocas personas podrían endubitchar (enredar) un rosario de ofensas como el que la Manola preparaba. Pero a pesar de ya ser mucho todo esto que enseñaban, dentro de sus mal intencionadas entrañas, muchas más nefastosas intenciones aun se albergaban, y obreiradas (aguijonadas) por ellas, encamináronse afalucháes (arreadas) por el diablo, hasta la casa del pedáneo, que moraba en la fondeirá (en lo hondo) de la aldeina, y cuando ilegaron a las canciétchas (cancelas) y vieron que estaban piescháes (cerradas), aferronáronse (cogiéronse) a ellas con tal arte, y sacudiéronlas con tal fuerza, que al no llegar el perro a ponerles freno, de seguro que dieran en tierra con ellas. Pero la Manola que era en aquellos momentos conducida por todos los demonios nacidos y por nacer, que la habían corrompináu (llenado) con una airada rabia desgalgada (desmandada), no le puso ningún respeto ni menos miedo aquel perro grande armado de carlangas que hasta los mismos lobos les imponía recelo, sino que le hizo frente con su foiceta (hoz) llantándoye (plantándole) un focetazu (golpe con la hoz) en medio de su enorme cabeza, que le hizo al gafu (fiero) perro atropar (guardar) el rabo entre sus piernas, y marcharse glayucandu (aullando) de dolores del lado de aquella mujer que era peor que la más bravía de las fieras. No hicieron caso las Xabarceiras del matauriáu (descalabrado) can qu'ameruxáu de miéu (que plagado de miedo) se marchara del lado de ellas, sino que entrambas en el mismo lleldar (hacer) ximielgaben (sacudían) las cancelas en el parejo encaldar que llamaban al pedáneo de la siguiente manera: ¡Gracianu, Gracianu...! ¿Dóu tás aponiu faldetacu alcaldi de piteru? (¿Dónde estás ruin alcalde de gallinero?). El bueno de Graciano que se encontraba en la corte (cuadra) muciendu (ordeñando) las vacas, al sentir a su perro glayucar endolloriu (ladrar dolorido) y escuchar aquellas voces preñadas de prisa y betchás (ricas) de ofensivas palabras hacia su persona, salió sin pérdida de tiempo del establo con la caramañola (lechera) en la mano, y cuando comprobó quién le reclamaba, díjoles medio enojado, porque enfadado del todo nunca Graciano lo estaba: ¿Qué es lo que queréis condenadas del infierno, donde sin ninguna duda algún día iréis amagostabus (quemaros) esas asquerosas lenguas que tenéis? ¿qué es lo que queréis que tan cedu (temprano) llegáis a la mi puerta, y no en son de paz como es la debida forma, ya que lo primero que habéis hecho, fue partirle la cabeza al perro que intentó poneros el freno que estáis necesitando desde el mismo día que pusisteis los pies en esta aldea, y no contentas con ésto, aun estáis molestando al amo, enloquecidas por el demonio que lleváis dentro de vuestros cuerpos, que sólo vosotras sabéis dónde le encontrasteis, pero que os hace rellumbrare (relucir) como el mismo rellámpagu? (relámpago) ¡Vengo a ordenarte, —dijo la Manola, saliéndole espumarayus (espumarajos) de rabia por su boca—, vengo a mandarte, que te hagas en el momento en perseguidor de los asquerosos y ladrones gitanos, que me engañaron con un burraco que cambié por la mi Facunda, que ahora está estingarraón (tirado, acostado) en la cuadra, sin llixa (fuerza) de sostenerse encima de su cadriles (patas). Graciano que era como ya sabemos, muy agudo y socarrón, comenzó a reírse por lo bajo, porque abiertamente no se decidía ante el temor de no terminar de alterar aquel par de humanas fieras, que muy capaces las creía de pagar en su persona sus cacíus estrapayáus (sus platos rotos), luego poniendo la cantimpla (lechera) entre las manos de su mujer, que había bajado a la corraleda al escuchar tan grande alboroto, y seguidamente, rascándose su cabeza por debajo de su gorra, les dijo a las Xabarceiras con una socarronería que le alegraba satisfactoriamente: —Podéis ir vosotras mismas a buscarlos, ya que tanto os interesa en encontrarlos, porque yo fuera de la aldea y aun dentro de ella, ninguna autoridad tengo, que me obligue a perseguir a nadie, y creo que para hacia la Villa deben de encontrarse, porque poco antes del amanecer les he oído yo pasar por delante de mi casa, y por cierto que llevaban entemangada una allegroúxa folixa (iban formando una alegre juerga), y ahora escurro (discurro) de dónde procedía tan grande gozo que les acompañaba, que ni más ni menos era, del betcháu (rico) trato que al parecer hicieron con la tu Facunda, por la causa de querer ser tu, todavía más gitana que ellos. ¿Qué es lo que me estás diciendo so castrón (cornudo) de los infiernos? ¡Qué no tienes de hombre nada más que el paxierchu qu’enllastica lus tous enxenebráus güesus, (traje que cubre tus fríos huesos), si en todos los lugares de Asturias tienen como autoridades a ejemplares con el mismo esprapayu (disposición, ánimo), que te tiene encibietcháu a ti, más les valdría a las gentes hacer con ellos, lo mismo que yo debía de hacerte a ti! ¡Vaya un alcalde de cuatcháus (cuajados) que en el lugar tenemos, yo no sé lo que estarían pensando los vecinos el día que te han dado la güichá (vara) de mando, porque la verdad es que no sirves ni para tornar (parar) el agua en un banzaucu (remanso) de poca llixa (fuerza)! Le dijo la Manola lanzándole unas envenenadoras y asesinantes miradas, que intencionaban la firme idea de entamangar (hacer) un engarapoláu con él. Graciano, sin hacer mucho aprecio de lo que le estaba diciendo la bruxa xabarceira, sonrientemente le preguntó: ¿Y qué es lo que te gustaría hacerme a mi Manola? ¡Lo primero que te haría so castrón de los infiernos, sería... llantate la foceta (plantarte la hoz) en medio de tu cabeza, fendiéndotela hasta las mismas caxietches del xixu (partiéndotela hasta las mismas células de los sesos), y después te haría el juicio de por qué fuiste condenado a morrer (morir), que sería por el cobardoso delito, de no saber defender los intereses de la aldea, como es tu obligación de alcalde, y también por consentir, que xentes arrobonas (gentes ladronas), colen del chugar (marchen de la aldea), haciendo festa ya murga (fiesta y güasa), ximielgánduse lus cuartus na cuarexa quei arraguñarun a lus tous vecinus (moviendo los dineros en su cartera, que fueron fruto del robo que hicieron a tus vecinos), por la causa de tener un pedáneo, escasáu de coyones, ya betcháu de plumes de pituca llueza! (seco de cojones, y rico de plumas de gallina clueca). Estas palabras tan poco delicadas y tan grandemente ofensivas, no le sentaron nada bien a Graciano, a pesar de ser él, hombre tranquilo y transigente en gran medida, quizás las hubiese deximíu (olvidado) si su mujer no estaviese presente, pero al no ser así, a Graciano no le cupo otra alternativa, que intentar castigar a aquella desvergonzada que le estaba tratando lo mismo que si él fuese en vez de un hombre y por más primera autoridad de la aldea, no fuese nada más que un enyordiáu pingayu (un sucio pingajo), por esto, destinado Graciano en hondura donde jamás se había presenciado, se arrimó a la Manola con miras d'acoyela (de cogerla), y propinarle un par de ximielgones (sacudidas) y meterle el miedo y la vergüenza en el cuerpo a aquella deslenguada, aunque no fuese nada más, que para demostrarle a su mujer, que un hombre siempre es un hombre, aunque su mujer le pegue, le engañe y le convierta en cabrón por considerarle baldrayu (cobarde). Pero lo que no pudo imaginar Graciano, era que la Manola no se amilanaba ante nada ni nadie, y para demostrárselo, dio un paso hacia atrás para dejar trecho de combate, y enarbolando su focetina (hoz) en el aire, apurrióye (diole) con ella un fuerte y certero golpe en su cabeza, que hizo que el pobre pedáneo se esmurgazara (se cayera) en el santo suelo privado del conocimiento, manando un remexu (un chorro) de sangre, por una mancaúra (herida) que le había nacido repentinamente en el canto una vidatcha (sién). Y así en esta ridícula y dolorosa postura, atendido por su mujer ante la cual el Graciano pretendía convertirse en un héroe, le dejaron las Xabarceiras, que colaron (marcharon) de su casa, perseguidas de cerca por el rencoroso perro de Graciano, que les ladraba enfadado, más por el golpetazo que a él le habían apurriu (dado), que por el que le allantaron (dicran) en el pericote (alto) de la mollera de su amo. Amanicomionáes fasta ‘l más espurrir y'encoyer (enloquecidas hasta el más estirarse y encogerse), Ilegaron las Xabarceiras a su casa guiadas por el mismo espíritu de lucha que en ellas no cejaría hasta que no pudiesen dar con los gitanos, aunque menester fuérales perseguirlos hasta los quintos infiernos, y para sacarlos de este antro, con el fin de conseguir lo que les pertenecía, estaban decididamente dispuestas a partirle los cuernos al propio diablo lo mismo que terminaban de hacer con el pedáneo Graciano. Así pues, sin perder ni tan sólo un minuto de tiempo, sacaron de la cuadra el cadarmoúxu (cadavérico) burro de Pascualón el gitano, y la Venancia tirando del ronzal, con tal xuxeante llixa (crecida fuerza) que si pudiese le llevaría arrastrando, y su hermana Manola apuxada (soplada) por un demonio con peor genio aun, iba detrás del desventurado pollino apurriénduye (atizándole) sin descanso barganazu tras barganazu (palo tras de palo), encima del llombu (lomo) del pobre y descuaxaringuetáu (deshecho) pollino, para que caminase con prisa, y tal hacía la desdichada bestia, y no tanto por huir de los palos a los cuales ya debía de estar bien acostumbrado, sino por intentar aflojar el dogal del que tiraba Venancia, y así de esta forma y siempre en pos de los gitanos, se dirigían a la Villa donde aquel día había mercado. Hicieron entrada en el mercado las Xabarceiras arremexandu (remojadas) en sudor, producido por el cansancio de la larga caminata, y por la desmesurada rabia que a entrambas y dos las atenazaba. Y mismamente al lado de la fragua del ferreiru (herrero) que aquel día tenía endemasía trabajo, agüeyarun (avistaron) a la Facunda, y al lado de ella muy sonriente y gozoso se encontraba el gitano, que tampoco perdía su tiempo, pues ya estaba tratando de venderla o de cambiarla a un paisano que en la sazón la estaba registrando, pero plantándose la Manola delante de Pascualón, le dijo con el hambre retratada en sus ojos de atizarle un par de focetazus: ¿Qué barro me has espetado en el trato so ladrón? ¡Haz el favor de devolverme ahora mismo mi pollina, así como los dineros que me arraguñaste (arañaste), si quieres que este espineroso y mentecato trato que conmigo has hecho, tan sólo se quede en un inolvidable enfado! Pascualón no le hizo mucho caso a las palabras rogativas de la Manola, y así empujándola para un lado con cierto desprecio, a la par que la miraba amenazadoramente le dijo: ¡Quítese delante de mi vista mujeraca de los infiernos, y deje ya de molestarme en mi trabajo, y no olvide nunca, que el que hace un trato con Pascualón, lo tiene hecho para ciento y un años, y ahora lárguese y déjeme tranquilo, que estoy en buenos tratos con este paisano! Nunca peor hiciera el gitano en toda su existencia, pues antes de que se percatase del peligro que le rondaba, la foicina (hoz) de la Manola caía sobre su cabeza con la fuerza de un rayo, escantoyándoila (hiriéndosela) por un par de xeitus (sitios), que hicieron que Pascualón sin gurniar (decir) palabra, se enclicara (se cayera) en el enllordiáu (sucio) suelo, falto de sus sentidos, y alumbrando tanta sangre por sus heridas como un gochu (cerdo) cuando lo están achuquinandu (matando). Nisti telar atopábase (de esta forma se encontraba) Pascualón, con el cerebro escosáu (seco) d'afechu (del todo), por mor de aquel inesperado golpetazo, que le había llegado de manos de quien él menos esperaba, cuando Antonio, un guardia civil del cuartelillo de la Villa, que había presenciado todo el achuquinante xocesu (sangriento suceso), por encontrarse este guardia al lado de la ferrería, enzolánduse fatáus de culetinus de xidre, (bebiendo copiosos vasos de sidra), en amigable compañía con unos paisanos, en el chigrín (bar) de la Faba Prieta (la Haba Negra). Por eso, cuando vio esmurgazarse (caerse) en el suelo por mor del focetazu que le allumara (alumbrara) la Manola al foin del gitano, fue el guardia acochetráu (acelerado, rápido) al lugar del amagüestu (la quema), con el buen fin de encaxinar (encajar) el orden en aquel descalabramiento, nada más que el guardia llegó, afogárunse lus aburióxus (se ahogaron los ardientes) ánimos de otros gitanos, que lleldáus (hechos) dentro de una folixa (bronca) engafuróuxa (envenenada), intentaban acorralar a las dos Xabarceiras, que ya en la sazón se habían aferronáu (cojido) a la Facunda, y dejado libre al jumento del gitano. Mientras tanto, el herido de Pascualón ayudado por el guardia y por otros gitanos, que aun seguían con voces enardecidas maldiciendo y amenazando a las Xabarceiras, como cuento, se puso Pascualón en pie aun medio temblando al volver del desmayo, y con todo su rostro plagado de escandalosa sangre, demostrando que fuera del dolor que pudiera sufrir, el condenado no estaba en trance de mayores males en su cuerpo, no así en sus intereses como veremos seguidamente. «UN XUEZ D’ESQUILONA» (UN JUEZ DE CAMPANILLAS) Era el señor Juan Antonio un falangista digno de ser emulado por el más honrado servidor bien fuese Roxu (Rojo) Prietu (Negro) o Amarietchu (amarillo), era en verdad un hombre Joseantoniano que sin llevar camisa azul con el yugo y las flechas bordados en la pechera, como muchos otros pingayus (pingajos) que yo he conocido, que siempre iban uniformados con su camisa azul y corbata negra, dándoselas en todo momento de buenos falangistas, y no siendo nada más que unos verdaderos mierdas. El señor Juan Antonio era un hombre que llevaba siempre prendido en su espíritu los Nobles y Hermosos Credos de la Falange, con sus Humanidades y Libertades manifiestas, y los sabía cumplir porque los había aprendido en derechura, tal como el Mártir de su Fundador los había creado, para el bien de la Patria y de todos sus hijos. ¡Qué poco sabía José Antonio, que su Maravillosa Doctrina iba a ser manejada por algunos hombres, que cometerían con Ella verdaderos asesinatos y atropellos de toda índole. Pero dejando esto de lo que trataré algún día con mejor cuidado, y acogiéndome al hilo de la historia de la que estoy tratando, diré, que el juez de la Villa era este Caballero, que vivía al lado del mercado, y que era un hombre muy justo, amigo de los razonamientos, inteligente y también un campesino que amorosamente trabajaba sus campos. Cuanto yo, que cuando aquella gresca estaba con su apogeo, salió el juez de su casa para percatarse de aquel ardoroso tiberio (lío que se amagostaba (quemaba) frente a la puerta de su morada, y cuando vio que era un gitano el causante del sangriento escándalo que se enseñaba, díjole al guardia con ardientes deseos de hacer la Justicia en aquel endubiérchu (enredo). ¡Antonio, hágame usted el favor de llevar ahora mismo hasta el Juzgado, a todas las gentes que dieron vida a esa sangrienta engarradiétcha (pelea), para encalducar la xusticia que anda escosá 'n dalgún d'echu (hacer la Justicia que anda seca en alguno de ellos). Así que las Xabarceiras y el escantoyáu (herido) Pascualón hiciéronse presentes en el Juzgado, ante los escrutadores ojos del señor juez, pusiéronse los tres al mismo tiempo a hablar en su defensa, acusándose los unos a los otros dentro de un rosario de palabras injuriosas y amenazantes, que de nuevo los ponía en el atajo de volver a engarrapolarse (pelearse). Pero el señor Juan Antonio fiel repartidor de la Justicia, aporreó con sus nervudas y fuertes manos un mazazo encima de la mesa, que por muy poco la desarma en un montón de astillas, ya que era el juez un bigardón (mozarro) de más de dos metros de estatura, tan fuerte y resistente como una montaña. Y al parejo que tal golpe sacudía, dijo engrifandu (arrugando) su hocico al lar del enfado: ¡Hágamne el favor, y procuren que no tenga que llamarles de nuevo la atención, de hablar tan sólo el que yo le pregunte! Y al decir esto, miró tan condenadoramente al gitano, que éste, que se sabía culpable de muchos engañosos tratos que había efectuado en todo aquel concejo, no pudo menos que ya considerarse culpable, antes de que el juicio comenzara. ¡Vamos a ver Manola, hoy como no tengo mucha prisa ya que el llabor (labor) no me apremia, cuéntame tú la primera con toda clase de pelos y señales, lo que te ha sucedido, para que le escantoyaras (deshicieras) la mollera a este paisano, del que ya tengo oídas que no es la primera rapiega qu'esfuecha (zorra que despelleja) ni tampoco será la última, porque el que fai 'n maniegu fai 'n cientu, dandoi banietches ya tiempu! (el que hace un cesto hace un ciento, si se le da, varas y tiempo). ¡No fue solamente este condenado y útre de xitanu (buitre de gitano) el que salió amatauriáu (con heridas) de este asunto escontramundiáu enrevesado), que prestase usted con tan buen tino a escantexayu (arreglarlo) señor xuez (juez). Pues también al pedáneo de la mi aldeina me vi en la apremiante necesidad d'apurriye (de darle) un par de galgazus (estacazos) en mitad de la cabeza de magüetu (bestia) que tiene, por el no querer acaidonar (dirigir) la justicia en el camino de la razón, como corresponde a su condición y obligación de alcalde del chugar! (lugar). ¡Por la Virxen (Virgen) de los Remedios Manola, no vaigues (vayas) a decirme que por mor de este foín (ladrón) de gitano, tuviste que fendeye (partirle) la cabeza al pobre Graciano!, dijo el juez alegrando su rostro dentro de una llixerina (ligera) risa. ¡Sí señor juez, así ha sucedido! Afirmó la Manola, y seguido le contó todo el suceso desfigurándole y haciéndole más rentable a su favor. El juez casi sin poder detener la risa que le regocijaba su espíritu natural y noble, dijo intentando enmarcar en su rostro la seriedad que no era capaz de hacer: ¡Has hecho muy bien Manola, pues yo entiendo, que el que tiene el delicado oficio d'encaidonar (de dirigir) la justicia, y traiciona tan derecho menester, debe de ser castigado con más entaine (fuerza), que aquellas otras personas, que tienen la obligación de la ley obedecer. Así pues, si en mis manos estuviera te premiaría, por la valentía que has usado al defender la justicia y la libertad de tus intereses! ¡Y ahora... sigue, sigue Manola, y cuéntame todo el suceso en sin mucitche (ordeñarle) ni una migátchina (migaja), que me presta mucho mióu nena (que me agrada mucho mujer). ¡Escúcheme bien señor juez, y júrole por adelantado que cuanto le voy a decir, no se xebra (marcha) de la verdad en nada, y todo ello no es nada bueno ni para mis intereses que han quedado esgazáus d'afechu (rotos del todo), ni tampoco para este gitanu que vé usted aquí tan humildemente con la cabeza gacha, queriendo dar a entender que no ha roto en toda su vida un mal plato, y lleva desde que ha nacido viviendo a cuenta de sus bien urdidos tratos, que tal parece que para industriarlos le ayuda en todo momento la brujería o el mismo diablo! ¡Verá usted señor juez! —Ayer cuando el sol se esfumía (marchaba) por detrás del penón (peña) picutrera (sierra de las águilas), que es la hora d’atapecer (oscurecer) la tarde, llegó este llimiagu (baboso) de gitano a caballo de su adefexu de pollín hasta la misma puerta de mi casa con mires de tentarme la necesidad que me arretrigaba, porque usted bien sabe que nosotras nos dedicamos a correr (vender) la fruta, por todas las romerías y lugares de los tres conceyus y de esta manera nos ganamos nuestra vida muy decente y honradamente, pues como le estoy diciendo, no sé cómo este condenado se enteró que la nuestra pollina estaba próxima a parir, y claro, al encontrarse la probitina en tal estado, no nos podía servir para nuestro trabajo, por eso, tentadas por el embrujo, la engañadora palabra y la buena presencia que en aquel momento se ensenoraba en el pollín de este fartonzón (comedor), enguedeyóume (me enredó) este bruxu (brujo) de gitano, con el endemoniado trato que conmigo hizo, que si tarda mucho tiempo en deshacerse de nuevo, se me va escosar el xuiciu (secar el juicio), y va a dexame Ies caxierches del celebru tan enxenebráes d'entendedeiras, que vóu bazcuchame abondu más cedu de lu qu'usté cunta na mesma amanicomiaúra (dejarme los sesos del cerebro tan fríos de entendimientos, que se me van a vertir mucho más temprano de lo que usted piensa en el mismo manicomio). —El caso fue señor juez, que el burro que traía este foinacu (ladronzuelo) de gitano, estaba en conciencia de él bien preparado, para dejarme a mi despreparada de intereses, pues el pollicaco con un fatáu de caxilonainus (montón de cajilones) de marrasquino que le daban calor y fuerza a su banduévu (panza), hacían de él por el motivo de la alegre tarrasca que lu encibiechaba (borrachera que lo trenzaba), un burrón con buena llixa ya xuxeáu xeniu (fuerza y crecido genio). Y por si fuese poco esto que le cuento, todavía para que el pollino mejor se dibujase, llantárale este achuquinador de gitano, una rabiosa guindilla por debajo de la cola, mismamente dentro del oscuro agujero que alumbra el recimo de los hediondos cagayones, según descubrí yo misma hoy por la mañana justamente cuando ya era demasiado tarde. Y todavía por si estas dos demoníacas trampas no fuesen suficiente este banduerru (indeseable) de gitano, de tal manera me dibujó su jumento que desatinada me trae en este juicio, que me hizo de él un semeyu (retrato) que yo papéilu (creílo) entero, y consideré al pollín como el mejor burro de toda la burrería de gitanacus y aldeanos. Por esto señor juez, le di al cambio de tan falsa y ençañadora presea, la mi pollina Facunda y sesenta pesetas encima, y con estas prendas en nada faisas, xebróuxe (marchose) de mi vera este maldito gitano, tirando del ramal de la mi Facunda, que no quería la probitina del mi lado marcharse, quizás porque presintiera al ser más lista que yo, en la triste desgracia que me dejaba este baldrayu (cobarde) de gitano, que se alejaba de mi casa haciendo que ruxeran (sonaran) los mis dineros en su bolsillo, a la par que se iba riendo de gozo y alegría por la causa del betcháu (rico) negocio que encima de mi pobreza hiciera este desalmado de gitano. Pascualón que ya tenía lleldáu (hecho) en su pensamiento axuquerándose (apoyándose) en las anabayáes güeyáes (acuchillantes miradas) que le dirigía insistentemente el juez que aquel juicio lo tenía bien perdido, cuando escuchó a la Manola decir que le había entregado sesenta pesetas, puso el glayíu (grito) en el cielo jurándole al juez por el Cristo de los gitanos y la Virgen de los cristianos, que la Manola estaba mintiendo, pues tan sólo le había dado sesenta reales. El juez, escuchó por breves momentos a Pascualón en su defensa, y después poniéndose en pie y mirándole acusadoramente desde su montañosa humanidad, a la par que señalándole con su dedo índice que era más grueso que la muñeca del gitano, le dijo con palabras que marcaban el denodado desprecio que sentía hacia estas pobres y desdichadas gentes: ¡Sesenta reales por cuatro lados, que hacen justamente lo que le arraguñaste (arañaste, robaste) a esta desventurada muyerina. No me cave la menor duda que yo os conozco muy bien, ya que siendo yo niño otros gitanos como tu también engañaron a mi padre, por eso puedo juzgarte con propiedad y conocimiento de causa, porque sé que no vivís nada más que de el timo y del engaño y de vuestras cestas, que mientras las tejéis pensáis en la forma de hacer vuestras trapisondas cada día con mejor cuidado! Díjole el juez encabronáu (enfadado) en tal postura que sus mejillas se le pusieron del mismo color de las brasas, en el lleldar que no le quitaba los ojos de encima, mirando tan condenadoramente al esquelético rostro del gitano, que iba ser en parte engañado lo mismo que el señor juez, por la paraximesqueira de la Manola. ¡Pero señor juez, habló enloquecido en su defensa el pobre Pascualón, a la par que a sus ojos vivarachos afloraban unas rebeldes lágrimas que tal vez fuesen fruto de la rabia que le producía el ser tan miserablemente robado por aquella aldeana de los infiernos que él en un principio pensaba que era la mujer más tarangona (tonta, imbécil) que había conocido en su vida de bien urdidos timos y enredosos tratos. ¡Pero señor juez! ¡Sesenta pesetas no las he tenido yo juntas desde que baltiarun (tiraron) la República, donde el pobre podía vivir con más libertad, y con más justicia que usted a mi me está haciendo! ¿No comprende usted señor juez, que con sesenta pesetas hoy día se compra un buen burro y aun sobra dinero? ¡Lo que yo comprendo muy bien es que eres un redomado timador y un despreciable ladrón de cuerpo entero, y como no me puedes demostrar con personas de orden y honradez lo contrario, le has de pagar en media hora los dineros que le has timado a esta pobre mujer, y le devuelves su pollina, que ella con buen contento te hará entrega de tu jumento, y tu harás con esté difunto viviente, lo que ahora como final de sentencia yo te dictaré! ¡Cómo este pollín que nos trae en discordia ya no está para hacer ninguna clase de trabajo, y sabiendo todos los que por ser gentes del campo entendemos de animales, que a un burro; es la leche que se le puede ordeñar, que no es otra que su trabajo, yo como juez de este Juzgado, de la muy noble y astur Villa, te condeno a ti, que te llaman todos Pascualón el gitano, y yo te llamaría Pascualín el de los sucios enredos, a que me traigas ante mi presencia, el pellejo de este jumento, y de esta forma sencilla y eficiente, se atajará de una vez por todas el mal por su comienzo, y no ha de ser jamás este pollino equivocador de nadie más! ¡Y que quede bien entendido, que si te xebras de este concejo, sin traerme antes el pellejo del tu jumento, mandaré a los civiles que te persigan hasta que den contigo, y les ordenaré que bien atado te conduzcan ante mi presencia, y aquí, con estas mis manos que no fueron hechas para manejar una pluma, ni menos para detenerse en ningún papeleo, a los cuales yo considero innecesarios cuando la justicia está tan clara como la luz de este hermoso día, como te digo Pascualín de los enredos, con estas mis manos, que saben muy bien manejar el arado, el guarabeñu (guadaña) y la fexoria (azada), para trabajar dentro de la honradez con muchos sudores y esfuerzos la tierra, con estas mis manos que fueron capaces de empuñar un fusil, y luchar sin rencor ni miedo en defensa de unos derechos humanos a los cuales yo considero justos, dentro de la mermada justicia que los hombres sabemos hacernos, con estas mis manos yo te digo Pascualín de los enredos, que l'arrabucaré (le quitaré) el peyeyu (pellejo) al tu jumento, en el preciso momento que haré lo mismo con el tuyo propio, y de esta sencilla manera, libraré a la sociedad de un pioyón (piojo), que al igual que hay muchos que con libertad campean y viven sin doblar el renaz (espinazo) a cuenta del sudor ajeno! Ante la firme sentencia de aquel juez, que maneja las leyes con la misma fuerza y natural justicia con que empuñabá el llabiegu (arado) para arrancarle a la tierra el justo 'precio de su trabajo quedó Pascualón en lo más bajo de sus sufrimientos y las Xabarceiras en lo más alto de sus alegrías, porque habían conseguido con su lucha desesperante y fiera, una victoria que a fuer de verdad, en una parte no era justicia. Sin embargo Pascualón, tras quedarse unos momentos silencioso y meditabundo, díjole a la postre al juez sin ápice de miedo y con la valentía que le azuzaba, al sentirse timado por aquellas mentecatas dentro de la ley y en el mismo limo que él había pensado que les había hecho: ¡Bien está señor juez, que le devuelva a estas paisanacas su pollina Facunda, también entro en sacrificar a mi burro y traerle su pellejo, no me opongo a pagarles los sesenta reales que en el desastroso trato que con estas hijas de satanás hice, que a cambio de mi jumento ellas me han entregado, pero por lo que sí protesto, es por las cuarenta y cinco pesetas de más que tengo que pagarles, y considero que esto es el timo más vergonzoso que jamás le han dado a ninguno de mi clase. Así que… señor juez supuesto que es usted hombre justicioso, le pido que atienda mis honrosas razones, y haga la Justicia sin que ninguno de ella tengamos que avergonzarnos! ¡Yo no sé Pascualín de los enredos, timador de poca monta y menos clase lo que Dios debe saber en las verdades, yo no sé si tu has cobrado lo que dices, o si ellas han pagado lo que afirman, yo soy hombre y como tal no he de avalarme en errores que se xebran de mi alcance, sólo sé que yo he dictado justicia ateniéndome a los hechos que se nombran, y hecho está que tu eres el culpable, y suerte tienes que estas buenas paisaninas, no te hubieran reclamado ciento veinte veces más crecidos, esos dichosos sesenta reales porque si así fuese, no tendrías más remedio, que sin más protestas abonarles! Todos en mi aldea aquella tarde, esperábamos con marcado disimulo, y satisfactoria alegría, que retornaran de la Villa las despreciables Xabarceiras, por el Humano hecho de reírnos y mofarnos de su desgracia, y creo que todos teníamos creído, que iban a retornar otra vez con aquel moribundo pollino, a no ser, que a fuerza de barganazus (estacazos) le hubiesen achuquináu (asesinado) en el camino. Así pues, los vecinos se repartían haciéndose que trabajaban, por las diferentes huertas colindantes con el camino por donde ellas tendrían que regresar, y algunos chiquillos dentro de las malsanas intenciones de guasearnos de ellas por adelantado, fuimos a su encuentro en un trayecto de más de tres kilómetros, para entrar escoltándolas en la aldea, haciendo verbena a la fiesta que teníamos acordado prepararles. Al fin las vimos retornar, y cuánto desprecio, ansias de sátira y risa sentíamos por ellas, tornose de pronto en respetuosa admiración, pues atónitos pudimos comprobar, que no sólo traían con ellas a su burra Facunda, sino que al lado de ésta traían un estupendo pollino que habían mercado con los dineros que supieron sacarle al avispado gitano, demostrándonos a todos, que el vencedor aunque odiado y despreciado por ser en demasía nefastoso, siempre es admirado y temido, ante el temor de por él, ser humillado y avasallado. Esta es una condición de la cobarde masa Humana, que al vencido aunque éste sea caballeroso y honrado, le solemos despreciar terminando de aniquilarlo, mientras que al vencedor, aunque sea lo más despreciable que imaginarse puede, le cubrimos su camino de rosas y de regalos.
    ————————
    Axabarciar, entiéndese por vender, tratar, comerciar a pequeña escala, con frutas, huevos, gallinas, etc., etc., etc.

    Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > axabarciar

  • 15 en

    prep.
    viven en la capital they live in the capital
    tiene el dinero en el banco he keeps his money in the bank
    en la mesa/el plato on the table/plate
    en casa/el trabajo at home/work
    2 into.
    el avión cayó en el mar the plane fell into the sea
    entraron en la habitación they came/went into the room
    3 in (time) (month, year).
    nació en 1953/marzo she was born in 1953/March
    en Nochebuena on Christmas Eve
    en Navidades at Christmas
    en aquella época at that time, in those days
    en un par de días in a couple of days
    ir en tren/coche/avión/barco to go by train/car/plane/boat
    5 in (modo).
    en voz baja in a low voice
    lo dijo en inglés she said it in English
    pagar en libras to pay in pounds
    la inflación aumentó en un 10 por ciento inflation increased by 10 percent
    todo se lo gasta en ropa he spends everything on clothes
    6 in (price).
    las ganancias se calculan en millones profits are calculated in millions
    te lo dejo en 5.000 I'll let you have it for 5,000
    7 from (causa).
    lo detecté en su forma de hablar I could tell from the way he was speaking
    8 in, made of (materia).
    en seda in silk
    9 in terms of.
    lo supera en inteligencia she is more intelligent than he is
    10 on, over, upon.
    11 at, over at, in, over in.
    En ese momento ...at that moment.
    12 to.
    * * *
    en
    1 (lugar - gen) in, at
    2 (- en el interior) in, inside
    4 (año, mes, estación) in; (día) on; (época, momento) at
    7 (tema, materia) at, in
    8 (modo, manera) in
    los valores aumentaron en un 6% securities increased by 6%
    10 en + gerund upon
    en llegando el maestro, los niños se levantan upon the teacher's arrival, the children stand up
    \
    de casa en casa from house to house
    en cuanto as soon as
    en camino on the way
    * * *
    prep.
    1) in
    2) on
    3) at
    4) by
    6) into
    * * *
    PREP
    1) [indicando lugar]
    a) (=dentro de) in

    está en el cajón/en el armario — it's in the drawer/in the wardrobe

    b) (=encima de) on
    c) [con países, ciudades, calles]
    d) [con edificios]
    2) [indicando movimiento] into
    3) [indicando modo] in
    4) [indicando proporción] by
    5) [indicando tiempo]

    ayer en la mañana LAm yesterday morning

    en la mañana del accidente LAm on the morning of the accident

    6) [indicando tema, ocupación]

    Hugo en Segismundo — (Cine, Teat) Hugo as Segismundo, Hugo in the role of Segismundo

    7) [con medios de transporte] by
    8) [con cantidades] at, for
    9) [con infinitivo]
    10) [con gerundio]
    EN Como preposición de lugar, en se traduce normalmente por on, in o at. La elección de una de estas tres preposiciones depende a menudo de cómo percibe el hablante la relación espacial. He aquí unas líneas generales: Se traduce por on cuando en equivale a encima de o nos referimos a algo que se percibe como una superficie o una línea, por ejemplo una mesa, una carretera {etc}: "¿Has visto mi vestido?" - "Está en la tabla de planchar" "Have you seen my dress?" - "It's on the ironing-board" Estaban tumbados en la playa They were lying on the beach Está construyendo una casa en la colina He's building a house on the hill ... un pueblo en la costa oeste...... a village on the west coast... La gasolinera está en la carretera que va a Motril The petrol station is on the road to Motril Dibujó un león en la hoja de papel He drew a lion on the piece of paper Tiene un grano en la nariz He has a spot on his nose Lo vi en la tele I saw him on TV ► Se usa in cuando equivale a dentro de o cuando nos referimos a un espacio que se percibe como limitado (calle, montañas, etc): Tus gafas están en mi bolso Your glasses are in my bag Tienes una pestaña en el ojo You've got an eyelash in your eye Lo leí en un libro I read it in a book Se han comprado un chalet en la sierra They've bought a chalet in the mountains Viven en la calle de Serrano They live in the Calle de Serrano ► Lo traducimos por at para referirnos a un edificio cuando hablamos de la actividad que normalmente se realiza en él o cuando en indica un lugar concreto. También se traduce por at cuando en la dirección incluimos el número o el nombre de la casa: ¿Por qué no comemos en el restaurante de tu hermano? Why don't we have lunch at your brother's restaurant? Voy a pasar el día en el museo I'm going to spend the day at the museum Te espero en la parada del autobús I'll meet you at the bus-stop Vivimos en la calle Dale nº 12 We live at 12 Dale Street Para otros usos y ejemplos ver la entrada
    * * *
    a) (refiriéndose a ciudad, edificio)

    viven en París/en una granja/en el número diez/en un hotel — they live in Paris/on a farm/at number ten/in a hotel

    viven en la calle Goyathey live on o (BrE) in Goya Street

    nos quedamos en casawe stayed home (AmE), we stayed at home (BrE)

    b) ( dentro de) in
    c) ( sobre) on
    2) (expresando circunstancias, ambiente, medio) in
    3)
    a) (indicando tema, especialidad, cualidad)
    b) (indicando proporción, precio)

    lo vendió en $30 — he sold it for $30

    las pérdidas se calcularon en $50.000 — the losses were calculated at $50,000

    4)
    a) (indicando estado, manera) in

    en buenas/malas condiciones — in good/bad condition

    en llamas — in flames, on fire

    ir en taxi/barco — to go by taxi/by boat

    fueron en bicicleta — they cycled, they went on their bikes

    5)

    ¿lo tienen en azul? — do you have it in blue?

    en la mañana/tarde/noche — (esp AmL) in the morning/afternoon/at night

    7)
    * * *
    = in, onto, into, at, throughout.
    Ex. The first institute, 'The Catalog: Its Nature and Prospects,' was held in New York City on October 9 and 10, 1975.
    Ex. When one is in place, the depression of a lever causes it to be photographed onto the next blank space.
    Ex. The application of a classification scheme to a set of documents should result in the ordering or arranging of that set of documents into groups or classes according to their subject content.
    Ex. He also resolved to talk with Cleo Passantino, a young librarian who had been at the library for three years and with whom he had had little contact.
    Ex. Throughout this chapter the term 'document' is used to refer to any item which might be found in a library or information center or data base.
    ----
    * en absoluto = at all, in the slightest, whatsoever, not at all, in any shape or form.
    * en abstracto = abstractly.
    * en abundancia = in plenty, liberally, in abundance, exuberantly, in profusion, aplenty [a-plenty], prodigiously, plentifully.
    * en activo = practising [practicing, -USA].
    * en adelante = forward [forwards].
    * en agradecimiento por = appreciative of.
    * en alerta roja = on red alert.
    * en alguna ocasión = on any one occasion.
    * en alguna parte = someplace.
    * en alguna parte de + Nombre = some way down + Nombre.
    * en algún lugar = somewhere, at some point.
    * en algún lugar (de por ahí) = somewhere out there.
    * en algún momento = somewhere along the line, sometime, at sometime, at some point, at some point in time, at one time or another.
    * en algunos casos = in some cases.
    * en algunos grupos = in some quarters.
    * en algunos grupos de la población = in some quarters.
    * en algunos sectores = in some quarters.
    * en algunos sectores de la población = in some quarters.
    * en algunos sentidos = in some respects.
    * en algunos sitios = in places.
    * en alquiler = rented.
    * en alta mar = on the open sea, offshore, on the high seas.
    * en alza = on the upswing.
    * en ambas direcciones = two-way.
    * en ambos casos = in either case, in either instance.
    * en ángulo = angled.
    * en ángulo recto = at right angles.
    * en antaño = in olden times, in olden days.
    * en antelación = anticipatory.
    * en anticipación = anticipatory.
    * en años anteriores = in prior years, in years past, in past years.
    * en apariencia = apparently, looking, seemingly, on the face of it, on the surface, ostensibly.
    * en apenas nada = in no time at all, in next to no time, in no time.
    * en apoyo a = in support of.
    * en apuros = hard-pressed, beleaguered, in deep trouble, in difficulties, if it comes to the crunch, when push comes to shove, when it comes to the crunch, when the worst comes to the worst, if the worst comes to the worst, in deep water, in hot water, in dire straits.
    * en aquel entonces = at the time, the then + Nombre, by this time, at that time, in the course of events, during the course of events, back then, in those days.
    * en aquella época = at the time, at that time, in those days.
    * en aquellas ocasiones cuando = on occasions when.
    * en aquellos casos = in those cases.
    * en aquellos casos en los que = in those cases where.
    * en aquellos tiempos = at the time, the then + Nombre, by this time, in those days.
    * en aquel momento = at the time, the then + Nombre, by this time, at that time.
    * en aras a = in the name of.
    * en aras de = in the interest(s) of.
    * en armonía = harmoniously, in harmony.
    * en armonía con = in harmony with, in harness with, in keeping with, in tune with, in sync with.
    * en ascuas = on tenterhooks.
    * en auge = in ascendancy, buoyant, booming, on the rise, at high tide.
    * en aumento = burgeoning, growing, increasing, mounting, rising, on the rise, heightening.
    * en aumento gradual = gradually quickening.
    * en Babia = absent-minded.
    * en balde = in vain, vainly, to no avail, of no avail.
    * en bandada = in full force.
    * en bandadas = in droves.
    * en base a = in terms of, on the grounds that/of, on the basis of.
    * en beneficio de = for the benefit of, to the benefit of.
    * en beneficio propio = to + Posesivo + advantage.
    * en bisel = angled.
    * en blanco = blankly, blank.
    * en blanco y negro = b&w (black and white).
    * en bloque = en bloc.
    * en boga = in vogue, in fashion, voguish.
    * en bolas = stark naked, in the nod, in the buff.
    * en breve = shortly, the long and (the) short of, soon [sooner -comp., soonest -sup.].
    * en broma = teasingly.
    * en buena compañía = in good company.
    * en buena condición = in good condition, in good shape, in good nick.
    * en buena forma = in good nick.
    * en buena parte = for the most part.
    * en buenas condiciones para navegar = seaworthy.
    * en buenas manos = in a safe place, in safekeeping.
    * en buen estado = in good condition, in good working condition, in good shape, in good nick.
    * en buen estado de funcionamiento = in good working condition.
    * en busca de quimeras = in pursuit of + windmills.
    * en búsqueda de = a quest for.
    * en cada fase = at each stage.
    * en caída = flowing.
    * en caja = boxed.
    * en caliente = in the heat of the moment, on the spur of the moment.
    * en cama = abed.
    * en cambio = by contrast, in contrast, instead, shifting, by comparison.
    * en camino = on the way.
    * en cantidad = bulk.
    * en + Cantidad + años = in + Cantidad + years' time.
    * en capilla = on tenterhooks, in suspense.
    * en carnavales = carnivalistically.
    * en carne y hueso = in the flesh.
    * en casa = in the home.
    * en casa de herrero cuchillo de palo = the cobbler's children run barefoot.
    * en casi nada = in no time at all, in next to no time, in no time.
    * en casi todos los + Nombre = in just about every + Nombre.
    * en caso de darse circunstancias ajenas a + Posesivo + control = in the event of circumstances beyond + Posesivo + control.
    * en caso de emergencia = in an emergency, in an emergency situation.
    * en caso de fuerza mayor = in the event of circumstances beyond + Posesivo + control.
    * en CD-ROM = CD-ROM-based.
    * en chirona = behind bars.
    * en ciernes = developing, budding, in the making.
    * en cierta medida = to some extent, to a certain extent, to some degree.
    * en ciertas circunstancias = in certain circumstances.
    * en ciertas ocasiones = at certain times.
    * en cierto grado = something of.
    * en cierto modo = to some extent, after a fashion, to a certain extent, in a manner of speaking, so to speak, to some degree.
    * en cierto modo + Verbo = sort of + Verbo.
    * en ciertos casos = in certain cases.
    * en cierto sentido = in several respects, to some extent, in a sense, in some respects, to some degree.
    * en circuito cerrado = looped.
    * en círcuitos de segunda categoría = in the provinces.
    * en circuitos de segundo orden = in the provinces.
    * en circumstancias difíciles = under difficult circumstances.
    * en circunstancias misteriosas = in mysterious circumstances.
    * en circunstancias normales = in the course of events, during the course of events, under normal circumstances.
    * en circusntancias normales = in the normal run of things.
    * en coche = drive.
    * en colaboración = collaborative, cooperative [co-operative], jointly, participatory, in concert, in consort, collaboratively, synergistic, synergistically, in tandem, in a tandem fashion, in partnership.
    * en colaboración con = in concert with, in consultation with, in collaboration with, in alliance with, in conjunction with, in partnership with.
    * en colaboración con, junto con, de manera conjunta con = in partnership with.
    * en color = coloured [colored, -USA], full-colour.
    * en columnas = columnar.
    * en colusión con = in collusion with, in complicity with, in connivance with.
    * en coma = comatose.
    * en combinación con = in parallel to/with, in combination with.
    * en comisión de servicios = seconded.
    * en comparación = by comparison.
    * en comparación con = against, as compared to, set against, in comparison with, in comparison to.
    * en compensación = compensatory.
    * en complicidad con = in cahoots (with), in complicity with, in complicity with, in collusion with, in connivance with.
    * en común con = in common with.
    * en conciencia = in good conscience.
    * en conclusión = in conclusion.
    * en concordancia con = in accordance with, in accord with.
    * en concreto = in particular, to be specific.
    * en condiciones = decent.
    * en condiciones de = in the position to.
    * en condiciones de igualdad = on an equal footing, on equal terms, on an equal basis.
    * en condiciones difíciles = under difficult conditions.
    * en conexión con = in respect of.
    * en confidencia = in confidence.
    * en conflicto (con) = in conflict (with).
    * en conformidad con = in conformity with, in keeping with.
    * en conjunción con = in conjunction with, in tandem with.
    * en conjunto = altogether, on balance, bulk, all in all, overall, overall.
    * en conmemoración de = in celebration of, commemorative.
    * en connivencia = colluding.
    * en connivencia con = in collusion with, in cahoots (with), in complicity with, in connivance with.
    * en consecuencia = accordingly, consequently, hence, in consequence, as a consequence (of), it follows that, on this basis, on that basis, in doing so.
    * en consecuencia lógica = by implication.
    * en consideración = under consideration.
    * en consideración a = for the sake of, out of consideration for, out of respect for.
    * en consonacia con = in line with.
    * en consonancia con = in concert with, in keeping with, in step with, in tune with, in consonance with.
    * en constante cambio = ever-changing [ever changing], ever-fluid, on the move, fast changing [fast-changing], ever-shifting.
    * en constante expansión = ever-expanding, ever-growing.
    * en constante movimiento = on the move, on the go.
    * en construcción = under development, under construction.
    * en contacto = in communication.
    * en contacto con la realidad = in touch with + reality.
    * en contadas ocasiones = rarely, seldom, on rare occasions.
    * en contenedor = containerised [containerized, -USA].
    * en continua expansión = expanding.
    * en continuo aumento = ever-increasing.
    * en continuo cambio = constantly shifting, ever-changing [ever changing], ever-shifting.
    * en contra = counterpoint, against.
    * en contra de la guerra = antiwar [anti-war].
    * en contra de la opinión general = contrary to popular belief.
    * en contra de la raza blanca = anti-white [antiwhite].
    * en contra de la raza negra = antiblack [anti-black].
    * en contra de las circunstancias = against circumstances.
    * en contra de las instituciones = anti-establishment.
    * en contra del gobierno = anti-government.
    * en contraposición a = as opposed to, in contrast (to/with), in contradistinction to.
    * en contraste con = in contrast (to/with).
    * en contravención de = in contravention of.
    * en contubernio (con) = in cahoots (with).
    * en cooperación = cooperative [co-operative].
    * en cooperación con = in cooperation with.
    * en cooperativa = cooperatively [co-operatively].
    * en costras = caked.
    * en crisis = depressed, crisis-ridden, on the rocks.
    * en cuadernillo = in booklet form.
    * en cualquier caso = for that matter, in any event, in any case, in either case.
    * en cualquier domingo = on any given Sunday.
    * en cualquier lugar = everywhere, anywhere.
    * en cualquier momento = anytime, at any one time, at any point, at any point in time, at any time, at any moment, at any given point, at any moment in time, at any given moment, momentarily, on any given Sunday.
    * en cualquier momento en el futuro = at some stage.
    * en cualquier orden = either way round.
    * en cualquier otra circunstancia = in the normal run of things, in the normal run of events.
    * en cualquier otra parte = anywhere else, everywhere else.
    * en cualquier otra situación = in the normal run of things, in the normal run of events.
    * en cualquier otro lugar = anywhere else, everywhere else.
    * en cualquier otro momento = some other time.
    * en cualquier otro sitio = anywhere else.
    * en cualquier parte = anywhere, everywhere.
    * en cualquier sitio = everywhere, anywhere.
    * en cualquier situación = in any given situation.
    * en + Cuantificador + aspectos = in + Cuantificador + respects.
    * en + Cuantificador + sentidos = in + Cuantificador + respects.
    * en cuanto a = as to, in extent of, in regard to, in terms of, in the way of, with regard(s) to, as for, as regards, as to the matter of, in reference to, now as to, moving on to.
    * en cuanto a él = as for him.
    * en cuanto a ella = as for her.
    * en cuanto a ellos = as for them.
    * en cuanto a los hechos = factually.
    * en cuanto a mí = as for me.
    * en cuanto a nosotros = as for us.
    * en cuanto a ti = as for you.
    * en cuanto a usted = as for you.
    * en cuanto a vosotros = as for you.
    * en cuanto + nacer = at birth.
    * en cuanto que = in that.
    * en cuarto lugar = fourthly.
    * en cuatro niveles = quadraplaner.
    * en cuclicllas = in a squatting position.
    * en cuclillas = squat, in a squat position, in a crouching position.
    * en cueros = in the buff, in the nod, stark naked.
    * en cuestión = at hand, concerned, in hand, individual, at issue, of concern.
    * en cuestión de minutos = within minutes, in a matter of minutes.
    * en cuestión de segundos = within seconds, in a matter of seconds.
    * en cuestión de + Tiempo = in a matter of + Tiempo, within a matter of + Tiempo.
    * en cuestiones de = in matters of.
    * en cumplimiento con = in line with, in compliance with.
    * en cursiva = in italic type.
    * en curso = in process, underway [under way], in progress, ongoing [on-going], afoot, current, under preparation.
    * en curso de = in course of.
    * en cuyo caso = in which case.
    * en danza = on the run.
    * en decadencia = bankrupt.
    * en defensa propia = in self-defence.
    * en definitiva = in all, all in all, in the last analysis, in the final analysis, all things considered.
    * en definitiva, bien mirado, bien considerado = all things considered.
    * en demanda = in-demand.
    * en demasía = excess, to excess, excessively.
    * en desacuerdo = disapproving, at odds.
    * en desacuerdo con = at odds with.
    * en desarmonía con = out of tune with, out of keeping with.
    * en desarrollo = evolving, under development.
    * en descomposición = decaying, putrefying.
    * en desesperación = despairing, in despair.
    * en desuso = obsolete, disused.
    * en detalle = at length.
    * en deterioro = deteriorating, crumbling, decaying, dilapidated, disintegrating.
    * en determinadas ocasiones = sometimes, on particular occasions.
    * en detrimento de = to the detriment of, to + Posesivo + detriment, to the neglect of.
    * en diagonal = herringbone.
    * en días alternos = every other day.
    * en diferente grado = differing, in varying measures.
    * en diferente medida = differing, in varying measures.
    * en diferentes momentos = at various times, at different times.
    * en diferentes ocasiones = at different times, at various times.
    * en dificultades = stranded.
    * en dinero = monetised [monetized, -pl.].
    * en dirección de la proa = abaft.
    * en dirección este = eastward(s), eastbound.
    * en dirección norte = northbound.
    * en dirección oeste = westbound, westward(s).
    * en dirección sur = southward(s), southbound.
    * en disco = ondisc.
    * en disminución = dwindling, on the wane.
    * en + Distancia + a la redonda = within + Distancia.
    * en distinta medida = differing, in varying measures.
    * en distintas ocasiones = at different times, at various times, on several occasions.
    * en distinto grado = in varying measures, differing, to varying degrees.
    * en distintos formatos = multiform.
    * en distintos momentos = at different times, at various times.
    * en diversas lenguas = multilingually.
    * en diversas ocasiones = on several occasions.
    * en diverso grado = to varying extents, to varying degrees.
    * en diversos formatos = multiform.
    * en donde = where, wherein.
    * en dos años = over a two-year period.
    * en dos lenguas = bilingually.
    * en dos niveles = split-level.
    * en dos palabras = in a nutshell, in a nutshell.
    * en dos volúmenes = two-volume.
    * en duda = in doubt.
    * en edad de trabajar = working-age.
    * en efecto = to all intents and purposes, for all intents and purposes.
    * en ejercicio = incumbent, practising [practicing, -USA].
    * en el abandono = in the wilderness.
    * en el acto = ipso facto, outright, on the spot, while-you-wait [while-u-wait], at the drop of a hat.
    * en el aire = in mid-air, airborne.
    * en el ámbito de = in the realm of.
    * en el año catapún = in the dim and distant past.
    * en el año del Señor = in the year of our Lord.
    * en el año entrante = in the coming year.
    * en el año próximo = in the coming year.
    * en el año venidero = in the coming year.
    * en el área de + Lugar = Lugar + area.
    * en el asiento de atrás = in the back seat.
    * en el asiento trasero = in the back seat.
    * en el aula de clase = classroom-based.
    * en el banquillo = on the bench.
    * en el blanco de mira = in the spotlight, in the crosshairs.
    * en el camino = along the way, en route, in the process.
    * en el campo de = in the realm of, in the field of.
    * en el campus universitario = campus-based.
    * en el candelero = in the spotlight.
    * en el cargo = in the saddle, in office.
    * en el caso de = for, in association with, in the case of, in the event of, in case of, in the context of.
    * en (el) caso de que = in the event that, should, in case.
    * en el caso poco probable de que = in the unlikely case (that).
    * en el centro de = at the heart of.
    * en el cine = at the movies.
    * en el clima actual de = in the present climate of.
    * en el contexto de = in the realm of.
    * en el culo = in the bottom.
    * en el culo del mundo = in the arse of nowhere.
    * en el curso de la historia = in the course of history.
    * en el curso normal de = in the mainstream of.
    * en el curso normal de las cosas = in the normal run of things, in the normal run of events.
    * en el curso normal de las cosas, en el curso normal de los acontecimientos, = in the normal run of things.
    * en el curso normal de los acontecimientos = in the normal run of events, in the normal run of things.
    * en el desierto = in the wilderness.
    * en el detalle = in detail.
    * en el día a día = in the day to day, in the trenches.
    * en el dique seco = in dry dock, in the wilderness.
    * en el eje = at the core (of).
    * en el entorno de = in the realm of.
    * en el escenario = on stage.
    * en el escenario mundial = on the world stage.
    * en el espacio = spatially.
    * en el estricto sentido de la palabra = strictly speaking.
    * en el estudio = at study, at study.
    * en el extranjero = abroad, overseas, offshore.
    * en el extremo opuesto = at the far end.
    * en el fin de semana = over the weekend, over the weekend, at the weekend.
    * en el foco de atención = in the spotlight.
    * en el fondo = at heart, deep down, in the back of + Posesivo + mind, in the back of + Posesivo + head, at the back of + Posesivo + head, bottom line, the, in the bottom.
    * en el fondo de = at the root of.
    * en el futuro = Número + Tiempo + ahead, down the road, in future, in time(s) to come, at + future date, in (the) years to come, at some future time, in the years to come, in the years ahead, in years to come, at some future point, in the future, for future reference, for the years to come.
    * en el futuro a largo plazo = in the long-term future.
    * en el futuro cercano = in the foreseeable future.
    * en el futuro inmediato = in the offing, in the foreseeable future.
    * en el futuro lejano = further in the future.
    * en el haber de Uno = under + Posesivo + belt.
    * en el horario de trabajo = on company time.
    * en el horizonte = on the horizon.
    * en el hospital = at the bedside.
    * en el improbable caso de que = in the unlikely case (that).
    * en el instante en que + Subjuntivo = the moment + Verbo.
    * en el ínterin = in the interim, in the intervening years, in the intervening period, ad interim.
    * en el juego = at play.
    * en el lado negativo = on the debit side, on the negative side, on the downside.
    * en el lado positivo = on the credit side, on the positive side, on the plus side, on the bright side.
    * en ello = therein, thereupon [thereon].
    * en el lugar del accidente = at the scene, at the scene of the accident.
    * en el lugar de los hechos = at the scene.
    * en el mandato = in office.
    * en el mando = at the wheel.
    * en el mar = at sea.
    * en el marco de = within the ambit of, within the bounds of.
    * en el más allá = dead and gone.
    * en el mayor secreto = a veil of secrecy.
    * en el mejor de los casos = at best, at most, ideally, in the best of circumstances, the best case scenario, at the most, at the best of times, at the very best.
    * en el mejor momento de Uno = at + Posesivo + (very) best.
    * en el mismo centro (de) = plumb in the middle (of).
    * en el mismo número de años = in as many years.
    * en el mismo orden que = in sync with.
    * en el momento = on the spot.
    * en el momento actual = in this day and age, at the present time.
    * en el momento adecuado = at the right time.
    * en el momento de = at the time (that/of).
    * en el momento de escribir estas líneas = at the time of writing.
    * en el momento de la impresión = at the time of going to print.
    * en el momento en que se necesita = at the point-of-need, at the point of use, point of use.
    * en el momento en que + Subjuntivo = the moment + Verbo.
    * en el momento justo = on cue.
    * en el momento más débil de Alguien = at + Posesivo + weakest.
    * en el momento oportuno = at the right time, not a moment too soon, not a minute too soon.
    * en el momento peor de Alguien = at + Posesivo + weakest.
    * en el mundo = on the face of the earth, on the world stage.
    * en el mundo antiguo = in antiquity.
    * en el mundo entero = all over the world, worldwide [world-wide], all around the world, throughout the world, around the planet, the world over.
    * en el mundo que nos rodea = out there.
    * en el nivel básico = at grass roots level.
    * en el nivel intermedio de = in the middle range of.
    * en el nivel medio de = in the middle range of.
    * en el norte del estado = upstate.
    * en el núcleo = at the core (of).
    * en el ocaso = over the hill.
    * en el ojo del huracán = in the eye of the storm, in the eye of the hurricane.
    * en el orden del día = on the agenda.
    * en el origen (de) = in the early days (of).
    * en el otro extremo = at the other extreme.
    * en el otro extremo de la escala = at the other end of the scale, at the other end of the spectrum, at the other extreme.
    * en el país de los ciegos el tuerto es el rey = in the land of the blind, the one-eyed man is king, in the country of the blind, the one-eyed man is king, in the kingdom of the blind, the one-eyed man is king.
    * en el país de los ciegos el tuerto es el rey = be a case of the blind leading the blind.
    * en el pasado = in the past, in past eras, at some point in the past, in years gone by, in days gone by, in former times.
    * en el pasado remoto = in the dim and distant past.
    * en el peor de los casos = at worst, in the worst of circumstances, at + Posesivo + very worst, the worst case scenario, at + Posesivo + worst, in the worst case.
    * en el período penoso de = in the throes of.
    * en el período previo a = in the run up to, during the run up to.
    * en el piso de abajo = downstairs.
    * en el piso de arriba = upstairs.
    * en el poder = in office.
    * en el primer caso = in the former case.
    * en el proceso = in the process.
    * en el propio campus universitario = campus-based.
    * en el propio cortijo = on-farm.
    * en el próximo año = in the year ahead, in the coming year.
    * en el puesto de dirección = in the hot seat.
    * en el punto álgido de = at the height of.
    * en el punto de mira = in the spotlight, in the crosshairs.
    * en el que = wherein.
    * en el que se puede buscar = searchable.
    * en el quinto coño = in the arse of nowhere.
    * en el quinto pino = in the arse of nowhere.
    * en el quirófano = under the knife.
    * en el resto = everywhere else.
    * en el resto de = elsewhere.
    * en el seguimiento de = in the pursuit of.
    * en el segundo caso = in the latter case.
    * en el seno de = within, among.
    * en el sentido de las agujas del reloj = clockwise.
    * en el sentido de que = in the sense that, along the lines that, in that.
    * en el sentido más amplio = in the broadest sense, in the widest sense.
    * en el sentido más general = in the broadest sense.
    * en el sentido que = in which.
    * en el timón = in the saddle.
    * en el trabajo = on-the-job, at work.
    * en el transcurso de = throughout the course of, throughout the course of, in the course of, during the course of, over the course of, throughout.
    * en el transcurso de algunos años = over a period of years.
    * en el transcurso de la historia = in the course of history.
    * en el transcurso de los siglos = over the course of the centuries.
    * en el transcurso normal de + Posesivo + vida(s) = in the normal course of + Posesivo + life/lives.
    * en el trasfondo de = at the root of.
    * en el último caso = in the latter case.
    * en el último minuto = last minute [last-minute], at the last minute.
    * en el último momento = at the eleventh hour, at the very last minute, at the very last moment, at the very last, at the last minute.
    * en el umbral de = on the threshold of.
    * en el vuelo = in-flight.
    * en entrante = recessed.
    * en entredicho = under challenge.
    * en episodios = episodic.
    * en época de carnaval = carnivalistically.
    * en época de feria = carnivalistically.
    * en época de paz = in peacetime, during peacetime.
    * en épocas anteriores = in former times, in past eras.
    * en épocas de = in times of.
    * en épocas de guerra = in time(s) of war.
    * en épocas de paz = in time(s) of peace.
    * en épocas de prosperidad económica = in affluent times.
    * en épocas difíciles = in times of need.
    * en épocas pasadas = in past ages.
    * en escamas = flaky.
    * en ese caso = in that case.
    * en ese mismo instante = at that very moment.
    * en ese mismo momento = at that very moment.
    * en ese momento = at that point, at this point, at that time, just then, at that point in time.
    * en esencia = in essence, essentially.
    * en ese sentido = on that score, to that effect.
    * en esos casos = in those cases.
    * en espacios cerrados = indoors.
    * en especial = especially (specially), notably, specially (especially).
    * en especie = in kind.
    * en espera = on hold.
    * en espiga = herringbone.
    * en esta coyuntura = at this juncture.
    * en estado = pregnant, in the family way.
    * en estado de abandono = decaying, dilapidated, dilapidated.
    * en estado de alerta = on alert.
    * en estado de alerta, de guardia = on standby.
    * en estado de buena esperanza = pregnant, in the family way.
    * en estado de cambio = in a state of flux.
    * en estado de descomposición = decaying.
    * en estado de deterioro = decaying, dilapidated.
    * en estado de reserva = on standby.
    * en estado de reserva, en estado de alerta, de guardia = on standby.
    * en estado de sitio = in a state of siege, under siege.
    * en estado embrionario = embryo, embryonic, in embryonic stage, in embryo, in the embryo stage.
    * en esta época del año = around this time of year.
    * en esta ocasión = on this occasion.
    * en estas circunstancias = under these circumstances.
    * en esta situación = at this juncture.
    * en este caso = in this case.
    * en este contexto = against this background.
    * en este documento = herein, herewith, hereto.
    * en este extremo = to this extent.
    * en este grado = to this extent.
    * en este mismo sentido = along the same lines.
    * en este momento = at this point, at this stage, at this juncture, at this time, at this moment in time, right now.
    * en este período = in the course of events, during the course of events.
    * en este sentido = along these lines, in this connection, in this direction, in this sense, in this vein, in this spirit, in this regard, in this effort, in that spirit, on this score, to that effect.
    * en estos casos = in these cases.
    * en estos días = today, these days.
    * en estos tiempos = in these times, in this day and age.
    * en estrecha colaboración = in close collaboration.
    * en estrecha colaboración con = hand-in-glove with.
    * en estuche = boxed.
    * en excelente estado = in tip-top condition, in tip-top form.
    * en excelentes condiciones = in tip-top condition, in tip-top form.
    * en exceso = overflow, overflowing, excessively, excess, to excess.
    * en exclusiva = exclusively.
    * en existencia = in existence.
    * en expansión = expanded.
    * en exposición = on exhibit, on show, on display.
    * en + Expresión Temporal = as of + Expresión Temporal, come + Expresión Temporal.
    * en extensión = in length.
    * en extenso = at length, in full.
    * en extremo = no end, to no end.
    * en fase terminal = terminally ill.
    * en favor de = in favour of.
    * en flor = in full blossom, in blossom.
    * en forma = fit [fitter -comp., fittest -sup.], toned.
    * en forma de = in the form of, in the shape of.
    * en forma de A = A-shaped.
    * en forma de arco = arched, bowed.
    * en forma de capa = cape-like.
    * en forma de cruz = cross-shaped.
    * en forma de cuadrado = square-shaped.
    * en forma de cuña = wedge-shaped.
    * en forma de cúpula = dome-shaped, domed.
    * en forma de D = d-shaped.
    * en forma de estrella = star-shaped [star shaped].
    * en forma de L = L-shaped.
    * en forma de libro = in book form.
    * en forma de medialuna = crescent-shaped.
    * en forma de parásito = parasitically.
    * en forma de pera = pear-shaped.
    * en forma de pirámide = pyramidal-shaped.
    * en forma de trompeta = trumpet-shaped.
    * en forma de U = U-shaped.
    * en forma de V = V-shaped.
    * en forma física = physically fit.
    * en forma física y mental = physically and mentally fit.
    * en forma ovalada = oval-shaped.
    * en forma piramidal = pyramidal-shaped.
    * en formato de libro moderno = in codex form.
    * en formato digital = digitally.
    * en formato electrónico = in electronic form.
    * en formato MARC = in MARC form.
    * en formato papel = paper-based, in hard copy.
    * en frente = ahead, in front.
    * en frente de = in front of.
    * en funcionamiento = in operation.
    * en función de = according to, as a function of, depending on/upon.
    * en general = at large, by and large, for the most part, generally, in general, in the main, on balance, on the whole, overall, all in all, broadly, as a whole, generally speaking.
    * en germinación = budding.
    * en gestación = in the making.
    * en grado mínimo = minimally.
    * en gran cantidad = prodigiously.
    * en grandes cantidades = en masse, in good number, in record numbers, in bulk.
    * en grandes números = in record numbers.
    * en gran formato = oversize, oversized.
    * en gran medida = broadly, by and large, extensively, greatly, heavily, largely, to a considerable extent, to a high degree, to a large extent, tremendously, vastly, very much, keenly, in no small way, to any great degree, in many ways, in large part, in large measure, in no small measure, to a great extent, to a large degree, to a great degree.
    * en gran número = numerously.
    * en gran parte
    * * *
    a) (refiriéndose a ciudad, edificio)

    viven en París/en una granja/en el número diez/en un hotel — they live in Paris/on a farm/at number ten/in a hotel

    viven en la calle Goyathey live on o (BrE) in Goya Street

    nos quedamos en casawe stayed home (AmE), we stayed at home (BrE)

    b) ( dentro de) in
    c) ( sobre) on
    2) (expresando circunstancias, ambiente, medio) in
    3)
    a) (indicando tema, especialidad, cualidad)
    b) (indicando proporción, precio)

    lo vendió en $30 — he sold it for $30

    las pérdidas se calcularon en $50.000 — the losses were calculated at $50,000

    4)
    a) (indicando estado, manera) in

    en buenas/malas condiciones — in good/bad condition

    en llamas — in flames, on fire

    ir en taxi/barco — to go by taxi/by boat

    fueron en bicicleta — they cycled, they went on their bikes

    5)

    ¿lo tienen en azul? — do you have it in blue?

    en la mañana/tarde/noche — (esp AmL) in the morning/afternoon/at night

    7)
    * * *
    = in, onto, into, at, throughout.

    Ex: The first institute, 'The Catalog: Its Nature and Prospects,' was held in New York City on October 9 and 10, 1975.

    Ex: When one is in place, the depression of a lever causes it to be photographed onto the next blank space.
    Ex: The application of a classification scheme to a set of documents should result in the ordering or arranging of that set of documents into groups or classes according to their subject content.
    Ex: He also resolved to talk with Cleo Passantino, a young librarian who had been at the library for three years and with whom he had had little contact.
    Ex: Throughout this chapter the term 'document' is used to refer to any item which might be found in a library or information center or data base.
    * en absoluto = at all, in the slightest, whatsoever, not at all, in any shape or form.
    * en abstracto = abstractly.
    * en abundancia = in plenty, liberally, in abundance, exuberantly, in profusion, aplenty [a-plenty], prodigiously, plentifully.
    * en activo = practising [practicing, -USA].
    * en adelante = forward [forwards].
    * en agradecimiento por = appreciative of.
    * en alerta roja = on red alert.
    * en alguna ocasión = on any one occasion.
    * en alguna parte = someplace.
    * en alguna parte de + Nombre = some way down + Nombre.
    * en algún lugar = somewhere, at some point.
    * en algún lugar (de por ahí) = somewhere out there.
    * en algún momento = somewhere along the line, sometime, at sometime, at some point, at some point in time, at one time or another.
    * en algunos casos = in some cases.
    * en algunos grupos = in some quarters.
    * en algunos grupos de la población = in some quarters.
    * en algunos sectores = in some quarters.
    * en algunos sectores de la población = in some quarters.
    * en algunos sentidos = in some respects.
    * en algunos sitios = in places.
    * en alquiler = rented.
    * en alta mar = on the open sea, offshore, on the high seas.
    * en alza = on the upswing.
    * en ambas direcciones = two-way.
    * en ambos casos = in either case, in either instance.
    * en ángulo = angled.
    * en ángulo recto = at right angles.
    * en antaño = in olden times, in olden days.
    * en antelación = anticipatory.
    * en anticipación = anticipatory.
    * en años anteriores = in prior years, in years past, in past years.
    * en apariencia = apparently, looking, seemingly, on the face of it, on the surface, ostensibly.
    * en apenas nada = in no time at all, in next to no time, in no time.
    * en apoyo a = in support of.
    * en apuros = hard-pressed, beleaguered, in deep trouble, in difficulties, if it comes to the crunch, when push comes to shove, when it comes to the crunch, when the worst comes to the worst, if the worst comes to the worst, in deep water, in hot water, in dire straits.
    * en aquel entonces = at the time, the then + Nombre, by this time, at that time, in the course of events, during the course of events, back then, in those days.
    * en aquella época = at the time, at that time, in those days.
    * en aquellas ocasiones cuando = on occasions when.
    * en aquellos casos = in those cases.
    * en aquellos casos en los que = in those cases where.
    * en aquellos tiempos = at the time, the then + Nombre, by this time, in those days.
    * en aquel momento = at the time, the then + Nombre, by this time, at that time.
    * en aras a = in the name of.
    * en aras de = in the interest(s) of.
    * en armonía = harmoniously, in harmony.
    * en armonía con = in harmony with, in harness with, in keeping with, in tune with, in sync with.
    * en ascuas = on tenterhooks.
    * en auge = in ascendancy, buoyant, booming, on the rise, at high tide.
    * en aumento = burgeoning, growing, increasing, mounting, rising, on the rise, heightening.
    * en aumento gradual = gradually quickening.
    * en Babia = absent-minded.
    * en balde = in vain, vainly, to no avail, of no avail.
    * en bandada = in full force.
    * en bandadas = in droves.
    * en base a = in terms of, on the grounds that/of, on the basis of.
    * en beneficio de = for the benefit of, to the benefit of.
    * en beneficio propio = to + Posesivo + advantage.
    * en bisel = angled.
    * en blanco = blankly, blank.
    * en blanco y negro = b&w (black and white).
    * en bloque = en bloc.
    * en boga = in vogue, in fashion, voguish.
    * en bolas = stark naked, in the nod, in the buff.
    * en breve = shortly, the long and (the) short of, soon [sooner -comp., soonest -sup.].
    * en broma = teasingly.
    * en buena compañía = in good company.
    * en buena condición = in good condition, in good shape, in good nick.
    * en buena forma = in good nick.
    * en buena parte = for the most part.
    * en buenas condiciones para navegar = seaworthy.
    * en buenas manos = in a safe place, in safekeeping.
    * en buen estado = in good condition, in good working condition, in good shape, in good nick.
    * en buen estado de funcionamiento = in good working condition.
    * en busca de quimeras = in pursuit of + windmills.
    * en búsqueda de = a quest for.
    * en cada fase = at each stage.
    * en caída = flowing.
    * en caja = boxed.
    * en caliente = in the heat of the moment, on the spur of the moment.
    * en cama = abed.
    * en cambio = by contrast, in contrast, instead, shifting, by comparison.
    * en camino = on the way.
    * en cantidad = bulk.
    * en + Cantidad + años = in + Cantidad + years' time.
    * en capilla = on tenterhooks, in suspense.
    * en carnavales = carnivalistically.
    * en carne y hueso = in the flesh.
    * en casa = in the home.
    * en casa de herrero cuchillo de palo = the cobbler's children run barefoot.
    * en casi nada = in no time at all, in next to no time, in no time.
    * en casi todos los + Nombre = in just about every + Nombre.
    * en caso de darse circunstancias ajenas a + Posesivo + control = in the event of circumstances beyond + Posesivo + control.
    * en caso de emergencia = in an emergency, in an emergency situation.
    * en caso de fuerza mayor = in the event of circumstances beyond + Posesivo + control.
    * en CD-ROM = CD-ROM-based.
    * en chirona = behind bars.
    * en ciernes = developing, budding, in the making.
    * en cierta medida = to some extent, to a certain extent, to some degree.
    * en ciertas circunstancias = in certain circumstances.
    * en ciertas ocasiones = at certain times.
    * en cierto grado = something of.
    * en cierto modo = to some extent, after a fashion, to a certain extent, in a manner of speaking, so to speak, to some degree.
    * en cierto modo + Verbo = sort of + Verbo.
    * en ciertos casos = in certain cases.
    * en cierto sentido = in several respects, to some extent, in a sense, in some respects, to some degree.
    * en circuito cerrado = looped.
    * en círcuitos de segunda categoría = in the provinces.
    * en circuitos de segundo orden = in the provinces.
    * en circumstancias difíciles = under difficult circumstances.
    * en circunstancias misteriosas = in mysterious circumstances.
    * en circunstancias normales = in the course of events, during the course of events, under normal circumstances.
    * en circusntancias normales = in the normal run of things.
    * en coche = drive.
    * en colaboración = collaborative, cooperative [co-operative], jointly, participatory, in concert, in consort, collaboratively, synergistic, synergistically, in tandem, in a tandem fashion, in partnership.
    * en colaboración con = in concert with, in consultation with, in collaboration with, in alliance with, in conjunction with, in partnership with.
    * en colaboración con, junto con, de manera conjunta con = in partnership with.
    * en color = coloured [colored, -USA], full-colour.
    * en columnas = columnar.
    * en colusión con = in collusion with, in complicity with, in connivance with.
    * en coma = comatose.
    * en combinación con = in parallel to/with, in combination with.
    * en comisión de servicios = seconded.
    * en comparación = by comparison.
    * en comparación con = against, as compared to, set against, in comparison with, in comparison to.
    * en compensación = compensatory.
    * en complicidad con = in cahoots (with), in complicity with, in complicity with, in collusion with, in connivance with.
    * en común con = in common with.
    * en conciencia = in good conscience.
    * en conclusión = in conclusion.
    * en concordancia con = in accordance with, in accord with.
    * en concreto = in particular, to be specific.
    * en condiciones = decent.
    * en condiciones de = in the position to.
    * en condiciones de igualdad = on an equal footing, on equal terms, on an equal basis.
    * en condiciones difíciles = under difficult conditions.
    * en conexión con = in respect of.
    * en confidencia = in confidence.
    * en conflicto (con) = in conflict (with).
    * en conformidad con = in conformity with, in keeping with.
    * en conjunción con = in conjunction with, in tandem with.
    * en conjunto = altogether, on balance, bulk, all in all, overall, overall.
    * en conmemoración de = in celebration of, commemorative.
    * en connivencia = colluding.
    * en connivencia con = in collusion with, in cahoots (with), in complicity with, in connivance with.
    * en consecuencia = accordingly, consequently, hence, in consequence, as a consequence (of), it follows that, on this basis, on that basis, in doing so.
    * en consecuencia lógica = by implication.
    * en consideración = under consideration.
    * en consideración a = for the sake of, out of consideration for, out of respect for.
    * en consonacia con = in line with.
    * en consonancia con = in concert with, in keeping with, in step with, in tune with, in consonance with.
    * en constante cambio = ever-changing [ever changing], ever-fluid, on the move, fast changing [fast-changing], ever-shifting.
    * en constante expansión = ever-expanding, ever-growing.
    * en constante movimiento = on the move, on the go.
    * en construcción = under development, under construction.
    * en contacto = in communication.
    * en contacto con la realidad = in touch with + reality.
    * en contadas ocasiones = rarely, seldom, on rare occasions.
    * en contenedor = containerised [containerized, -USA].
    * en continua expansión = expanding.
    * en continuo aumento = ever-increasing.
    * en continuo cambio = constantly shifting, ever-changing [ever changing], ever-shifting.
    * en contra = counterpoint, against.
    * en contra de la guerra = antiwar [anti-war].
    * en contra de la opinión general = contrary to popular belief.
    * en contra de la raza blanca = anti-white [antiwhite].
    * en contra de la raza negra = antiblack [anti-black].
    * en contra de las circunstancias = against circumstances.
    * en contra de las instituciones = anti-establishment.
    * en contra del gobierno = anti-government.
    * en contraposición a = as opposed to, in contrast (to/with), in contradistinction to.
    * en contraste con = in contrast (to/with).
    * en contravención de = in contravention of.
    * en contubernio (con) = in cahoots (with).
    * en cooperación = cooperative [co-operative].
    * en cooperación con = in cooperation with.
    * en cooperativa = cooperatively [co-operatively].
    * en costras = caked.
    * en crisis = depressed, crisis-ridden, on the rocks.
    * en cuadernillo = in booklet form.
    * en cualquier caso = for that matter, in any event, in any case, in either case.
    * en cualquier domingo = on any given Sunday.
    * en cualquier lugar = everywhere, anywhere.
    * en cualquier momento = anytime, at any one time, at any point, at any point in time, at any time, at any moment, at any given point, at any moment in time, at any given moment, momentarily, on any given Sunday.
    * en cualquier momento en el futuro = at some stage.
    * en cualquier orden = either way round.
    * en cualquier otra circunstancia = in the normal run of things, in the normal run of events.
    * en cualquier otra parte = anywhere else, everywhere else.
    * en cualquier otra situación = in the normal run of things, in the normal run of events.
    * en cualquier otro lugar = anywhere else, everywhere else.
    * en cualquier otro momento = some other time.
    * en cualquier otro sitio = anywhere else.
    * en cualquier parte = anywhere, everywhere.
    * en cualquier sitio = everywhere, anywhere.
    * en cualquier situación = in any given situation.
    * en + Cuantificador + aspectos = in + Cuantificador + respects.
    * en + Cuantificador + sentidos = in + Cuantificador + respects.
    * en cuanto a = as to, in extent of, in regard to, in terms of, in the way of, with regard(s) to, as for, as regards, as to the matter of, in reference to, now as to, moving on to.
    * en cuanto a él = as for him.
    * en cuanto a ella = as for her.
    * en cuanto a ellos = as for them.
    * en cuanto a los hechos = factually.
    * en cuanto a mí = as for me.
    * en cuanto a nosotros = as for us.
    * en cuanto a ti = as for you.
    * en cuanto a usted = as for you.
    * en cuanto a vosotros = as for you.
    * en cuanto + nacer = at birth.
    * en cuanto que = in that.
    * en cuarto lugar = fourthly.
    * en cuatro niveles = quadraplaner.
    * en cuclicllas = in a squatting position.
    * en cuclillas = squat, in a squat position, in a crouching position.
    * en cueros = in the buff, in the nod, stark naked.
    * en cuestión = at hand, concerned, in hand, individual, at issue, of concern.
    * en cuestión de minutos = within minutes, in a matter of minutes.
    * en cuestión de segundos = within seconds, in a matter of seconds.
    * en cuestión de + Tiempo = in a matter of + Tiempo, within a matter of + Tiempo.
    * en cuestiones de = in matters of.
    * en cumplimiento con = in line with, in compliance with.
    * en cursiva = in italic type.
    * en curso = in process, underway [under way], in progress, ongoing [on-going], afoot, current, under preparation.
    * en curso de = in course of.
    * en cuyo caso = in which case.
    * en danza = on the run.
    * en decadencia = bankrupt.
    * en defensa propia = in self-defence.
    * en definitiva = in all, all in all, in the last analysis, in the final analysis, all things considered.
    * en definitiva, bien mirado, bien considerado = all things considered.
    * en demanda = in-demand.
    * en demasía = excess, to excess, excessively.
    * en desacuerdo = disapproving, at odds.
    * en desacuerdo con = at odds with.
    * en desarmonía con = out of tune with, out of keeping with.
    * en desarrollo = evolving, under development.
    * en descomposición = decaying, putrefying.
    * en desesperación = despairing, in despair.
    * en desuso = obsolete, disused.
    * en detalle = at length.
    * en deterioro = deteriorating, crumbling, decaying, dilapidated, disintegrating.
    * en determinadas ocasiones = sometimes, on particular occasions.
    * en detrimento de = to the detriment of, to + Posesivo + detriment, to the neglect of.
    * en diagonal = herringbone.
    * en días alternos = every other day.
    * en diferente grado = differing, in varying measures.
    * en diferente medida = differing, in varying measures.
    * en diferentes momentos = at various times, at different times.
    * en diferentes ocasiones = at different times, at various times.
    * en dificultades = stranded.
    * en dinero = monetised [monetized, -pl.].
    * en dirección de la proa = abaft.
    * en dirección este = eastward(s), eastbound.
    * en dirección norte = northbound.
    * en dirección oeste = westbound, westward(s).
    * en dirección sur = southward(s), southbound.
    * en disco = ondisc.
    * en disminución = dwindling, on the wane.
    * en + Distancia + a la redonda = within + Distancia.
    * en distinta medida = differing, in varying measures.
    * en distintas ocasiones = at different times, at various times, on several occasions.
    * en distinto grado = in varying measures, differing, to varying degrees.
    * en distintos formatos = multiform.
    * en distintos momentos = at different times, at various times.
    * en diversas lenguas = multilingually.
    * en diversas ocasiones = on several occasions.
    * en diverso grado = to varying extents, to varying degrees.
    * en diversos formatos = multiform.
    * en donde = where, wherein.
    * en dos años = over a two-year period.
    * en dos lenguas = bilingually.
    * en dos niveles = split-level.
    * en dos palabras = in a nutshell, in a nutshell.
    * en dos volúmenes = two-volume.
    * en duda = in doubt.
    * en edad de trabajar = working-age.
    * en efecto = to all intents and purposes, for all intents and purposes.
    * en ejercicio = incumbent, practising [practicing, -USA].
    * en el abandono = in the wilderness.
    * en el acto = ipso facto, outright, on the spot, while-you-wait [while-u-wait], at the drop of a hat.
    * en el aire = in mid-air, airborne.
    * en el ámbito de = in the realm of.
    * en el año catapún = in the dim and distant past.
    * en el año del Señor = in the year of our Lord.
    * en el año entrante = in the coming year.
    * en el año próximo = in the coming year.
    * en el año venidero = in the coming year.
    * en el área de + Lugar = Lugar + area.
    * en el asiento de atrás = in the back seat.
    * en el asiento trasero = in the back seat.
    * en el aula de clase = classroom-based.
    * en el banquillo = on the bench.
    * en el blanco de mira = in the spotlight, in the crosshairs.
    * en el camino = along the way, en route, in the process.
    * en el campo de = in the realm of, in the field of.
    * en el campus universitario = campus-based.
    * en el candelero = in the spotlight.
    * en el cargo = in the saddle, in office.
    * en el caso de = for, in association with, in the case of, in the event of, in case of, in the context of.
    * en (el) caso de que = in the event that, should, in case.
    * en el caso poco probable de que = in the unlikely case (that).
    * en el centro de = at the heart of.
    * en el cine = at the movies.
    * en el clima actual de = in the present climate of.
    * en el contexto de = in the realm of.
    * en el culo = in the bottom.
    * en el culo del mundo = in the arse of nowhere.
    * en el curso de la historia = in the course of history.
    * en el curso normal de = in the mainstream of.
    * en el curso normal de las cosas = in the normal run of things, in the normal run of events.
    * en el curso normal de las cosas, en el curso normal de los acontecimientos, = in the normal run of things.
    * en el curso normal de los acontecimientos = in the normal run of events, in the normal run of things.
    * en el desierto = in the wilderness.
    * en el detalle = in detail.
    * en el día a día = in the day to day, in the trenches.
    * en el dique seco = in dry dock, in the wilderness.
    * en el eje = at the core (of).
    * en el entorno de = in the realm of.
    * en el escenario = on stage.
    * en el escenario mundial = on the world stage.
    * en el espacio = spatially.
    * en el estricto sentido de la palabra = strictly speaking.
    * en el estudio = at study, at study.
    * en el extranjero = abroad, overseas, offshore.
    * en el extremo opuesto = at the far end.
    * en el fin de semana = over the weekend, over the weekend, at the weekend.
    * en el foco de atención = in the spotlight.
    * en el fondo = at heart, deep down, in the back of + Posesivo + mind, in the back of + Posesivo + head, at the back of + Posesivo + head, bottom line, the, in the bottom.
    * en el fondo de = at the root of.
    * en el futuro = Número + Tiempo + ahead, down the road, in future, in time(s) to come, at + future date, in (the) years to come, at some future time, in the years to come, in the years ahead, in years to come, at some future point, in the future, for future reference, for the years to come.
    * en el futuro a largo plazo = in the long-term future.
    * en el futuro cercano = in the foreseeable future.
    * en el futuro inmediato = in the offing, in the foreseeable future.
    * en el futuro lejano = further in the future.
    * en el haber de Uno = under + Posesivo + belt.
    * en el horario de trabajo = on company time.
    * en el horizonte = on the horizon.
    * en el hospital = at the bedside.
    * en el improbable caso de que = in the unlikely case (that).
    * en el instante en que + Subjuntivo = the moment + Verbo.
    * en el ínterin = in the interim, in the intervening years, in the intervening period, ad interim.
    * en el juego = at play.
    * en el lado negativo = on the debit side, on the negative side, on the downside.
    * en el lado positivo = on the credit side, on the positive side, on the plus side, on the bright side.
    * en ello = therein, thereupon [thereon].
    * en el lugar del accidente = at the scene, at the scene of the accident.
    * en el lugar de los hechos = at the scene.
    * en el mandato = in office.
    * en el mando = at the wheel.
    * en el mar = at sea.
    * en el marco de = within the ambit of, within the bounds of.
    * en el más allá = dead and gone.
    * en el mayor secreto = a veil of secrecy.
    * en el mejor de los casos = at best, at most, ideally, in the best of circumstances, the best case scenario, at the most, at the best of times, at the very best.
    * en el mejor momento de Uno = at + Posesivo + (very) best.
    * en el mismo centro (de) = plumb in the middle (of).
    * en el mismo número de años = in as many years.
    * en el mismo orden que = in sync with.
    * en el momento = on the spot.
    * en el momento actual = in this day and age, at the present time.
    * en el momento adecuado = at the right time.
    * en el momento de = at the time (that/of).
    * en el momento de escribir estas líneas = at the time of writing.
    * en el momento de la impresión = at the time of going to print.
    * en el momento en que se necesita = at the point-of-need, at the point of use, point of use.
    * en el momento en que + Subjuntivo = the moment + Verbo.
    * en el momento justo = on cue.
    * en el momento más débil de Alguien = at + Posesivo + weakest.
    * en el momento oportuno = at the right time, not a moment too soon, not a minute too soon.
    * en el momento peor de Alguien = at + Posesivo + weakest.
    * en el mundo = on the face of the earth, on the world stage.
    * en el mundo antiguo = in antiquity.
    * en el mundo entero = all over the world, worldwide [world-wide], all around the world, throughout the world, around the planet, the world over.
    * en el mundo que nos rodea = out there.
    * en el nivel básico = at grass roots level.
    * en el nivel intermedio de = in the middle range of.
    * en el nivel medio de = in the middle range of.
    * en el norte del estado = upstate.
    * en el núcleo = at the core (of).
    * en el ocaso = over the hill.
    * en el ojo del huracán = in the eye of the storm, in the eye of the hurricane.
    * en el orden del día = on the agenda.
    * en el origen (de) = in the early days (of).
    * en el otro extremo = at the other extreme.
    * en el otro extremo de la escala = at the other end of the scale, at the other end of the spectrum, at the other extreme.
    * en el país de los ciegos el tuerto es el rey = in the land of the blind, the one-eyed man is king, in the country of the blind, the one-eyed man is king, in the kingdom of the blind, the one-eyed man is king.
    * en el país de los ciegos el tuerto es el rey = be a case of the blind leading the blind.
    * en el pasado = in the past, in past eras, at some point in the past, in years gone by, in days gone by, in former times.
    * en el pasado remoto = in the dim and distant past.
    * en el peor de los casos = at worst, in the worst of circumstances, at + Posesivo + very worst, the worst case scenario, at + Posesivo + worst, in the worst case.
    * en el período penoso de = in the throes of.
    * en el período previo a = in the run up to, during the run up to.
    * en el piso de abajo = downstairs.
    * en el piso de arriba = upstairs.
    * en el poder = in office.
    * en el primer caso = in the former case.
    * en el proceso = in the process.
    * en el propio campus universitario = campus-based.
    * en el propio cortijo = on-farm.
    * en el próximo año = in the year ahead, in the coming year.
    * en el puesto de dirección = in the hot seat.
    * en el punto álgido de = at the height of.
    * en el punto de mira = in the spotlight, in the crosshairs.
    * en el que = wherein.
    * en el que se puede buscar = searchable.
    * en el quinto coño = in the arse of nowhere.
    * en el quinto pino = in the arse of nowhere.
    * en el quirófano = under the knife.
    * en el resto = everywhere else.
    * en el resto de = elsewhere.
    * en el seguimiento de = in the pursuit of.
    * en el segundo caso = in the latter case.
    * en el seno de = within, among.
    * en el sentido de las agujas del reloj = clockwise.
    * en el sentido de que = in the sense that, along the lines that, in that.
    * en el sentido más amplio = in the broadest sense, in the widest sense.
    * en el sentido más general = in the broadest sense.
    * en el sentido que = in which.
    * en el timón = in the saddle.
    * en el trabajo = on-the-job, at work.
    * en el transcurso de = throughout the course of, throughout the course of, in the course of, during the course of, over the course of, throughout.
    * en el transcurso de algunos años = over a period of years.
    * en el transcurso de la historia = in the course of history.
    * en el transcurso de los siglos = over the course of the centuries.
    * en el transcurso normal de + Posesivo + vida(s) = in the normal course of + Posesivo + life/lives.
    * en el trasfondo de = at the root of.
    * en el último caso = in the latter case.
    * en el último minuto = last minute [last-minute], at the last minute.
    * en el último momento = at the eleventh hour, at the very last minute, at the very last moment, at the very last, at the last minute.
    * en el umbral de = on the threshold of.
    * en el vuelo = in-flight.
    * en entrante = recessed.
    * en entredicho = under challenge.
    * en episodios = episodic.
    * en época de carnaval = carnivalistically.
    * en época de feria = carnivalistically.
    * en época de paz = in peacetime, during peacetime.
    * en épocas anteriores = in former times, in past eras.
    * en épocas de = in times of.
    * en épocas de guerra = in time(s) of war.
    * en épocas de paz = in time(s) of peace.
    * en épocas de prosperidad económica = in affluent times.
    * en épocas difíciles = in times of need.
    * en épocas pasadas = in past ages.
    * en escamas = flaky.
    * en ese caso = in that case.
    * en ese mismo instante = at that very moment.
    * en ese mismo momento = at that very moment.
    * en ese momento = at that point, at this point, at that time, just then, at that point in time.
    * en esencia = in essence, essentially.
    * en ese sentido = on that score, to that effect.
    * en esos casos = in those cases.
    * en espacios cerrados = indoors.
    * en especial = especially (specially), notably, specially (especially).
    * en especie = in kind.
    * en espera = on hold.
    * en espiga = herringbone.
    * en esta coyuntura = at this juncture.
    * en estado = pregnant, in the family way.
    * en estado de abandono = decaying, dilapidated, dilapidated.
    * en estado de alerta = on alert.
    * en estado de alerta, de guardia = on standby.
    * en estado de buena esperanza = pregnant, in the family way.
    * en estado de cambio = in a state of flux.
    * en estado de descomposición = decaying.
    * en estado de deterioro = decaying, dilapidated.
    * en estado de reserva = on standby.
    * en estado de reserva, en estado de alerta, de guardia = on standby.
    * en estado de sitio = in a state of siege, under siege.
    * en estado embrionario = embryo, embryonic, in embryonic stage, in embryo, in the embryo stage.
    * en esta época del año = around this time of year.
    * en esta ocasión = on this occasion.
    * en estas circunstancias = under these circumstances.
    * en esta situación = at this juncture.
    * en este caso = in this case.
    * en este contexto = against this background.
    * en este documento = herein, herewith, hereto.
    * en este extremo = to this extent.
    * en este grado = to this extent.
    * en este mismo sentido = along the same lines.
    * en este momento = at this point, at this stage, at this juncture, at this time, at this moment in time, right now.
    * en este período = in the course of events, during the course of events.
    * en este sentido = along these lines, in this connection, in this direction, in this sense, in this vein, in this spirit, in this regard, in this effort, in that spirit, on this score, to that effect.
    * en estos casos = in these cases.
    * en estos días = today, these days.
    * en estos tiempos = in these times, in this day and age.
    * en estrecha colaboración = in close collaboration.
    * en estrecha colaboración con = hand-in-glove with.
    * en estuche = boxed.
    * en excelente estado = in tip-top condition, in tip-top form.
    * en excelentes condiciones = in tip-top condition, in tip-top form.
    * en exceso = overflow, overflowing, excessively, excess, to excess.
    * en exclusiva = exclusively.
    * en existencia = in existence.
    * en expansión = expanded.
    * en exposición = on exhibit, on show, on display.
    * en + Expresión Temporal = as of + Expresión Temporal, come + Expresión Temporal.
    * en extensión = in length.
    * en extenso = at length, in full.
    * en extremo = no end, to no end.
    * en fase terminal = terminally ill.
    * en favor de = in favour of.
    * en flor = in full blossom, in blossom.
    * en forma = fit [fitter -comp., fittest -sup.], toned.
    * en forma de = in the form of, in the shape of.
    * en forma de A = A-shaped.
    * en forma de arco = arched, bowed.
    * en forma de capa = cape-like.
    * en forma de cruz = cross-shaped.
    * en forma de cuadrado = square-shaped.
    * en forma de cuña = wedge-shaped.
    * en forma de cúpula = dome-shaped, domed.
    * en forma de D = d-shaped.
    * en forma de estrella = star-shaped [star shaped].
    * en forma de L = L-shaped.
    * en forma de libro = in book form.
    * en forma de medialuna = crescent-shaped.
    * en forma de parásito = parasitically.
    * en forma de pera = pear-shaped.
    * en forma de pirámide = pyramidal-shaped.
    * en forma de trompeta = trumpet-shaped.
    * en forma de U = U-shaped.
    * en forma de V = V-shaped.
    * en forma física = physically fit.
    * en forma física y mental = physically and mentally fit.
    * en forma ovalada = oval-shaped.
    * en forma piramidal = pyramidal-shaped.
    * en formato de libro moderno = in codex form.
    * en formato digital = digitally.
    * en formato electrónico = in electronic form.
    * en formato MARC = in MARC form.
    * en formato papel = paper-based, in hard copy.
    * en frente = ahead, in front.
    * en frente de = in front of.
    * en funcionamiento = in operation.
    * en función de = according to, as a function of, depending on/upon.
    * en general = at large, by and large, for the most part, generally, in general, in the main, on balance, on the whole, overall, all in all, broadly, as a whole, generally speaking.
    * en germinación = budding.
    * en gestación = in the making.
    * en grado mínimo = minimally.
    * en gran cantidad = prodigiously.
    * en grandes cantidades = en masse, in good number, in record numbers, in bulk.
    * en grandes números = in record numbers.
    * en gran formato = oversize, oversized.
    * en gran medida = broadly, by and large, extensively, greatly, heavily, largely, to a considerable extent, to a high degree, to a large extent, tremendously, vastly, very much, keenly, in no small way, to any great degree, in many ways, in large part, in large measure, in no small measure, to a great extent, to a large degree, to a great degree.
    * en gran número = numerously.
    * en gran parte

    * * *
    en
    1
    (refiriéndose a una ciudad, un edificio): viven en París/en una granja/en el número diez/en un hotel they live in Paris/on a farm/at number ten/in a hotel
    en el quinto piso on the sixth ( AmE) o ( BrE) fifth floor
    viven en la calle Goya they live on o ( BrE) in Goya Street
    nos quedamos en casa we stayed home ( AmE), we stayed at home ( BrE)
    métete en la cama get into bed
    lo puso en una caja he put it in a box
    metió la mano en el conducto she stuck her hand into ( o down etc) the pipe
    3 (sobre) on
    lo puso en la mesa/pared he put it on the table/wall
    se sentó en una silla/en un sillón she sat down on a chair/in an armchair
    tendrás que dormir en el suelo you'll have to sleep on the floor
    se le nota en la cara you can see it in his face
    B
    1 (expresando circunstancias, ambiente, medio) in
    vivir en armonía con la naturaleza to live in harmony with nature
    2
    de … en …: van de casa en casa/de puerta en puerta pidiendo dinero they go from house to house/from door to door asking for money
    nos tienes de sorpresa en sorpresa you're full of surprises
    C
    1 ‹un tema/una especialidad/una cualidad›
    es licenciado en filosofía he has a degree in philosophy
    es un experto en la materia he's an expert on the subject
    es muy bueno en historia he's very good at history
    supera a su hermana en inteligencia she surpasses her sister in intelligence
    2 ‹una proporción/un precio›
    ha aumentado en un diez por ciento it has gone up by ten per cent
    me lo vendió en $30 he sold it to me for $30
    las pérdidas se calcularon en $50.000 the losses were calculated at $50,000
    D
    1 ‹un estado/una manera› in
    en buenas/malas condiciones in good/bad condition
    un edificio en llamas a building in flames o on fire
    nos recibió en camisón he received us in his nightshirt
    con los músculos en tensión with (his) muscles tensed
    en posición vertical in an upright position
    2
    (con forma de): termina en punta it's pointed, it ends in o comes to a point
    colóquense en círculo get into o in a circle
    Luis Girón en el Alcalde Luis Girón as the Mayor
    pensamos ir en taxi/en coche/en barco we plan to go by taxi/by car/by boat
    ¿fueron en tren? — no, en avión did you go by train? — no, by plane o no, we flew
    fueron en bicicleta they cycled, they went on their bikes
    fuimos a dar una vuelta en coche we went for a drive o we went for a ride in the car
    E
    1
    (expresando el material): un modelo realizado en seda natural an outfit in natural silk
    ¿lo tienen en azul/(un) 38? do you have it in blue/a 38?
    una obra en tres actos a play in three acts
    ¿cuánto pesas en kilos? how much do you weigh in kilos?
    en ruso/en el código Morse in Russian/in Morse Code
    F
    (en expresiones de tiempo): en verano in (the) summer
    en mayo/1947 in May/1947
    en varias ocasiones on several occasions
    llegó justo en ese momento she arrived just at that moment, just then she arrived
    en la mañana/tarde ( esp AmL); in the morning/afternoon
    en la noche ( esp AmL); at night
    no vi a nadie en todo el día I didn't see anybody all day
    G
    no hay nada de malo en lo que hacen there's nothing wrong in what they're doing
    en + INF:
    tardó media hora en resolverlo it took her half an hour to work it out
    siempre es el último en salir he's always the last to leave
    2
    (con complementos de persona): en él ha encontrado un amigo she's found a friend in him
    problemas que se dan en las personas de edad problems which affect old people
    * * *

     

    Multiple Entries:
    en    
    en.
    en preposición
    1 ( en expresiones de lugar)
    a) (refiriéndose a ciudad, edificio):

    viven en París/en el número diez/en un hotel they live in Paris/at number ten/in a hotel;

    en el último piso on the top floor;
    está en la calle Goya it's on o (BrE) in Goya Street;
    en casa at home
    b) ( dentro de) in;


    c) ( sobre) on;


    se le nota en la cara you can see it in his face
    2 (expresando circunstancias, ambiente) in;

    3
    a) (indicando tema, especialidad):


    doctor en derecho Doctor of Law
    b) (indicando proporción, precio):


    en dólares in dollars
    4
    a) (indicando estado, manera) in;


    en llamas in flames, on fire


    colóquense en círculo get into o in a circle


    fueron en bicicleta they cycled, they went on their bikes;
    dimos una vuelta en coche we went for a ride in the car
    5


    una escultura en bronce a bronze (sculpture)

    en azul/ruso in blue/Russian

    6 ( con expresiones de tiempo):

    en varias ocasiones on several occasions;
    en la mañana/noche (esp AmL) in the morning/at night
    7


    fuí el último en salir I was the last to leave


    en preposición
    1 (lugar) in, on, at: nos encontramos en el autobús, we met on the bus
    en Barcelona/Río, in Barcelona/Rio
    en el cajón, in the drawer
    en casa/el trabajo, at home/work
    (sobre) en la mesa, on the table
    2 (tiempo) in, on, at: cae en lunes, it falls on a Monday
    en 1975, in 1975
    en ese preciso instante, at that very moment
    en un minuto, in a minute
    en primavera, in spring
    LAm en la mañana, in the morning
    3 (modo) en bata, in a dressing gown
    en francés, in French
    en serio, seriously
    4 (medio) by, in: puede venir en avión/ coche/metro/tren, she can come by air/car/tube/train
    ¿por qué no vienes en avión?, why don't you fly?
    5 (movimiento) into: entró en la habitación, he went into the room
    entró en escena, he went on stage
    6 (tema, materia) at, in
    es muy bueno en matemáticas, he's very good at maths
    experto en finanzas, expert in finances
    7 (partición, fases) in: hicimos el viaje en dos etapas, we did the journey in two stages
    8 (de... en...) entraremos de tres en tres, we shall go in three by three
    9 (con infinitivo) fue rápido en desenfundar, he was quick to pull out
    se le nota la timidez en el hablar, you can notice his shyness by the way he speaks
    'en' also found in these entries:
    Spanish:
    A
    - abajo
    - abarrotada
    - abarrotado
    - abasto
    - abatimiento
    - abdicar
    - abierta
    - abierto
    - abogar
    - abogada
    - abogado
    - abominar
    - abonada
    - abonado
    - abordar
    - abrir
    - abreviar
    - absoluta
    - absoluto
    - absorta
    - absorto
    - abstracta
    - abstracto
    - abstraída
    - abstraído
    - abuela
    - abundar
    - abundancia
    - abundante
    - abusar
    - acabar
    - academia
    - acariciar
    - acceder
    - acentuar
    - achantarse
    - achatamiento
    - achuchar
    - acoger
    - acomodar
    - acompañar
    - aconsejar
    - acontecer
    - acordar
    - acordarse
    - acostada
    - acostado
    - acostumbrada
    - acostumbrado
    English:
    A
    - aback
    - abdicate
    - abide
    - ablaze
    - able
    - above
    - above-board
    - abreast
    - abroad
    - abscess
    - absence
    - absent
    - absolutely
    - absorbed
    - abstract
    - abundant
    - academic
    - academy
    - accent
    - access
    - account
    - accustom
    - acknowledgement
    - acquiesce
    - acquire
    - act
    - acting
    - action
    - active
    - actually
    - add
    - add in
    - addition
    - adept
    - adequate
    - administration
    - admission
    - admit
    - advance
    - advantage
    - adventure
    - advertise
    - advertising
    - affair
    - affect
    - afford
    - afloat
    - afraid
    - after
    * * *
    EN nm (abrev de Encuentro Nacional)
    = Paraguayan political party
    * * *
    en
    prp
    1 ( dentro de) in;
    en un mes in a month;
    en junio in June;
    en casa at home;
    en el cielo in heaven
    2 ( sobre) on;
    en la mesa on the table;
    en la calle on the street, Br tb in the street
    :
    en coche/tren by car/train
    4
    :
    en inglés in English;
    póngamelo en la cuenta put it on my account;
    aumentar en un 10 % grow (by) 10%, increase (by) 10%
    * * *
    en prep
    1) : in
    en el bolsillo: in one's pocket
    en una semana: in a week
    2) : on
    en la mesa: on the table
    3) : at
    en casa: at home
    en el trabajo: at work
    en ese momento: at that moment
    * * *
    en prep
    ¿en qué calle vives? which street do you live in?
    2. (edificios, fiestas específicas) at
    3. (superficies, días concretos) on

    Spanish-English dictionary > en

  • 16 carraca

    Carraca, esta palabra significa comida, condimentos, conquivus, (cacharros, etc.). Cuando íbamos a llindiar el ganáu disdi ‘l albiar el díe fasta que tapecíe, (cuidar el ganado desde el amanecer hasta el oscurecer) llevábamos la carraca nun cabaxín, zurronacu ou cestacu cualquier, (cabás, zurrón o cualquier otro cesto). Les muyeres baxaben al merquéu ya traíen la carraca pa toa la xemana. (Las mujeres bajaban al mercado y compraban si tenían dinero lo que se necesitase en la casa para toda la semana). Carraca tamén lu ye lu que lus vaqueirus chebaban disdi la teixá pal sou cabanu ou corte de la braña, dunde a lu mexor taben un fatáu de díes xin baxar a l'aldina, per ístu llebaben un carracáu de couxes que ñecexitaben. (Carraca también es lo que los vaqueros llevaban desde casa para sus cabañas del puerto, las morteras o los prados, donde a lo mejor estaban unos días sin bajar a la aldea, por esto subían muchas cosas que necesitaban y no todas eran para comer sino que algunas eran simples cacharros, o humildes mantas. Y carraca hermanos míos, era la que hacía mi madre y todas las vindas de los rojos, cuando todas las semanas iban a visitar a sus maridos a la Cárcel Modelo de Oviedo, como por las demás no puedo hablar, porque yo no sé cómo se arreglaban las pobrecitas, aunque me supongo que muchas hasta pidiendo limosna, sí que lo puedo hacer de mi madre, que todos los martes era el día que tenía de comunicación, y ella nunca sabía si le iba encontrar vivo, porque por aquellos tiempos fechus de llágrimes ya xufriencies, tous lus díes na carxel d'Uviéu achuquinaben cambrionáus enteirus de xóvenes astures y'anxina d’ista maneira tan achuquina, encalducá per prexones xin concencia, nin dinidá nin «Xusticia Humana», fexérun bon amagüestu de toes les xuventúes roxes d'Asturies, ya les pouques que nun achuquinarun llantárunlas nus batallones de trabayadores, dunde munchus morrierun achindi fartus de fames, de llatigazus ya vexaciones, ya lus oitres que xuerti tubieren de golguer pa la sou teixá, fexérunlu mamplenáus d'amollexíes que per mor d'echus tamén fatáus morrieron. Falaba you que carraca yera lu que miou má le chevaba ‘l miou pá tous lus martes a la carxel, que you nun séi lu que yera, perque na nuexa teixá nun había esconxolancia de nagua, peru lu que fora écha llantábalu tou nuna fardelaca, ya colaba na xuntura d'oitres muyeres de l'allina camín d'Uviéu tres ou catru gores endenantes qu’almaneciera, pos teníen qu'espatuxar alrreór de cuarenta quilómetrus andandu ya oitres tantus pa la regolguía, pos entoncenes nun valía faer el auto-stop que güéi se fae, perque tous lus cambriones ya coches cuaxi yeren millitares, y'angunus oitres yeren de lus drechistes, ya lus roxus nun teníamus namái que goxetáus mexeries, ya manegáus de miéu ‘l nuexu hermenu ‘l venceor, perque lus nuexus homes morrieran lluchandu nel frinti, ya lus oitres taben arretrigáus per les cárxeles dunde poucu a poucu lus achuquinaben ou lus esclavizaben nus batallones de trabayaóres, anxina yera que tou Asturies taba xemada de viudes, de vieyus ya de guaxiquinus güerfaninus, que tous nuexóitres, viétchus, muyeres ya nenus de lus roxus, díbamus ser esclavizáus inhumanamente baxu 'n enfernal xugu que nun nus dexaba más llibertá que la que nel xuenu cheldábamus. —Ya n'agora vou xebrame del trabayu d'enfilerar pallabres p'encalducalus cuamigu dientru d’ista hestoria dou tán lus raigones ya l'escola de nuexes costumes ya llingua. TRADUCCIÓN.—Por aquellos tiempos hechos de lágrimas y de grandes sufrimientos, todos los días que el Hacedor alumbraba, en la cárcel de Oviedo asesinaban camiones enteros de jóvenes astures, y así de esta manera tan despiadada y asesina, llevada a cabo por personas sin conciencia, ni dignidad ni ninguna clase de «Justicia Humana», llevaron a término casi el total exterminio de las juventudes rojas de Asturias, y las pocas que no asesinaron, las esclavizaron en los famosos batallones de trabajadores, donde muchos allí murieron hartos de hambre, de vejaciones y latigazos, y los pocos que tuvieron la suerte de volver a sus hogares, lo hicieron llenos de enfermedades que por mor de ellas también murieron bastantes. —Decía yo que carraca también era lo que mi madre le llevaba todos los martes a mi padre a la cárcel, que yo no sé lo que pudiera ser, porque en nuestra casa no había ninguna cosa de nada, pero lo que fuese ella lo metía dentro de una saca y marchaba en unión de otras mujeres de la aldea camino de Oviedo tres o cuatro horas antes que amaneciese, pues tenían que caminar alrededor de cuarenta quilómetros y otros tantos de retorno y todos los hacían andando, pues no servía hacer el auto-stop que hoy se hace, porque todos los camiones y coches casi eran militares, y algunos otros que había eran de los derechistas, pues los izquierdistas no teníamos nada más que grandes cantidades de miseria, así como de miedo a nuestro hermano el vencedor que jamás se portó nada bien con nosotros, porque nuestros hombres habían muerto en el frente, y los otros estaban presos en las cárceles, donde poco a poco les iban asesinando, o los esclavizaban en los campos de concentración o batallones de trabajadores, así era que toda Asturias estaba sembrada de viudas, de viejos y de niños huérfanos, que todos nosotros, viejos, mujeres y niños de las izquierdas, íbamos a ser esclavizados inhumanamente bajo el infernal yugo que no nos dejaba más libertad que la que en el sueño hacíamos. Y ahora me voy alejar del trabajo de poner en orden las palabras en este diccionario, para llevarles conmigo a los lugares donde yo he aprendido la dulce lengua de Asturias, que no es otro lugar que la escuela donde vivían las raíces y costumbres de Nuestro Pueblo, pues no se pueden buscar nuestras falancias en ningún otro lugar ni parte. Por esto les digo ahora, que si yo no hubiese vivido tan simple, sencilla, pobre, miserable, esclavizadora y dentro de la más natural de la «RAIZ ANCESTRAL DE ASTURIAS», ni yo ni nadie podría legarle a mi «AMADA ASTURIAS» ni a sus «HIDALGAS GENTES», la documentación pura, natural y sencilla que pueda tener este diccionario, porque desde estas mis simples líneas y mirándome muy mucho de lo que digo, les afirmo que hay muy poco fiable por no decir nada, escrito de nuestras costumbres y lengua. «DIES D’ENFERNU» (DÍAS DE INFIERNO) —Yera you 'n zaragoletu, 'n guaxiquín, un nenacu, 'n rapacín (un niño de unos ocho años), cundu la ñecexidá más prieta me fexera depriender lu que yera ‘l dollor, la xufriencia, l’inxusticia, lu pior qu'el Home pudiés encaldar d'enría lus sous xemexantes, you yera ún de lus miles d'anxelinus de miou Tierra que diba faer arroxaúra nel vivir d’ enfernu que m’aguardaba. Xin, fatáus de güérfanus lu mesmu que you, que güéi nel díe xuntu con nuexes familias, ente fius, ñetus, ya tou ‘l andecháu de parantela xomus más de la metá de les xentes d'Asturias, peru naquechus tempus d'achuquinus ya inxusticies nun yéramus namái qu'unus guaxiquinus dexamparáus de la man del Faidor ya del Home, ya tous noxóitres tubiemus que catanus el xustentu de fatáus de maneires diferientes, la miou per exemplu fó'ísta. COLOCOUME MIOU Má de cabrieru na teixá d'un amu baldrayu y atuñáu, llabascu y'achuquín tan solu per que me diera de comer ya me vistiera dalgu, peru ‘l condenáu matábame de fame, ya la vestimenta que punxu d'enría ‘l miou llombu conxistía nun calzáu que la metá ‘l tempu espatuxaba con las patas arregañás, apaxiétchau con unus fatucus tous esgacicáus que per tous lus lláus diben les mious carnis al entestate, acaniláes per el callor ya ‘l fríu en tou ‘l tempu. —Tenía yo aproximadamente ocho años de edad cuando me asesinaron a mi padre, y me recuerdo con toda exactitud cómo la ley de aquel tiempo llevó a cabo tan imperdonable, deshumanizante y vandálica felonía. —Nuna nuétche (una noche) llegaron a la casa de unos tíos míos que en mi aldea vivían y donde mis padres y yo nos refugiamos al término de la guerra en Asturias cuatro desalmados, cuatro bandoleros, cuatro inmundicias humanas, que escudados tras de sus armas empuñadas, representaban l'enñordiada Lley (LA SUCIA LEY) que en aquellos tiempos a la Justicia traicionaba, cuento yo, que aquellos cuatro merucus (gusanos), atemorizando e insultando a toda mi familia, detuvieron a mi padre, le amarraron como a la bestia que se lleva al matadero y se lo intentaron llevar de la casa, sin que mis tíos, (y la cosa no era para menos), intentasen pronunciar asustados como se encontraban ni la más mínima palabra de súplica o protesta. Pero mi madre no les secundó, sino que bravamente intentó defender al sou home (a su marido) no sólo con la palabra, que mi madre la tenía d'aguxa lu mesmu qu’un bon obreiru (de afilada lo mismo que un buen aguijón), sino que temerariamente se abalanzó sobre ellos y fuele preciso a uno de aquellos cobardes y desalmados representantes de la deshumanizada ley que corría en aquellos tiempos, de propinarle varios golpes con la pistola, dejándola mal herida y ensangrentada, tirada en el suelo con el conocimiento perdido. Mientras que aquellos bandidos, se llevaban a mi padre sin permitirle que de mi se despidiera, y tan solamente le he podido ver por última vez, tres les rexes de la cárxel d'Uvieu 'n die 'ndenantes que l'achuquinaren. (Detrás de las rejas de la cárcel de Oviedo, un día antes de que le asesinasen). Pronto mi madre y yo, llenos de la más desolante de las tristezas, y vestidos con el traje de las más indigentes miserias y pobrezas, nos marchamos de la casa de mis tíos y nos asentamos en la abandonada, vieja y destartalada casa de mi abuela. Y sin muebles, ni nada, los dos juntos, como grandes e indomables luchadores que hemos sido siempre, dimos comienzo sin desfallecer ni un momento, a la dura lucha por la vida, sin que nadie jamás nos ayudara. Empecé a ganarme la vida como pastor, a la corta edad de que cualquier niño sólo pensaría en jugar, comer cuando tuviese hambre y recibir de continuo montones de caricias y de amor, yo sin embargo, a pesar de no poseer nada de todas estas maravillosas cosas, era en extremo a mi manera feliz. Marchaba todas las mañanas con mi ganado al monte, donde permanecía todo el día, tan sólo con la compañía que me brindaba mi fiel y siempre por mí con cariño recordado Pelayu, que era un perro, de una inteligencia y sentimientos, que más bien que un chuchu (perro), parecía aquel singular animal un ser humano. Luego por las tardes, cuando el sol se escondía por detrás de las altas cumbres, retornaba feliz a la aldea, siempre lleno de contentura, cantando las más de las veces, amenizado por el potente tañir del zumbiétchu (cencerro) que llevaba colgado al cuello el semental del rebaño. Una mañana como tantas otras me encaminé con mi rebaño al monte y seria como a la media tarde cuando a la entrada de una cueva que se asentaba en un lugar casi inaccesible me encontré medio enterrado con las piedras y la escasa tierra que hacían la reducida plataforma de la portada de la caverna, un pequeño aro de oro, yo he tenido por así decirlo desde mi infancia la inmensa suerte de poseer una imaginación tan inmensamente dislocada, que por tal solían decirme mis vecinos, que era yo el rey de las mentiras, así como el más hábil inventor de endemoniados cuentos. El caso era, que aquel misterioso anillo abandonado a tan larga distancia de mi aldea y en lugar tan argutosu (estrecho, alto, inaccesible), hiciéronme presto pensar, que aquella joya no había llegado a tal escondrijo por sí sola, sino que desde luego alguien la había traído. En el momento mi imaginación desbordante de una alegría que no encontraba un fin para frenarla, comenzó a fomentar sin el menor titubeo la fantástica idea de que en el interior de aquella caverna debía de encontrarse un tesoro de preciosas joyas y valorativas monedas, y quién le había ocultado sabe Dios cuando, seguramente habría perdido aquel anillo que por casualidad yo encontrara. Así pues, ya firmemente convencido, adentreme temerariamente sin el menor temor por la angosta cueva con las miras de apoderarme de aquella inmensa riqueza que según mi soñativa imaginación me había hecho comprender que en su interior me estaba aguardando. Pero aquel día no conseguí mi feliz propósito, porque era la caverna más larga de lo que había pensado y la oscuridad que en ella reinaba me hacía ciego de toda luz. Senteme en su entrada muy desilusionado al no poder lograr lo que había soñado, pero pronto mi mente empezó a dibujarme mil dispares tesoros, pues por el rastro que descubriera seguramente que dentro de la gruta se hallaría escondida alguna chalga (tesoro) guardado con toda seguridad por una Xana, Xumiciu, Trasgu o Culiebru (dioses de la Mitología asturiana), pues al decir de el abuelo Nicomedes cuando en las largas veladas de los inviernos y sin jamás interrumpirle con grande contentura le escuchábamos las leyendas, cuentos e historias que él lúcida y socarronamente nos contaba, afirmándonos siempre que eran tan ciertos sus relatos, como que todos habíamos nacido para morir. Y cuando hablaba de las chalgas aseguraba que tal o cual vecino, morador de esta o aquella aldea, se había hecho de la noche a la mañana rico al haber encontrado una chalga. También afirmaba poniéndose muy serio alegando unos razonamientos que convencían, que las montañas que rodeaban nuestra aldea había muchas chalgas escondidas, que fueron sepultadas hacía muchos siglos por los invasores moros, que al ser vencidos por los astures y al no poder huir con tan pesados tesoros, los ocultaban en las montañas con las miras de poder regresar algún día a desenterrarlos. Como cuento, yo en aquellos momentos vivía alborozado, sumergido en una disloca alegría al saberme ya dueño de aquella incontable riqueza, haciendo que mis inocentes ojos sonriesen felices inmersos en la imaginativa dicha de poder muy pronto liberar a mi madre de la pobreza y quitarla del agobiador trabajo que faenaba trabajando en los eros de los vecinos de estrella a estrella por un miserable sueldo andechandu (en cuadrilla) todos los días. Y así pensando todas las dichas que mi infantil mente podía imaginar, rodeado por el sepulcral silencio que envolvía la grandiosidad de las montañas, rasgado de vez en cuando por el potente y agudo graznido que desde los peñascos más inaccesibles, o desde los infinitos espacios donde con majestuosidad planeaban, lanzaban las útres (águilas), que con ojos inquisitivos oteaban con hambrientas intenciones los escabrosos riscos y las empinadas fistietchas (pequeños valles encajonados entre las peñas), con la esperanza achuquinante (asesina) de poder atrapar con la rapidez del rayo, algún recental que se hubiese xebrau (apartado) de su madre. También aquel silencio que invitaba a la meditación era con más continuidad cortado, por el dinámico tañir del zumbiétchu (pequeño cencerro) que colgaba del brioso cuello del macho cabrio, conductor y semental del rebaño. Como cuento, allí permanecía ensimismada mi mente en el soñar despierto, fabricando sin trabas de la misma nada, las más disparatadas y fabulosas dichas, que harían la felicidad de mi madre junto con la mía. Llegó casi sin enterarme el atapecer del día (al oscurecer) y fue entonces cuando desperté con prisa del maravilloso soñar donde vivía, y raudo, con agilidad y destreza que hoy al recordarla me causa dicha, reuní en pocos minutos mi rebaño, ayudado con eficacia por Pelayu, mi fiel, obediente, valiente y amaestrado perro, que no le tenía miedo a nada ni a nadie si exceptuamos al siempre mal intencionado y vigoroso macho semental de la reciétcha que yo allindiaba (ganado menudo que yo cuidaba). Y cuando ya el día agonizaba entre las negras vestimentas de la noche, entré en mi aldea conduciendo orgullosamente mi rebaño. A la entrada del pueblo sentado plácidamente fumándose un cigarro, estaba esperándome mi amo preocupado por mi tardanza y acercándose a mí, con palabras desaforadas e insultantes, a la par que me reprendía con dureza, me preguntaba el por qué me había demorado tanto. No recuerdo lo que le contesté, ni la historia que le largué, lo que si sé, que no se creyó de ella nada, pues todas las gentes que me conocían bien sabían, que yo confundía la verdad con la mentira haciendo con entrambas las más inverosímiles y dislocadas historias. Sin embargo, lo que yo sabía muy bien, era que aquel miserable labriego de mi aldea, que tenía la desgracia de cuidarle sus ganados, por la triste desgracia de una comida infame y peor vestimenta, no le incomodaba en absoluto que yo llegase tarde o que me despeñara desde un serapu (peña) y me escontonara la motchera (rompiera la cabeza), lo único que le preocupaba al condenado, era que llegasen a su teixada (casa) sanos y fartus (hartos) todos sus ganados. Al siguiente día bien de mañana como de continuo hacía, con un poco de sabadiegu (chorizo malo) un cantezu (pedazo) de pan moreno y cuatro manzanas dentro de mi zurrón, salí de mi aldea afaluchandu (arreando) el rebaño, y con aquellas miserables viandas que llevaba en mi morral, tenía que aguantar todo el día en el monte corriendo sin descanso tras aquella veceira (rebaño) de cabras. Lo que no sabía el condenado de mi amo, era que yo siempre que tenía hambre, le ordeñaba sus cabras dentro de una lata que tenía escondida en la montaña, hartándome tanto yo como mi fiel Pelayu de espumosa y fresca leche hasta el golifar (hastiar). Si el bastruya (zafio) de mi amo tan sólo hubiese sospechado que le mucía (ordeñaba) sus cabras todos los días, me hubiera eszarapau (despedazado) mi frágil cuerpo con un mamplén de cibiétchazus (con muchos palos). Espatuxaba (caminaba) yo muy contento aquella mañana, quizás lo hiciera mucho más feliz que nunca, arreaba mi rebaño con desacostumbrada prisa, porque ansias locas tenía de llegar a la montaña, para entrar de nuevo en la misteriosa cueva, pues ahora ya no tendría problemas con la obscuridad que en ella reinaba, ya que conmigo llevaba una caja de cerillas y un pequeño candil que le había arrapiegáu (hurtado, quitado) de la corte (cuadra, establo) a mi amo, y con aquella luz, sería capaz de bajar hasta las mismas entrañas de la tierra, si a tal lugar la caverna se extendiese. Aquella noche había dormido poco y soñado mucho, tanto despierto como dentro del desvelado sueño, y tanto de una manera como de la otra, siempre llegaba a la conclusión, de que dentro de aquella para mi misteriosa gruta se ocultaba una fabulosa chalga de la que iba ser yo su señor y dueño, y cuando tal me sucediese, ya no sería yo más criado de ningún rapiegu (zorro) amo, ni tampoco a mi querida madre se le encallecerían jamás las manos, efectuando esclavizantes trabajos, nunca para el prójimo bien servidos y siempre por él peor pagados, ni se partiría sus costillas refrescándose el cansancio en su propio sudor por las fincas de nuestros vecinos, por donde se arreventaba todos los días del año, por la mezquina soldada de una fuente no muy grande de harina, un cesto de patatas, o cualquier otra vianda que mitigase el enorme fantasma del hambre, que desde el fin de la guerra se había enseñoreado de nuestro indigente char (lar), que nos obligaba despiadadamente a unos ayunos tan sumamente raquíticos, que el día que comíamos algo en traza (algo mas), tal parecía que habíamos cometido un grave pecado. Cuando yo fuese dueño de aquel tesoro, (abanzaba seguido de Pelayu arreando con prisa los ganados camino de la argutosa «abrupta» montaña, a la par que imaginativamente iba pensando), compraremos una casa decente, buenas fincas y mejores ganados, y entonces nuestros vecinos nos mirarán con respeto, y no nos tratarán con el menosprecio y la esclavitud a que ahora nos someten. Llegué al fin hasta el lugar que por costumbre tenía de enveredar el ganado para que a su aire subiesen guareciendu (pastiando) como siempre hacían hasta llegar al final de la tarde que era cuando el rebaño solía alcanzar lo más alto de la montaña. Pero aquel día no seguí yo al redil como siempre hacía, sino que me adelante a él corriendo sin el menor cansancio laderas arriba, hasta que por fin sudoroso y galopante en la alegría llegué a la vecindad de la caverna. Pude comprobar sonriente a la par que cariñosamente acariciaba a Pelayu, cómo éste me miraba contrariado al ver que yo por primera vez había cambiado todos mis cotidianos hábitos. Ya que siempre nada más llegar al monte y dejar a las cabras a su albedrío pastiando, nos sentábamos en el lugar acostumbrado, y zampábamos sin pérdida de tiempo a partes iguales como buenos compañeros, la miserable comida que nos había servido nuestro amo. Después jugábamos incansablemente en mil dispares entretenimientos hasta quedarnos rendidos, y muchas veces tras de nuestros juegos, los dos juntos abrazados nos quedábamos profundamente dormidos y al despertarnos sino avistábamos el rebaño, corríamos alocados por la preocupación, por entre los abruptos riscos, y las espinosas malezas hasta lograr encontrarlo. Después otra vez gozosos retornábamos a nuestros juegos, o yo me quedaba mirando a las montañas ensimismado pensando, mientras que Pelayu se entretenía cazando grillos, u otros insectos, y otras veces con sus blancos y poderosos colmillos recorría con rabia su pelambrudo cuerpo, diezmando la cabanada (rebaño) de pulgas y otros parásitos que con su sangre se alimentaban. Como cuento, aquella mañana mi fiel Pelayu me miraba preocupado, pudiendo yo observar en sus vivarachos, picarescos e inteligentes ojos, una recriminación que me estaba haciendo, por su forma de ponerme sus fuertes patas en mi pecho, a la vez que me lamía entre pequeños y cariñosos ladridos mi rostro. Si con sus ladridos pudiese hablar mi lenguaje, seguramente que me diría. —No seas un iluso soñador, mi más querido y preciado compañero, no llegues con tu fantástico pensamiento hasta el extremo de acariciar ni tan siquiera cuanto te has imaginado. Comámonos con la alegría de que hacemos gala todos los días, esa mezquina comida que nos da nuestro despreciable amo, y juguemos con la inocente felicidad de siempre, ya que éste será el más grande tesoro que jamás podrás superar en tu vida. ¿Dónde podrás hallar una riqueza que se pueda comparar a la natural y sencilla felicidad que hoy gozas, aunque ésta se haga su camino dentro de la gran pobreza que te acompaña? Pero hoy yo sé fijamente, que aunque mi perro pudiese hablar, haciendo que en tal momento me asustase al presenciar tan grande milagro, y me dijese que no entrase en la cueva, porque lo que dentro de ella iba a encontrar sería mi propia muerte, la verdad es, que ni al mismo Faidor (Dios) en aquellos momentos yo no obedecería, y así de resuelto, encendí el candil, y sin el menor asomo de miedo, ya que la ilusión y la alegría que poblaban mi espíritu en aquel encaldar (hacer) eran tan inmensos, que empequeñecían hasta el ignoro cualquier otro sentimiento. Adentreme en la cueva que era iluminada tenuemente con la pobre luz que el candil despedía, siempre acompañado de Pelayu que tras de mí, el muy tuno de mi aventura se reía, no era larga la caverna, pues a treinta metros no alcanzaría, y cuando llegué al final, no encontré ni las Xanas, ni los Trasgus ni Xumicius, ni la chalga, preciado tesoro que yo perseguía, sólo había muchos cascos de avellanas y de nueces, algunas latas de conservas ya vacías, unos trapos manchados de sangre, unas mantas viejas y apoyadas en la rocosa y húmeda pared de la cueva, había varias armas de fuego que pronto me hicieron olvidar la riqueza que en un principio había imaginado que allí me aguardaría. Por primera vez en mi vida iba a tener juguetes, auténticos juguetes de verdad de los que usaban los hombres para asesinarse vilmente al igual que hacen los lobos cuando por su cuenta cogen un apacible rebano de ovejas. Dejé el candil en el suelo y elegí entre todas aquellas armas una brillante escopeta, lleno de contentura me senté encima de aquellas mantas y empecé a maniobrar con aquel peligroso juguete, yo sabía cómo se manejaba supuesto que mi amo tenía una escopeta muy parecida y le había visto limpiarla y cazar con ella algunas veces, durante algún tiempo estuve jugando con ella, de una canana que allí había saqué dos cartuchos que metía y sacaba dentro de su recámara, yo me creía en aquellos mis felices instantes el más grande cazador del universo. Pelayu que ya se había cansado de husmear por todas las partes y no habiendo encontrado nada donde llancái el diente (hincar) se tumbó en el suelo frente a mi mirándome sonriente y burlonamente, (porque aunque ustedes no lo crean, yo sé que los chuchos saben sonreir). Enojeme de Pelayu al ver como tan descaradamente se mofaba de mí, por eso encañonele con la escopeta con ánimo de amenazarle, pero cambió Pelayu de gesto rápidamente, levantose con rapidez del lugar donde estaba achucáu (costado), enseñome los clientes ladrándome muy enfadado y a la velocidad del rayo salió de la cueva, quizás porque el inteligente animal presentía, de que alguna desgracia iba a lleldar (hacer) yo con aquel mortífero artefacto, y no quería ser él quien primeramente la recibiese en su cuerpo. Aun permanecí algún tiempo en la gruta jugando a mi manera con las armas, y solamente cuando el candil por su guiños me hizo comprender que su luz ya se le estaba escosando (terminando), salí de la caverna con la escopeta en una mano, dos cartuchos en su recámara y el candil en la otra. En el exterior Pelayu correteaba detrás de los grillos y las camporinas (mariposas) al parecer ya libre de todo enfado. Ya cansado de jugar dejé la escopeta en el suelo y senteme tranquilamente al lado del zurrón, y en cuanto mi perro vio que ya había abandonado el arma, vino corriendo hacia mí, moviendo la cola y sonriéndome amigablemente. Allá abajo en la mitad del valle pude ver a mi rebaño cómo subía espenandu (comiendo) los pochitcus (enanas encinas), y yo de nuevo me volví a sentir feliz y contento a pesar de no encontrar la chalga que tanto con su riqueza había soñado e ideado. Comimos a hora desacostumbrada mi perro y yo aquella pobreza de comida, y tras de jugar un rato, él se quedó adormilado y yo comencé a pensar de quién serían aquellas armas. No me cabía la menor duda de que aquel arsenal de armas debía de ser de los fugáus (huidos), seguramente que eran de aquellos cuatro rapazones (mozos) que se entregaran a los soldados que estaban destacados en mi aldea. Yo los había visto en el cuartel que los militares tenían que era en la escuela de mi aldea, un amplio edificio que fuera regalado a la parroquia por unos indianos del chugar (lugar) que retornaran de las américas con la corexa betchá de cuartus (con la cartera llena de dineros). Recuerdo que aquel día que yo los vi, un soldado que de seguro sería el barbero, les estaba cortando el abundante pelo que lucían, y uno de los rapazus le dijo sonrientemente al militar. ¡No hace falta que te molestes mucho camarada, pues cuando un día de estos nos trasladeís a la cárcel de Oviedo, allí lo más seguro es que nos rebanen el pescuezo! EL MACHO CABRÍO Güelgu coyer el filu dóu d'endenantes m'enduébitchaba algamiandu na miou motchera alcuerdancies de cundu you yera guaxe, ya comu tóus non se puén cuntar per filera, per ísu xebreme d'aquín, pa dir p'acuchá, perque toes les couxes tienen la sou xaceda, ya non la quixéramus cataye nuexotrus. (Volviendo coger el hilo de los aconteceres que anteriormente en mi cerebro se barajaban dentro de las añoranzas de mi niñez, y como todos estos acaeceres no se pueden relatar en hilera, por eso me marché de éste, para ir al de más allá, que es de donde vengo ahora, porque todas las cosas tienen su propia postura, y no la que quisiéramos darle nosotros). Y aunque parecía que me había perdido por estar tan llargu lonxe (tan largo lejos) la verdad es que yo no pierdo el tiempo adornando los hechos que no deben de ser adornados, nin fiéndume en xebraures que van esfaese 'n probeces, perque 'l que non ye llicenciáu 'n filloxofía e lletres, non pué faer munches froritures con les pallabres nin les lletres, ya per ístu, tien que encaldase 'n aforrador d'istus dellicáus y'artifixusus monumentus, perque si lus mesmus que güéi día que lus manexan y'atreinan, la metá de les veces non xapien lu que falen, ya llanquen el focicu fasta les urées en telares de Pachu 'l Xabadiegu betcháus de poxa y'escosáus del granu que ye pelu que tóus muramus nista engochá vida, ¿qué fairé you que 'deprendí namái que tres meses nuna escola pública? (Ni me hondeo en deserciones que se deshagan en pobrezas, porque quienes no son licenciados en filosofía y letras, no pueden hacer muchas florituras con las palabras y las letras, y por esta razón, tienen que hacerse ahorrativos de estos delicados y artificiosos monumentos, porque si los mismos que hoy en día los manejan y cuidan, la mitad de las veces no saben muy bien ni la mitad de lo que escriben, ni otra pareja parte de lo que hablan, y meten por estos menesteres el hocico hasta las orejas, en cuestiones que los imposibilitan para después resolverlas, y si se aproximan a este nivelamiento, lo hacen sembrando una hierba productora de mermado grano, que es el punto primordial que todos intentamos recoger en esta cerda vida. Como cuento, si estos señores eruditos en estas materias se equivocan ¿qué puedo hacer yo, ¡pobre de mí!, que tan solamente he tenido la suerte de ir al colegio público tan sólo tres meses?). Cuento yo que me hallaba en aquellos mis infantiles pensares intentando saber a qué huidos pertenecían aquellas armas, y así dejé tal perder el mucho tiempo que me sobraba, cuando mis ojos retrataron el gran combate que a baja altura, muy por debajo de donde yo me encontraba, sostenían tres cuervos, que despiadada y valientemente le atacaban a un águila real, y ésta piando quizás por el dolor que le inferían los efectivos picotazos de los cuervos, o tal vez en su lenguaje maldiciéndoles llena de rabia por el no poder repeler el ataque de que era objeto. No podía defenderse de sus tenaces atacantes, porque todo su cuerpo en gran tensión estaba, ya que al volar tan bajo, todas sus enormes energías las precisaba para mover sin el menor descanso sus grandes alas, con el apremiante fin de salir de aquel espacio que al parecer pertenecía a los belicosos cuervos, que con ardorosa valentía y enquina ofensiva, disputaban tal natural privilegio, a las mismas soberanas de los cielos. Había yo presenciado muchas veces batallas entre las águilas y los cuervos, y siempre éstos las perseguían atacándoles por su parte posterior, hasta la altura donde el águila ya no necesitase mover sus alas para sostenerse, cuando esto sucedía, los cuervos precipitadamente abandonaban el combate, porque ellos sabían, que donde el águila pudiese planear, todo animal viviente que se acercara, encontraría entre sus poderosas garras una rápida muerte. Queriendo yo saber como es natural el por qué los cuervos atacaban a las águilas, un día que cuidando sus cabras junto a mí estaba un paisano llamado Máximo, que por apodo se le llamaba el «Puchegu», porque tenía tantas razones en sus hablares como palabras por su boca se alumbraran, a pesar de que el Puchegu no sabía leer ni escribir, sabía de cuentos más que el mismísimo Quevedo, e igual hacía cuando se le necesitaba de veterinario que de médico, atinaba casi siempre cuando iba a llover o hacer buen tiempo, en fin, que era Máximu el Puchegu en todas aquellas aldeas de mis amores, una Enciclopedia que aventajaría en mucho a todas las que en nuestros días nos sirven las grandes editoriales, industriadas por hombres estudiosos de las ciencias. Empezó mi amigo el Puchegu explicándome, que son los cuervos de las abruptosas montañas más bregáus (valientes) que los que moran en las valladas o pequeñas lomas, y todo porque la escasez de alimentos en las rocosas cumbres, es muy inferior a los que existen en los valles o montículos, y así como a los hombres la abundancia los hace temerosos y a veces hasta pusilánimes, y la necesidad o privaciones los vuelve por ley de vida temerarios y osados, en los animales ocurre en igual medida lo mismo, así pues, el cuervo defiende su pitanza no permitiendo que las águilas cacen a menor altura que la que les pertenece, y si desde tal situación descubren una pieza, y bajan con su endemoniado vuelo de alas plegadas la apresan y luego vuelven a elevarse al lugar que les corresponde, los cuervos no osarán ni tan siquiera molestarlas, pero si por el contrario descienden para dedicarse a cazar desde el lugar que no les pertenece, entonces los cuervos las atacan con verdadera saña y valentía y siempre logran hacerlas ascender hasta la posición que ellos consideran justa. Esto es así, porque desde tal altura las águilas sólo pueden divisar en tierra una pieza que ellos no cazan nunca, como puede ser un conejo, una pequeña res, un zorro, y hasta inclusive el mismo perro que con el pastor cuida el rebano, y también se han dado casos en que las águilas hasta han cazado un lobo, y con él entre sus garras han subido hasta sus utreras (nidos) donde le devoraban con la misma satisfacción que pudieran hacer cuando se afestinaban con las tiernas carnes de un inocente corderillo. Si las águilas pudiesen volar más bajo sin ser por los cuervos molestadas, también podrían cazar con gran facilidad, lagartos, culebras, etc., etc., y es ésta precisamente la comida que el cuervo defiende, por eso ataca al águila cuando ésta intenta apoderarse de la que él cree que es su exclusiva pertenencia. Terminó el águila al fin tras el ardoroso acoso a que la sometieron los cuervos de subir hasta la altura que ellos consideraron lícita, y rápidamente éstos plegando sus alas la abandonaron y en vertiginoso vuelo buscaron el abrigo de los arbustos de sus montañas. Terminó para mí aquel día el maravilloso espectáculo que la soberana del cielo y los bravos cuervos me habían ofrecido, y fue entonces cuando me incorporé del lugar donde me hallaba sentado, para mirar a mis cabras que guarecían (pastiaban) por encima de donde yo estaba a la corta distancia de unos cincuenta metros, lo primero que mis ojos retrataron fue el orgulloso y antipático macho cabrío, que empericotáu (subido) en un cuetaron (peñasco) a la par que espenucaba (arrancaba) las fuéas d'un pótchiscu (hojas de una enana encina), mientras que las enguyía, parecíame a mí que me estaba mirando desafiadora y despreciativamente, con sus grandes y retorcidos cuernos, su larga perilla y enorme cencerro, se me representaba como el diablo que sonriéndose ladinamente se guasaba de mi humilde persona, a la par que de mi buen Pelayu, pues a entrambos y dos el condenado nos había hecho correr infinidad de veces, por eso, tanto Pelayu como yo siempre que teníamos ocasión y traicioneramente, él le mordía sañudamente en sus cadríles (patas) y yo le atizaba barganazus (estacazos) y pedradas donde mejor encaldase (terciase). Ocurriósele a mi mente en aquellos momentos el darle un buen susto a aquel demonio con cuernos y cencerro, por eso así la escopeta con determinación, y cargada como se encontraba con dos cartuchos, apunté por debajo de donde él se hallaba con el firme propósito de tan sólo darle un susto que no olvidase en su vida, y ya sonriéndome adelantadamente por el resultado de la idea que sin más pérdida de tiempo iba llevar a la práctica, apreté los gatillos de la escopeta, y una doble y potente explosión originose que dio conmigo en el suelo por la fuerte sacudida que el arma emburrióu (empujó) con dolor en mi cuerpo. Pero escosóseme d'afechu (marchóseme del todo) tal dolor, cuando entre el repilar (ecos) de la montaña por la explosión, sentí al macho cabrío lanzar al viento grandes berridas, que hiciéronme con preocupada prontitud deducir, que aquel demonio odioso no se quejaba por el susto que pudiera recibir, sino por la perdigonada que sin yo proponérmelo le había albergado en su pelambroso y maloliente cuerpo, levanteme sin demora del pedregoso lecho donde la escopeta con su duro empujón me había acostado, y aún tuve tiempo de ver cómo el semental de mi rebano rodaba por entre los cuetus del xerrapeiru (peñas de la sierra) infiriéndose más heridas en su cuerpo que las que yo por equivocación con los dos disparos le había inferido, siendo quizás su muerte no la perdigonada que le había desequilibrado, sino los argutoxus cuetus (agudos peñascos) que cual cuchillos al rodar su pesado cuerpo por entre ellos le apuñalaban mortíferamente, por eso al detenerse en su poleamientu (rodar) detrás de un pótchiscu (encina) que encontró en su paso, dejó de berrar en el instante, que su vigoroso cuerpo perdiera la vida. Fuime yo corriendo acompañado de Pelayu que me ganó la palma en la carrera, hasta el lugar de aquel desgraciado suceso, y cuando llegué donde el chivo estingarráu (tirado, acostado) ya no contaba como enemigo vivo, vi cómo a torrentes se desangraba, a la par que Pelayu con su nutritiva sangre se fartaba (hartaba). Pensé yo con gran temor cómo decirle a mi amo lo que había pasado, él que sentía por su chivo un orgullo y continuo ponderado casi desmedido, pues siempre que la ocasión se le brindaba cuando con sus vecinos dialogaba, soliales afarrucado (faroleándose, chuleándose) decir, que no había en toda la comarca un macho cabrío que ni con mucho en raza y estatura, se le pudiese parecer al suyo. Era ya casi la hora de afalar (retornar arreando el ganado para casa) cuando se me ocurrió la idea de decirle a mi amo que el chivo por si sólo se había despeñado, así que guardé la escopeta en la cueva y apresuradamente yo temeroso y preocupado y Pelayu contento por hallarse harto, reunimos el rebaño y nos encaminamos hacia la aldea, parecía que hasta las mismas cabras que en otras ocasiones se mostraban rebeldes y saltarinas, aquel desdichado día caminaban cabizbajas y avizorantes, observando en todas las direcciones con pronunciosa alteración, buscando aquel macho cabrío que las dirigía y dominaba con su orgullosa presencia, haciéndose notar en todo momento, por el continuo tañir de su zumbiétchu (cencerro), que por primera vez en el rebaño no se sentía el caidonante ruxíu (dirigente sonido). Pienso yo que solo contento caminaba vigilante mi fiel Pelayu, porque ya nadie en el rebaño se atrevía a discutirle sus ladridos o frágiles mordiscos, cuando por orden mía a las cabras con eficiencia les infería. Más sin embargo yo, al igual que a mis cabras, algo me tenía también apresado, algo extraño para mí, por primera vez a mi espíritu esclavizaba, que ni era tristeza ni pena, pero sí era miedo y grande desesperanza. Siempre que retornaba con mi rebaño a la aldea, cuando en las atardecidas la montaña abandonaba, mi corazón ameruxáu d'allegría (rebosante de alegría) a mi garganta un torrente de cante le rogaba, y ésta inocente y falta de todo perjuicio, sintiéndose tan dichosa como los mismos celestiales ángeles, cantaba recias asturianadas, mientras que todo mi ente, afanosamente afalaba (arreaba) las cabras. Quizás cantara yo aquellas horas con más gracia que en todo el día por alegre que fuera y pudiera tener, porque por así decirlo me acercaba al sencillo y noble vivir de las gentes de mi aldea, pues diez o doce horas en la continua soledad que en las montañas me acompañaba, para un rapacín como yo era, eran muchas horas desamparado de la comunidad humana, y sobre manera yo, que con ser mi cuerpo ágil y fuerte hasta casi rayar en el desuso, empequeñecido se quedaba si le comparaba con mi espíritu tan ensoñador e imaginativo, que todas las cosas al engrandecerlas confundía, menos el miserable pan de la maxera (artesa) que mi amo me entregaba, que a pesar de ser tan escaso, jamás supe imaginar nada para engrandecerle. Estaba mi amo a la entrada de la aldea esperándome como siempre hacía para ayudarme a xebrar el rebaño, ya que como eran tantas cabras, no cogían todas en la misma corte (establo), y había que llevar parte de ellas a otra cortexa (cuadra pequeña) que estaba en la parte opuesta de la aldea. Entretenía siempre su espera el condenado de mi amo, hablando con un artesano del lugar, que se dedicaba a la fabricación de yugos y madreñas, que tenía su taller montado debajo de un hórreo, que estaba asentado a la salida de la aldea, mismamente en la desembocadura del pedregoso y empinado sendero que venía de la montaña. Desde tal lugar él sentía con antelación el potente tañir del zumbiérchu (cencerro) que ximielgaba (movía) con fuerza y hasta con orgullo el estupendo semental de su rebaño, entonces él liquidaba por el momento con el madreñeiru la conversación que estuviesen embargando, y dedicaba toda su atención a su rebano, observando con avarienta atención, en el propiar si sus ganados venían fartus óu famientus (hartos o hambrientos), o si alguna de sus cabras venía coxa (coja) por mor de haberle caído una piedra o cualquier otro accidente que hubiera acaecido, como solía ser normal algunas veces. Pero aquel inolvidable para mi atapecer (atardecer) vio antes sus cabras que escuchara el ya inexistente zumbiétchu, por eso con su vozarrón de trueno, y como una centella por mí temido, me preguntó a la distancia de una piedra lanzada cuesta abajo: —¿Qué fói lu que pasóu Xulín...? —¿El chivu perdiu 'l mayuelu...? —Quería decirme, que si el cencerro que llevaba su chivo, había perdido el majuelo, o pequeño péndulo que lleva dentro el cencerro. —Esto también era frecuente que sucediese. Contestele yo desde aquella altura con mucho menos miedo que si me encontrase ante su presencia, diciéndole que el chivo se había despeñado, y arriba en la montaña se encontraba muerto. Estas mis palabras que en el viento camino de la aldea mi voz empujó con fuerza, fueron escuchadas por mi amo que se encaricotóu (encendió) en una rabiosa tristeza, que si pudiese desahogarla, seguro que en mi persona haría él su complacencia. También la desgracia del chivo, que por mí a voces era anunciada, fue oída por algunos otros vecinos a parte del madreñeiru, y como aquel semental de macho cabrío había sido siempre tan aponderado e idolatrado por el babayu (bocazas, charlatán) de mi amo, que con su dichoso cabrón los vecinos de la aldea ya habían pescado la costumbre de decir siempre que alguien ponderaba una cosa, ¡non si paezme a mín, que moren más castrones que Manín na nuesa aldea! Bueno pues como estoy contando, todo el lugar en pocos minutos se había enterado y en parte congregado a la salida del camino que bajaba de la montaña, ya que la muerte de aquel chivo que había ya dejado entre ellos la ya dicha cantinela, les había algunos los más envidiosos y vengatibles alegrado, y a los otros los más sentimentales y nobles les entristecía la muerte de tan comentado castrón. (También se suele llamar castrones a los chivos muy grandes). Al fin entré yo en la aldea quizás con el mayor recibimiento que jamás a nadie le hicieran, y todos atropelladamente me preguntaban lo que con el dichoso castrón me había sucedido, y yo les repetía a la par que intentaba xebrar las cabras para llevarlas a sus respectivas cuadras, que se había despeñado y que todo descuatramindáu (deshecho, desarmado) se quedara en la montaña. Un ratiquín (un tiempo) más tarde, y ya siendo casi la oscurecida, tres vecinos del lugar haciendo cuadrilla con mi amo, caminaban en pos de Pelayu y mía, otra vez camino de la montaña, para enseñarles donde estaba estrapayáu (aplastado) el chivo, con el propósito de bajarle para casa, con el fin de aprovechar su piel y carnes, que serían curadas bajo las barras del xardu (secadero) una estupendísima cecina. Llegamos a la postre ya con la noche tan negra como la boca de el lobo, al xeitu (sitio) donde el chivo fechu 'n chaceiru (hecho un deshecho) ya en el frío de la muerte sin despertarse dormía, tanto Manín que yera mi amo, como los tres vecinos que le hacían compañía, sudorosos y respirando medio ahogados por el tremendo esfuerzo que suponía subir con tanta rapidez hasta tamaña altura, sin perder un momento amarraron el animal por las cuatro patas juntas haciendo cucara (en montón, juntándolas todas) con una cuerda que para tal menester ya traían, y colgándolas de un fuerte y largo palo del que también venían poseídos, echáronselo al hombro entre dos, y con menor rapidez y mayor precaución, relevándose entre ellos conseguimos llegar sin novedad a la aldea. A pesar de ser casi la media noche, aun había algunos vecinos en reunión dentro de al parecer amena charla que quizás tuviese mucho que ver con el castrón, Manín y con mi desventurada persona, esperándonos en el lugar donde el madreñeiru trabajaba. Entramos todos en procesión rumorosa en la corralada de la casa de Manín, detrás del cabrón que colgado del baral sofitado en los hombros de dos vecinos se xiringaba (balanceaba), vigilado siempre con sonrisa ladina por mi fiel Pelayu, que comprendía que al no tardar, iba a saciarse hasta el no poder manducar más, con los rojos hígados de quien en vida, le hubiera hecho correr con cierto temor con el rabo entre sus piernas. Mientras que mi amo y sus serviciales vecinos se disponían a desfoyar (desollar) colgado de unos garfios que había debajo del hórreo al desgraciado chivo, la muyer (mujer) de Manín sin parar de condolerse, y hasta inclusive queriendo a mi endilgarme parte de la culpa, me dio de cenar una escudilla de farines (harina de maíz cocida) con una taza de leche de cabra, porque la leche de las vacas la tomaban ellos y la que sobraba la hacían en manteca, que tampoco yo nunca la probaba. Por primera vez no se hallaba sentado a mi lado sacando la lengua y relamiéndose, mirándome con sus ojos inteligentes en espera que yo le tirase delante de sus narices una cucharada de mi comida a mi fiel Pelayu, pues él sabía que al lado del castrón, tenía una fiesta grande con sobrada pitanza. Comía yo vorazmente aquellas puliendras (farinas), a tan desusada hora de la noche, sin que mi mente de pensar cesara, y antes de terminar mi miserable cena, una luz que me llenó de cierto temor en mi cerebro escendiose, para decirme con su claridad, que no iba a transcurrir mucho tiempo antes de descubrirse mi mentira, porque al esmianaye 'l pelleyu (quitarle el pellejo) al castrón, le encontrarían incrustadas en su cuerpo las postas que le habían matado, y me interrogarían sobre tal suceso, siendo yo al momento un cómplice y encubridor de la muerte del condenado cabrón, que según parecía me iba a dar guerra hasta después de ser muerto. Seguramente querrían saber el por qué les había mentido, haciéndoles creer que se despeñara, cuando a la prueba estaba que fuera abatido por un tremendo pistoletazo. Bajé después de cenar a la corralada donde los hombres andaban a vueltas en la desfoyadura del castrón, a la luz de un par de candiles de carburo y no llevarían un cuarto de hora reparándoles en su circunstancial oficio de carniceros, cuando Antonón el de la Cuandia dijo sorprendido mirando para mi amo que le alumbraba con el candil en la mano para que los otros vieran mejor en la faena que encalducaban (hacían). ¡Ah Manín, isti castrón non morrióu comu diz el tou criadín despeñáu, pos tién ente 'l coración ya lus polmanes un manegáu de postes llancades, asina que si quiés saber quién l'achuquinóu, pregúntaye 'l tou rapazacu, lu que axucedióu! ¿Qué ye lu que me tas diciendu...? ¿Quién diañus diba pegái 'n tiru 'l miou cabrón ? Antonón arrabucandu d'ente les asaures del chivu cuatru ou cincu postes que yeren de grandies comu arbeyinus rancuayus, díxole 'l miou amu metiénduyes per dellantri 'l focicu: ¡Mira Manín, ístu fói lu qu'achuquinóu 'l tou chivu! (Ah Manín, este cabrón no murió despeñado como dice tu criado, pues tiene entre el corazón y los pulmones un cesto de postas plantadas, así que si quieres saber quién le asesinó, pregúntale a tu muchacho lo que sucedió). (¿Qué es lo que me estás diciendo? ¿Quién demonios le iba a pegar un tiro a mi cabrón?). (Antonón arrancando de entre las asaduras del chivo cuatro o cinco postas que eran de grandes como pequeños guisantes, le dijo al mi amo mostrándoselas por delante de su hocico: ¡Mira Manín, esto ha sido lo que asesinó a tu chivo!). Hallábame yo detrás de ellos a media penumbra, por eso no pudieron ver cómo todo mi cuerpo temblaba, y mis mexiétchas (mejillas) se encendían como las mismas brasas cuando el viento las apuxa (atiza). Quizás si fuese a pleno día, me hubiesen sacado la verdad al descubrir yo mismo por mis síntomas externos la mentira, pero la noche, encubridora de toda claridad que profané sus negras vestiduras, me ayudó a ser firme e inamovible de mi primera mentira. Convencido mi amo de que le había engañado, acercose a mí con el candil en una mano, y llena su despreciable alma de ira, y enloquecida venganza, con la otra su mano, atizome un fatáu de morráes (varias galletas, tortas, guantazos) que dieron con mi cuerpo en el suelo, y antes de que yo pudiese huir del peligro que me rodeaba, levantome del suelo con la misma mano que tan vilmente me castigara, y a la par que alumbraba mi rostro donde la abundante sangre que manaba de mi nariz lo embadurnaba, me dijo mirándome con sus ojillos de bracu (cerdo) donde la maligua ira en un brillo salvaje se enseñoreaba: ¡Ahora mismo me vas a decir hijo de perra y de republicano asesino, que el día que asesinaron a tu padre que era lo mismo que tu un embustero y un bandido, te tenían que haber envenenado a ti, para que no pudieses hacer el mismo mal que hizo tu condenado padre, vamos, dime quién fue el que disparó contra mi chivo, dímelo pronto o terminaré contigo! Y al tenor que esto me estaba diciendo, su dura mano caía una y otra vez sobre mi rostro, y fue entonces cuando aquellos hombres de entre sus manos me arrancaron, pues al no hacerlo, quizás aquella bestia humana, que había luchado en defensa de la (PAZ DE ESPAÑA) fácil me hubiera asesinado, como seguramente acostumbrado debía de estarlo, al haber practicado tal demoníaco proceder, con otros indefensos inocentes, de los miles que asesinados fueron en Nuestra Patria, por cobardes, dañinos y miserables hombres, como lo era mi despreciable amo. Fue curado con agua fresca mi amoratado y sangrante rostro por Antonón de la Cuandia, que me aconsejaba cariñosamente, les dijese lo que con el cabrón me había en la montaña sucedido, y que no tuviera ningún miedo de contar la verdad que se buscaba, pues ella misma me protegería de quien me hubiera amedrantado para que no le delatara. Cuéntanos hijo si fueron los huidos quienes al chivo le dispararon, ya que nadie más que ellos pudo hacer tal cosa, y ten presente que si no nos lo dices ahora, mañana vendrán los guardias y ya verás cómo con ellos no puedes seguir negando. Díjele a Antonón el de la Cuandia, que yo estaba dormido, y que me desperté cuando sentí al cabrón bramar desesperado al tenor que bajaba rodando por entre los peñascos, siendo aquello todo cuanto yo había visto y oído. Volvió otra vez ya más sosegado mi amo a insultarme y amenazarme, y a la postre me ordenó que abandonara su casa, pues él no fartaba bribones que lejos de cuidar su rebaño, permitían que personas tan canallas como yo lo era se lo asesinaran. Marcheme de aquella casa de noche, maltrecho mi cuerpo y deshecha de sufrimientos mi infantil alma, sin más pertrechos que los que llevaba a costillas, que eran los únicos que poseía, y que constaban de un mono de caqui hecho de la guerrera de un soldado, con más remiendinos que de plumas tiene una gallina y de todos los colores que imaginarse puede, calzado con unas alpargatas de esparto donde los calcaños se asentaban en el suelo y los dedos lo mismo hacían por no quedar de las alpargatas nada más que la parte del centro. Por primera vez desde hacía varios meses que Pelayu era o mejor dicho había sido compañero inseparable de hambres y fatigas, de juegos y caricias, de largas soledades entre ambos repartidas, por primera vez digo, mi fiel compañero ya no me seguía, me traicionaba el muy ladino por unas piltrafas que de vez en cuando aquellos hombres que carniceraban en el cabrón, le arrojaban en el empolvado suelo de la corralada, para él valía en aquellos momentos más la asquerosa pitanza, que todo el cariño que yo pudiera brindarle, ya no se recordaba el muy desagradecido de que yo repartía con él a partes iguales la escasa comida que para mi sólo me entregaba el llabascón (cerdo grande) de mi amo, en una palabra, Pelayu era un desagradecido y egoísta, propiedad que en mayor o menor cuantía, va fusionada en el instinto de todo ser mamífero de la Tierra. Llegué aquella primera noche de mi vida, que había sido maltratado, insultado, golpeado, pisoteado, arrastrado y ofendido a tan gran profundidad y altura, que dudo que a mis años en todo el mundo, a nadie le hubiera sucedido tan inhumana atrocidad, cuento yo, que hice mi entrada en la casa de mi madre, que en la sazón se encontraba trabajando en una alejada aldea, en el caserío de otra viuda que su marido había sido asesinado en el cementerio de San Salvador de Oviedo la misma noche y en el mismo paredón que fusilaran a mi padre, así pues, hallábame yo sólo en casa y eso enormemente en aquellos momentos me alegraba, pues si mi madre hubiera estado en la casa, le haría sufrir aviñonándome yo de pena, y quizás ocurriesen peores cosas, ya que mi madre era, y aun sigue siendo, y Dios me la conserve muchos años, pues fue lo mejor y lo único que he tenido en mi existencia, mujer de duro carácter, intrépida y valiente hasta no tener el más pequeño temor, de pelearse ella sólo contra todos los moradores de la aldea. ¡Cómo mi madre, nacen en un siglo pocas mujeres! Al día siguiente que era domingo, y por tener en la parroquia a que pertenecía mi aldea, un cura que para demonio había nacido, ya que el muy condenado había conseguido de las autoridades una ley, que no se quién se la había fabricado, pero el caso es que existía, y condenaba a todos los vecinos a oír la Santa Misa, y a no trabajar ni en las tierras, ni en los prados, ni en nada, bajo pena de una multa que la ley considerara justa por ser injusta. Como yo ya no tenía trabajo, pues cuidar los ganados estaba permitido, y aquel gochu de mi antiguo amo desde aquel día tendría que hacer el trabajo que como un miserable esclavo yo le hacía, me levanté tarde del único xergón de fuéa (jergón de hoja) que en la casa había, que lo había industriado de unos sacos, porque todo cuanto poseíamos que era bien poco, al terminar la guerra el honrado vencedor nos lo había robado, y no contentos con esto, todavía fusilaron a mi padre, acusándole de haber robado grandes cantidades de dinero, de haber hecho esto, lo otro, y lo demás allá, y todo porque se le querían cargar cuatro caciques, como se ha hecho en todos los lugares de mi Patria buena. Noté que me dolía el rostro y que le tenía ensangrentado, no pude mirármelo al espejo. porque éste era un lujo que en mi casa no existía, así pues, me fui hasta el río que por detrás de mi casa pasaba, y me lavé como mejor pude, secándome después a las sucias y ásperas mangas de mi mono, y sin desayunar nada, porque en la casa no habla ni la más mínima consolación de comida, me dirigí a oír la misa, ya que yo de pequeñín era muy creyente y religioso. Estando yo enredando (jugando) con algunos otros guaxinus (niños) de mi aldea, en espera que tocase la última campanada para entrar en la iglesia, vi llegar la pareja de la guardia civil y un vuelco de temor revolvió mi ánimo, que casi consiguió ordenarme que saliese corriendo, huyendo pronto de aquel nuevo peligro que me acechaba. Sin embargo no lo hice, porque o no era lo suficientemente valiente, o lo necesariamente cobarde para hacer tal cosa, lo cierto es que cesé de jugar y me quedé mirando para ellos, lleno de temor, de tristeza, de pena. Preguntaron a alguien quién era yo, uno de mis vecinos me señaló, entonces los guardias me llamaron, y yo hacia ellos avancé, cabizbajo, temeroso y desamparado, igual los niños que los vecinos me miraban sin urniar (decir) palabra, muy posible muchos de ellos, tanto fascistas como rojos, vencedores o vencidos, sintiesen una profunda pena al ver aquel niño, desventurado e inocente ruina que dejó la vil venganza de la posguerra, avanzar sin protección ni cariño de nadie hacia los guardias, al fin llegué junto a ellos y me los quedé mirando, no me gustaron sus rostros, que me parecieron dos demonios, entrambos se quedaron mirando unos momentos en silencio mi rostro, en el que se podía leer la despreciable cobardía y nefastosas intenciones, que se enraizaban en el podrido sentimiento de mi amo, pude comprobar que esbozaban una tenue sonrisa, y no pude descifrar, si era que les alegraba observar el sello del martirio anclado en mi cara, o si por todo lo contrario, me dedicaban un consuelo de lastimosa consideración. Qué enano era yo físicamente en aquella lejana y para mi inolvidable, desgraciada y maestrosa mala época, si desde mi distancia también en el momento mi señora prisionera, proyectó mi mente siempre libre, como el misterioso dios que en cada mente humana vive, cuento yo que si me observé ante toda aquella gente, asustados los unos, hartos de maltratos, satisfechos los otros, por formar parte del mando, e indiferentes los restantes por no contar nada en ningún bando, digo que si me vi tan insignificante en mayor cuantía todos cuantos me rodeaban eran, ya que ninguno de ellos optó, en defender a un niño inocente y lleno de temor, que no había cometido más delito que el matar sin querer a un chivo, que era menos cabrón que todos aquellos papalbus humanos. Uno de los guardias con el mosquetón en la mano, me acarició mi corta y jamás peinada cabellera, pues nada más que tenía dos dedos de larga, mi madre me la rapaba al cero para que los abundantes piojos en ella no sembraran la descendencia de sus miserias, y a la par que esto hacía tan despreciable celador de una ley muy poco justiciera, con palabras que pretendían ser cariñosas y amables me dijo: —Ya veo por las caricias que luces en tu rostro, que con todo merecimiento y sin ninguna duda el señor Manín te ha hecho, que eres un niño rebelde, desobediente y malo, que te niegas a decir la verdad, y por lo tanto por todos estos endemoniados pecados irás al infierno, así es, que si ahora mismo no me dices quién fue el que disparó contra el chivo de tu amo, yo también tendré que castigarte. En esto estábamos el guardia y yo rodeados por los vecinos que no decían ni pío, cuando hizo acto de presencia el señor cura, que relevando a la autoridad de su palabra no así de mi persona, me aconsejó apoyando sus frases en la Divinidad de Señor, para que les contase la verdad que me liberaría de todos mis sufrimientos. Díjele al cura lo mismo que al guardia que yo estaba dormido, y que sólo me había despertado al oír al chivo berrar a la par que bajaba por entre los peñascos rodando. La ruda mano de aquel guardia, que seguramente había sido toda su vida un rústico campesino y que la guerra le había liberado de tan honrado lugar para colocarle en el más delicado de los oficios, como es el de servir con dignidad a la Justicia, cuento yo que aquella pesada mano de aquel hombre que pensaba que las personas había que tratarlas como a las bestias con las que él hubiera vivido siempre, dejó de acariciar mi cabeza y sus dedos se aferraron como si fuesen fuertes murgazas (tenazas) a una de mis uréas (orejas), y sonriéndose como si me estuviese el muy hipócrita acariciándome, a la par que me rogaba que le contase la verdad, me apretujaba con tal fuerza, que el dolor que me inyectaba me hacía ver todas las estrellas. Creo que lo que más le molestaba aquel cobarde representante de la ley, no de la Justicia, era que yo, que la vida ya me había forjado en saber llevar el sufrimiento, ni llorara, ni gritara ni menos me quejara de nada, por eso el infame seguía despiadamente con todas sus fuerzas apretándome, aun es hoy el día, que cada vez que me recuerdo de aquel momento mi oreja se pone tan rápidamente colorada, que hasta me molesta el calor que alumbra. Así en este atroz sufrimiento yo me debatía, sin que nadie de los allí reunidos por mí intercediera, dentro del horripilante dolor que me producía aquel estrapayáu d'uréas (retorcimiento, aplastamiento de orejas), cuando llegó mi madre ante la concurrencia, pues como era domingo, bajaba la pobre de aquella aldea donde toda la semana había estado trabajando, trayendo encima de la cabeza una manieguina (cesta) llena de viandas que en el caserío le habían dado a cuenta de su esfuerzo. Cuando mi madre me vio a mí, en tal escarnecimiento, tiró la manieguca al suelo, y llena de una fuerza airada que la multiplicaba, se acercó tan randa como una centella hasta mi verdugo y arrancándole el mosquetón de un fuerte tirón de entre su mano, le pegó con él tamaño golpe encima de sus costillas, que dio con él como si se tratara de un muñeco de trapo en tierra. Antes de seguir con esta cierta historia, voy hacer un inciso, para describir muy someramente cómo era mi madre en aquella época. Era joven, aun no llegaría a los cuarenta años, y a pesar de su juventud, ya había perdido la pobrecita dentro de los mayores sufrimientos que se puedan imaginar, a dos hijos que luchaban en la guerra, a su marido que fuera fusilado y a todo cuanto poseía. Mi madre como perteneciente a la más ancestral raza astur, era rubia, con el pelo del color de la miel, o de la escanda sazonada, tan abundante lo tenía, que cuando lo llevaba suelto y se acuruxaba (agachaba) le tapaba todo su cuerpo como si lo cubriera con una preciosa manta. Sus ojos eran a veces tan azules como el transparente cielo de una mañana de primavera, y en ocasiones eran tan verdes como los mismos campos de nuestra aldea. Era tan pura y recia como la misma madre naturaleza, inamovible en sus decisiones, honrada y justiciera. Era una auténtica astur procedente de la primera raza que pobló las ubérrimas montañas de mi noble tierra, y no una mistificación como somos hoy en día más del noventa por ciento de las gentes asturianas, enraizados con todos los colonizadores de nuestra tierra. Mi madre enojada era una invencible fiera, y tranquila y serena, era tan hermosa y dulce como incomparablemente lo es mi asturiana tierra. Y ya dicho con suficiente claridad como era esta excepcional mujer, vuelvo a centrarme en el desaguisado que mi madre justicieramente preparara, con una valentía y decisión tal, que dejó a todos perplejos y anonadados, pues el guardia que en posición ridícula espanzarrado moraba en el suelo, desde tal lugar miraba con ojos desorbitados a mi madre que con el mosquetón en la mano y a la par que se lo arrojaba con fuerza y mala sangre contra su pecho le decía: ¡Yes un llimiagu, lu mesmu que toes istes xentes que conxentíen, qu'dellantri de la mesma ilexia del Faedor, y'en prexencia d'isti cura escosáu de coyones ya xusticieres razones, lú mesmu que tous vuexotrus que sois una cabaná de baldreyus, que tu que yes un cachiparru, martirizares a isti nenín pequenu, ya s'ístu faedis con miou fíu qu'entavía 'l probitín non sabe dúnde come, ¿qué faeredis con les prexones mayores? (Eres un rastrero baboso, lo mismo que todas estas gentes que te consienten, que delante de la iglesia de Dios y ante la presencia de este cura que no tiene ni cojones, ni justicieras razones, lo mismo que todos vosotros, que no sois nada más que un rebaño de cobardes, que tú que no eres nada más que un parásito martirizaras a este pequeño niño. Y si esto haceís con mi hijo, que todavía el pobrecito no sabe de dónde come, ¿qué hareis con las personas mayores...?). El otro guardia que sin lugar a dudas parecía un hombre con mejores sentimientos que el gusano que me había martirizado, intentaba sujetar a mi madre propinándole palabras que le aconsejaban que no complicara más las cosas, mientras que su repugnante compañero se levantaba del suelo, y ya con el arma entre sus manos, la enarboló por encima de su cabeza en amago de dejarla caer encima de mi madre a la sazón que con una inquina maligna y cobardosa le decía: ¡Si fuese usted un hombre, ahora mismo le partía la cabeza en dos para que al final de su existencia comprendiera usted, que el deber de todo ciudadano es respetar a la ley! A lo que mi madre le respondió de la siguiente manera: —Si you fora un home, a usté había qu'allevantalu dóu tá, p'ancuandiálu debaxu tierra, que ye 'l llugar quéi cuerresponde a la xentuza baldreyante comu ye usté. Ya tocante a la ley que reprexenta, que ye tan betchá de maldáes comu usté mesmu, pásula you ya toes les prexones decentes pente les piernes ya mexamus per echa. ¡Perque isa lley que tantu cacaréa achuquinóu ya t'achuquinandu a fatáus d'iñocentes, sin respetar nin al vietchu que t'encantu la xepoltura, nin al xoven qu'entavía non golióu 'l tafu de papalbus ya rapiegus que tienen tous los comedores que la endubiechan y'esmarachen! (Si yo fuese un hombre, a usted había que levantarle del lugar donde se encuentra para enterrarle bajo tierra, que es el sitio que le corresponde a la gentuza cobarde como lo es usted. Y tocante a la ley que tanto cacarea, que está tan rica de maldades como usted mismo, la paso yo y todas las personas decentes por entre las piernas y meamos por ella). (¡Porque esa ley que usted representa, ha asesinado y está asesinando a muchos inocentes, sin respetar ni al viejo que ya se encuentra al borde de su sepultura, ni tampoco al joven que todavía no se ha olido, el característico mal hedor que emana de los comedores, indeseables y ladrones que la han hecho, así como ustedes que atropelladamente obligan a punta de pistola y látigo a que se cumpla!). Aun puedo ver en los rostros de todas aquellas gentes que nos rodeaban, desde esta asquerosa celda donde viviendo el presente que me aprisiona en esclavo de unas injustas ordenanzas, mi mente desdoblándose en dimensiones pasadas, añora con tristezas y alegrías, las primeras alumbradoras fuentes de toda mi desgracia. Sí, veo los ojos asustados de algunos de mis convecinos, que al escuchar aquellas graves y acusadoras palabras que mi madre airada, enloquecida y por toparse en su justo desquiciada, le decía a aquel guardia que tan cobardemente la amenazaba. Sí, veo como todos ellos con tristeza pensaban, que mi madre no iba a salir de aquel asunto bien librada. Pues en aquellos tiempos por menor delito, al paredón de fusilamiento llevaban a personas más recomendadas. Vi los ojos de aquel guardia ruin y rastrero, vilos cómo se llenaban de una alegría satánica, quizás en otras ocasiones ya por él vivida, cuando a tantos inocentes martirizaba o asesinaba. Vi cómo dejó de amenazar a mi madre, cómo colgó el mosquetón de su hombro, y metiendo la mano sonriendo canallescamente en su macuto, sacó unas relucientes esposas con las que se disponía a encadenar a mi madre en el lleldar (acaecer) que le decía: —La voy a llevar a usted y a su hijo detenidos hasta el cuartelillo, y allí, le enseñaremos a usted a respetar la ley y el orden, ya verá usted cómo cuando nosotros la dejemos, no se le ocurrirá jamás ofender a la ley y al régimen, ni aun en su propio pensamiento. Y en cuanto a su cachorro, que parece ser tiene su misma casta, también le enseñaremos a decir la verdad aunque tengamos que arrancarle la lengua. Fue entonces cuando uno de los dos principales caciques de la aldea, que también ye menester que cuando encarte les diga cómo eran, le dijo al guardia con palabras amenazadoras: ¡Dexe tranquíl ista muyer ya 'l sou fíu, pos güéi mesmu vou cuntaye you 'l sou xefe la clás de guardia que ta fechu. (Deje tranquila a esta mujer y a su hijo, y hoy mismo le voy a contar a su jefe la clase de guardia que está hecho, que se ha dejado desarmar por una mujer cuando cobardemente usted martirizaba a su hijo, poco puedo poder yo si no le hago catar covixu noitre ufixu (oficio), perque nisti de guardia paeme amindi que nun ten llixa (arte, valer, etc.). La fuerza y poder que tenían aquellos desalmados caciques en aquellos tiempos de desalmados vivires, achindi mesmu xuntu lus mious güétchus (allí mismo frente a mis ojos) quedaba bien claro, porque aquel guardia aviñonáu de miéu (lleno de miedo), se justificaba rastrera y servilmente pidiéndole perdón aquel hombre que no había sido en toda su vida nada más que un verdadero canalla, per ístu miou má noxá fasta cuaxí la llocura dista maneira le falóu (por esto mi madre enojada hasta casi la locura de esta manera le habló). —Lu que me faltaba per uyír, que tena que debéi cumplíus a isti baldrayu d'achuquín, que dexóu la nuexa 'ldina xemá de güerfaninus dexamparáus de la mán del Faidor ya de lus homes. (Lo que me faltaba por escuchar, que tenga yo que deberle favores a este cobarde de asesino que dejó la aldea sembrada de huérfanos desamparados de la mano de Dios y de los hombres). ¿Nun foste tóu sou banduerru de lus enfermus el que denuncióu 'l miou home paque me l'achuquinaren na cárxel d'Uviéu? (¿No has sido tu comedor, canalla de los infiernos el que ha denunciado a mi marido para que me lo asesinasen en la cárcel de Oviedo?). ¿Ya con lus fíus de Manolón el Gocheiru...? ¿Qué foi lu que fixiste conechus baldrayán? Que yeren un par de rapazus más bonus qu'el pan d'escanda qu'enxamás fixerun mal a naide, ya cundu taben per aquíndi de millicianus, ya tóu t'encovaxabes fugáu per les branes, tóus xapiemus na cabana que t'empayaretabes, ya tantu nuexóitres perque yeras veicín comu aquechus ñocentinus rapazus qu’achuquinasti deximiémuste xempre pa que nun te prendieren. Que fatiquinus forun lus probetayus rapazus, y'anxín pagarun con las sous vides les sous fatezas, pos se te viexen deñunciáu, nistes gores tabes fechu 'n meruxéiru de merucus, xustamente lu que yes, y'echus taríen vivus al lláu de lus sous pás. (¿Y qué has hecho con los hijos del Cerdero?, que eran un par de mozos más buenos que el pan de escanda, que no han hecho más mal los pobrecitos, que cuando fueron al servicio militar por la quinta; y estuvieron por estos contornos de milicianos, mientras que tu andabas por la braña huido, y sabiendo nosotros en la cabaña donde te refugiabas, no te hemos denunciado porque eras nuestro vecino, aunque tuvieras la idea política que te diera la gana, que no debe de ser ninguna, porque te parió tu madre canalla desde la entraña, pues como te estoy diciendo, tanto aquellos grandes rapazos como nosotros, te olvidábamos siempre para que nunca te cazaran. ¡Qué tontos fueron aquellos pobres y desgraciadinos muchachos, y así pagaron con sus vidas sus tontezas, pues si te hubiesen denunciado, a estas horas, tu estarías hecho una verbena de gusanos, que ni más ni menos es lo que eres, y ellos estarían vivos al lado de sus desesperantes padres!). Todos escuchaban a mi madre silenciosos y asustados, considerando algunos con tristeza, que mi madre se había vuelto turulata (loca) para atraverse a manifestar acusadoramente ante los guardias, el cura y el pueblo, lo que todas las gentes de la aldea sabían que era cierto, pero no se detuvo mi madre en el acuse que le hacía aquel villano de todas sus bellaquerías, pues al no encontrar nadie que la importunara, siguió con su palabra y con igual fuerza mortificándole de esta manera: —E nus tiempus d'endenantes, cundu lus roxus mandaben lu mesmu que vuexotrus facedis nagora, non trañia l'esquilona de l'ilexa p'axuntanus en conceyu p'uyír la misa tres el cura, perque pieschada taba la casa del Faidor, ya con lus curas lus roxus nagua querían, peru a pesar de tar tan lexus del Faidor, a naide s'achuquinóu n'aldea, ya se morrierun un par de rapazus, fói nel frenti, peru nagora que tenemus l’ilexa 'l entestate, y'un cura que coyius de la man quiér chevanus a tóus pel atayu de non sei que Dios, ya non sei que cielu, pos con tou isti telar, entremedáu de cures, ya caciques comu lu yes tóu, de confexones, mises ya xermones, achuquinasteis n'aldea 'n poucus dies, más xentes que de mala manera, enxamás de lus xamases en Asturies murrierun. Se tóu xupiés so lladrón achuquinante, lu mesmu que toes istes xentes que m'acorrelan, lu que you tenu xufriu nes comunicaciones de la muerte que se encaldaben na cárxel d'Uvieu, dúnde 'l miéu ya 'l espavoríu facien fuercia, únde 'l fríu enxenebráu la entraña te queimaba, únde les chárimes esbocáes en el glayíu xapoixaben, atristeyáus ya dollores qu'eszarapicaben, tous lus xentíus de cuantus escuchaban. Non puéu apoixar de mious videtches, lus güeyus enfervecíus de aquechus homes, qu'agoxáes allumbraben engafuráes chárimes, con les manes tembluqueántes per el miéu, acoyendu con desesperación las rexes de fierru, que non lus dexaben en postreira vez, abrazar a la sou muyer ya lus sous fíus, qu'ameruxáus de cariñu, ya betcháus de dollor, choraben ya glayaben, xiringáus per el amore que profexaben naquel home, que yera 'l pá de lus fíus, el mantín desous quereres, y’l caidonal del sou llare. Naide algamía per mor de aqueches rexes de fierru entemedades, falagar cómu postreira despedida, a la muyer nin al home, nin lus pequeninus fíus, que güerfaninus naquecha nueche diben quedaré, perque banduerrus baldreyus lu mesmu que tóu, lus deñunciaben y'acusaben de faer fatáus de couxes, que ni nel xoñéu lus probetayus dacuandu lleldaren. Tóus nun mirabamus atristeyáus per debaxu la borrina qu'acobertoriaba lus güeyus encarnispáus pe les chárimes, ya lexus de falanus tantes couxes, nel tiempu tan escosu que nus daben, esfaíamonus en playíus choramiqueirus llastimeirus e nes fanes más mortales. Enclicáus tous per un dollor que nes entrañes esquiciáu t'esgarduñaba, tabamus fatáus de xocenes muyeres que güéi toes viudes y'esgraciaínes semos, enlloquecides y'engarrinchades a les rexes que a la llibertá ya la xusticia trincotiaben. Nagua podiamus decinus, perque la pallabra afogábase na conguetcha qu’el alma esfaída pe la tristieza sacupaba, sous penares nel gargüélu, a munchus el dollor añuedábayes el celebru con tal prietura, que esmurgazábanse col xentíu perdíu nel enllabanáu xuelu. Alcuérdume comu s’agora mesmu fora, ya xamás de lus xamases tal desxusticiáu, endiañáu, baldreyóuxu ya chuquinamientu de xentes abondes d'eches tan iñocentes comu isti rapacín, que la mesma lley qu'achuquinóu a suo padre, martirizóulu a él, ante 'l cura, que mangonéa la mitá la aldea, y'isti banduerru de cacique dumeña entrambas partes, ya tous voxoutrus qu'empaparáus per el miéu, olvidósebus defender tou lo güenu per lu que lus vuesus homes llucharun ya morrierun ¡Sin alcuerdume d'aqueches canallesques comunicaciones que se lleldaben na cárxel d'Uvieu, ya non esborraránseme de les mious vidatches metantu que la vida me acompañe! (En los tiempos ya pasados, cuando los rojos mandaban lo mismo que vosotros hacéis ahora, no tañía la campana de la iglesia, para llamarnos y rejuntarnos a todos en fraternal comunidad, para escuchar la misa detrás de un cura, porque cerrada estaba la Casa de Dios, y con los curas los rojos no querían saber nada. Pero a pesar según parecía de que se encontraban muy lejos del Hacedor, a nadie asesinaron en la aldea, y si han muerto un par de jóvenes, ha sido luchando en el frente. Sin embargo ahora, que tenemos la iglesia siempre abierta y un cura que asidos de la mano, quiere llevarnos a todos por el camino más corto para alcanzar, no sé a qué dios, ni tampoco a qué cielo, pues con todos estos sucederes que ahora están pasando, entretejidos por los curas, y por caciques como lo eres tú, de confesiones, misas y sermones, habéis asesinado en la aldea en pocos días, más gentes que de mala manera, jamás de los jamases no contando estos tiempos, en todo Asturias han muerto. Si tu supieras so ladrón y asesino, lo mismo que todas estas gentes que nos rodean, lo que yo he sufrido en las famosas comunicaciones de la muerte que se hacían en la cárcel de Oviedo, donde el miedo y el pavor, hacían fuerza, donde el helado frío que el temor producía, al mismo tiempo las entrañas te quemaba, donde las lágrimas deslocadas en gritos lastimeros se posaban, haciendo tristezas y dolores tan inmensos, que despedazaban todos los sentidos de cuantos escuchaban. No puedo apear de mi cerebro los ojos enardecidos de aquellos hombres, que a cestadas alumbraban envenenadoras lágrimas, y con sus manos temblorosas por el miedo, cogían con desesperación las rejas de hierro, que les prohibían por última vez, abrazar a sus mujeres e hijos, que llenos de cariño y ricos de dolor, lloraban y gritaban desesperadamente, movidos por el amor que profesaban a aquel hombre, que era el padre de los hijos que quedarían ya para siempre desamparados, el amante esposo de sus quereres, y el fuerte guía de sus lares. Nadie alcanzaba por la causa de aquellas rejas de hierro fuertemente entretejidas, halagar como última despedida, a la mujer ni al hombre, ni a los amados y pequeños hijos, que huerfanitos aquella noche si iban a quedar, porque indeseables cobardes lo mismo que tu eres, les habían denunciado y acusado, de haber hecho muchas y malas cosas, que ni en el sueño los pobrecitos, jamás ni habían pensado. Todos nos mirábamos entristecidos, por debajo de la niebla que nublaba los ojos enrojecidos por las lágrimas, y lejos de hablar de tantas cosas en el tiempo tan corto que nos daban, nos deshacíamos en lamentos lastimosos, que nos precipitaban en los abismos más mortales. Agachados todos por un dolor que en nuestras entrañas enloquecido sin piedad las arañaba, estábamos en aquella triste ocasión, muchas jóvenes mujeres que hoy todas viudas y desgraciadas somos, enloquecidas y agarradas con desespero a aquellas rejas, que a la Libertad y a la Justicia pisoteaban. Nada podíamos decirnos, porque las palabras ahogábanse en la garganta, que el alma deshecha por la tristeza, vertía en ella sus penares. A muchos el dolor les aprisionaba el cerebro con tal fuerza, que se desvanecían privados del sentido entre las losas que poblaban el suelo. Recuerdo como si ahora mismo estuviese sucediendo, y nunca jamás, tal injusticia, endiablada cobardía, y canallesco asesinamiento de gentes, muchas de ellas tan inocentes como este pequeño, que la misma ley que asesinó a su padre, le está martirizando ahora, precisamente ante la presencia del cura, que es el dueño de la mitad de la aldea, y de este indeseable de cacique, que domina entrambas partes, y de todos vosotros que llenos y dominados por el miedo, os olvidasteis de defender todo lo bueno y hermoso, por lo que vuestros hombres lucharon y murieron). (¡Sí recuerdo aquellas canallescas comunicaciones que se hacían en la cárcel de Oviedo, y que ya nunca podrán borrarse de mis sienes, mientras que la vida me acompañe!). Recuerdo perfectamente cómo todas aquellas gentes escuchaban a mi madre entre asombrados, y compasivos, entre temerosos avergonzados y ofendidos, y quizás hubiesen escuchado muchas más injusticias que habían hecho no los caballeros y valientes soldados, que denodadamente lucharon hasta conseguir la victoria, ni tampoco las juventudes que militaban en el partido triunfador, sino las gentes maduras, caciques que habían conservado la vida en entrambos bandos, que llenas de un odio vengativo y endiablado, habían hecho ellas más muertes criminales en la paz de la posguerra que todos los leales luchadores de enemigos bandos. Digo yo que mi madre con su cordura de mente les hubiese seguido acusando, si el cura, muy oportuno y diplomático, como son todos los religiosos de carrera larga, no se ausentara sin decir palabra, y ordenara al sacristán que tocase la última campanada, para entrar a la iglesia con el fin de escuchar la misa. Y ahora diré, que mal dicho está que yo diga que el sacristán tocase la campana, porque no había tal campana, ni en la iglesia de mi aldea ni en ninguna otra en todo el valle, ya que los rojos, se las habían llevado todas, no sé con qué fin ni propósito, como tampoco puedo comprender porque quemaban los santos que jamás les harían ningún daño, y dejaban con vida a indeseables como los caciques asesinos de mi aldea. Lo cierto es, que como campana de la vieja iglesia de mi aldea, había un trozo de raíl colgado del pórtico con una alambre, donde aporreaba el sacristán, con un martillo medio deshecho de los de cabruñar la guadaña. Nada más que el toque comenzó hacerse sentir, fueron las gentes desfilando tras la llamada de la postrera campanada, sin que nadie se osara replicarle a mi madre ni tan sola una palabra, bien fuese de desagrado o de conformidad con cuanto había enardecidamente manifestado. Todos se adentraron en la casa del Señor donde yo creo, que si el Nazareno pudiese apoixase (apearse) de la Cruz, no dudo que a todos ellos una tocata de barganazus les esfargayara. (Paliza de palos que en ellos prodigara). Dejó mi madre de reñir a voz en grito, pero siguió haciéndolo muy quedadamente, a la par que con gran remango recogía su cesta, que colocándola esta vez debajo el brazo, nos encaminamos para nuestro lar, mientras que aquellas gentes, culpables unas e inocentes las otras, le rogaban a Dios, los unos por sus pecados monstruosos ya cometidos, que en El no habían pensado cuando los ordenaban, los otros, quizás le pidieran paz y prosperidad para ellos, sus cosechas y ganados, pero Dios no escucharía ni menos ayudaría, ni al pecador tal vez arrepentido, ni al inocente libre de pecado, y lo sé por propia experiencia, porque yo, tantas veces le he llamado, suplicado y rogado, siempre a cuestas con el temor, la miseria y el desprecio que el mundo en mi había sembrado, y jamás El se dignó ni tan siquiera escucharme, porque si me hubiese escuchado, y no remediara con prontitud ni nefastoso sufrimiento, yo diría ya sin el menor equívoco, que el Dios que todos tememos y adoramos, no es nada más que un diablo. Y esto sin lugar a dudas es así, porque Nuestro Señor está harto de nosotros hasta la misma coronilla, y por eso pensó ya en inmemoriales tiempos, que o liquidarnos a todos, y olvidarse sin pena y con prontitud del mal invento que había industriado, o dejarnos vivir a nuestro aire, sin preocuparse ya para nada de nuestros haceres, hasta que la muerte nos lleve a su presencia. Caminaba yo detrás de mi madre, sujetándome con la mano mi dolorosa y sangrante oreja, que más doloroso sufrimiento me había reportado, cuando aquel imbécil y canalla de guardia me la había retorcido, que si me hubiesen molido todo mi cuerpo a palos. Llegamos a la postre a nuestra humilde casa, y siempre sin parar de reñir mi madre, de maldecir y de amenazar, estongóu 'l llar (limpió la cocina) de añejas cenizas, y con la rapidez con que ella solía hacer las cosas, tizóu ‘l fuéu (prendió el fuego) y después, puso un cazo lleno de agua con sal y unas hierbas (que ahora no sé cómo se llaman, pero que son muy buenas para las heridas) a hervir, y mientras que hervía, s'encaldóu nel trabayu de pulgar patacas (se hizo en el trabajo de mondar patatas), de las que había traído de la aldea de donde venía. Cuando el agua estuvo en su punto, que fue en el momento que ella terminara de aliñar las patatas ya listas para ser fritas, se dispuso mi madre a curarme, y al tenor que lo estaba haciendo, y viendo yo en su rostro retratado el cariñoso sufrimiento que por mí sentía, ella como siempre intentando disimular toda emoción, me preguntó dando muestras de un enfado cariñoso, ¿que qué era lo que había sucedido, o en qué líos me había yo alojado, para que los guardias me hubiesen puesto el rostro como un Ecce Homo? —Díjele a mi madre que el guardia no me había hecho nada más que estrapayáu l'uréa (deshecho la oreja), y que las otras heridas me las proporcionara el amo Manín, por las causas del condenado cabrón que ustedes ya saben. —Vi cómo las recias manos de mi madre temblaban al tenor que a mis heridas con aquella agua milagrosa me lavaba, sentí cómo su voz enardecida juraba y perjuraba contra aquel Manín de los infiernos, al cual ella decía, le iba a colgar la foiz (hoz) del pescuezo. Dio por terminada mi cura y en instantes me preparó la comida, que consistía en un buen cazo de patatas fritas con grasa de tocino, un gran cantezu (pedazo) de pan de escanda, y un escudiecháu de lleiche con borona (taza de leche con pan de maíz), y ya fartuquín fasta ‘l rutiar (harto hasta el eructo), preguntele que si podía ir a dar una vuelta por la aldea, a lo que ella me respondió afirmativamente, recordándome con amenazas, el que non m'engarricra con lus oitres rapacinus. (Que no me pelease con los otros niños). Cuando me dirigía al lugar donde todos los chicos por costumbre teníamos de reunirnos para enredar (jugar), en una de las callejas de mi aldea, me topé con Pelayu, que seguramente habría abandonado a su amo en el monte, por el extraño de no verme a mi como sucedía siempre. ¿Porque qué animal o persona con sentimientos nobles y cariñosos, podría vivir en la soledad del monte en la compañía de una repugnante bestia, como lo era Manín nuestro amo...? Viome primero Pelayu que yo a él le avistara, y casi estoy por asegurar, que me había olfateado antes de que yo desembocara en la calleja, donde él buscándose la vida por todos los rincones husmeaba. Porque yo jamás había visto a Manín, darle al pobre de Pelayu de comer nada, ya que Manín solía decir dándoselas siempre de razonero eficiente, que el perro no se le podía dar la esllaba óu llabaza de fregar lus cacíus (las aguas sucias residuos de lavar los cacharros de la cocina) porque estaban los bracus na cobil urniándu per llapalas (cerdos en el cubil gruñendo por tomarlas), que al perro lo único que se le podía dar, era aquello que no tuviese aprovechamiento para nada, como les llixes de les vaques cundu betchaban, de las uvées ya les cabras, óu cuallesquier oitra molicie que paque nún fediera menester yera encuandiála (como las libraduras de las vacas, de las ovejas y las cabras cuando parían, o cualquier otra porquería que para que no oliese mal, fuera necesario enterrarla). Vino Pelayu hacia mí envuelta su alma perruna por una gozasa alegría, pero me di cuenta con pena profunda, que no hacía tal acercamiento dentro del desenfado y gracial camaradería que en todas las ocasiones él conmigo usara, pues por primera vez mi buen Pelayu, para acercarse a mí, rastreramente se arrastraba, no era por el miedo de que yo le apaleara, ya que jamás ni de palabra le había ofendido, era sin duda porque se sentía muy avergonzado de haberme abandonado la pasada noche, cuando tan triste y solo me encontraba, y quizás más le necesitara. ¡Pobre Pelayu! ¡Qué alma más humana tenía, y a cuántos humanos, el alma de los rabiosos perros les dirigía! Me agabuxé (agaché) a su lado, envuelto yo por una sana, jovial, y angelical alegría, le besé su rostro varias veces entusiasmado, y acaricié con gozo su fino y sedoso cuerpo, y olvidándonos entrambos él de su cobardía y yo del rencor que pudiera por su gesto guardarle, nos fusionamos en un abrazo risueño y cariñoso, donde él dando pequeños ladridos por los que manifestaba su alegría y pena, me lamía una y mil veces las heridas que adornaban mis mexietchas (mejillas), y quizás se estuviese jurando, que aunque le costase la vida, nunca de mi lado se alejaría. Toda aquella tarde, estuve jugando al «llanque» y a la «palombietcha» con el único amigo de verdad que en la aldea tenía que se llamaba Muel. Pobre amigo mío, murió cuando apenas tenía veintiocho años, reventado por el más duro y esclavizante trabajo, que desde su niñez y en mi compañía, fustigados por el hambre y la necesidad, entrambos y dos a las severas órdenes de su padre, como serradores en casi todos los montes de mi Asturias, habíamos llevado a cabo, al final, su cuerpo ya deshecho, explotado y gastado, fue consumiéndose en la triste soledad del sanatorio del Naranco, donde murió devorado por una tisis galopante. Tenía Muel dos o tres años más que yo, y sin embargo éramos los dos de la misma estatura, y empezamos a serrar madera manualmente los dos en el mismo día, teniendo yo en la sazón, tan sólo trece años, fue nuestro maestro su propio padre, y nos trataba como nadie se puede imaginar, ya que no había día, que no nos untara ‘l focicu (nos azotaba) por lo menos un par de veces. No es que aquel hombre y excepcional trabajador fuese malo, no nada de eso, es que el pobre precisaba por fuerza mayor, para poder desarrollar el duro trabajo del serrador, que nosotros hiciésemos el trabajo de hombres y no éramos nada más que dos niños. Digo yo que aquella tarde, le conté a mi amigo Muel, como había encontrado en la montaña la cueva de las armas, y así hablando de nuestros proyectos, acordamos que al día siguiente subiríamos hasta ella, para jugar hasta cansarnos con aquellos juguetes de verdad. Así es que a la oscurecida retornamos cada uno para su casa, saboreando por adelantado lo felices que al día siguiente habíamos de ser. Caminaba en pos de mí, tan contento y satisfecho como siempre mi buen Pelayu, sin preocuparse para nada de que él, era un esclavo de Manín, y no un ser libre que pudiese hacer lo que más le conviniese, pero al llegar a la esplanada donde asentada estaba la bolera, lugar clave donde se reunían todos los vecinos de la aldea, después que concluían sus trabajos, bien fuese para charlas y cambiar impresiones, o para jugar unas partidas a los bolos, como cuento, allí estaba Manín, en diálogo con unos vecinos, ya de retirada para su casa después de haber encerrado las cabras, cuando vio a su desleal Pelayu, que muy contento y moviendo con gran felicidad su rabo, me acompañaba a mí, como si yo fuese en vez de él su amo, dejó a su contertulio con la palabra en la boca, y cambiando su pacífica charla por la riña loca, embistiome a mi con ofensiva y pecaminosa palabra, al mismo tiempo que con la vara que portaba en su mano, descargó sobre el confiado Pelayu tal varazo, que a quedarse el pobre tan sólo un segundo condoliéndose del acuciante dolor que en su cuerpo se anidaba, seguramente que hubiese llevado sobrada ración de varazos, que fácil la dejarían sin vida in situ. Pero no hizo tal cosa mi buen Pelayu, sino que salió huyendo como alma que se lleva el diablo, lanzando en el aire ladridos, que yo creo que no eran por el profundo sufrir que le proporcionara el castigo, sino que en su lenguaje, seguramente maldeciría aquella bestia con figura humana, que era capaz de azotar despiadadamente a un inocente niño, o de asesinarle a él mismo, que no se encontraba con más culpa, que de despreciar a su amo, por canalla y miserable. Y lo propio que Pelayu hizo, no lo dejé yo para más pensado, y a la vez que me perdía en la carrera, huyendo de aquel reptil repugnante y asqueroso, recuerdo que con rabia enloquecida yo le dije: ¡Fíu de put, baldreyu, llimiagu! (Hijo de puta, cobarde, rastrero, baboso..., etc., etc.). Pero miren ustedes por donde, estaba mi madre allí cerca en casa de una vecina hablando de sus cosas tranquilamente, cuando al sentir al Manín que me ofendía, al perro ladrar por la caricia que había recibido, y a mi insultándole poniéndole como un pingayu (de lo peor), salió mi madre de casa de su vecina, con todos sus muchos ánimos aviesporáus (envenenados, aguijoniantes), y cogiendo un palo que allí a mano había, bien seco y sudado, porque hiciera su servicio sirviéndole de mango a una fexoria (azada), se dirigió con extrema rapidez y silenciosamente al lugar donde Manín estaba, y sin decirle ni una sola palabra, empezó a darle palos con aquel formidable mango, que la suerte a Manín le cupió de que nuestros vecinos la detuvieran, porque sino, creo que le hubiese matado. «LA MULTA O EL REFORMATORIO» Al día siguiente, mi amigo Muel, yo y Pelayu, subíamos alegremente hacia la montaña, con locas ansias de llegar pronto a la cueva, con el infantil y firme deseo, de jugar hasta saciarnos con aquellas armas, recuerdo a mi querido amigo, futuro candidato al igual que yo, a la penosa esclavitud que como serradores nos aguardaba, la veo con su sana sonrisa, pintada en sus pequeños y vivarachos ojillos azules, acariciar una y otra vez, con una alegría inmensa aquellas armas, no existía para nosotros en el mundo, en aquellos felices momentos, nada que pudiésemos apreciar tanto, como aquellos mortíferos juguetes, de los que en la sazón, éramos los únicos señores y dueños, nos hallábamos fuera de la cueva, enredando cada uno con su escopeta, y una canana repleta de cartuchos colgada del hombro a la bandolera, Pelayu, desentendiéndose de nosotros mitigaba su hambre cazando grillos y mariposas, o cualquier otro insecto que plugiérale y fuérale rentable para entretener su enflaquecido estómago. Después de cansarnos de hacer la instrucción marcando el paso con la escopeta al hombro, emulando a los soldados cuando hacían prácticas en nuestra aldea, yo le dije a mi amigo señalándole el lugar, que desde aquel mismo sitio, yo había tumbado de dos certeros disparos al cabrón de mi amo. Muel, sacando dos cartuchos de la canana y metiéndolos dentro de la recámara de su escopeta, me dijo que él también pudiera haberlo hecho, y para asegurármelo de que no marraría el tiro, me señaló una piedra rojiza que había muy cerca de donde muriera el chivo, y a la par que se ponía la escopeta en el hombro para materializar lo que había asegurado, me decía ilusionado: —¡Fíxate Xulín!, ya veras cómu la desfaigu nun fatáu de cachiquinus—. (—¡Fíjate Julín!, ya verás como la deshago en mil pedazos—). El doble disparo retumbó dentro del natural silencio de la montaña, como si se tratase de un ruidoso trueno de las tormentas de los veranos, las águilas y los cuervos, así como todos los pájaros y animales que moraban por aquellos aledaños, moviéronse de sus lugares, graznando las aves al levantar el vuelo, y quizás las alimañas agudizasen al oído para saber el peligro que pudiese traerles aquel espanto. Hasta Pelayu dejó su caza insectívora para ladrar desaforado, como si presintiera que otro cabrón había sido abatido, que le haría de nuevo volver a hartarse, o tal vez nos estuviese reprimiendo, queriendo con su lenguaje decirnos, que aquella xuxeante folixa (crecido ruido, alegría, juerga, etc., etc.) que tan amanicomiadamente entamábamos (enloquecido ruido que hacíamos) no iba a reportarnos buenos resultados. Lo cierto fue que mi querido amigo Muel, no atinó a deshacer aquella rojiza piedra contra la que había disparado, y yo alegrándome por su fracaso, cargué con rapidez mi escopeta, me la puse en el hombro, y disparé contra aquel blanco otros dos disparos, tampoco pude yo hacer puntería, y él mofándose de mí, cargó de nuevo su escopeta con notoria alegría, a la vez que me aseguraba que de aquella no fallaría, volvía a disparar sin importarle para nada el tremendo culatazo que nos solían dar aquellos guerreros artefactos. Y así, una y otra vez, atenazados por un gozo y felicidad que nunca con tanta fuerza a nuestros juveniles espíritus había con entera libertad creado, disparábamos con alegría ilusionada contra aquel aproxetáu cuctu (enrojecida piedra), creyéndonos guerreros invencibles, o cazadores afamados. Muy posible yo me creyera un jefe poderoso, justiciero y honrado, que cada disparo que hacía, l'eszarapaba les vidatches d'uno de lus baldreyus homes, que habíen achuquináu ‘l miou padre. (Le deshacía las sienes de algunos de los cobardes hombres que habían asesinado a mi padre). Lo cierto fue, que tras de quemar veintitantos cartuchos cada uno, la piedra seguía en su sitio, y nosotros un poco desilusionados, hicimos un pequeño descanso, en el que acordamos cambiar de blanco. Disponíamos de nuevo hacer más atinadas prácticas sobre el rugoso y fuerte tronco de una encina, cuando Pelayu salió de junto nosotros y con apremiante prisa ladrando, contra un intruso que nos visitaba, guiado al parecer por el atronador ruido, que con nuestros alegrativos disparos formábamos. Era nuestro mal recibido visitador un rapazacu (mozalbete) que andaba por aquellos montes a la caza de la perdiz, que había endemasía nutridos bandos, que bajaban a veces hasta los sembrados d'arbeyinus y'oitres semáus (de guisante y otros sembrados) más alejados de la aldea, y ni el gran espantapáxaru tenía llixa de xebrayus (espantapájaros tenía fuerza para espantarlos). Jerónimo se llamaba aquel jovenzuelo indeseable, que había heredado de su padre toda la cobardía y males tales, que muchas gentes de mis lugares, le estarían rabiosa y odiativa, despreciable y asquerosamente maldiciendo, hasta que el Hacedor les llevara de este mundo tan poco lleno de humanidades. Era hijo de este sujeto tan maldecido, cacique de mi aldea con vuelos tales, que no del todo satisfecho con enviar para el otro barrio algunos de sus inocentes convecinos, en el acaecer se dedicaba, a que a sus vecinos la ley, que había, muy moldeable para dar por buenas todas las denuncias avaladas por caciques facciosos como él, se ensañara con crecidas multas, que al no tener dinero la gente aldeana para satisfacerlas, tenían que vender parte de sus ganados, y sabedores los tratantes por ser lobos de la misma camada aunque con diferente collor (color), que los campesinos tenían que vender sus reses con abonda priexa (mucha prisa) para satisfacer aquellas multas antes que se enrodietcharen (enredaran) peores males, pues como cuento, aquellas aves de rapiña de tratantes, se unían todos de tal manera, que lograban desbaratar los mercados hasta tal punto, que más que comprar, lo que hacían, era robar dentro de la ley a los aflijidos y siempre maltratados campesinos. Al quedarse los desdichados aldeanos sin sus ganados, por la causa de aquellas multas, que la verdad era nadie sabía que era lo que castigaban, aquellas asesinantes multas que la ley les inxertaba (injertaba), que les hacía dentro del acuciante temor que en aquel lleldar (ácaecer) era aterrante, deshacerse de sus ganados para pagar tan diabólicas y desnaturalizantes sanciones. Y como los campesinos, por lo menos en todas las embrujadoras aldeas de mi melgueira tierrina (dulce tierra), y me supongo que tal sucederá en todas las aldeyuelas del mundo, sin ganados de tiro no pueden trabajar sus erus (tierras), tenían que por fuerza mayor, agenciárselo aunque fuese dentro de las más viles condiciones, y así, el canalla de cacique de mi aldea, daba vacas, yegüas, cabras, y ovejas a la comuña (condición) que tan sólo el agobio de la desesperante necesidad hacíales aceptar, con lo que se condenaban a ser esclavos de un ganado que no era de ellos, siendo en la mayor parte de las ocasiones las ganancias completamente nulas, pues si una res se moría, se despeñaba, la mataban los lobos o la devoraba el oso, no la perdía el dueño, sino el comuñero, y así, de esta miserable forma, este canalla de cacique, explotaba vilmente a muchos campesinos que por imperativa necesidad, eran comuñeros de este indeseable asesino, que no había hecho la guerra en las trincheras, porque su cobardía era tan grande, que le había obligado a pasar toda la contienda escondido en los montes, y ahora que la guerra ya terminara, era cuando él verdaderamente la hacía, en la entristecida y enlutada paz que poseían las gentes de mis aldeas. ¿Cuántos despreciables seres como este nefasto individuo había en mi Patria... ? ¡¡Yo creo que honradamente debemos todos de reconocer, que había un par de ellos en cada aldea, y en las villas y ciudades me supongo que morarían muchos más!! Cuento que llegó el Jerónimo con su escopeta al hombro acompañado de su perro perdiguero ante la nuestra presencia, y ufanándose altaneramente quizás pensando que nos iba a hacer, lo que le diera la gana, nos dijo con apariencia muy enojada, al mismo tiempo que nos ofendía con sus palabras: ¡Haber decirme pronto, ¿dónde habéis robado estas escopetas?, si no queréis que vos falague ‘l llombu con ista bardiaca! (que nos moliera a palos todo el cuerpo con una vara que portába en sus manos). No despegó sus labios en el momento mi amigo Muel, porque el padre de aquel llabasquín (cerdo pequeño) era el dueño de los ganados de su casa, y por aquello de que el amo siempre, sin la razón con la ganancia anda, no le refutó pequeña palabra. Pero yo que ya me había creído que aquel babayu de guaxón (farolero, fantasma de mozalbete) se iba apoderar de mis armas, las que yo creía que eran de mi entera propiedad, le dije sin miedo y desafiantemente, que aquellas escopetas eran mías, y que ni él ni nadie sería capaz de quitármelas. Entonces Jerónimo mirándome acusadoramente me replicó seguidamente con estas palabras que me condenaban: ¡Entonces... tu fuiste el que mató antes de ayer al chivo de Manín? ¡Si yo fui!, le dije envalentonado y poseído de una airada rabia, a la vez que le encañonaba con la escopeta y amenazándole firmemente le aconsejaba: ¡Fáinus el favore de dexanus nel nuexu antroxu, ya colar pel mesmu xeitu per únde sen chamate 'llegasti, se nun quiés que faiga nel tou ventrón, el mesmu buracu quei fexe nus fégadus del cabrón de Manín! (¡Haznos el favor de dejarnos con nuestra alegría, y márchate por el mismo sitio, por donde sin llamarte has llegado, si no quieres que haga en tu barriga, un orificio parecido, al que le hice en los hígados del cabrón de Manín!). —Y fue entonces cuando Muel valientemente apoyándome con su amenazante escopeta y con sus advertientes palabras le dijo: ¡Mira Jerónimo, no tiene nada que ver que mi padre se arrastre frente a vosotros, por el miedo de que le quitéis el ganado, pero yo ahora no soy mi padre, y si no sales en el momento corriendo como una exhalación (centella, rápido), me parece a mí, que te vamos a coser a perdigonazos! Justificándose Jerónimo con el atropello que en el miedo se cosecha, dio media vuelta y casi a las carreras, tomó las de villadiego, a la par que se alejaba murmurando no se qué amenazas. Su perro, quedose unos instantes olisqueándose con Pelayu, al que yo achuché (azuzé), y Pelayu que para engarradiercharse (pelearse) era una ardorosa fiera, saltó como un león, atacando con un furor endemoniado al fino can perdigonero, y si no es por Muel, me parece que allí en el mismo lugar que había muerto el chivo, Pelayu hubiera despachado, aquel hermoso, cariñoso e inocente perro. Quedámonos muy satisfechos y gozosos, a la par que en nuestros espíritus, navegaba el orgullo perfumándose con la vanidad Humana, y todo, por haber acoyanáu ya féchule moscar ameruxáu de miéu (acojonado y haberle hecho huir, lleno de miedo) al hijo de uno de los amos de la aldea, que en un principio se había creído, que le sería sencillo hacer con nosotros cuanto le viniese en gana. Durante algún tiempo, estuvimos llindiándu (vigilando, cuidando) a Jerónimo por ver el camino que se tomaba, pues teníamos el temor que se ocultara para después sorprendernos, pero no fue así, y al final muy contentos ya le vimos corriendo que se las pelaba en compañía de su perro, desembocando en el pedregoso camino que le conducía a la aldea. Sabiéndonos libres del temor del adefesio de Jerónimo, y olvidándonos en el mismo instante de cuanto con él nos había acontecido, volvimos a nuestro peligroso juego, de disparar las escopetas contra diferentes blancos, y así, hablando de nuestras cosas con satisfacción que nos embargaba dentro de una felicidad pasajera, deslizábase el tiempo sin enterarnos, hasta que a la postre, dimos fin a todos los cartuchos que teníamos, y fue entonces, cuando decidimos esconder las armas en la cueva, y con los hombros doloridos por las sacudidas que nos propinaban las escopetas por los disparos, disponíamosnos muy contentos en el regreso para nuestras casas, y para simular que veníamos de la leña, agenciámosnos unos tochacus de pochiscus (leños de encina) y poniéndonoslos al hombro, bajamos corriendo por entre los vericuetos y las serpenteantes sendas, hasta llegar al camino real que nos conduciría a la aldea. El ubérrimo valle de alegría alborazada, que poblaba por entero nuestros espíritus, viose en unos segundos nublado y con rapidez cubierto, por un zozobrante y temeroso manto, nacido del retrato que nuestros ojos hicieran, cuando a la entrada de la aldea, justamente en el mismo lugar donde por costumbre, mi amo solía esperarme para xebrar (apartar) sus cabras, estaban aguardándonos los guardias, en la alegre compañía de Jerónimo, que poseyendo las mismas indeseables zunas (costumbres) que su padre, no había perdido ningún tiempo en ir hasta el cuartelillo para delatarnos. Yo tentado estuve cuando me percaté que eran los mismos guardias que el día anterior me habían cobardosamente martirizado, de tirar los garbetus (leños) que llevaba en el hombro, y salir corriendo para huir de aquel verdugo que sonriéndose ladinamente, quizás estuviese pensando su enrevesada y nefastosamente, el volver a esforgayame (arrancarme, estriparme, deshacerme) la única oreja que me quedaba sana. Sin embargo, logré dominar el miedo, y dejando a Muel que abriera la marcha, llegamos a la postre ante la presencia de ellos, y aquel canalla de guardia, no se dirigió a Muel a pesar que unos metros delante de mí iba, sino que vino sonriendo malignamente hacia mí, con las mismas asesinas intenciones que el hambriento lobo lleva, cuando para satisfacer sus ansias del espíritu y la carne, sin el menor miedo se lanza, sobre el inocente corderillo que no tiene a nadie que le defienda. Antes de dirigirme la palabra, aquel demonio con tricornio, que a fe mía desprestigiaban, porque hermosa para el pueblo es la esclava de la Justicia, cuando todas sus obligaciones y credos justamente da cumplidas. Digo yo, que lo primero que hizo fue cogerme mi oreja sana, apretarme un poco para ponerme en atención, y luego mirándome altanera y sonrientemente me dijo: ¡Ahora ya no me negarás de que no has sido tu quien disparó sobre el cabrón de tu amo, y me supongo que también me dirás, dónde has conseguido las armas, maldito pilluelo, hijo de una bruja y de un rojo republicano, o comunista sin entrañas! Tiré los tochucus (leños secos) al suelo apremiado por el dolor que de rabia me desencaldaba (deshacía), con tan mala fortuna que por mí no había sido pensada, que diéronle en las piernas de aquella fiera uniformada, y gran dolor en él tuvo que lleldarse (hacerse), porque dejó de esfarugarme (deshacerme la oreja), para acariciar con gestos de dolor la caña de una de sus piernas, al mismo tiempo que yo hacía lo propio con mi oreja, que ya colorada como una guinda, me resquemaba como si estuviese ardiendo. Mirome con ojos extraviados por la rabia que le enloquecía, y siendo mayor la fuerza de su cobardosa entraña ya en poder de las iras que lo movilizaban, que el dolor que su cuerpo sentía, soltome de revés dos guantazos, que dieron conmigo en tierra, con el rostro manando abundante sangre. Fácil siguiese abofeteándome, pues ya estaba enclicándose (agachándose) para hacer conmigo vayan ustedes saber qué, cuando intercedió su compañero que asiéndole por un hombro, con desprecio y enfado le dijo: ¡Lo que terminas de hacer con este pequeño es una canallada, y como otra vez intentes tocarle del pelo la ropa, te las vas a entender conmigo! ¡¡Estoy harto de tus abusos, y de tus odios y desprecios por todas las gentes desgraciadas!! Ayudome aquel buen guardia a levantarme, y después con su propio pañuelo limpiábame el rostro de sangre, y al parojo que esto hacía cariñosamente me decía: ¡Te juro que nadie te volverá a martirizar más pequeño, y ahora si tu quieres, y que conste que ni te ordeno ni te obligo a contarnos nada, dinos de una vez dónde están esas malditas armas que tanto doloroso daño te han originado! Dime cuenta pronto que de seguir negando no sacaría en limpio nada, ya que el baldroyán (cobarde) de Jerónimo había descubierto ya todo, y a poco listos que fuesen, nada más que les conduciese al lugar donde nos había sorprendido, darían pronto con la cueva, donde se ocultaban las armas. Así que acompañado de Muel y de Pelayu, y seguido de cerca por los dos guardias y el delator de Jerónimo, guielos a paso rápido por entre las vegetativas y pedregosas sendas que serpenteaban por casi inaccesibles lugares, pronto me alegré al comprobar cómo aquel despreciable guardia que tan sañudamente me había martirizado, abarquinaba (respiraba) con penoso trabajo, al mismo tiempo que se deshacía en copiosos sudores el condenado, lo mismo que la manteca fresca expuesta al sol en el verano. Al observar el penoso esfuerzo que aquel guardia repugnante y gordo, imbécil y malvado, tenía que realizar para seguirnos, apreté más aun el paso, que casi se convirtió en carrera y que sólo Muel y Pelayu pudieron aguantarme alejándanos en cuestión de segundos un largo trecho de nuestros enemigos, que en el lleldar (acontecer), ya se habían detenido para hacer acopio de energías unos momentos. Aproximadamente aun no habíamos caminado ni una décima parte del trayecto que nos separaba de la cueva, y ya el llimiagu (baboso) de aquel guardia, se encontraba casi d'afechu despaxaretáu (deshecho), seguramente que antes de llegar al final, en la mente de aquel fucheiru (estercolero) humano, se dibujaría el ruin pensamiento, de maldecir a la ley que como enyordiáu pioyu (sucio piojo) servía, al cachiparru (parásito) que me había delatado, y a mí, por no haber seguido negando. Muel y yo con satisfacción nos reíamos de aquellas gentes, que en nuestras infantiles y sin cultivar mentes, habíamos retratado como personas que tenían menos llixa (fuerza, arte, valer, etc.) que un mure entre las zarpas de un gato. Estaríamos como a la mitad de la andadura, cuando la distancia que nos separaba ya era enorme, y a pesar que de continuo nos ordenaban que no corriésemos tanto y que procuráramos ir siempre a su lado, la verdad es, que ya les habíamos perdido todo miedo y que no les hacíamos el menor caso. Fue entonces cuando se me ocurrió la idea de decirle a mi amigo Muel, que cuando llegásemos al potchisquéiru (encinal), yo me adelantaría corriendo con todas mis fuerzas, para volver aquel mismo lugar antes que ellos lo hicieran, pero después de haber ya ido a la cueva, para poder esconder para nosotros, dos pistolinas muy atongadetas (bonitas, curiosas), que era una pena que se llevaran los guardias, y que nosotros podíamos esconder en cualquier lado. Y así lo hice, y logré regresar, mucho antes de que ellos, llegaran escadriláus (derrengados), claro que descontando a Jerónimo, porque éste andaba tanto como con la lengua si quisiera andarlo. El caso fue que los guardias aquel día se llevaron las armas, y a los cinco o seis días, regresaron a la aldea preguntando por mi madre y el padre de Muel, para llevarles hasta el cuartelillo, con el fin de no sé qué preguntarles o darles. Cuando mi madre en compañía del padre de Muel regresaron del cuartel, estábamos nosotros xugaretiándu (jugando) debajo del ñoceón (nogal grande) que había a la entrada de la aldea, que tanto como tenía de frondoso y grande, eran de pequeñas, escasas e insípidas sus nueces. De donde viene un adagio asturiano que dice: ¡Mucher grandie ande óu non ande, peru tantu s'espatuxa, comu senún lu fixera, en dalgún lláu fae bona atongadura! (Mujer grande, ande, o no ande, pero tanto si camina, como si no lo hace, por grande en todos los lugares estorba). «Claro que se me olvidó decir, que menos en el catre, para añuedar el cibietchu cundu nun hay oitra, pequenina, atongaina ya melgucira». (Para hacer el amor, cuando no hay otra, pequeñita, bien hecha, y tan dulce como lo que debe ser vivir en la gloria). Digo yo que al ver nuestros padres corrimos hacia ellos, y cuando ante su presencia nos encontramos, casi sin darme cuenta vi a mi amigo rodar por el suelo, por la fuerza vigorosa del tremendo castañazo que su padre le llantó nuna mexietcha (le plantó en una mejilla), pero antes de que yo me percatara del peligro que sobre mí se cernía, vime acochetáu (cojido, sacudido) por mi madre, que me allumbróu (alumbró) un mamplenáu (muchos) pescozones, tan seguidos y atinados, que me parecía que todos me llegaban en ringlera, no teniendo que esperar uno por el otro, para que no se enfadasen ninguno. Y allí mismo por este procedimiento que nuestros progenitores nos hacían, comprendimos que nada bueno los guardias a nuestros padres les habían hecho. Y claro que no era nada respetable ni justo, sino un atropello despiadado, inhumano, mezquino, repugnante y apartado de la Justicia a tanta distancia, como la que existe desde la Tierra hasta el Infinito Cielo. Resulta que la canallesca ley que en aquella para mí inolvidable época existía, nos había condenado a ir a un reformatorio, o a que pagasen nuestros padres una multa de ciento cincuenta pesetas en papel del Estado, en el término de treinta días. Y fue entonces cuando yo empecé a preguntarme, ¿que qué era lo que tenían que reformar en mi...? ¿Acaso entraba en la reforma que aquella ley que estaba por todos los rincones de la Patria haciendo encima de los vencidos y sus descendientes, asesinar a nuestros padres, hermanos, parientes y hasta madres, privarnos de nuestra libertad, y robarnos cuánto teníamos? —¿Aquella ley digo, todavía tenía que reformar algo más en mí, que en un principio ya no hubiese inhumana y endemoniadamente reformado? Yo que era en aquel lleldar un pobre niño de poco más de ocho años, condenado precisamente por la misma ley, a no tener jamás ya el amoroso cariño de mi padre, yo que había sido condenado como todos los jóvenes hijos de los vencidos y encarcelados y asesinados padres, yo que estaba lleno de hambre, de miseria, de sufrimiento y de una soledad inconsolable, yo que si quería comer un trozo de pan duro, tenía que caminar descalzo y medio desnudo, por entre las zarzas y guijarros de las montañas, esclavizando mi cuerpo y mis sentidos, en el cuidado de unos ganados que no eran míos, a mí, a un ser así de natural, puro, desamparado y desgraciado, ¿aún quería aquella entroyada (sucia) ley reformarme por considerarme malo? —Yo nunca he sido político, pienso ahora, ni tampoco con mis palabras harto vulgares y aldeanescas, pretendo fomentar el odio hacia nadie, soy ante todo un liberal disciplinado, que ama a mi Patria, por la que estoy en cualquier momento dispuesto a morir, pero me creo con el suficiente derecho de contar al mundo de cuanto yo he sufrido, que es el retrato de tantos otros huérfanos de guerra que lo mismo que yo tanto sufrieron, aunque más en duda, pongo que lo hubieran hecho, quiero contar todo lo que considero que siendo verdad, no debe ser olvidado, y desearía con toda mi alma, que mis palabras tuviesen repílos (ecos) más clarividentes, que los que en su origen se formaron, para que llegasen a todos los oídos, y en sus mentes gigantesca Humanidad digna y justa edificasen, que diera paso a una libertad liberal y disciplinada, que atrancase (cerrase, peslase) sus puertas a todo cuanto no fuese digno y honrado, de esta sencilla y natural manera, la fraternidad sería por primera vez, el tesoro más puro, luminoso y deseado, que la Humanidad en toda su existencia hubiese conquistado. En este relato, que para muchos críticos comedores, que sólo saben fartase comu gochus (comer como cerdos) e intentar con sus medios deshacer lo que alguien con más capacidad creativa que ellos, más bien o peor ha edificado, digo yo, que muchos críticos fanáticos defensores de normas idealísticas, que con sus leyes en la ocasión asquerosamente convencionales, que lograron deshacer el destino que a mi vida creo que le pertenecía, al igual que a toda la generación de los hijos de los perdedores, no les agradara en absoluto, que un hombre que fue despojado de cuanto poseía, y empujado vengativa y canallescamente al arroyo, cuando él por ser un niño, no podía defenderse, tenga ahora la osadía, con sus pobres medios culturales, d’abayucar la trelda (revolver la porquería), que nadie hasta el presente, tan ajustada y verídicamente pudiera contar jamás. Digo porquerías, pues es eso precisamente lo que suelen dejar las secuelas de una guerra civil, y pobre de aquellos países que la sufran, porque sus hijos quedarán divididos, y los perdedores, tendrán que soportar un yugo, que más flojo, o menos prieto, esclavizándolos los ha de postergar. En este relato retrato yo, al vencedor y al vencido, menos al perdedor de quien soy hijo, ya que he tenido la desgracia de conocerle cuando el desventurado ya era un vencido, pero con el vencedor he vivido siempre, sirviéndole con decencia y honradez, silenciosamente observándole siempre, y no recibiendo de él, nada más que calamidades y ofensas, y sin embargo, nunca le odié, siempre disciplinadamente le serví, y si en el lleldar se siente ofendido por lo que de verdad digo, espero que se comporte conmigo, de la misma manera que con él siempre yo he hecho. Sé que estas narraciones no se han de publicar en mi Patria, porque la censura no permitirá que el hijo más humilde, cuente una verdad que denigra no a mi querida y noble España, sino algunos de sus inamovibles sistemas, pero tengo la firme certeza, que algún querido hermano país, sin el menor odio ni rencor sí ha de hacerlo, y con esta mi voz del pueblo, sencilla y natural, ubérrima y estéril, millones de seres de la Tierra habrán de saber, que hoy todavía, vive en mi Patria, la mitad de una generación, descendiente de los perdedores de la sanguinaria Guerra Civil que empobreció a la más maravillosa nación del mundo como es mi España, apartados de todo acceso a cualquier puesto de responsabilidad, bien en el gobierno, en los sindicatos, o en cualquier otro lugar, de responsabilidad de la Patria. Y desde aquí, invito a todos los españoles para que investiguen esto que he dicho, y ya verán como es una verdad, que no admite discusión posible. Cuánto placer sentiría yo si me pudiese expresar con ustedes en la maravillosa, ancestral y rica Lengua Asturiana, pues para mí, decir las cosas en Castellano es un verdadero fastidio, con tantos puntos y comas, y demás signos ortográficos, que para un hombre sin estudios de ninguna clase como yo, es una verdadera tortura, pues mi imaginación que idea y piensa con la fuerza de un enorme río enloquecido, a la hora de querer contar estas copiosas cosechas, que hasta en los mismos sueños me alumbra, cuando me pongo a escribir todos estos pensamientos y acaeceres, al expresarlos en español, meto la pata hasta los corbétchones, por esto ruego me perdonen, y háganse a la idea, de quién les está hablando, no es nada más que un humilde aldeano, sin más escuela que la siempre dura universidad de la vida. Y con la fortuna o desgracia de haber nacido con el embrujador duende de ser soñador, no por aparentar, por ocio o por estudio, sino con la intima necesidad que me tortura el alma, al mismo tiempo que me embarga dentro de una felicidad, que me hace en ocasiones ser dichoso, sin jamás haber sido feliz, y en otras dimensiones me llena de tal tristeza, que en apariencia sin sucederme nada, me encuentro tan apenado y deprimido, que todo cuanto me rodea y hasta yo mismo, me parece la pestilente porquería, con que se harta sin jamás hastiarse, el nefasto diablo al que entusiasmados y egoístas servimos. Enteponíu colaba you dellantre de miou madre, espatuxandu caleya adiantre, afalau per las engafuráes pallabres de miou má, camín de la nuesa teixá. (Conducido corría yo delante de mi madre, caminando rápido calleja arriba, arreado por las envenenadoras palabras que mi madre me dirigía, a la vez que hacia nuestro hogar nos acercábamos. Yo miraba arisco para ella, pensando que me iba alcanzar presto, para propinarme ante mis vecinos, otra somanta (paliza) como la que de aun mi cuerpo se condolía. Al fin llegamos a nuestra casa, y ya en ella encoyíu (encogido) por el temor, aguardaba resignado que mi madre calmara su furia dándome una nueva cuera, que mereciéndola, no la merecía. Estaba visto que llevaba unos días, que todos los golpes me habían elegido a mí para sus descansos, primero el cobarde de mi amo, que con sus asquerosas manos, me había puesto el rostro, tan descalabrado que no había en él un lugar sano donde coyera una guya (cupiera una aguja), después el canalla del guardia, que me dejara las orejas tan maltratadas, que me parecía que no eran mías, y para finalizar mi madre con aquella argurtóuxa tocata que m'apurriera (alta paliza que me propinara), que según me parecía, no había sido nada más que la parba (desayuno breve) de la que se esperaba Furibunda y desesperada asiome mi madre por mis maltrechos hombros, y al mirarme yo en sus hermosos y enojudos ojos, pude ver en lo más profundo de ellos, el desmesurado amor que la pobre me tenía, y lejos de azotarme como yo pensaba, sólo me preguntó muy apenada y preocupada: ¿De dónde vamos a sacar esas ciento cincuenta pesetas Xulín? ¡En alguna parte hijo, nos las agenciaremos, porque yo no permitiré que esta canallesca ley, hecha por indeseables sin entrañas, te lleven al reformatorio, donde ellos se tenían primero que reformar, para no seguir sembrando entre los desventurados vencidos, tanta vengativa y nefastosa canallada! Al día siguiente al rayar el alba, después de desayunar el rabón, (leche ácida cocida con harina de maíz) del que yo sí que me harté, pero ella la pobre apenas comió unas cucharadas, armada mi madre de un azáu (hacha) que había pedido prestado a un vecino, y yo de una foiceta (hoz) de podar la leña, fuimos al monte comunal a baltiar (cortar) leña, pues un carro de leña de encina, roble y espinero, que pesaba más de tres mil kilos, pagaba el maestro panadero, de la única panadería que había en el concejo, cincuenta pesetas por él, así que teníamos todo un mes por delante, para preparar los nueve mil kilos de leña, que nos proporcionarían las ciento cincuenta pesetas, con las que calmaríamos las iras de aquella inhumana ley, que tan despiadadamente nos había castigado. Parecía que mi madre poseía la fuerza del más intrépido de los hombres, talmente era un gigante que con una fiereza incomparable, chorreando sudor y espelurciada su rubia cabellera al viento, cortaba sin el menor descanso encinas, robles y espineros, mientras que yo imitándola en cuanto podía, podaba aquellos arbustos con el más grande de todos mis entusiasmos. Serían las tres de la tarde y no habíamos hecho aun el más pequeño descanso, cuando mi madre me dijo que buscase caracoles, que se criaban en abundancia por aquellos lugares, tal cosa hice mientras que ella prendía un buen fuego, y allí asamos los caracoles que al ser atacados por el calor, estiraban su cuerpo asándose perfectamente, y fue aquella asquerosa comida la que mitigó nuestra hambre. Y así un día, y quince, y veinte, hasta que logramos preparar sin desfallecer ni descansar, los tres carros de leña, acarreándolos a las costillas, en otras ocasiones poleándolos (haciéndoles rodar) por entre los zarzales y las peñas, hasta poder llegar con tan copiosa cantidad de leña, al estratégico lugar donde el panadero con su carro, pudiera cargar la leña. Estábamos embalagándola (apilándola) mi madre y yo muy ufanos y satisfechos, de la difícil victoria que habíamos en tan escaso tiempo conseguido, porque en duda pongo, que pocas gentes en todo el Universo en las circunstancias que nosotros nos encontrábamos hubieran podido lograrlo. Digo yo que en tal trabajo nos encontrábamos amontonando aquella leña, que todos los tochos (leños) medio descortezados por la cantidad de veces, que fue menester rodarlos por entre los cuetus (piedras) que poblaban aquel xerrapeíru (sierra) daban señales y no por los cortes de las herramientas, de haber sufrido lo indecible por encontrarse despeyexáus (despellejados) hasta casi el total emporricamiento (desnudez) de las arnas (cortezas) que los cubrían. Nuestras físicas humanidades se encontraban tan maltrechas después de tantos días de sobrehumano trabajo y de raquíticos y deplorables alimentos, que tal parecía que éramos cadabres (cadáveres) vivientes, sino supiesen cuantos nos conocían, que éramos dos invencibles barras del más puro acero. Yo descalzo de afechu (del todo) y mi madre con las alpargatas dándoles vueltas alrededor del tobillo, imposibilitadas del menor encatesu (remiendo) todas nuestras escasas vestiduras lucíanse tan acuchilladas, como si fatáus (muchos) puñales anárquicamente las hubieran rasgado. Y nuestras pieles por todos los lados se encontraban arraguñáes (arañadas), pinchadas, magulladas, en definitiva martirizadas por las piedras, por los espinos, por la infinidad de arbustos que en aquella sierra casi inaccesible para las mismas cabras, yo y mi madre como dos guerreros invencibles, cortamos aquellos tres carros de leña, que al decir de mi madre, servirían estupendísimamente bien para amagostar (asar) a la propia ley, y a los sinvergüenzas y deshumanizadores fascistones que la vieran fechu (hubieran hecho). Y en postura tan deplorable se empobrecían nuestros desventurados cuerpos, por todo lo contrario, nuestros espíritus se lucían sanos y fortalecidos, orgullosos y alegres, por haber conseguido aquel trabajoso y casi imposible triunfo. También solía decir mi madre dentro de una rabia y desilusión enfurecida, que si los «roxus» (rojos) hubiesen batallado con el mismo ardor, e indómito entusiasmo que nosotros habíamos puesto, todos los fascistones de Europa serían nada para vencerlos, ni en lo más mínimo. Vuelvo a repetir, que concluíamos mi madre y yo de empericotar (apilar) los cuatro leños que faltaban para dar por terminada aquella proeza, cuando la diosa fortuna nos vino a visitar en la forma de Falu el maderero, que más o menos, esto fue lo que nos hizo, y nos dijo: ¡Buenas tardes Lluza!, que así era como llamaban en asturiano a mi madre, ya que en castellano su gracia es Luzdivina. ¡Se ‘l tou home allevantara la motchera, ya te viera a tí ya ‘l tuo fiyiquín, nel estáu que vus deixó la llamazoúsa ley del venceor, paime amín, qu'el probetayu espavoríu per tan grandie inxusticia, oitra vez se morrería! (Si tu marido volviera al mundo y te viera a ti y a tu pequeño hijo, en la situación que os ha dejado la fangosa ley del vencedor, me parece a mí, que el pobre lleno de un enloquecedor pavor por tan grande injusticia, otra vez se volvería a morir). —Recuerdo yo muy bien, lo mismo que si en este momento de nuevo lo estuviese viviendo, lo que me ha hecho esta canallesca ley que ahora a ti te martiriza, cuando en los frentes de Teruel me cogieron prisionero. Me internaron en un campo de concentración, y me dieron más palos que días me quedan de vida, aunque muerra tan viétchu (muera tan viejo) como Marcelín el de Fresnedo, que le llevó Dios cuando pasaba de los ciento diez años. Como comida nos daban una lata redonda de sardinas o bonito, que los prisioneros le llamábamos «el reloj», ya que así era de pequeña. Cuando te salía podre, que sucedía la mayor parte de las veces, te pasabas el día haciendo vigilia. ¿Cuánto te va a dar el panadero por esta leña Lluza? ¡Hombre yo creo que son tres carros buenos, y como está pagándose a diez duros el carro, pues me dará treinta! ¿Algamate? (alcánzate para la multa). ¡Sí Falu, ye lu xustu! (Es lo justo). Rafael, que así se llamaba Falu, (uno de los hombres más honrados, trabajadores y enteros que yo he conocido), a la vez que del bolsillo interior de su chaqueta sacaba la cartera dijo: ¡Mera compañera, voy a venir con el camión de la compañía maderera y llevar toda esta montaña de leña a Trubia, yo te voy a entregar ahora por ella trescientas pesetas, si después vale más, ya te daré el resto, y si vale menos, considera ese dinero que te di, como regalo de un roxu decente ya honráu comu tú le yes miou neña! (Rojo decente y honrado como tú lo eres mujer). Al día siguiente que era feria semanal en la capital del concejo, pidiole mi madre prestado a una buena vecina amiga suya un paxiechacu (traje, vestido) y unas zapatillas, y así vestida de prestado la pobre, se trasladó bien de mañana a la Villa, pagó la multa a aquellos canallas que servían a una ley tan ultrajante, que a los vencidos y sus inocentes descendientes peor que a apestosos esclavos nos trataba. Luego, después, compró ella un paxietyín (un vestidito), unas zapatillas y unas madreñas, para mí, un buzo, que era la vestimenta que entre los pobres se estilaba, unas alpargatinas y unas fuertes madreñas, y después de mercar algunas cosas necesarias, vino para casa la mar de contenta y satisfecha. Y ahora yo me pregunto a muchos años de distancia, viviendo aquellos por mí vividos pisoteados y vengativos tiempos, ¿a qué asesinas, sucias y cobardosas manos, irían a parar, aquellos nuestros dineros, ganados con el sobrehumano esfuerzo y la más justa honradez, manchados por la sangre de nuestras heridas producidas en el agotador trabajo, y mojados por tantas gotas de sudor, como de estrellas debe de haber en el infinito cielo? ¿No se dan cuenta amigos lectores, que injusticias como ésta, o de otra índole aun mayores, deben de contarse al Mundo, pese a quien pese, para quienes las escuchan forjen en sus sentimientos, de que en toda guerra, y sobre todo las civiles, dejan tras de sí, primeramente el dolor más deshumanizante, después las venganzas más pervertidas, que darán vida con fuerza ilimitada, a la repugnante, sanguinaria y odiosa fiera, que todo ser humano, desde los primitivos tiempos de su nacencia, lleva celosamente escondida, en el apartamiento más oscuro y más brillante de su espíritu, donde se mueve gozoso el sentimiento humano, tras de saber que a su Prójimo bien le ha hecho, y se revuelve envilecido, encanallado y airado por el odio y las iras endiabladas, cuando también comprende que a sus semejantes, en el dolor y el sufrimiento los ha sumergido. Y fue precisamente a estos desatinados sentimientos, manejantes en aquellos tristes momentos, de las inhumanas leyes que regían los destinos de mi Patria, donde fueron a parar mis dineros, mis primeros dineros, ganados con más santidad y honradez, que pueda llevar dentro la propia Hostia Santa, que es tanto como decir, que sólo los mismos demonios faltos de toda conciencia y sin el más mínimo sentimiento de honestidad, podrían sin sentir asco de sus propias personas, apoderarse de los honrados y muy fatigosos trabajos, de una viuda de los roxus (izquierdistas, rojos, por el mismo estilo), y de un huérfano de los mismos. ¡¡Yo creo, que como aún no habían satisfecho sus ansias asesinas, con la muerte de mi padre y de tantos inocentes, precisaban en el momento que preciso les venía, afestinarse en postres con el esfuerzo y sufrimiento de sus deudos!! Durante algunos días viví yo jugueteando por la aldea, mi vida sin ninguna preocupación, muy contento porque iba vestido con aquel mono nuevo, más delgado que un papel de fumar, ya que se me había esgazáu (roto) por más de media docena de lugares, pero aún así, a mí me parecía que llevaba puesto, mejores galas que el mismo vencedor, que poco lucía sobre sus costillas, que se le pudiera denominar verdaderamente honrado. Mi madre mientras tanto, seguía incansablemente trabajando por las tierras de los vecinos, sin jamás cobrarles ni una peseta de sueldo, pues ella tan sólo quería, que al cambio de sus sudores le dieran una cestina de patatas, una fontadina de farina, ou de fabes lu mesmu foran prietes que blanques, d'arbeyinus ou d'oitra cebeira, dalgún terreñaín de lleiche, mazá, tarabazá, ‘n culiestrus ou cabantes de brañar. (Una fuente de harina, o de alubias de cualquier marca o color que fueran, de guisantes o de cualquier otro cereal que fuera, algún jarro de leche, desnatada, cuajada, o la que alumbran las vacas recién paridas, o de la que terminasen de ordeñar a una vaca de leche). Ella llegaba todos los atardeceres a nuestra casa, sudorosa y cansada, pero resplandeciente de alegría, porque en su mandil traía mi comida. Luego, después de que yo me hartaba, nos acostábamos los dos en aquel jergón de sacos, repleto de hojas de maíz y también de pulgas, y abrazada a mí, se quedaba muy pronto profundamente dormida. Yo que desde niño he dormido poco siempre, quizás para hacer bueno el dicho que de camino me invento, que considera al que poco duerme más infeliz, que quienes tienen la dicha de dormir prácticamente, dentro de estos mis desvelos, en la silenciosa tranquilidad de la noche de aquella amplia sala desmueblada, cuyas paredes y techo estaban del sarro que deja el humo, y plagadas de arroxetáus (enrubiecidos) goterones, que ponían al descubierto las primeras pinturas que habían tenido, fendíu (cortado) de continuo este silencio, por el risueño y sórdido murmullo que alumbraba el pequeño río que vertiginosamente se deslizaba a menos de diez metros de nuestra casa, y otras veces también era enruxeráu (alterado) aquel silencio, por los ladridos de los perros de la aldea, o por el cante siempre misterioso y apabullador que hacen las curuxas (buhos) en la noche, cuento yo en que estos desvelos, observaba el placenteroso dormir de mi madre, con su respirar acompasado, fuerte y sano, con todos sus acerosos músculos, con naturalidad relajados, talmente parecía mi madre del todo inofensiva, mas sin embargo, aquel perfecto y vigoroso cuerpo que acoplaba fuerzas en el descanso, de la misma natural manera que agigantadamente dormido descansaba, cuando despierto se hallaba, se transformaba en un invencible e incansable guerrero, condenada ya a luchar en l'engarradiétcha del trabayu (la pelea del trabajo), todos los momentos de su vida, por los mismos endemoniados vencedores, que primeramente le habían achuquináu ‘l sou home ya lus sous fíus. (Asesinado a su marido y a sus hijos). Y ahora que ya todo ha pasado, y lejos de olvidarlo se agiganta cada día más en mi mente, yo me pregunto, que si mi madre no hubiese sido así de luchadora, de brava, de valiente y honrada, qué seria de mí y de ella misma, acosados en todo momento por la ley insana del vencedor, y xunius (uncidos) también para siempre, en el desventuroso carro de la esclavitud bien vigilada, por el látigo y la pistola del triunfador.

    Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > carraca

  • 17 lo

    art.
    the.
    pron.
    it.
    * * *
    lo
    1 the
    2 (objeto directo - cosa, animal) it
    ¿lo has probado? have you tried it?
    \
    lo cual which
    lo que what
    * * *
    1. art.
    1) the
    2) how
    2. pron.
    1) him, it
    2) you
    * * *
    I
    ART DEF
    1) [con adjetivos]
    a)

    lo difícil es que... — the difficult thing is that...

    es de lo más divertidoit's so o really funny

    lo mejor/peor de la película — the best/worst thing about the film

    b) [referido a un estilo]

    viste a lo americano — he dresses in the American style, he dresses like an American

    c) [con valor enfático]
    2)

    lo de, lo de ayer — what happened yesterday

    olvida lo de ayer — forget what happened yesterday, forget about yesterday

    fui (a) lo de Pablo Cono Sur (=a casa de) I went to Pablo's place

    3)

    lo que

    a) [relativo] what

    lo que digo es... — what I say is...

    ¡sí hombre, lo que (yo) he dicho! — yes, just like I said!

    toma lo que quierastake what o whatever you want

    todo lo que puedasas much as o whatever you can

    empezó a tocar, lo que le fastidió — she began to play, which annoyed him, to his annoyance, she began to play

    lo que es eso... — as for that...

    cuesta más de lo que crees — it costs more than you think

    lo que pasa es que... — the thing is...

    lo que seawhatever

    b) [con valor intensificador]

    ¡lo que has tardado! — how long you've taken!, you've taken so long!

    ¡lo que sufre un hombre honrado! — what o the things an honourable man has to suffer!

    ¡lo que cuesta vivir! — the cost of living is so high!

    c)

    a lo que — LAm [en cuanto] as soon as

    d)

    en lo que... — whilst...

    II
    PRON PERS
    1) [refiriéndose a él] him

    ¿lo habéis invitado? — have you invited him?

    2) [refiriéndose a usted] you
    3) [refiriéndose a una cosa, un animal] it

    ¿el té lo tomas con leche? — do you take milk in your tea?

    ¿te acuerdas de lo bien que lo pasamos? — do you remember what a good time we had?

    ¡con lo mal que lo pasamos! — we had such an awful time!

    4) [referido a un estado, cualidad]

    -¿estás cansado? -sí, lo estoy — "are you tired?" - "yes, I am"

    * * *
    I
    1)

    lo interesante del caso es que... — the interesting thing about the case is that...

    ¿estoy en lo cierto? — am I right?

    ¿sabes lo de Pablo? — have you heard about Pablo?

    voy a lo de Eva — (RPl) I'm going to Eva's house

    lo que es por mí or en lo que a mí respecta... — (fam) as far as I'm concerned (colloq)

    lo cual or que fue desmentido por el Gobierno — which was denied by the Government

    ¿ves lo mal que habla? — you see how badly he speaks?

    II
    pronombre personal
    1)
    a) ( referido - a él) him; (- a usted) you; (- a cosa, etc) it

    ¿lo conoces? — do you know him?

    lo encuentro muy bien, señor Lara — you're looking very well, Mr Lara

    2) (con

    ser, estar, haber): ¿que si estoy harta? pues sí, lo estoy am I fed up? well, yes, I am; si ella es capaz, yo también lo soy — if she can, so can I

    * * *
    = it
    Ex. It seems appropriate to take a retrospective look at the evolution of our catalog and the ideology which has shaped it.
    * * *
    I
    1)

    lo interesante del caso es que... — the interesting thing about the case is that...

    ¿estoy en lo cierto? — am I right?

    ¿sabes lo de Pablo? — have you heard about Pablo?

    voy a lo de Eva — (RPl) I'm going to Eva's house

    lo que es por mí or en lo que a mí respecta... — (fam) as far as I'm concerned (colloq)

    lo cual or que fue desmentido por el Gobierno — which was denied by the Government

    ¿ves lo mal que habla? — you see how badly he speaks?

    II
    pronombre personal
    1)
    a) ( referido - a él) him; (- a usted) you; (- a cosa, etc) it

    ¿lo conoces? — do you know him?

    lo encuentro muy bien, señor Lara — you're looking very well, Mr Lara

    2) (con

    ser, estar, haber): ¿que si estoy harta? pues sí, lo estoy am I fed up? well, yes, I am; si ella es capaz, yo también lo soy — if she can, so can I

    * * *
    = it

    Ex: It seems appropriate to take a retrospective look at the evolution of our catalog and the ideology which has shaped it.

    * * *
    lo1
    A
    prefiero lo dulce I prefer sweet things
    lo difícil es más interesante difficult things are more interesting
    dejemos lo difícil para mañana let's leave the difficult part until tomorrow
    lo interesante del caso es que … the interesting thing about the case is that …
    ¿estoy en lo correcto? am I right?
    desde lo alto de la sierra from high up in the mountains
    trata de ser lo más objetivo posible try to be as objective as possible
    lo expresado por mi colega what my colleague said
    que cada cual se ocupe de lo suyo everyone should take care of their own things
    se ha enterado de lo nuestro she's found out about us
    lo de la enfermedad de su madre es puro cuento this business o story about his mother being ill is complete fiction
    lo de Rafael fue realmente trágico what happened to Rafael was really tragic
    lo de María es muy triste it's very sad about María
    voy a lo de Cristina ( RPl); I'm going to Cristina's, I'm going to Cristina's house o ( colloq) place
    B
    (con oraciones de relativo): no entiendo lo que dices I don't understand what you're saying
    haz lo que creas oportuno do as you see fit, do what you think fit
    lo que más me gustó fue la música what I liked most was the music
    lo que es por mí, que se muera ( fam); for all I care o as far as I'm concerned, he can drop dead ( colloq)
    ( fam): en lo que se refiere a la televisión … as far as television is concerned …
    lo cual or lo que fue desmentido por el Gobierno which was denied by the Government
    C
    (con valor ponderativo): ¡lo que debe haber sufrido! how she must have suffered!
    ¿no te das cuenta de lo ridículo que es? don't you realize how ridiculous it is?
    ¡no te imaginas lo que fue aquello! you can't imagine what it was like!
    ¿has visto lo mal que habla? you see how badly he speaks?
    ¡lo que es tener la conciencia tranquila! it's wonderful o what it is to have a clear conscience!
    pobre abuelo, con lo enfermo que está … poor grandpa, he's so ill …
    nosotros estábamos aquí lo más tranquilos ( fam); we were just sitting here as quiet as you like ( colloq)
    lo2
    A
    1 (referidoa él) him; (— a usted) you; (— a cosa, etc) it
    lo presentó como su novio she introduced him as her boyfriend
    lo encuentro muy bien, señor Calvo you're looking very well, Mr Calvo
    léelo en voz alta read it aloud
    a él no lo pienso invitar I don't intend inviting him
    yo a usted lo respeto mucho I have great respect for you
    el pollo lo voy a hacer con arroz I'm going to cook the chicken with rice
    2 ( impers):
    duele que a uno lo traten así it hurts when people treat you like that
    B (con:
    ser, estar, haber): ¿que si estoy harta? pues sí, lo estoy am I fed up? well, yes, I am
    no será estúpido, pero lo parece he may not be stupid but he certainly acts like it
    ¿hay algo que hacer? — sí, lo hay, y mucho is there anything needs doing? — yes, there is, plenty
    * * *

     

    lo art
    1:

    lo interesante del caso es … the interesting thing about the case is …;
    ¿estoy en lo cierto? am I right?;
    en lo alto de la sierra high up in the mountains;
    ser lo más objetivo posible to be as objective as possible;
    me dijo lo de siempre he came out with the same old story;
    se ha enterado de lo nuestro/de lo de Pablo she's found out about us/about Pablo;
    voy a lo de Eva (RPl) I'm going to Eva's (place)
    2
    a)


    lo cual fue desmentido por el gobierno which was denied by the Government
    b)


    no entiendo lo que dices I don't understand what you're saying;
    pide lo que quieras ask for whatever you want;
    límpialo con un trapo o lo que sea clean it with a cloth or whatever;
    ¡lo que debe haber sufrido! how she must have suffered!;
    ¡no te imaginas lo que fue aquello! you can't imagine what it was like!;
    ¡lo que es saber idiomas! it sure is something (AmE) o (BrE) what it is to be able speak languages
    ■ pron pers
    1
    a) ( referidoa él) him;

    (— a usted) you;
    (— a cosa, etc) it;
    ¿lo conozco? do I know you?;

    lo compré hoy I bought it today;
    ya lo sé I know
    b) ( impers):


    2 ( con
    estar, ser): ¿que si estoy harta? pues sí, lo estoy am I fed up? well, yes, I am;

    si ella es capaz, yo también lo soy if she can, so can I
    lo 1 art det neut the
    lo mío, mine
    lo nuestro, ours
    lo otro, the other thing
    lo peor, the worst (thing)
    lo 2 pron pers m & neut
    1 (objeto) it: no lo compliques, don't complicate it
    (no se traduce) díselo, tell her
    no lo sé, I don't know ➣ le 2 lo cual..., which... 3 lo de..., the business of...: no me dijo lo de su divorcio, he didn't tell me about his divorce 4 lo que..., what...: pídeme lo que quieras, ask me for whatever you want
    5 (persona) no lo humilles, don't humiliate him
    'lo' also found in these entries:
    Spanish:
    A
    - abogada
    - abogado
    - acabose
    - acanallar
    - acariciar
    - acaso
    - aconsejar
    - acreditar
    - adelantarse
    - agarrar
    - agradecer
    - alargarse
    - alta
    - alto
    - amarre
    - amortizar
    - ancha
    - ancho
    - ánimo
    - animosidad
    - antes
    - anticiparse
    - apenas
    - aprovecharse
    - arramblar
    - arrastrar
    - así
    - aunque
    - aviso
    - bailar
    - baja
    - bajinis
    - bajo
    - bandeja
    - bar
    - bastante
    - bendita
    - bendito
    - berrinche
    - bestia
    - bien
    - bolsillo
    - bombo
    - buenamente
    - caber
    - cacarear
    - cachaza
    - cada
    - caer
    English:
    abandon
    - absent-mindedly
    - abuse
    - accident
    - accidentally
    - account
    - account for
    - accurate
    - aching
    - advise
    - afraid
    - again
    - agreeable
    - ahead
    - all
    - along
    - aloud
    - amok
    - anticipate
    - anticlimax
    - anybody
    - apparently
    - appearance
    - appease
    - apply
    - arbitration
    - as
    - at
    - atop
    - bad
    - bang up
    - bare
    - basic
    - bat
    - be-all and end-all
    - beat down
    - beautiful
    - beauty
    - because
    - belief
    - believe
    - below
    - bend
    - benefit
    - besides
    - best
    - better
    - between
    - beyond
    - bite
    * * *
    lo1, -a (mpl los, fpl las) pron personal
    (complemento directo)
    1. [a él, a ella] him, f her;
    pl them;
    lo conocí en una fiesta I met him at a party;
    la han despedido she's been sacked, they've sacked her;
    ¡si lo insultan a uno, habrá que contestar! if people insult you, you have to answer back!
    2. [a usted] you;
    ¿la acerco a algún sitio? can I give you a Br lift o US ride anywhere?
    3. [ello, esa cosa] it;
    pl them;
    no lo he visto I haven't seen it;
    esta pared hay que pintarla this wall needs painting
    lo2
    pron personal
    1. (neutro & predicado) it;
    lo pensaré I'll think about it;
    no lo sé I don't know;
    me gusta – ¡ya lo veo! I like it – I can see that!;
    su hermana es muy guapa pero él no lo es his sister is very good-looking, but he isn't;
    ¿estás cansado? – sí que lo estoy are you tired? – yes, I am;
    es muy bueno aunque no lo parezca it's very good, even if it doesn't look it
    2. RP [lugar]
    vamos a lo de Claudio let's go to Claudio's (place);
    compré este vestido en lo de Vicky I bought this dress at Vicky's (shop)
    art
    (neutro)
    1. (antes de adjetivo, frase sustantiva o pronombre)
    lo antiguo me gusta más que lo moderno I like old things better than modern things;
    te olvidas de lo principal you're forgetting the most important thing;
    lo interesante viene ahora now comes the interesting bit o part;
    lo mejor/peor es que… the best/worst part is (that)…;
    quiere lo mejor para sus hijos she wants the best for her children;
    ¿y lo de la fiesta? what about the party, then?;
    siento lo de ayer I'm sorry about yesterday;
    lo de abrir una tienda no me parece mala idea opening a shop doesn't seem at all a bad idea to me;
    lo de la huelga sigue sin resolverse that strike business still hasn't been resolved;
    lo mío/tuyo/suyo/ etc[m5]. [cosas personales] my/your/his/ etc things;
    lo mío son los toros [lo que me va] bullfighting's my thing, I'm a big bullfighting fan;
    el ajedrez no es lo mío [mi punto fuerte] chess isn't really my thing o game, I'm not very good at chess
    2. (con valor enfático)
    ¡mira que no gustarle el queso, con lo bueno que está! how can she say she doesn't like cheese when it's so good?;
    no me quiere ayudar, ¡con todo lo que yo he hecho por ella! she doesn't want to help me – and after all I've done for her!;
    no te imaginas lo grande que era you can't imagine how big it was;
    ¡lo que me pude reír con sus chistes! I did laugh o I really laughed at his jokes!
    3. (con frases de relativo)
    lo cual which;
    no quiso participar, lo cual no es de extrañar she didn't want to take part, which is hardly surprising;
    acepté lo que me ofrecieron I accepted what they offered me;
    gano menos de lo que te imaginas I earn less than you think;
    lo que ocurre es que… the thing is (that)…;
    puedes tomar lo que te apetezca you can have whatever you want;
    en lo que respecta a… as far as… is concerned, with regard to…
    a lo que loc conj
    Andes, RP [en cuanto] as soon as;
    a lo que lo vio, salió corriendo she ran away as soon as she saw him
    * * *
    lo
    I art sg the;
    lo bueno the good thing;
    no sabes lo difícil que es you don’t know how difficult it is
    II pron sg: a él him; a usted you; algo it;
    lo sé I know
    III pron rel sg
    :
    lo que what;
    lo cual which
    * * *
    lo pron
    1) : him, it
    lo vi ayer: I saw him yesterday
    lo entiendo: I understand it
    no lo creo: I don't believe so
    2) (formal, masculine) : you
    disculpe, señor, no lo oí: excuse me sir, I didn't hear you
    3)
    lo que : what, that which
    eso es lo que más le gusta: that's what he likes the most
    lo art
    1) : the
    lo mejor: the best, the best thing
    2) : how
    sé lo bueno que eres: I know how good you are
    * * *
    lo1 det (en general) the... thing
    lo2 pron
    1. (él) him
    2. (usted) you
    3. (cosa) it

    Spanish-English dictionary > lo

  • 18 donde

    adv.
    where.
    el bolso está donde lo dejaste the bag is where you left it
    puedes ir donde quieras you can go wherever you want
    hasta donde as far as, up to where
    llegaré hasta donde pueda I'll get as far as I can
    donde sea posible wherever possible
    por donde wherever
    iré por donde me manden I'll go wherever they send me
    pron.
    where.
    la casa donde nací the house where I was born
    la ciudad de donde viene the town (where) she comes from, the town from which she comes
    hacia donde toward where, toward which
    hasta donde as far as where, as far as which
    * * *
    1 where, in which
    \
    de donde / desde donde from where, whence
    ¡mira por donde! / ¡vaya por donde! familiar fancy that!
    * * *
    adv.
    * * *
    1. ADV
    1) + indic where

    la casa donde nací — the house where I was born, the house I was born in

    a donde, ahí es a donde vamos nosotros — that's where we're going

    de donde, el país de donde vienen — the country they come from

    la caja de donde lo sacó — the box he took it out of, the box from which he took it

    en donde, fui a la India, en donde nos conocimos — I went to India, (which is) where we met

    por donde, la escalera por donde había salido — the empty staircase down which he had left

    por donde pasan lo destrozan todo — they destroy everything, wherever they go

    2) + subjun wherever

    vayas donde vayas — wherever you go, everywhere you go

    - allí donde fueres, haz lo que vieres
    3) Cono Sur (=ya que) as, since
    2. PREP
    1) (=al lado de)

    es allí, donde la catedral — it's over there by the cathedral

    2) (=en casa de)
    * * *
    I
    1)

    la ciudad donde se conocieron — the city where they met; (+ subj)

    b) ( con prep) where

    de donde se deduce que... — from which it can be deduced that...

    sigue donde mismo — (Chi fam) he's still in the same place

    2) (esp AmL fam) (+ subj) (si) if

    donde lo vuelvas a hacer... — if you do it again...

    3) (Chi fam) ( porque) because
    II
    preposición (esp AmL, en algunas regiones crit)

    ve donde tu hermana y dile que... — ( a su casa) go over to your sister's and tell her...; ( al lugar donde está ella) go and tell your sister...

    es allí donde el semáforoit's there by o at the traffic lights

    * * *
    = where, where, whereabouts.
    Ex. An appreciation of alternative approaches is particularly important in this field where trends towards standardisation are the norm.
    Ex. An appreciation of alternative approaches is particularly important in this field where trends towards standardisation are the norm.
    Ex. Systematic order is not self-evident; we need notation to show whereabouts in the sequence we shall find a particular subject.
    ----
    * ¿a dónde se dirige(n)...? = whither?.
    * ¿a dónde va(n)...? = whither?.
    * allí donde = as and when, where, wherever.
    * ciudad donde viven principalmente jubilados = retirement town.
    * de donde = whence, whence, from whence.
    * ¿de dónde si no...? = where else...?.
    * demasiado donde elegir = embarrassment of riches, spoilt for choice.
    * de quién sabe dónde = out of the woodwork.
    * ¿dónde? = where on (this) earth...?.
    * donde cabe mucho también cabe poco = what holds a lot will hold a little.
    * ¿dónde demonios...? = where on (this) earth...?.
    * ¿dónde diablos...? = where on (this) earth...?.
    * donde el tiempo es de suma importancia = time-critical.
    * donde fueres haz lo que vieres = when in Rome (do as the Romans do).
    * donde hay humo, hay fuego = there's no smoke without fire, where there's smoke there's fire.
    * donde proceda = where applicable.
    * donde se pueden hacer búsquedas = queriable.
    * en donde = where, wherein.
    * en una época en donde = in an age where.
    * ¿hacia dónde se dirige(n)...? = whither?.
    * ¿hacia dónde va(n)...? = whither?.
    * hasta donde alcance = to the limits of.
    * hasta donde es posible = as far as possible.
    * hasta donde llegue = to the limits of.
    * hasta donde sea posible = as far as possible.
    * imponer orden en donde hay caos = bring + order out of chaos.
    * lugar donde pasar el rato = hang out.
    * no tener otro sitio donde recurrir = have + nowhere else to turn.
    * salir de quién sabe dónde = come out of + the woodwork.
    * * *
    I
    1)

    la ciudad donde se conocieron — the city where they met; (+ subj)

    b) ( con prep) where

    de donde se deduce que... — from which it can be deduced that...

    sigue donde mismo — (Chi fam) he's still in the same place

    2) (esp AmL fam) (+ subj) (si) if

    donde lo vuelvas a hacer... — if you do it again...

    3) (Chi fam) ( porque) because
    II
    preposición (esp AmL, en algunas regiones crit)

    ve donde tu hermana y dile que... — ( a su casa) go over to your sister's and tell her...; ( al lugar donde está ella) go and tell your sister...

    es allí donde el semáforoit's there by o at the traffic lights

    * * *
    = where, where, whereabouts.

    Ex: An appreciation of alternative approaches is particularly important in this field where trends towards standardisation are the norm.

    Ex: An appreciation of alternative approaches is particularly important in this field where trends towards standardisation are the norm.
    Ex: Systematic order is not self-evident; we need notation to show whereabouts in the sequence we shall find a particular subject.
    * ¿a dónde se dirige(n)...? = whither?.
    * ¿a dónde va(n)...? = whither?.
    * allí donde = as and when, where, wherever.
    * ciudad donde viven principalmente jubilados = retirement town.
    * de donde = whence, whence, from whence.
    * ¿de dónde si no...? = where else...?.
    * demasiado donde elegir = embarrassment of riches, spoilt for choice.
    * de quién sabe dónde = out of the woodwork.
    * ¿dónde? = where on (this) earth...?.
    * donde cabe mucho también cabe poco = what holds a lot will hold a little.
    * ¿dónde demonios...? = where on (this) earth...?.
    * ¿dónde diablos...? = where on (this) earth...?.
    * donde el tiempo es de suma importancia = time-critical.
    * donde fueres haz lo que vieres = when in Rome (do as the Romans do).
    * donde hay humo, hay fuego = there's no smoke without fire, where there's smoke there's fire.
    * donde proceda = where applicable.
    * donde se pueden hacer búsquedas = queriable.
    * en donde = where, wherein.
    * en una época en donde = in an age where.
    * ¿hacia dónde se dirige(n)...? = whither?.
    * ¿hacia dónde va(n)...? = whither?.
    * hasta donde alcance = to the limits of.
    * hasta donde es posible = as far as possible.
    * hasta donde llegue = to the limits of.
    * hasta donde sea posible = as far as possible.
    * imponer orden en donde hay caos = bring + order out of chaos.
    * lugar donde pasar el rato = hang out.
    * no tener otro sitio donde recurrir = have + nowhere else to turn.
    * salir de quién sabe dónde = come out of + the woodwork.

    * * *
    A
    1 where
    la ciudad donde se conocieron the city where they met, the city they met in
    Roma, donde se conocieron Rome, where they met
    (+ subj): siéntate donde quieras sit wherever o where you like
    vaya donde vaya me lo encuentro I bump into him wherever o everywhere I go
    2
    (con prep): buscábamos un lugar desde donde pudiéramos ver el desfile we were looking for a place to watch the procession from
    íbamos a donde esperaban los demás we were on our way to where the others were waiting
    el país de donde procede the country it comes from
    de donde se deduce que … from which it can be deduced that …
    la ventana por donde había entrado the window where he had got in, the window he had got in through
    el café (en) donde nos reuníamos the café where we used to meet
    lo dejé donde mismo lo encontré ( fam); I left it right o exactly where I found it
    sigue donde mismo ( Chi fam); he's still in the same place, he's still living ( o working etc) in the same place
    1 (+ subj) (si) if
    donde lo vuelvas a hacer te mato if you do it again, I'll kill you!
    2 (cuando) if, when
    no será tan importante donde yo no lo sé it can't be (all) that important if o when I don't know it
    C ( Chi fam) (porque) because
    ( esp AmL en algunas regiones crit): ve donde tu hermana y dile que … (a su casa) go over to your sister's and tell her …; (al lugar donde está ella) go and tell your sister …
    es allí donde el semáforo it's there by o at the traffic lights
    * * *

     

    Multiple Entries:
    don de    
    donde    
    dónde
    donde conjunción
    where;

    siéntate dónde quieras sit wherever o where you like;
    déjalo dónde sea leave it anywhere;
    de dónde se deduce que … from which it can be deduced that …;
    la ventana por dónde había entrado the window through which he had got in
    ■ preposición (esp AmL, en algunas regiones crit): ve dónde tu hermana y dile que … ( a su casa) go over to your sister's and tell her …;

    ( al lugar donde está ella) go and tell your sister …
    dónde adverbio
    1 where;
    ¿dónde está? where is it?;

    ¿de dónde es? where is he from?;
    ¿por dónde quieres ir? which way do you want to go?
    2 (Chi, Méx, Per) ( cómo) how;
    ¡dónde íbamos a imaginar que …! how were we to imagine that …!

    donde adv rel
    1 where: el cajón donde guardaba las cartas, the drawer where she kept the letters
    un balcón desde donde se ven los jardines, a balcony from which the gardens are visible
    2 (por lo que) from which: de donde deduzco que..., from which I deduce that...
    3 fam (en lo de, en casa de) estuvimos donde Pedro, we were at Pedro's
    dónde adverbio
    1 interr where: ¿de dónde es?, where is he from?
    ¿de dónde sacaste esa idea?, where did you get that idea from?
    ¿por dónde se va al Prado?, which way is it to the Prado?
    ' dónde' also found in these entries:
    Spanish:
    acaso
    - apretar
    - bodega
    - chimenea
    - coger
    - coño
    - Cristo
    - cuenca
    - dejar
    - despelucada
    - despelucado
    - despistada
    - despistado
    - destinar
    - donde
    - ser
    - estanca
    - estanco
    - exactitud
    - excavar
    - guapetón
    - guapetona
    - inflamarse
    - interruptor
    - irse
    - llevar
    - maldita
    - maldito
    - mies
    - mira
    - nunca
    - pacer
    - parar
    - pareja
    - parejo
    - peor
    - perdón
    - robar
    - salida
    - semejante
    - sombra
    - tendedero
    - a
    - alcanzar
    - allí
    - desde
    - diablo
    - empezar
    - escoger
    - estar
    English:
    anywhere
    - bar
    - belong
    - best
    - bird
    - bloody
    - bottleneck
    - bump
    - but
    - clear
    - consulate
    - dinner theater
    - direct
    - disheveled
    - dishevelled
    - do
    - drive-through
    - drugstore
    - earth
    - everyplace
    - fancy
    - find
    - game
    - go
    - honeymoon
    - horn
    - intimate
    - intuitively
    - look
    - lounge bar
    - name
    - near
    - penny
    - scribble
    - self-made
    - shall
    - somewhere
    - spoil
    - spring
    - squirm
    - stick
    - stick back
    - stick down
    - tell
    - they
    - thick
    - this
    - trace back
    - watch
    - way
    * * *
    donde donde combines with the preposition a to form adonde when following a noun, pronoun or adverb expressing location (e.g. el sitio adonde vamos the place where we're going; es allí adonde iban that's where they were going).
    adv
    where;
    la casa donde nací the house where I was born;
    el bolso está donde lo dejaste the bag is where you left it;
    allí donde va, causa problemas he causes trouble wherever he goes;
    vayan donde vayan, siempre tienen éxito wherever they go, they're always successful;
    puedes ir donde quieras you can go wherever you want;
    de donde [de lo cual] from which;
    de donde se deduce que estás equivocado from which it can be concluded that you're wrong;
    la ciudad de donde viene the town (where) she comes from, the town from which she comes;
    desde donde estábamos no se veía el escenario you couldn't see the stage from where we were;
    el hotel en donde nos alojamos the hotel where we're staying, the hotel at which we're staying;
    el pueblo hacia donde nos dirigíamos the town we were heading for, the town for which we were heading;
    tienes que correr hasta donde está la valla you have to run as far as the fence, you have to run up to where the fence is;
    llegaré hasta donde pueda I'll get as far as I can;
    iré por donde me manden I'll go wherever they send me;
    la puerta por donde entró the door she came in through, the door through which she came in
    prep
    1. [al lugar de]
    ve donde la tienda y espérame allí go and wait for me at the shop;
    ve donde papá y dile que nos vamos [al lugar en que está, a su casa] go over to dad's and tell him that we're going
    2. [en el lugar de]
    está donde mi madre she's at my mother's;
    * * *
    I adv where
    II prp esp L.Am.
    fui donde el médico I went to the doctor’s
    * * *
    dónde adv
    : where
    ¿dónde está su casa?: where is your house?
    donde conj
    : where, in which
    el pueblo donde vivo: the town where I live
    donde prep
    : over by
    lo encontré donde la silla: I found it over by the chair
    * * *
    donde adv
    1. (en general) where
    Si en la frase hay una preposición, where se omite en inglés

    Spanish-English dictionary > donde

  • 19 hacer

    v.
    1 to do (realizar) (estudios, experimento, favor).
    ¿qué haces? what are you doing?
    tengo mucho que hacer I have a lot to do
    estoy haciendo segundo I'm in my second year
    ¿qué habré hecho con las llaves? what have I done with the keys?
    la carretera hace una curva there's a bend in the road
    Ella hace la tarea She does her work.
    2 to make.
    hacer un vestido/planes to make a dress/plans
    hacer un poema/una sinfonía to write a poem/a symphony
    hacer una fiesta to have a party
    para hacer la carne… to cook the meat…
    Ricardo hizo una casita Richard made a little house.
    Le hago estudiar I make him study.
    Nos hizo un problema He made us a problem (he made a problem for us)
    4 to do (arreglar) (casa, colada).
    5 to build (to build).
    han hecho un edificio nuevo they've put up a new building
    6 to make (movimientos, sonidos, gestos).
    le hice señas I signaled to her
    hacer ruido to make a noise
    el gato hace "miau" cats go "meow"
    debes hacer deporte you should start doing some sport
    8 to cause to look or seem (dar aspecto a).
    este espejo te hace gordo that mirror makes you look o seem fat
    9 to play (Cine & Teatro) (papel).
    hace el papel de la hija del rey she plays (the part of) the king's daughter
    10 to think, to reckon.
    a estas horas yo te hacía en París I thought o reckoned you'd be in Paris by now
    11 to be done to.
    Se me hizo una injusticia An injustice was done to me.
    12 to place.
    Haré una llamada a mi hermana I will place a call to my sister.
    13 to be made to.
    Se nos hizo pagar una gran suma We were made to pay a large amount.
    14 to be made for.
    Se me hizo una camisa A shirt was made for me.
    15 to travel, to make.
    Hicimos dos kilómetros We traveled two kilometers.
    * * *
    Present Indicative
    hago, haces, hace, hacemos, hacéis, hacen.
    Past Indicative
    Future Indicative
    Conditional
    Present Subjunctive
    Imperfect Subjunctive
    Future Subjunctive
    Imperative
    haz (tú), haga (él/Vd.), hagamos (nos.), haced (vos.), hagan (ellos/Vds.).
    Past Participle
    hecho,-a.
    * * *
    verb
    2) do
    3) be
    - hacer falta
    - hacerse
    * * *
    Para las expresiones hacer añicos, hacer gracia, hacerse ilusiones, hacer pedazos, hacerse de rogar, hacer el tonto, hacer las veces de ver la otra entrada.
    1. VERBO TRANSITIVO
    1) [indicando actividad en general] to do

    ¿qué haces? — what are you doing?

    ¿qué haces ahí? — what are you doing there?

    ¡eso no se hace! — that's not done!

    hacer el [amor] — to make love

    hacer la [guerra] — to wage war

    hacer algo por hacer —

    2) [en lugar de otro verbo] to do
    3) (=crear) [+ coche, escultura, juguete, ropa, pastel] to make; [+ casa] to build; [+ dibujo] to do; [+ novela, sinfonía] to write

    le cuesta trabajo hacer [amigos] — he finds it hard to make friends

    4) (=realizar) [+ apuesta, discurso, objeción] to make; [+ deporte, deberes] to do; [+ caca, pipí] to do; [+ nudo] to tie; [+ pregunta] to ask; [+ visita] to pay; [+ milagros] to do, work

    el gato hizo miau — the cat went miaow, the cat miaowed

    el árbol no hace mucha sombra — the tree isn't very shady, the tree doesn't provide a lot of shade

    ¿me puedes hacer el nudo de la corbata? — could you knot my tie for me?

    hacer un [favor] a algn — to do sb a favour

    hacer un [gesto] — [con la cara] to make {o} pull a face; [con la mano] to make a sign

    hacer un [recado] — to do {o} run an errand

    hacer [ruido] — to make a noise

    hacer [sitio] — to make room

    hacer [tiempo] — to kill time

    5) (=preparar) [+ cama, comida] to make

    hacer el pelo/las uñas a algn — to do sb's hair/nails

    hacer las [maletas] — to pack one's bags

    6) (=dedicarse a)

    ¿qué hace tu padre? — what does your father do?

    hacer [cine] — to make films

    hacer [teatro] — to act

    7) (=actuar)

    hacer un papel — to play a role {o} part

    8) (=sumar) to make

    y cincuenta céntimos, hacen diez euros — and fifty cents change, which makes ten euros

    9) (=cumplir)

    voy a hacer 30 años la próxima semana — I'm going to be 30 next week, it's my 30th birthday next week

    10) (=obligar) + infin to make

    hágale [entrar] — show him in, have him come in

    me lo hizo [saber] — he told me about it, he informed me of it

    hacer [que] + subjun

    11) (=mandar)
    + infin
    12) (=transformar) + adj to make
    13) (=pensar) to think

    yo le hacía más viejo — I thought he was older, I had him down as being older

    14) (=acostumbrar)
    15) (=ejercitar)
    16)

    hacer a algn [con] (=proveer)

    2. VERBO INTRANSITIVO
    1) (=comportarse)

    hacer [como] que {o} como si — to make as if

    hizo como que no se daba cuenta {o} como si no se diera cuenta — he made as if he hadn't noticed, he pretended not to have noticed

    2)

    [dar que] hacer — to cause trouble

    dieron que hacer a la policía — they caused {o} gave the police quite a bit of trouble

    3) (=importar)

    no le hace LAm it doesn't matter, never mind

    4) (=ser apropiado)

    ¿hace? — will it do?, is it all right?; (=¿de acuerdo?) is it a deal?

    5) (=apetecer)

    ¿te hace que vayamos a tomar unas copas? — how about going for a drink?, what do you say we go for a drink?

    ¿te hace un cigarrillo? — how about a cigarette?, do you fancy a cigarette?

    6) [seguido de preposición]
    hacer de (Teat) to play the part of hacer por (=intentar)

    hacer por hacer algo — to try to do sth, make an effort to do sth

    3. VERBO IMPERSONAL
    1) [con expresiones de tiempo atmosférico] to be

    hace calor/frío — it's hot/cold

    ¿qué tiempo hace? — what's the weather like?

    2) [con expresiones temporales]

    hace tres años que se fue — he left three years ago, it's three years since he left

    hace tres años que no lo veo — I haven't seen him for three years, it's three years since I (last) saw him

    ¿hace mucho que esperas? — have you been waiting long?

    [desde] hace cuatro años — for four years

    3) LAm (=haber, tener)
    4.
    See:
    * * *
    1.
    verbo transitivo
    1) ( crear) <mueble/vestido> to make; <casa/carretera> to build; < nido> to build, make; < coche> to make, manufacture; < túnel> to make, dig; <dibujo/plano> to do, draw; < lista> to make, draw up; < resumen> to do, make; < película> to make; <nudo/lazo> to tie; <pan/pastel> to make, bake; <vino/café/tortilla> to make; < cerveza> to make, brew

    me hizo un lugar or sitio en la mesa — he made room o a place for me at the table

    2)
    a) (efectuar, llevar a cabo) < sacrificio> to make; < milagro> to work, perform; <deberes/ejercicios/limpieza> to do; < mandado> to run; <transacción/investigación> to carry out; < experimento> to do, perform; < entrevista> to conduct; <gira/viaje> to do

    ¿me haces un favor? — will you do me a favor?

    hicimos un tratowe did o made a deal

    b) <cheque/factura> to make out, write out
    3) (formular, expresar) <declaración/promesa/oferta> to make; <proyecto/plan> to make, draw up; <crítica/comentario> to make, voice; < pregunta> to ask

    hacer caca — (fam) to do a poop (AmE) o (BrE) a pooh (colloq)

    hacer pis or pipí — (fam) to have a pee (colloq)

    hacer sus necesidades — (euf) to go to the bathroom o toilet (euph)

    5) ( adquirir) <dinero/fortuna> to make; < amigo> to make
    6) (preparar, arreglar) < cama> to make; < maleta> to pack

    hice el pescado al hornoI did o cooked the fish in the oven

    tengo que hacer la comida — I must make lunch; ver tb comida 2) b)

    7)
    a) (producir, causar) < ruido> to make

    las vacas hacen `mu' — cows go `moo'

    8) ( recorrer) <trayecto/distancia> to do, cover
    9) (en cálculos, enumeraciones)

    son 180... y 320 hacen 500 — that's 180... and 320 is o makes 500

    10)

    hacen una obra de Ibsenthey're doing o putting on a play by Ibsen

    deberías hacer ejercicioyou should do o get some exercise

    ¿hace algún deporte? — do you play o do any sports?

    b) (como profesión, ocupación) to do
    c) ( estudiar) to do

    hace Derechoshe's doing o studying o reading Law

    11)
    a) (realizar cierta acción, actuar de cierta manera) to do

    niño, eso no se hace! — you mustn't do that!

    qué se le va a hacer! or qué le vamos a hacer! — what can you o (frml) one do?

    hacerla — (Méx) (fam) to make it (colloq)

    hacerla (buena) — (fam)

    ahora sí que la hice!now I've (really) done it!

    hacérsela buena a alguien — (Méx) to keep one's word o promise to somebody

    soñé que te sacabas la lotería - házmela buena!I dreamed you won the lottery - if only!

    b) (dar cierto uso, destino, posición) to do

    y el libro ¿qué lo hice? — (CS, Méx fam) what did I do with the book?

    12) (esp Esp) ( actuar como)

    hacer el tontoto act o play the fool

    voy a escribirle - deja, yo lo haré — I'm going to write to him - don't bother, I'll do it

    14) (Méx, RPl fam) (afectar, importar)

    ¿qué le hace? — so what? what does it matter?

    15) (transformar en, volver) to make

    te hará hombre, hijo mío — it will make a man of you, my son

    17) (inducir a, ser causa de que)

    hacer algo/a alguien + inf — to make something/somebody + inf

    todo hace suponer que... — everything suggests that o leads one to think that...

    hacer que algo/alguien + subj — to make something/somebody + inf

    18) ( obligar a)

    hacer + inf a alguien — to make somebody + inf

    hacer que alguien + subj — to make somebody + inf

    19)

    hacer hacer algoto have o get something done/made

    hice acortar las cortinasI had o got the curtains shortened

    20) (suponer, imaginar)
    2.
    hacer vi
    1)
    a) (obrar, actuar)

    ¿cómo se hace para que te den la beca? — what do you have to do to get the scholarship?

    ¿cómo hacen para vivir con ese sueldo? — how do they manage to live on that salary?

    hacerle a algo — (Chi, Méx fam)

    hacer y deshacer — to do as one pleases, do what one likes

    b) (+ compl)

    hiciste bien en decírmeloyou did o were right to tell me

    mamá, ya hice! — (esp AmL) Mommy, I've been o I've finished!

    hacer de cuerpo or de vientre — (frml) to have a bowel movement (frml)

    3) (fingir, simular)

    hizo como que no me había vistohe made out o pretended he hadn't seen me

    haz como si no supieras nadaact as if o pretend you don't know anything about it

    4) ( servir)

    hacer de algo: esta sábana hará de toldo this sheet will do for o as an awning; la escuela hizo de hospital — the school served as o was used as a hospital

    hacer de algo/alguien — to play (the part of) something/somebody

    hacía de `malo' — he played the bad guy

    6) (+ compl) ( sentar) (+ me/te/le etc)

    la trucha me hizo mal — (AmL) the trout didn't agree with me

    8)

    no le hace — ( no tiene importancia) it doesn't matter; ( no sirve de excusa) that's no excuse

    ¿no le hace que tire la ceniza aquí? — do you mind if I drop the ash here?

    9) (en 3a pers) (frml) (tocar, concernir)

    por lo que hace a or en cuanto hace a su solicitud — as far as your application is concerned

    10) (Esp fam) ( apetecer)

    ¿(te) hace una cerveza? — care for a beer?, do you fancy a beer? (BrE colloq)

    3.
    hacer v impers
    1)

    hace frío/calor/sol/viento — it's cold/hot/sunny/windy

    b) (fam & hum)

    hace sed ¿verdad? — it's thirsty weather/work, isn't it?

    parece que hace hambre — you/they seem to be hungry

    ¿cuánto hace que se fue? — how long ago did she leave?

    hace poco/un año — a short time/a year ago

    4.
    1) hacerse v pron

    hágase la luz — (Bib) let there be light; (+ me/te/le etc)

    se le ha hecho una ampollashe's got o she has a blister

    por fin se le hizo ganar el premioshe finally got to win the award

    3)
    a) (refl) ( hacer para sí) <café/falda> to make oneself
    b) (caus) ( hacer que otro haga)
    4) ( causarse)

    ¿qué te hiciste en el brazo? — what did you do to your arm?

    ¿te hiciste daño? — did you hurt yourself?

    todavía se hace pis/caca — (fam) she still wets/messes herself

    6) (refl) ( adquirir) to make
    7)
    a) (volverse, convertirse en) to become

    hacerse famoso/monja — to become famous/a nun

    se está haciendo tarde — it's getting late; (+ me/te/le etc)

    c) ( cocinarse) pescado/guiso to cook
    d) (AmL) ( pasarle a)

    ¿qué se habrá hecho María? — what can have happened to María?

    8) ( resultar)

    esto se hace muy pesado — this gets very boring; (+ me/te/le etc)

    9) ( dar impresión de) (+ me/te/le etc)

    se me hace que está ofendidaI get the feeling o impression that she's upset

    se me hace que va a lloverI think o I have a feeling it's going to rain

    hacérsele a alguien — (Chi fam) to back out

    10) (caus)

    hacerse + inf: hazte respetar make people respect you; el desenlace no se hizo esperar the end was not long in coming; un chico que se hace querer a likable kid; se hizo construir una mansión he had a mansion built; hazte ver por un médico — (AmL) go and see a doctor

    hacerse a algo/+ inf — to get used to something/-ing

    12) ( fingirse)

    ¿éste es bobo o se (lo) hace? — (fam) is this guy stupid or just a good actor? (colloq)

    no te hagas el sordodon't pretend o act as if you didn't hear me

    yo me hice — (Méx fam) I pretend not to notice

    13) ( moverse) (+ compl) to move

    hacerse atrás/a un lado — to move back/to one side

    15) hacerse de (AmL)

    tengo que hacerme de dineroI must get o lay my hands on some money

    * * *
    = accomplish, design (for/to), be up to, cause, conduct, do, devise, produce, render, compose, make, get (a)round to, make out, get round to, brew.
    Ex. If a library prefers to simplify records in particular areas, this can usually be accomplished by not entering particular types of information.
    Ex. In lists designed for international use a symbolic notation instead of textual notes may be used.
    Ex. When I saw what he was up to, I drew back for a punch and hit him so hard on the nose that he fell on his back and lay there for some time, so that his wife stood over him and cried out 'Mercy! You've done my husband in!'.
    Ex. As usage of the language causes terms to become anachronistic, or as increases in our level of awareness reveal undesirable connotations, we seek to change subject heading terms.
    Ex. Obviously, this tagging must be conducted manually.
    Ex. In all these cases where scientists studied what crafstmen knew how to do the resulting benefits have accrued to science not to technology.
    Ex. Special classification schemes are generally devised for an application in which no major general scheme is suitable.
    Ex. The present OCLC system does not produce catalog cards in sets, but if it did it could produce over 6,000 different sets for one title.
    Ex. So strongly was it felt by proponents of change that just such unconscious biases rendered libraries 'part of the problem, instead of the solution'.
    Ex. There have never been any attempts to compose a bibliography of US government documents relating to international law.
    Ex. This concept comes mainly from the military, where a designated number of troops make a squad, a platoon, a regiment, etc..
    Ex. The article is entitled 'A list of lists of Web sites to check out: getting organized and getting around to it are two different things'.
    Ex. The cards for those headings should be removed from the index and new cards made out if necessary.
    Ex. The government have been making noises about it for some time but haven't quite got round to it.
    Ex. The goddess owned a potent magick cauldron in which she planned to brew a special liquid for her ugly son.
    ----
    * acceder haciendo clic = click.
    * acusación + hacer = accusation + level.
    * aguja de hacer croché = crochet hook, crochet needle.
    * aguja de hacer ganchillo = crochet hook, crochet needle.
    * aguja de hacer punto = knitting needle.
    * algo diverto que hacer = fun thing to do.
    * Algo que se hace para matar el tiempo = time filler.
    * al hacer esto = by so doing, in so doing, by doing so, in doing so.
    * a medio hacer = halfway done, half done.
    * anunciado desde hace tiempo = long-heralded.
    * aprender haciendo = learn by + doing.
    * batir hasta hacer espuma = work up + a lather.
    * ¡bien hecho! = the way to go!.
    * buscar una forma de hacer (algo) = develop + way + to make + Nombre.
    * contenedor para hacer compost = compost bin.
    * continuar con el buen hacer = keep up + the good work, keep up + the great work.
    * continuar haciendo algo = get on with + Nombre.
    * cuando hace frío = in the cold.
    * cumplido hace tiempo = long overdue.
    * decidir hacer = spring for.
    * decidir qué hacer con = make + disposition of.
    * de hace años = of years ago.
    * de hace muchos años = long-standing.
    * de hace mucho tiempo = age-old, long-lost.
    * de hace siglos = of yore.
    * de hace varios siglos = centuries-old.
    * dejar de hacer huelga = cross + the picket line.
    * dejar que Alguien haga las cosas a su manera = let + Nombre + do things + Posesivo + (own) way.
    * dejar sin hacer = leave + undone.
    * desde hace algún tiempo = for some time past, for days.
    * desde hace años = over the years, for years past, for years.
    * desde hace la tira (de tiempo) = for yonks, for yonks and yonks.
    * desde hace muchísimo tiempo = in ages (and ages and ages).
    * desde hace muchos años = for years.
    * desde hace mucho tiempo = for ages, long-time [longtime], long since, in ages (and ages and ages).
    * desde hace siglos = for yonks, for yonks and yonks.
    * desde hace tanto tiempo = so long.
    * desde hace tiempo = long [longer -comp., longest -sup.], over the years, for a long time, long since, for some time.
    * desde hace un montonazo de tiempo = for yonks and yonks.
    * desde hace un montón de tiempo = for yonks.
    * desde hace un par de + Tiempo = in these past couple of + Tiempo.
    * desde hace varios años + Presente = for several years + Pretérito Perfecto.
    * desde hace ya algún tiempo = for some time now.
    * desde hace ya años = for years now.
    * difícil de hacer = hard to do.
    * donde fueres haz lo que vieres = when in Rome (do as the Romans do).
    * dos entuertos no hacen un derecho = two wrongs do not make a right.
    * el que las hace, las paga = you've made your bed, now you must lie in it!.
    * encargado de hacer el presupuesto = budgetmaker.
    * esfuerzo + hacer sudar = work up + a lather.
    * es más fácil decirlo que hacerlo = easier said than done.
    * esperado hace tiempo = overdue.
    * esperar sin nada que hacer = kick + Posesivo + heels.
    * establecido desde hace tiempo = long-established.
    * estar haciendo = be up to.
    * estar haciendo Algo = have + Nombre + on the go.
    * estar haciendo algo que no se debe = be up to no good.
    * estar sin hacer nada = sit + idle, stand + idle.
    * existir desde hace años = be around for years.
    * frotar hasta hacer espuma = lather.
    * hace algunos años = some years ago.
    * hace algún tiempo = some time ago, a while back, some while ago, sometime back.
    * hace años = years ago.
    * hace demasiado tiempo = too long ago.
    * hacer huir en batalla = route.
    * hace la tira (de tiempo) = yonks, yonks and yonks.
    * hace miles de años = aeons ago.
    * hace muchas lunas = all those many moons ago, many moons ago.
    * hace muchísimos años = a great many years ago.
    * hace muchísimo tiempo = ages (and ages) ago, aeons ago, yonks.
    * hace muchos años = many years ago.
    * hace mucho tiempo = long since, all those many moons ago, many moons ago.
    * hace muy poco tiempo = a short time ago.
    * hace + Número + años = Número + years ago.
    * hace poco tiempo = a short time ago.
    * hacer a Alguien pasar vergüenza = embarrass.
    * hacer a Alguien precavido = put + Nombre + on + Posesivo + guard.
    * hacer abono orgánico = compost.
    * hacer acampada = camp.
    * hacer accesible a través de = make + available through.
    * hacer ademanes = flail about, gesticulate.
    * hacer aflorar = bring to + the surface.
    * hacer aflorar sentimientos de antagonismo = bring to + the surface + feelings of antagonism.
    * hacer ágil = limber up.
    * hacer agua = Negativo + hold + water.
    * hacer agua(s) = spring + a leak.
    * hacer a gusto del consumidor = make to + order.
    * hacer ajustes = make + adjustment.
    * hacer alarde de = boast, flaunt, brag, show off.
    * hacer alegaciones = plead.
    * hacer Algo a hurtadillas = sneak.
    * hacer algo alocado = do + something footloose and fancy-free.
    * hacer algo al respecto = do + something about it.
    * hacer Algo con dificultad = muddle through, plod (along/through).
    * hacer Algo con mucho esfuerzo = plod (along/through).
    * hacer algo con respecto a = do + something about.
    * hacer Algo de cara a la galería = play to + the gallery.
    * hacer Algo en exceso = push + Nombre + too far.
    * hacer algo funcionar = make + Nombre + tick.
    * hacer Algo muy bien = do + an excellent job of, make + an excellent job of.
    * hacer Algo para la galería = play to + the gallery.
    * hacer algo poco a poco = eat away at.
    * hacer algo por amor al arte = labour of love.
    * hacer Algo por + Posesivo + propia cuenta = make + Posesivo + own arrangements.
    * hacer Algo posible = make + provision for.
    * hacer Algo puré = mash.
    * hacer Algo rápidamente = put together.
    * hacer Algo realidad = make + Nombre + come true.
    * hacer Algo sin ser visto = sneak.
    * hacer Algo sobre la marcha = play + Nombre + by ear.
    * hacer Algo trocitos = tear + Nombre + to shreds, tear + Nombre + to bits.
    * hacer algunos comentarios sobre lo que Alguien ha dicho = take + a few cracks at.
    * hacer alusión a = make + allusion to, make + reference to.
    * hacer a mano = handcraft.
    * hacer a medida = custom-make, make to + order.
    * hacer a medida para satisfacer los requisitos = tailor to + meet the specification.
    * hacer amigos = win + friends.
    * hacer amistad = make + friend.
    * hacer amistad con = make + friends with, befriend.
    * hacer amistades = friend.
    * hacer ampollas = blister.
    * hacer anotaciones = annotate, mark + Nombre + up.
    * hacer añicos = shatter, blow + Nombre + to bits, smash + Nombre + to bits, tear + Nombre + to bits.
    * hacer aparecer = cause + display of.
    * hacer a partir de = make out of.
    * hacer apología = make + apology.
    * hacer arreglos florales = arrange + flowers.
    * hacer artesanalmente = handcraft.
    * hacer asequible = make + amenable.
    * hacer atractivo = endear.
    * hacer a un lado = nudge + Nombre + aside, push aside.
    * hacer autostop = thumb + a lift, hitch + a ride.
    * hacer avances = make + headway.
    * hacer avanzar = nudge + Nombre + forward, push + the frontiers of, nudge + Nombre + along, nudge + Nombre + into, push + the boundaries of.
    * hacer avanzar el conocimiento = push back + the frontiers of knowledge.
    * hacer avanzar hacia = nudge + Nombre + toward.
    * hacer averiguaciones = make + enquiry.
    * hacer bajar = force down.
    * hacer balance de = take + stock of.
    * hacer barrabasadas = play + pranks.
    * hacer basto = coarsen.
    * hacer bien = do + good.
    * hacer borrón y cuenta nueva = start with + a clean slate, cut + Posesivo + losses, turn over + a new leaf.
    * hacer borroso = blur.
    * hacer bromas = banter.
    * hacer bucles = loop.
    * hacer buenas migas = hit it off.
    * hacer buen uso de Algo = put to + good use.
    * hacer bulla = kick up + a stink, kick up + a fuss, raise + a stink, make + a stink (about), make + a racket, make + a row, make + a ruckus, kick up + a row.
    * hacer bulto = bulge.
    * hacer búsquedas en = search through.
    * hacer caca = take + a dump.
    * hacer caer = oust.
    * hacer caja = tally up + sales, balance + the cash, reconcile (with), balance + the cash drawer.
    * hacer caja con = cash in on, ride (on) + Posesivo + coattails.
    * hacer callar = shush, hush, quieten.
    * hacer cambiar = swing + Persona.
    * hacer cambiar las cosas = turn + the tide on.
    * hacer cambios en la búsqueda = renegotiate + search.
    * hacer cambios indebidamente = tamper (with).
    * hacer campaña = campaign, stump, go out on + the road.
    * hacer cara a = brave.
    * hacer caso = take + notice, listen (to).
    * hacer caso a Alguien = take + Posesivo + word for it.
    * hacer caso (a/de) = pay + attention to.
    * hacer caso omiso = disregard, brush aside, go + unheeded, fall on + deaf ears, meet + deaf ears, thumb + Posesivo + nose at, dismiss with + the wave of the hand, fly in + the face of, push aside.
    * hacer caso omiso de = be oblivious of/to.
    * hacer chanchullos = fiddle.
    * hacer chatting = chat.
    * hacer circular = pass around.
    * hacer circular por = circulate round.
    * hacer cisco = tear + apart, wipe + the floor with.
    * hacer coincidir (con) = reconcile (with).
    * hacer cola = queue up.
    * hacer colectas = exact + contributions.
    * hacer comentarios = air + comments.
    * hacer como el avestruz = bury + Posesivo + head in the sand (like an ostrich), stick + Posesivo + head in the sand.
    * hacer como si nada = play it + cool.
    * hacer comparaciones = draw + comparisons, make + comparisons.
    * hacer comparecer = arraign.
    * hacer compatible (con) = reconcile (with).
    * hacer compost = compost.
    * hacer compras = do + shopping.
    * hacer comprender = bring + home.
    * hacer con Alguien lo que Uno quiera = be like putty in + Posesivo + hands.
    * hacer concesiones = make + allowances.
    * hacer conjeturas = speculate.
    * hacer constar = state.
    * hacer contrabando = smuggle.
    * hacer copias = make + multiple copies.
    * hacer copias mediante multicopista por disolvente = spirit duplication.
    * hacer correr la voz = spread + the word, spread + the good word, pass on + the good word, spread + the news.
    * hacer cosas = get + things done.
    * hacer cosquillas = tickle.
    * hacer creer = lead to + believe, lull + Nombre + into thinking.
    * hacer crítica = find + fault with.
    * hacer croché = crochet.
    * hacer cuadrar (con) = reconcile (with).
    * hacer cuadrar las cuentas = reconcile + receipts.
    * hacer cuadras las facturas = reconcile + receipts.
    * hacer cualquier cosa = do + anything, give + Posesivo + right arm.
    * hacer cumplir = uphold.
    * hacer cumplir la disciplina = enforce + discipline.
    * hacer cumplir la legislación = enforce + legislation.
    * hacer cumplir la ley = law enforcement, enforce + law, legal enforcement.
    * hacer cumplir una norma = enforce + standard.
    * hacer cumplir una política = uphold + policy.
    * hacer cumplir unas normas = enforce + policy.
    * hacer daño = do + harm, hurt.
    * hacer dar vueltas = gyrate.
    * hacer de = make out of.
    * hacer de carabina = play + gooseberry.
    * hacer declamaciones = declaim.
    * hacer dedo = hitch + a ride, thumb + a lift.
    * hacer de la noche día = burn + the candle at both ends.
    * hacer del mismo molde = cast in + the same mould as.
    * hacer de nuevo = redo [re-do], remake.
    * hacer de + Posesivo + parte = do + Posesivo + bit.
    * hacer derretir el hielo = de-ice [deice].
    * hacer desaparecer = eradicate, dispel, banish.
    * hacer desaparecer una división = blur + division.
    * hacer desaparecer un mito = dispel + myth.
    * hacer descuento = discount.
    * hacer desfilar = parade.
    * hacer detonar = detonate.
    * hacer de tripas corazón = bite + the bullet.
    * hacer diabluras = play + pranks.
    * hacer diana = hit + home.
    * hacer difícil = make + it + difficult, make + difficult.
    * hacer dinero = make + money.
    * hacer dudar = make + Nombre + doubt, misgive.
    * hacer eco = echo, resonate.
    * hacer eco de = echo.
    * hacer efectivo = cash in.
    * hacer efectivo en metálico = pay in + cash.
    * hacer ejercicio físico = work out.
    * hacer ejercicios de calentamiento = limber up.
    * hacer el aire irrespirable = choke + the air.
    * hacer el amor = make + love.
    * hacer el avío = get + ready.
    * hacer el balance de cuentas = balance + the cash, balance + the cash drawer.
    * hacer el cambio = make + the change.
    * hacer el chorra = pissing into the wind.
    * hacer el deber de Uno = do + Posesivo + part.
    * hacer el dobladillo = hem.
    * hacer elección = make + choices.
    * hacer el esfuerzo necesario = pull + Posesivo + (own) weight.
    * hacer el indio = horse around/about.
    * hacer el intento = have + a go, give + it a shot, give + Nombre + a try, have + a stab at, take + a stab at, make + a stab at, give + it a whirl, give + it a try.
    * hacer el mal = do + evil.
    * hacer el mejor uso de = make + the best of.
    * hacer el monigote = fool around.
    * hacer el paripé = keep up + facade, put on + an act.
    * hacer el pasillo = form + a guard of honour.
    * hacer el pasillo de honor = form + a guard of honour.
    * hacer el recorrido normal = make + the rounds.
    * hacer el ridículo = make + a fool of + Reflexivo, make + an arse of + Reflexivo, make + a spectacle of + Reflexivo.
    * hacer el testamento = testate.
    * hacer el tonto = fool around, horse around/about.
    * hacer el último esfuerzo = go + the last mile, go + the extra mile.
    * hacer encaje = tat.
    * hacer encaje de bolillos = do + the impossible, jump through + hoops, double over + backwards.
    * hacer encaje de bolillos para que cuadre Algo = juggle.
    * hacer encargos = run + errands.
    * hacer enemigos = make + enemies.
    * hacer entender = get across.
    * hacer erupción = erupt.
    * hacer escala = stop over.
    * hacer eses = zigzag.
    * hacer esperar = cool + Posesivo + heels.
    * hacer espuma = work up + a lather, froth.
    * hacer esquina con = form + right angles with.
    * hacer estallar = spark, ignite, touch off, blow up, let off.
    * hacer estallar en añicos = blow + sky high.
    * hacer estallar una bomba = bomb.
    * hacer estallar un guerra = ignite + war.
    * hacer esto = go along + this road.
    * hacer esto y aquello de un modo relajado = mess about, pootle, piddle around.
    * hacer esto y aquello de un modo relajado = mess around.
    * hacer esto y aquello sin prisas = pootle.
    * hacer estragos = lay + waste to, create + havoc, wreak + havoc, cause + havoc, take + Posesivo + toll (on).
    * hacer estragos en = play + havoc with.
    * hacer estrías = rifle.
    * hacer exenciones = make + exemptions.
    * hacer experimentos = institute + experiments.
    * hacer explícito = make + explicit.
    * hacer explotar = blow up.
    * hacer extensivo + Posesivo + agradecimiento = extend + Posesivo + thanks.
    * hacer factible = make + feasible.
    * hacer falta = need, must, have to, it + take.
    * hacer flexible = limber up.
    * hacer fortuna = make + Posesivo + fortune, make + a fortune, strike + it rich, strike + gold, hit + the jackpot.
    * hacer fotocopias = photoduplication [photo-duplication].
    * hacer fotografía = make + picture.
    * hacer fracasar = foil, derail.
    * hacer frente = combat, come to + terms with, contain, address + Nombre + head-on, meet + Nombre + head-on, tackle + Nombre + head-on, face + Nombre + head-on, engage.
    * hacer frente a = confront, deal with, face, face up to, meet, cope with, wrestle with, stand up to, brave, breast, address.
    * hacer frente a deudas = meet + debts.
    * hacer frente a gastos = meet + expenses.
    * hacer frente a la delincuencia = tackle + crime.
    * hacer frente a la inflación = combat + inflation.
    * hacer frente a la realidad = confront + reality, face + (the) facts, face + (up to) the fact that, face + reality.
    * hacer frente a la realidad (de que) = face + the truth (that).
    * hacer frente a las diferencias = face + differences.
    * hacer frente a la situación = tackle + situation.
    * hacer frente a la vida = cope.
    * hacer frente al cambio = manage + change.
    * hacer frente al futuro = face up to + the future.
    * hacer frente al hecho de que = face + (up to) the fact that.
    * hacer frente a los elementos = brave + the elements.
    * hacer frente a los hechos = face + facts.
    * hacer frente a tiempos difíciles = cope with + difficult times, cope with + difficult times.
    * hacer frente a una amenaza = address + threat.
    * hacer frente a una crisis = face + crisis, meet + crisis.
    * hacer frente a una incertidumbre = meet + uncertainty.
    * hacer frente a una necesidad = meet + need, serve + need.
    * hacer frente a una responsabilidad = meet + responsibility, face up to + responsibility.
    * hacer frente a un cambio = meet + change.
    * hacer frente a un gasto = meet + cost.
    * hacer frente a un problema = attack + problem, combat + problem, wrestle with + problem.
    * hacer frente a un reto = rise (up) to + challenge, confront + challenge, meet + challenge, embrace + challenge.
    * hacer fresco = be cool.
    * hacer funcionar = service, do + the trick.
    * hacer gala de = sport.
    * hacer gala del conocimiento que uno tiene = air + knowledge.
    * hacer ganchillo = crochet.
    * hacer garabatos = scribble, scrawl, doodle.
    * hacer girar = twiddle, twirl.
    * hacer gozar = delight.
    * hacer gracia = tickle + Posesivo + fancy.
    * hacer grandes esfuerzos por = take + (great) pains to.
    * hacer grandes progresos = make + great strides.
    * hacer guardar silencio = shush.
    * hacer hasta la presente = do + all along.
    * hacer hidrófugo = render + water-repellent.
    * hacer hincapié = emphasise [emphasize, -USA].
    * hacer hincapié en = put + a premium on.
    * hacer hincapié en una idea = hammer + point.
    * hacer historia = make + history, history in the making, go down in + history.
    * hacer honor al nombre de Uno = live up to + Posesivo + name.
    * hacer horas extraordinarias = work + overtime.
    * hacer horas extras = work + overtime.
    * hacer hueco = make + room (for).
    * hacer huelga = strike.
    * hacer huella = leave + an impression, touch + Posesivo + life, leave + Posesivo + mark, cut + a swath(e), leave + an imprint, make + an impression.
    * hacer huir = drive away, chase + Nombre + off.
    * hacer imaginar = conjure up + an image of, conjure up + a vision of.
    * hacer impermeable = render + water-repellent.
    * hacer inalterable = set in + stone, set in + tablets of stone.
    * hacer incomprensible = render + incomprehensible, garble.
    * hacer indescifrable = render + indecipherable, garble.
    * hacer innecesario = obviate + the need for, make + redundant.
    * hacer insinuaciones = make + innuendoes.
    * hacer insinuaciones sobre = make + noises about, make + a noise about.
    * hacer insoluble = render + insoluble.
    * hacer inutilizable = render + useless.
    * hacer juego con = go with.
    * hacer juegos malabares = juggle.
    * hacer juegos malabares para que cuadre Algo = juggle.
    * hacer justicia = do + justice.
    * hacer la cama = make + the bed.
    * hacer la cuenta = tot up, tote up.
    * hacer la guerra = make + war.
    * hacer (la) mona = play + hooky, play + truant, skip + class.
    * hacer la paz = make + (the) peace.
    * hacer la pelota = butter + Nombre + up, toady, fawn (on/upon/over).
    * hacer la pelota a + Alguien = curry + favour with + Alguien.
    * hacer la pelotilla = toady, butter + Nombre + up.
    * hacer la prueba = give + it a whirl, give + it a shot, give + it a try.
    * hacer largos = swim + laps.
    * hacer las leyes más estrictas = tighten + laws.
    * hacer las maletas = pack up, pack + Posesivo + belongings, pack + Posesivo + things, pack + Posesivo + suitcases, pack + Posesivo + bags.
    * hacer las paces = heal + the breach, heal + the rift, bury + the hatchet, make + (the) peace, smoke + the peace pipe, smoke + the pipe of peace, bury + the tomahawk, bury + the war axe.
    * hacer la transición = make + the transition.
    * hacer la vida imposible = make + life hell.
    * hacer la vista gorda = look + the other way, turn + a blind eye to, pretend + not to have seen.
    * hacerle a Alguien un lavado de cerebro = brainwash.
    * hacerle las cosas fáciles a Alguien = play into + the hands of.
    * hacerle la vida más simple a todos = simplify + life for everyone.
    * hacerle una paja a un muerto = flog + a dead horse, beat + a dead horse, fart + in the wind.
    * hacerle un bombo a Alguien = knock + Alguien + up.
    * hacer llamada telefónica = make + telephone call.
    * hacer llorar = reduce + Nombre + to tears.
    * hacer llorar de emoción = move + Nombre + to tears.
    * hacerlo = do so, go ahead.
    * hacerlo bien = put + matters + right, get + it + right, be right on track.
    * hacer lo correcto = do + the right thing.
    * hacerlo de nuevo = go and do it again.
    * hacerlo difícil de + Infinitivo = make + it + hard to + Infinitivo.
    * hacer lo imposible = bend over backwards, do + the impossible, lean over + backwards, double over + backwards.
    * hacer lo imposible para = jump through + hoops.
    * hacerlo lo mejor que uno pueda = do + Posesivo + utmost, give + Posesivo + utmost, give + Posesivo + best.
    * hacerlo mal = get + it + (all) wrong.
    * hacer lo más acertado dadas las circunstancias = do + the best thing in the circumstances.
    * hacerlo más llevadero = make + life easier.
    * hacerlo mejor = do + a better job.
    * hacer lo mejor que Uno pueda = put + Posesivo + best into, give of + Posesivo + best.
    * hacer lo mejor que Uno puede = try + Posesivo + best, try + Posesivo + heart out.
    * hacerlo por uno mismo = do + it + on + Posesivo + own.
    * hacer lo que a Uno le de la gana = get away with + murder.
    * hacer lo que le corresponde a Uno = do + Posesivo + part.
    * hacer lo que uno dice que es capaz de hacer = live up to + Posesivo + claim.
    * hacer lo que Uno quiera = get away with + murder.
    * hacer los deberes = do + homework.
    * hacerlo sin la ayuda de nadie = do + it + on + Posesivo + own.
    * hacerlo solo = do + it + on + Posesivo + own.
    * hacer los primeros pinitos = take + the first step.
    * hacerlo todo excepto = stop at + nothing short of.
    * hacerlo todo menos = stop at + nothing short of.
    * hacer malabarismos = juggle.
    * hacer malabarismos para que cuadre Algo = juggle.
    * hacer mandados = run + errands.
    * hacer maravillas = work + wonders.
    * hacer más consciente de Algo = heighten + awareness.
    * hacer más copias de Algo = produce + additional copies.
    * hacer más eficiente = streamline.
    * hacer más estricto = tighten.
    * hacer más fuerte = toughen.
    * hacer más inteligente = smarten.
    * hacer más interesante = spice up, add + spice.
    * hacer más preciso = tightening up.
    * hacer más rico = add + richness to.
    * hacer más riguroso = tighten, tightening up.
    * hacer más sabroso = pep up.
    * hacer más sofisticado = dumb up.
    * hacer mejor = give + Nombre + an edge.
    * hacer mejoras = make + improvements.
    * hacer mella = take + Posesivo + toll (on), leave + an impression, touch + Posesivo + life, leave + Posesivo + mark, cut + a swath(e), leave + an imprint, make + an impression, hit + home.
    * hacer mella en = dent, make + a dent in, take + a bite out of.
    * hacer mención de/a = make + mention of.
    * hacer mezcla = mix + cement.
    * hacer milagros = work + wonders, work + miracles.
    * hacer mucha ilusión = be thrilled.
    * hacer mucho = do + much.
    * hacer mucho dinero = make + good money, earn + good money.
    * hacer mucho por = go + a long way (towards/to/in) + Gerundio.
    * hacer muchos aspavientos por Algo = make + a song and dance about.
    * hacer mucho tiempo que Algo ha desaparecido = be long gone.
    * hacer necesario = render + necessary.
    * hacer negocio = make + business.
    * hacer negocios = do + business, transact.
    * hacer + Nombre + llegar hasta aquí = get + Nombre + this far.
    * hacer + Nombre + responsable de = put + Nombre + in the driving seat.
    * hacer notar = bring to + Posesivo + attention, bring to + the attention, mark, note, bring to + notice, bring + attention to, bring to + Posesivo + notice.
    * hacer notar la presencia de = make + Posesivo + presence felt, make + Posesivo + presence known.
    * hacer novillos = play + hooky, skip + class, play + truant, bunk off, bunk + classes, skive, bunk + school.
    * hacer nudos = knot.
    * hacer objeciones contra = urge against.
    * hacer observaciones = comment on/upon.
    * hacer obsoleto = make + redundant.
    * hacer oídos sordos = turn + a deaf ear to.
    * hacer ordinario = coarsen.
    * hacer pagar tributos = exact + tributes.
    * hacer palmas = clap.
    * hacer paradas = make + stops.
    * hacer parecer = make + seem, make + Nombre + out to be.
    * hacer parecer pequeño = dwarf.
    * hacer partícipe = engage.
    * hacer pasajero = render + transitory.
    * hacer patochadas = fool around.
    * hacer payasadas = fool around.
    * hacer pedazos = shatter, smash + Nombre + to bits.
    * hacer peligrar = place + in jeopardy, imperil, endanger, pose + risk.
    * hacer pensar = provoke + thought, make to + think, lull + Nombre + into thinking, summon up + image.
    * hacer pensar en = conjure, conjure up + a picture of, bring to + mind, conjure up + an image of, conjure up, conjure up + a vision of.
    * hacer pequeños ajustes = tinker + around the edges, tinker with.
    * hacer perder el conocimiento = knock + Nombre + out, knock + Nombre + unconscious.
    * hacer perder el entusiasmo = dampen + Posesivo + enthusiasm.
    * hacer perder el sentido a = make + nonsense of.
    * hacer perder la agilidad física = stale.
    * hacer perder la agilidad mental = stale.
    * hacer perder las esperanzas = dampen + Posesivo + hopes.
    * hacer permanente = render + permanent.
    * hacer ping = ping.
    * hacer pipí = pee.
    * hacer pis = piss, pee, take + a leak, have + a leak, widdle, piddle.
    * hacer planes = plan, make + plans.
    * hacer poca distinción entre... y... = make + little distinction between... and....
    * hacer poco = do + little.
    * hacer popular = popularise [popularize, -USA].
    * hacer por encargo = make to + order.
    * hacer + Posesivo + agosto = make + a killing.
    * hacer + Posesivo + necesidades = relieve + Reflexivo, go + potty.
    * hacer + Posesivo + trabajo = get on with + Posesivo + work, do + Posesivo + business.
    * hacer posible = enable, provide for, make + possible, provide + a basis for, make + an opportunity.
    * hacer posible el crecimiento = accommodate + growth.
    * hacer preguntas = ask + questions, interrogate, air + questions, make + enquiry.
    * hacer preparativo = make + arrangements.
    * hacer preso = imprison, jail [gaol, -UK].
    * * *
    1.
    verbo transitivo
    1) ( crear) <mueble/vestido> to make; <casa/carretera> to build; < nido> to build, make; < coche> to make, manufacture; < túnel> to make, dig; <dibujo/plano> to do, draw; < lista> to make, draw up; < resumen> to do, make; < película> to make; <nudo/lazo> to tie; <pan/pastel> to make, bake; <vino/café/tortilla> to make; < cerveza> to make, brew

    me hizo un lugar or sitio en la mesa — he made room o a place for me at the table

    2)
    a) (efectuar, llevar a cabo) < sacrificio> to make; < milagro> to work, perform; <deberes/ejercicios/limpieza> to do; < mandado> to run; <transacción/investigación> to carry out; < experimento> to do, perform; < entrevista> to conduct; <gira/viaje> to do

    ¿me haces un favor? — will you do me a favor?

    hicimos un tratowe did o made a deal

    b) <cheque/factura> to make out, write out
    3) (formular, expresar) <declaración/promesa/oferta> to make; <proyecto/plan> to make, draw up; <crítica/comentario> to make, voice; < pregunta> to ask

    hacer caca — (fam) to do a poop (AmE) o (BrE) a pooh (colloq)

    hacer pis or pipí — (fam) to have a pee (colloq)

    hacer sus necesidades — (euf) to go to the bathroom o toilet (euph)

    5) ( adquirir) <dinero/fortuna> to make; < amigo> to make
    6) (preparar, arreglar) < cama> to make; < maleta> to pack

    hice el pescado al hornoI did o cooked the fish in the oven

    tengo que hacer la comida — I must make lunch; ver tb comida 2) b)

    7)
    a) (producir, causar) < ruido> to make

    las vacas hacen `mu' — cows go `moo'

    8) ( recorrer) <trayecto/distancia> to do, cover
    9) (en cálculos, enumeraciones)

    son 180... y 320 hacen 500 — that's 180... and 320 is o makes 500

    10)

    hacen una obra de Ibsenthey're doing o putting on a play by Ibsen

    deberías hacer ejercicioyou should do o get some exercise

    ¿hace algún deporte? — do you play o do any sports?

    b) (como profesión, ocupación) to do
    c) ( estudiar) to do

    hace Derechoshe's doing o studying o reading Law

    11)
    a) (realizar cierta acción, actuar de cierta manera) to do

    niño, eso no se hace! — you mustn't do that!

    qué se le va a hacer! or qué le vamos a hacer! — what can you o (frml) one do?

    hacerla — (Méx) (fam) to make it (colloq)

    hacerla (buena) — (fam)

    ahora sí que la hice!now I've (really) done it!

    hacérsela buena a alguien — (Méx) to keep one's word o promise to somebody

    soñé que te sacabas la lotería - házmela buena!I dreamed you won the lottery - if only!

    b) (dar cierto uso, destino, posición) to do

    y el libro ¿qué lo hice? — (CS, Méx fam) what did I do with the book?

    12) (esp Esp) ( actuar como)

    hacer el tontoto act o play the fool

    voy a escribirle - deja, yo lo haré — I'm going to write to him - don't bother, I'll do it

    14) (Méx, RPl fam) (afectar, importar)

    ¿qué le hace? — so what? what does it matter?

    15) (transformar en, volver) to make

    te hará hombre, hijo mío — it will make a man of you, my son

    17) (inducir a, ser causa de que)

    hacer algo/a alguien + inf — to make something/somebody + inf

    todo hace suponer que... — everything suggests that o leads one to think that...

    hacer que algo/alguien + subj — to make something/somebody + inf

    18) ( obligar a)

    hacer + inf a alguien — to make somebody + inf

    hacer que alguien + subj — to make somebody + inf

    19)

    hacer hacer algoto have o get something done/made

    hice acortar las cortinasI had o got the curtains shortened

    20) (suponer, imaginar)
    2.
    hacer vi
    1)
    a) (obrar, actuar)

    ¿cómo se hace para que te den la beca? — what do you have to do to get the scholarship?

    ¿cómo hacen para vivir con ese sueldo? — how do they manage to live on that salary?

    hacerle a algo — (Chi, Méx fam)

    hacer y deshacer — to do as one pleases, do what one likes

    b) (+ compl)

    hiciste bien en decírmeloyou did o were right to tell me

    mamá, ya hice! — (esp AmL) Mommy, I've been o I've finished!

    hacer de cuerpo or de vientre — (frml) to have a bowel movement (frml)

    3) (fingir, simular)

    hizo como que no me había vistohe made out o pretended he hadn't seen me

    haz como si no supieras nadaact as if o pretend you don't know anything about it

    4) ( servir)

    hacer de algo: esta sábana hará de toldo this sheet will do for o as an awning; la escuela hizo de hospital — the school served as o was used as a hospital

    hacer de algo/alguien — to play (the part of) something/somebody

    hacía de `malo' — he played the bad guy

    6) (+ compl) ( sentar) (+ me/te/le etc)

    la trucha me hizo mal — (AmL) the trout didn't agree with me

    8)

    no le hace — ( no tiene importancia) it doesn't matter; ( no sirve de excusa) that's no excuse

    ¿no le hace que tire la ceniza aquí? — do you mind if I drop the ash here?

    9) (en 3a pers) (frml) (tocar, concernir)

    por lo que hace a or en cuanto hace a su solicitud — as far as your application is concerned

    10) (Esp fam) ( apetecer)

    ¿(te) hace una cerveza? — care for a beer?, do you fancy a beer? (BrE colloq)

    3.
    hacer v impers
    1)

    hace frío/calor/sol/viento — it's cold/hot/sunny/windy

    b) (fam & hum)

    hace sed ¿verdad? — it's thirsty weather/work, isn't it?

    parece que hace hambre — you/they seem to be hungry

    ¿cuánto hace que se fue? — how long ago did she leave?

    hace poco/un año — a short time/a year ago

    4.
    1) hacerse v pron

    hágase la luz — (Bib) let there be light; (+ me/te/le etc)

    se le ha hecho una ampollashe's got o she has a blister

    por fin se le hizo ganar el premioshe finally got to win the award

    3)
    a) (refl) ( hacer para sí) <café/falda> to make oneself
    b) (caus) ( hacer que otro haga)
    4) ( causarse)

    ¿qué te hiciste en el brazo? — what did you do to your arm?

    ¿te hiciste daño? — did you hurt yourself?

    todavía se hace pis/caca — (fam) she still wets/messes herself

    6) (refl) ( adquirir) to make
    7)
    a) (volverse, convertirse en) to become

    hacerse famoso/monja — to become famous/a nun

    se está haciendo tarde — it's getting late; (+ me/te/le etc)

    c) ( cocinarse) pescado/guiso to cook
    d) (AmL) ( pasarle a)

    ¿qué se habrá hecho María? — what can have happened to María?

    8) ( resultar)

    esto se hace muy pesado — this gets very boring; (+ me/te/le etc)

    9) ( dar impresión de) (+ me/te/le etc)

    se me hace que está ofendidaI get the feeling o impression that she's upset

    se me hace que va a lloverI think o I have a feeling it's going to rain

    hacérsele a alguien — (Chi fam) to back out

    10) (caus)

    hacerse + inf: hazte respetar make people respect you; el desenlace no se hizo esperar the end was not long in coming; un chico que se hace querer a likable kid; se hizo construir una mansión he had a mansion built; hazte ver por un médico — (AmL) go and see a doctor

    hacerse a algo/+ inf — to get used to something/-ing

    12) ( fingirse)

    ¿éste es bobo o se (lo) hace? — (fam) is this guy stupid or just a good actor? (colloq)

    no te hagas el sordodon't pretend o act as if you didn't hear me

    yo me hice — (Méx fam) I pretend not to notice

    13) ( moverse) (+ compl) to move

    hacerse atrás/a un lado — to move back/to one side

    15) hacerse de (AmL)

    tengo que hacerme de dineroI must get o lay my hands on some money

    * * *
    = accomplish, design (for/to), be up to, cause, conduct, do, devise, produce, render, compose, make, get (a)round to, make out, get round to, brew.

    Ex: If a library prefers to simplify records in particular areas, this can usually be accomplished by not entering particular types of information.

    Ex: In lists designed for international use a symbolic notation instead of textual notes may be used.
    Ex: When I saw what he was up to, I drew back for a punch and hit him so hard on the nose that he fell on his back and lay there for some time, so that his wife stood over him and cried out 'Mercy! You've done my husband in!'.
    Ex: As usage of the language causes terms to become anachronistic, or as increases in our level of awareness reveal undesirable connotations, we seek to change subject heading terms.
    Ex: Obviously, this tagging must be conducted manually.
    Ex: In all these cases where scientists studied what crafstmen knew how to do the resulting benefits have accrued to science not to technology.
    Ex: Special classification schemes are generally devised for an application in which no major general scheme is suitable.
    Ex: The present OCLC system does not produce catalog cards in sets, but if it did it could produce over 6,000 different sets for one title.
    Ex: So strongly was it felt by proponents of change that just such unconscious biases rendered libraries 'part of the problem, instead of the solution'.
    Ex: There have never been any attempts to compose a bibliography of US government documents relating to international law.
    Ex: This concept comes mainly from the military, where a designated number of troops make a squad, a platoon, a regiment, etc..
    Ex: The article is entitled 'A list of lists of Web sites to check out: getting organized and getting around to it are two different things'.
    Ex: The cards for those headings should be removed from the index and new cards made out if necessary.
    Ex: The government have been making noises about it for some time but haven't quite got round to it.
    Ex: The goddess owned a potent magick cauldron in which she planned to brew a special liquid for her ugly son.
    * acceder haciendo clic = click.
    * acusación + hacer = accusation + level.
    * aguja de hacer croché = crochet hook, crochet needle.
    * aguja de hacer ganchillo = crochet hook, crochet needle.
    * aguja de hacer punto = knitting needle.
    * algo diverto que hacer = fun thing to do.
    * Algo que se hace para matar el tiempo = time filler.
    * al hacer esto = by so doing, in so doing, by doing so, in doing so.
    * a medio hacer = halfway done, half done.
    * anunciado desde hace tiempo = long-heralded.
    * aprender haciendo = learn by + doing.
    * batir hasta hacer espuma = work up + a lather.
    * ¡bien hecho! = the way to go!.
    * buscar una forma de hacer (algo) = develop + way + to make + Nombre.
    * contenedor para hacer compost = compost bin.
    * continuar con el buen hacer = keep up + the good work, keep up + the great work.
    * continuar haciendo algo = get on with + Nombre.
    * cuando hace frío = in the cold.
    * cumplido hace tiempo = long overdue.
    * decidir hacer = spring for.
    * decidir qué hacer con = make + disposition of.
    * de hace años = of years ago.
    * de hace muchos años = long-standing.
    * de hace mucho tiempo = age-old, long-lost.
    * de hace siglos = of yore.
    * de hace varios siglos = centuries-old.
    * dejar de hacer huelga = cross + the picket line.
    * dejar que Alguien haga las cosas a su manera = let + Nombre + do things + Posesivo + (own) way.
    * dejar sin hacer = leave + undone.
    * desde hace algún tiempo = for some time past, for days.
    * desde hace años = over the years, for years past, for years.
    * desde hace la tira (de tiempo) = for yonks, for yonks and yonks.
    * desde hace muchísimo tiempo = in ages (and ages and ages).
    * desde hace muchos años = for years.
    * desde hace mucho tiempo = for ages, long-time [longtime], long since, in ages (and ages and ages).
    * desde hace siglos = for yonks, for yonks and yonks.
    * desde hace tanto tiempo = so long.
    * desde hace tiempo = long [longer -comp., longest -sup.], over the years, for a long time, long since, for some time.
    * desde hace un montonazo de tiempo = for yonks and yonks.
    * desde hace un montón de tiempo = for yonks.
    * desde hace un par de + Tiempo = in these past couple of + Tiempo.
    * desde hace varios años + Presente = for several years + Pretérito Perfecto.
    * desde hace ya algún tiempo = for some time now.
    * desde hace ya años = for years now.
    * difícil de hacer = hard to do.
    * donde fueres haz lo que vieres = when in Rome (do as the Romans do).
    * dos entuertos no hacen un derecho = two wrongs do not make a right.
    * el que las hace, las paga = you've made your bed, now you must lie in it!.
    * encargado de hacer el presupuesto = budgetmaker.
    * esfuerzo + hacer sudar = work up + a lather.
    * es más fácil decirlo que hacerlo = easier said than done.
    * esperado hace tiempo = overdue.
    * esperar sin nada que hacer = kick + Posesivo + heels.
    * establecido desde hace tiempo = long-established.
    * estar haciendo = be up to.
    * estar haciendo Algo = have + Nombre + on the go.
    * estar haciendo algo que no se debe = be up to no good.
    * estar sin hacer nada = sit + idle, stand + idle.
    * existir desde hace años = be around for years.
    * frotar hasta hacer espuma = lather.
    * hace algunos años = some years ago.
    * hace algún tiempo = some time ago, a while back, some while ago, sometime back.
    * hace años = years ago.
    * hace demasiado tiempo = too long ago.
    * hacer huir en batalla = route.
    * hace la tira (de tiempo) = yonks, yonks and yonks.
    * hace miles de años = aeons ago.
    * hace muchas lunas = all those many moons ago, many moons ago.
    * hace muchísimos años = a great many years ago.
    * hace muchísimo tiempo = ages (and ages) ago, aeons ago, yonks.
    * hace muchos años = many years ago.
    * hace mucho tiempo = long since, all those many moons ago, many moons ago.
    * hace muy poco tiempo = a short time ago.
    * hace + Número + años = Número + years ago.
    * hace poco tiempo = a short time ago.
    * hacer a Alguien pasar vergüenza = embarrass.
    * hacer a Alguien precavido = put + Nombre + on + Posesivo + guard.
    * hacer abono orgánico = compost.
    * hacer acampada = camp.
    * hacer accesible a través de = make + available through.
    * hacer ademanes = flail about, gesticulate.
    * hacer aflorar = bring to + the surface.
    * hacer aflorar sentimientos de antagonismo = bring to + the surface + feelings of antagonism.
    * hacer ágil = limber up.
    * hacer agua = Negativo + hold + water.
    * hacer agua(s) = spring + a leak.
    * hacer a gusto del consumidor = make to + order.
    * hacer ajustes = make + adjustment.
    * hacer alarde de = boast, flaunt, brag, show off.
    * hacer alegaciones = plead.
    * hacer Algo a hurtadillas = sneak.
    * hacer algo alocado = do + something footloose and fancy-free.
    * hacer algo al respecto = do + something about it.
    * hacer Algo con dificultad = muddle through, plod (along/through).
    * hacer Algo con mucho esfuerzo = plod (along/through).
    * hacer algo con respecto a = do + something about.
    * hacer Algo de cara a la galería = play to + the gallery.
    * hacer Algo en exceso = push + Nombre + too far.
    * hacer algo funcionar = make + Nombre + tick.
    * hacer Algo muy bien = do + an excellent job of, make + an excellent job of.
    * hacer Algo para la galería = play to + the gallery.
    * hacer algo poco a poco = eat away at.
    * hacer algo por amor al arte = labour of love.
    * hacer Algo por + Posesivo + propia cuenta = make + Posesivo + own arrangements.
    * hacer Algo posible = make + provision for.
    * hacer Algo puré = mash.
    * hacer Algo rápidamente = put together.
    * hacer Algo realidad = make + Nombre + come true.
    * hacer Algo sin ser visto = sneak.
    * hacer Algo sobre la marcha = play + Nombre + by ear.
    * hacer Algo trocitos = tear + Nombre + to shreds, tear + Nombre + to bits.
    * hacer algunos comentarios sobre lo que Alguien ha dicho = take + a few cracks at.
    * hacer alusión a = make + allusion to, make + reference to.
    * hacer a mano = handcraft.
    * hacer a medida = custom-make, make to + order.
    * hacer a medida para satisfacer los requisitos = tailor to + meet the specification.
    * hacer amigos = win + friends.
    * hacer amistad = make + friend.
    * hacer amistad con = make + friends with, befriend.
    * hacer amistades = friend.
    * hacer ampollas = blister.
    * hacer anotaciones = annotate, mark + Nombre + up.
    * hacer añicos = shatter, blow + Nombre + to bits, smash + Nombre + to bits, tear + Nombre + to bits.
    * hacer aparecer = cause + display of.
    * hacer a partir de = make out of.
    * hacer apología = make + apology.
    * hacer arreglos florales = arrange + flowers.
    * hacer artesanalmente = handcraft.
    * hacer asequible = make + amenable.
    * hacer atractivo = endear.
    * hacer a un lado = nudge + Nombre + aside, push aside.
    * hacer autostop = thumb + a lift, hitch + a ride.
    * hacer avances = make + headway.
    * hacer avanzar = nudge + Nombre + forward, push + the frontiers of, nudge + Nombre + along, nudge + Nombre + into, push + the boundaries of.
    * hacer avanzar el conocimiento = push back + the frontiers of knowledge.
    * hacer avanzar hacia = nudge + Nombre + toward.
    * hacer averiguaciones = make + enquiry.
    * hacer bajar = force down.
    * hacer balance de = take + stock of.
    * hacer barrabasadas = play + pranks.
    * hacer basto = coarsen.
    * hacer bien = do + good.
    * hacer borrón y cuenta nueva = start with + a clean slate, cut + Posesivo + losses, turn over + a new leaf.
    * hacer borroso = blur.
    * hacer bromas = banter.
    * hacer bucles = loop.
    * hacer buenas migas = hit it off.
    * hacer buen uso de Algo = put to + good use.
    * hacer bulla = kick up + a stink, kick up + a fuss, raise + a stink, make + a stink (about), make + a racket, make + a row, make + a ruckus, kick up + a row.
    * hacer bulto = bulge.
    * hacer búsquedas en = search through.
    * hacer caca = take + a dump.
    * hacer caer = oust.
    * hacer caja = tally up + sales, balance + the cash, reconcile (with), balance + the cash drawer.
    * hacer caja con = cash in on, ride (on) + Posesivo + coattails.
    * hacer callar = shush, hush, quieten.
    * hacer cambiar = swing + Persona.
    * hacer cambiar las cosas = turn + the tide on.
    * hacer cambios en la búsqueda = renegotiate + search.
    * hacer cambios indebidamente = tamper (with).
    * hacer campaña = campaign, stump, go out on + the road.
    * hacer cara a = brave.
    * hacer caso = take + notice, listen (to).
    * hacer caso a Alguien = take + Posesivo + word for it.
    * hacer caso (a/de) = pay + attention to.
    * hacer caso omiso = disregard, brush aside, go + unheeded, fall on + deaf ears, meet + deaf ears, thumb + Posesivo + nose at, dismiss with + the wave of the hand, fly in + the face of, push aside.
    * hacer caso omiso de = be oblivious of/to.
    * hacer chanchullos = fiddle.
    * hacer chatting = chat.
    * hacer circular = pass around.
    * hacer circular por = circulate round.
    * hacer cisco = tear + apart, wipe + the floor with.
    * hacer coincidir (con) = reconcile (with).
    * hacer cola = queue up.
    * hacer colectas = exact + contributions.
    * hacer comentarios = air + comments.
    * hacer como el avestruz = bury + Posesivo + head in the sand (like an ostrich), stick + Posesivo + head in the sand.
    * hacer como si nada = play it + cool.
    * hacer comparaciones = draw + comparisons, make + comparisons.
    * hacer comparecer = arraign.
    * hacer compatible (con) = reconcile (with).
    * hacer compost = compost.
    * hacer compras = do + shopping.
    * hacer comprender = bring + home.
    * hacer con Alguien lo que Uno quiera = be like putty in + Posesivo + hands.
    * hacer concesiones = make + allowances.
    * hacer conjeturas = speculate.
    * hacer constar = state.
    * hacer contrabando = smuggle.
    * hacer copias = make + multiple copies.
    * hacer copias mediante multicopista por disolvente = spirit duplication.
    * hacer correr la voz = spread + the word, spread + the good word, pass on + the good word, spread + the news.
    * hacer cosas = get + things done.
    * hacer cosquillas = tickle.
    * hacer creer = lead to + believe, lull + Nombre + into thinking.
    * hacer crítica = find + fault with.
    * hacer croché = crochet.
    * hacer cuadrar (con) = reconcile (with).
    * hacer cuadrar las cuentas = reconcile + receipts.
    * hacer cuadras las facturas = reconcile + receipts.
    * hacer cualquier cosa = do + anything, give + Posesivo + right arm.
    * hacer cumplir = uphold.
    * hacer cumplir la disciplina = enforce + discipline.
    * hacer cumplir la legislación = enforce + legislation.
    * hacer cumplir la ley = law enforcement, enforce + law, legal enforcement.
    * hacer cumplir una norma = enforce + standard.
    * hacer cumplir una política = uphold + policy.
    * hacer cumplir unas normas = enforce + policy.
    * hacer daño = do + harm, hurt.
    * hacer dar vueltas = gyrate.
    * hacer de = make out of.
    * hacer de carabina = play + gooseberry.
    * hacer declamaciones = declaim.
    * hacer dedo = hitch + a ride, thumb + a lift.
    * hacer de la noche día = burn + the candle at both ends.
    * hacer del mismo molde = cast in + the same mould as.
    * hacer de nuevo = redo [re-do], remake.
    * hacer de + Posesivo + parte = do + Posesivo + bit.
    * hacer derretir el hielo = de-ice [deice].
    * hacer desaparecer = eradicate, dispel, banish.
    * hacer desaparecer una división = blur + division.
    * hacer desaparecer un mito = dispel + myth.
    * hacer descuento = discount.
    * hacer desfilar = parade.
    * hacer detonar = detonate.
    * hacer de tripas corazón = bite + the bullet.
    * hacer diabluras = play + pranks.
    * hacer diana = hit + home.
    * hacer difícil = make + it + difficult, make + difficult.
    * hacer dinero = make + money.
    * hacer dudar = make + Nombre + doubt, misgive.
    * hacer eco = echo, resonate.
    * hacer eco de = echo.
    * hacer efectivo = cash in.
    * hacer efectivo en metálico = pay in + cash.
    * hacer ejercicio físico = work out.
    * hacer ejercicios de calentamiento = limber up.
    * hacer el aire irrespirable = choke + the air.
    * hacer el amor = make + love.
    * hacer el avío = get + ready.
    * hacer el balance de cuentas = balance + the cash, balance + the cash drawer.
    * hacer el cambio = make + the change.
    * hacer el chorra = pissing into the wind.
    * hacer el deber de Uno = do + Posesivo + part.
    * hacer el dobladillo = hem.
    * hacer elección = make + choices.
    * hacer el esfuerzo necesario = pull + Posesivo + (own) weight.
    * hacer el indio = horse around/about.
    * hacer el intento = have + a go, give + it a shot, give + Nombre + a try, have + a stab at, take + a stab at, make + a stab at, give + it a whirl, give + it a try.
    * hacer el mal = do + evil.
    * hacer el mejor uso de = make + the best of.
    * hacer el monigote = fool around.
    * hacer el paripé = keep up + facade, put on + an act.
    * hacer el pasillo = form + a guard of honour.
    * hacer el pasillo de honor = form + a guard of honour.
    * hacer el recorrido normal = make + the rounds.
    * hacer el ridículo = make + a fool of + Reflexivo, make + an arse of + Reflexivo, make + a spectacle of + Reflexivo.
    * hacer el testamento = testate.
    * hacer el tonto = fool around, horse around/about.
    * hacer el último esfuerzo = go + the last mile, go + the extra mile.
    * hacer encaje = tat.
    * hacer encaje de bolillos = do + the impossible, jump through + hoops, double over + backwards.
    * hacer encaje de bolillos para que cuadre Algo = juggle.
    * hacer encargos = run + errands.
    * hacer enemigos = make + enemies.
    * hacer entender = get across.
    * hacer erupción = erupt.
    * hacer escala = stop over.
    * hacer eses = zigzag.
    * hacer esperar = cool + Posesivo + heels.
    * hacer espuma = work up + a lather, froth.
    * hacer esquina con = form + right angles with.
    * hacer estallar = spark, ignite, touch off, blow up, let off.
    * hacer estallar en añicos = blow + sky high.
    * hacer estallar una bomba = bomb.
    * hacer estallar un guerra = ignite + war.
    * hacer esto = go along + this road.
    * hacer esto y aquello de un modo relajado = mess about, pootle, piddle around.
    * hacer esto y aquello de un modo relajado = mess around.
    * hacer esto y aquello sin prisas = pootle.
    * hacer estragos = lay + waste to, create + havoc, wreak + havoc, cause + havoc, take + Posesivo + toll (on).
    * hacer estragos en = play + havoc with.
    * hacer estrías = rifle.
    * hacer exenciones = make + exemptions.
    * hacer experimentos = institute + experiments.
    * hacer explícito = make + explicit.
    * hacer explotar = blow up.
    * hacer extensivo + Posesivo + agradecimiento = extend + Posesivo + thanks.
    * hacer factible = make + feasible.
    * hacer falta = need, must, have to, it + take.
    * hacer flexible = limber up.
    * hacer fortuna = make + Posesivo + fortune, make + a fortune, strike + it rich, strike + gold, hit + the jackpot.
    * hacer fotocopias = photoduplication [photo-duplication].
    * hacer fotografía = make + picture.
    * hacer fracasar = foil, derail.
    * hacer frente = combat, come to + terms with, contain, address + Nombre + head-on, meet + Nombre + head-on, tackle + Nombre + head-on, face + Nombre + head-on, engage.
    * hacer frente a = confront, deal with, face, face up to, meet, cope with, wrestle with, stand up to, brave, breast, address.
    * hacer frente a deudas = meet + debts.
    * hacer frente a gastos = meet + expenses.
    * hacer frente a la delincuencia = tackle + crime.
    * hacer frente a la inflación = combat + inflation.
    * hacer frente a la realidad = confront + reality, face + (the) facts, face + (up to) the fact that, face + reality.
    * hacer frente a la realidad (de que) = face + the truth (that).
    * hacer frente a las diferencias = face + differences.
    * hacer frente a la situación = tackle + situation.
    * hacer frente a la vida = cope.
    * hacer frente al cambio = manage + change.
    * hacer frente al futuro = face up to + the future.
    * hacer frente al hecho de que = face + (up to) the fact that.
    * hacer frente a los elementos = brave + the elements.
    * hacer frente a los hechos = face + facts.
    * hacer frente a tiempos difíciles = cope with + difficult times, cope with + difficult times.
    * hacer frente a una amenaza = address + threat.
    * hacer frente a una crisis = face + crisis, meet + crisis.
    * hacer frente a una incertidumbre = meet + uncertainty.
    * hacer frente a una necesidad = meet + need, serve + need.
    * hacer frente a una responsabilidad = meet + responsibility, face up to + responsibility.
    * hacer frente a un cambio = meet + change.
    * hacer frente a un gasto = meet + cost.
    * hacer frente a un problema = attack + problem, combat + problem, wrestle with + problem.
    * hacer frente a un reto = rise (up) to + challenge, confront + challenge, meet + challenge, embrace + challenge.
    * hacer fresco = be cool.
    * hacer funcionar = service, do + the trick.
    * hacer gala de = sport.
    * hacer gala del conocimiento que uno tiene = air + knowledge.
    * hacer ganchillo = crochet.
    * hacer garabatos = scribble, scrawl, doodle.
    * hacer girar = twiddle, twirl.
    * hacer gozar = delight.
    * hacer gracia = tickle + Posesivo + fancy.
    * hacer grandes esfuerzos por = take + (great) pains to.
    * hacer grandes progresos = make + great strides.
    * hacer guardar silencio = shush.
    * hacer hasta la presente = do + all along.
    * hacer hidrófugo = render + water-repellent.
    * hacer hincapié = emphasise [emphasize, -USA].
    * hacer hincapié en = put + a premium on.
    * hacer hincapié en una idea = hammer + point.
    * hacer historia = make + history, history in the making, go down in + history.
    * hacer honor al nombre de Uno = live up to + Posesivo + name.
    * hacer horas extraordinarias = work + overtime.
    * hacer horas extras = work + overtime.
    * hacer hueco = make + room (for).
    * hacer huelga = strike.
    * hacer huella = leave + an impression, touch + Posesivo + life, leave + Posesivo + mark, cut + a swath(e), leave + an imprint, make + an impression.
    * hacer huir = drive away, chase + Nombre + off.
    * hacer imaginar = conjure up + an image of, conjure up + a vision of.
    * hacer impermeable = render + water-repellent.
    * hacer inalterable = set in + stone, set in + tablets of stone.
    * hacer incomprensible = render + incomprehensible, garble.
    * hacer indescifrable = render + indecipherable, garble.
    * hacer innecesario = obviate + the need for, make + redundant.
    * hacer insinuaciones = make + innuendoes.
    * hacer insinuaciones sobre = make + noises about, make + a noise about.
    * hacer insoluble = render + insoluble.
    * hacer inutilizable = render + useless.
    * hacer juego con = go with.
    * hacer juegos malabares = juggle.
    * hacer juegos malabares para que cuadre Algo = juggle.
    * hacer justicia = do + justice.
    * hacer la cama = make + the bed.
    * hacer la cuenta = tot up, tote up.
    * hacer la guerra = make + war.
    * hacer (la) mona = play + hooky, play + truant, skip + class.
    * hacer la paz = make + (the) peace.
    * hacer la pelota = butter + Nombre + up, toady, fawn (on/upon/over).
    * hacer la pelota a + Alguien = curry + favour with + Alguien.
    * hacer la pelotilla = toady, butter + Nombre + up.
    * hacer la prueba = give + it a whirl, give + it a shot, give + it a try.
    * hacer largos = swim + laps.
    * hacer las leyes más estrictas = tighten + laws.
    * hacer las maletas = pack up, pack + Posesivo + belongings, pack + Posesivo + things, pack + Posesivo + suitcases, pack + Posesivo + bags.
    * hacer las paces = heal + the breach, heal + the rift, bury + the hatchet, make + (the) peace, smoke + the peace pipe, smoke + the pipe of peace, bury + the tomahawk, bury + the war axe.
    * hacer la transición = make + the transition.
    * hacer la vida imposible = make + life hell.
    * hacer la vista gorda = look + the other way, turn + a blind eye to, pretend + not to have seen.
    * hacerle a Alguien un lavado de cerebro = brainwash.
    * hacerle las cosas fáciles a Alguien = play into + the hands of.
    * hacerle la vida más simple a todos = simplify + life for everyone.
    * hacerle una paja a un muerto = flog + a dead horse, beat + a dead horse, fart + in the wind.
    * hacerle un bombo a Alguien = knock + Alguien + up.
    * hacer llamada telefónica = make + telephone call.
    * hacer llorar = reduce + Nombre + to tears.
    * hacer llorar de emoción = move + Nombre + to tears.
    * hacerlo = do so, go ahead.
    * hacerlo bien = put + matters + right, get + it + right, be right on track.
    * hacer lo correcto = do + the right thing.
    * hacerlo de nuevo = go and do it again.
    * hacerlo difícil de + Infinitivo = make + it + hard to + Infinitivo.
    * hacer lo imposible = bend over backwards, do + the impossible, lean over + backwards, double over + backwards.
    * hacer lo imposible para = jump through + hoops.
    * hacerlo lo mejor que uno pueda = do + Posesivo + utmost, give + Posesivo + utmost, give + Posesivo + best.
    * hacerlo mal = get + it + (all) wrong.
    * hacer lo más acertado dadas las circunstancias = do + the best thing in the circumstances.
    * hacerlo más llevadero = make + life easier.
    * hacerlo mejor = do + a better job.
    * hacer lo mejor que Uno pueda = put + Posesivo + best into, give of + Posesivo + best.
    * hacer lo mejor que Uno puede = try + Posesivo + best, try + Posesivo + heart out.
    * hacerlo por uno mismo = do + it + on + Posesivo + own.
    * hacer lo que a Uno le de la gana = get away with + murder.
    * hacer lo que le corresponde a Uno = do + Posesivo + part.
    * hacer lo que uno dice que es capaz de hacer = live up to + Posesivo + claim.
    * hacer lo que Uno quiera = get away with + murder.
    * hacer los deberes = do + homework.
    * hacerlo sin la ayuda de nadie = do + it + on + Posesivo + own.
    * hacerlo solo = do + it + on + Posesivo + own.
    * hacer los primeros pinitos = take + the first step.
    * hacerlo todo excepto = stop at + nothing short of.
    * hacerlo todo menos = stop at + nothing short of.
    * hacer malabarismos = juggle.
    * hacer malabarismos para que cuadre Algo = juggle.
    * hacer mandados = run + errands.
    * hacer maravillas = work + wonders.
    * hacer más consciente de Algo = heighten + awareness.
    * hacer más copias de Algo = produce + additional copies.
    * hacer más eficiente = streamline.
    * hacer más estricto = tighten.
    * hacer más fuerte = toughen.
    * hacer más inteligente = smarten.
    * hacer más interesante = spice up, add + spice.
    * hacer más preciso = tightening up.
    * hacer más rico = add + richness to.
    * hacer más riguroso = tighten, tightening up.
    * hacer más sabroso = pep up.
    * hacer más sofisticado = dumb up.
    * hacer mejor = give + Nombre + an edge.
    * hacer mejoras = make + improvements.
    * hacer mella = take + Posesivo + toll (on), leave + an impression, touch + Posesivo + life, leave + Posesivo + mark, cut + a swath(e), leave + an imprint, make + an impression, hit + home.
    * hacer mella en = dent, make + a dent in, take + a bite out of.
    * hacer mención de/a = make + mention of.
    * hacer mezcla = mix + cement.
    * hacer milagros = work + wonders, work + miracles.
    * hacer mucha ilusión = be thrilled.
    * hacer mucho = do + much.
    * hacer mucho dinero = make + good money, earn + good money.
    * hacer mucho por = go + a long way (towards/to/in) + Gerundio.
    * hacer muchos aspavientos por Algo = make + a song and dance about.
    * hacer mucho tiempo que Algo ha desaparecido = be long gone.
    * hacer necesario = render + necessary.
    * hacer negocio = make + business.
    * hacer negocios = do + business, transact.
    * hacer + Nombre + llegar hasta aquí = get + Nombre + this far.
    * hacer + Nombre + responsable de = put + Nombre + in the driving seat.
    * hacer notar = bring to + Posesivo + attention, bring to + the attention, mark, note, bring to + notice, bring + attention to, bring to + Posesivo + notice.
    * hacer notar la presencia de = make + Posesivo + presence felt, make + Posesivo + presence known.
    * hacer novillos = play + hooky, skip + class, play + truant, bunk off, bunk + classes, skive, bunk + school.
    * hacer nudos = knot.
    * hacer objeciones contra = urge against.
    * hacer observaciones = comment on/upon.
    * hacer obsoleto = make + redundant.
    * hacer oídos sordos = turn + a deaf ear to.
    * hacer ordinario = coarsen.
    * hacer pagar tributos = exact + tributes.
    * hacer palmas = clap.
    * hacer paradas = make + stops.
    * hacer parecer = make + seem, make + Nombre + out to be.
    * hacer parecer pequeño = dwarf.
    * hacer partícipe = engage.
    * hacer pasajero = render + transitory.
    * hacer patochadas = fool around.
    * hacer payasadas = fool around.
    * hacer pedazos = shatter, smash + Nombre + to bits.
    * hacer peligrar = place + in jeopardy, imperil, endanger, pose + risk.
    * hacer pensar = provoke + thought, make to + think, lull + Nombre + into thinking, summon up + image.
    * hacer pensar en = conjure, conjure up + a picture of, bring to + mind, conjure up + an image of, conjure up, conjure up + a vision of.
    * hacer pequeños ajustes = tinker + around the edges, tinker with.
    * hacer perder el conocimiento = knock + Nombre + out, knock + Nombre + unconscious.
    * hacer perder el entusiasmo = dampen + Posesivo + enthusiasm.
    * hacer perder el sentido a = make + nonsense of.
    * hacer perder la agilidad física = stale.
    * hacer perder la agilidad mental = stale.
    * hacer perder las esperanzas = dampen + Posesivo + hopes.
    * hacer permanente = render + permanent.
    * hacer ping = ping.
    * hacer pipí = pee.
    * hacer pis = piss, pee, take + a leak, have + a leak, widdle, piddle.
    * hacer planes = plan, make + plans.
    * hacer poca distinción entre... y... = make + little distinction between... and....
    * hacer poco = do + little.
    * hacer popular = popularise [popularize, -USA].
    * hacer por encargo = make to + order.
    * hacer + Posesivo + agosto = make + a killing.
    * hacer + Posesivo + necesidades = relieve + Reflexivo, go + potty.
    * hacer + Posesivo + trabajo = get on with + Posesivo + work, do + Posesivo + business.
    * hacer posible = enable, provide for, make + possible, provide + a basis for, make + an opportunity.
    * hacer posible el crecimiento = accommodate + growth.
    * hacer preguntas = ask + questions, interrogate, air + questions, make + enquiry.
    * hacer preparativo = make + arrangements.
    * hacer preso = imprison, jail [gaol, -UK].

    * * *
    hacer [ E18 ]
    ■ hacer (verbo transitivo)
    A
    1 crear
    2 extender: cheque, factura etc
    B efectuar, llevar a cabo
    C formular, expresar
    D con las necesidades fisiológicas
    E adquirir: dinero, amigos etc
    F preparar, arreglar
    G
    1 producir, causar
    2 refiriéndose a sonidos
    H recorrer
    I en cálculos, enumeraciones
    A
    1 ocuparse en una actividad
    2 como profesión, ocupación
    3 estudiar
    B
    1 actuar de cierta manera
    2 dar cierto uso
    3 causar daño
    C actuar como
    D hacer una vida
    E sustituyendo a otro verbo
    F afectar, importar
    A transformar en, volver
    B dar apariencia de
    C inducir a, ser la causa de que
    D obligar a
    E hacer hacer algo
    F acostumbrar
    G suponer, imaginar
    ■ hacer (verbo intransitivo)
    A
    1 obrar, actuar
    2 hacer bien, mal etc
    B con las necesidades fisiológicas
    C fingir, simular
    D intentar, procurar
    E servir
    F interpretar un personaje
    A
    1 sentarle bien, mal
    2 quedar, resultar
    B corresponder
    C no le hace
    D en tercera persona: concernir
    E apetecer
    ■ hacer (verbo impersonal)
    A
    1 refiriéndose al tiempo
    2 familiar humorístico
    B expresando el tiempo transcurrido
    ■ hacerse (verbo pronominal)
    A producirse
    B
    1 hacer para sí
    2 hacer que otro haga
    C causarse
    D con las necesidades fisiológicas
    E adquirir
    A
    1 volverse, convertirse en
    2 impersonal
    3 cocinarse
    4 pasarle (a algn)
    B resultar
    C dar la impresión de
    D causativo
    E acostumbrarse
    F fingirse
    G
    1 moverse
    2 colocarse
    H hacerse con
    I hacerse de
    vt
    A
    1 (crear) ‹mueble› to make; ‹casa/carretera› to build; ‹nido› to build, make; ‹coche› to make, manufacture; ‹dibujo› to do, draw; ‹lista› to make, draw up; ‹resumen› to do, make; ‹película› to make; ‹vestido/cortina› to make; ‹pan/pastel› to make, bake; ‹vino/café/tortilla› to make; ‹cerveza› to make, brew
    les hace toda la ropa a los niños she makes all the children's clothes
    hacer un nudo/lazo to tie a knot/bow
    hazme un plano de la zona do o draw me a map of the area
    me hizo un lugar or sitio en la mesa he made room o a place for me at the table
    le hizo un hijo ( fam); he got her pregnant
    hacen una pareja preciosa they make a lovely couple
    2 (extender) ‹cheque/factura/receta› to make out, write out, write
    me hizo un cheque she wrote o made me out a check
    B (efectuar, llevar a cabo) ‹sacrificio› to make; ‹milagro› to work, perform; ‹deberes/ejercicios› to do; ‹transacción› to carry out; ‹experimento› to do, perform; ‹limpieza› to do
    estaban haciendo los preparativos para el viaje they were making preparations for o they were preparing for the journey
    me hicieron una visita they paid me a visit, they came and visited me
    hicieron una gira por Europa they went on o did a tour of Europe
    hicimos el viaje sin parar we did the journey without stopping
    me hizo un regalo precioso she gave me a beautiful gift
    tengo que hacer los mandados I have some errands to run
    ¿me haces un favor? will you do me a favor?
    me hizo señas para que me acercara she motioned to me to come closer
    hicimos un trato we did o made a deal
    hago un papel secundario en la obra I have a minor part in the play
    aún queda mucho por hacer there is still a lot (left) to do
    C (formular, expresar) ‹declaración/promesa/oferta› to make; ‹proyecto/plan› to make, draw up; ‹crítica/comentario› to make, voice; ‹pregunta› to ask
    nadie hizo ninguna objeción nobody raised any objections, nobody objected
    nos hizo un relato de sus aventuras he related his adventures to us, he gave us an account of his adventures
    D
    (con las necesidades fisiológicas): hace dos días que no hago caca ( fam); I haven't been for two days ( euph)
    hice pis or pipí antes de salir ( fam); I had a pee before I left ( colloq)
    hacer sus necesidades ( euf); to go to the bathroom o toilet
    E (adquirir) ‹dinero/fortuna› to make; ‹amigo› to make
    hicieron muchas amistades en Chile they made a lot of friends in Chile
    F (preparar, arreglar) ‹cama› to make; ‹maleta› to pack
    tengo que hacer la comida I must get lunch (ready) o cook lunch
    hice el pescado al horno I did o cooked the fish in the oven
    G
    1 (producir, causar) ‹ruido› to make
    este jabón no hace espuma this soap doesn't lather
    esos chistes no me hacen gracia I don't find those jokes funny
    estos zapatos me hacen daño these shoes hurt my feet
    los perros hacen `guau guau' dogs go `bow-wow'
    el agua hacía glugluglú en los caños the water gurgled o made a gurgling noise in the pipes
    ¿cómo hace el coche del abuelo? how does Grandpa's car go?, what noise does Grandpa's car make?
    H (recorrer) ‹trayecto/distancia› to do
    hicimos los 500 kilómetros en cuatro horas we did o covered the 500 kilometers in four hours
    I
    (en cálculos, enumeraciones): son 180 … y 320 hacen 500 that's 180 … and 320 is o makes 500
    hace el número 26 en la lista she is o comes 26th on the list
    A
    ¿no tienes nada que hacer? don't you have anything to do?
    ya terminé ¿qué hago ahora? I've finished, what shall I do now?
    no hace más que or sino quejarse she does nothing but complain, all she ever does is complain
    no hice más que or sino cumplir con mi deber I only o merely did my duty
    le gustaría hacer teatro she would like to work in the theater
    están haciendo una obra de Ibsen they're doing o putting on a play by Ibsen
    deberías hacer ejercicio you should exercise, you should do o get some exercise
    ¿hace algún deporte? do you go in for o play o do any sports?
    no estaba haciendo turismo, sino en viaje de negocios I wasn't there on vacation ( AmE) o ( BrE) on holiday, it was a business trip
    2 (como profesión, ocupación) to do
    ¿qué hace su novio? — es médico what does her boyfriend do? — he's a doctor
    3 (estudiar) to do
    hace Derecho she's doing o studying o reading Law
    hizo un curso de contabilidad he did an accountancy course
    hizo la carrera de Filosofía she did a degree in philosophy o a philosophy degree, she studied philosophy
    B
    1 (actuar de cierta manera, realizar cierta acción) to do
    yo en tu caso habría hecho lo mismo in your situation I would have done the same
    perdona, lo hice sin querer I'm sorry, I didn't do it on purpose
    haz lo que quieras do what you like
    aquí se hace lo que digo yo I'm in charge around here, around here what I say goes
    ¡niño, eso no se hace! you mustn't do that!
    haré lo posible por hablar con él I'll do all o everything I can to speak to him
    ¡qué se le va a hacer! or ¡qué le vamos a hacer! what can you o ( frml) one do?
    no puedes aceptar — ¡qué le voy a hacer! no me queda más remedio you can't accept — what else can I do? I've no choice
    hacerla ( Méx fam): ya la hizo: lo nombraron director now he's really made it: he's been appointed director
    si le gano al sueco ya la hice if I can beat the Swede I'll have it in the bag ( colloq)
    la hicieron bien y bonita con ese negocio they did really well out of that deal
    hacerla (buena) ( fam): ¡ahora sí que la hice! me dejé las llaves dentro now I've (really) done it! I've left the keys inside
    ¡ya la hicimos! se pinchó la rueda that's done it! o now, we're in trouble, we've got a flat
    hacérsela buena a algn ( Méx); to keep one's word o promise to sb
    se la hizo buena y se casó con ella he kept his word o promise and married her
    soñé que te sacabas la lotería — ¡házmela buena! I dreamed you won the lottery — if only! o if only it would come true!
    mañana dejo de fumar — ¡házmela buena! I'm going to give up smoking tomorrow — oh, please! o if only you would!
    2 (dar cierto uso, destino, posición) to do
    ¿qué vas a hacer con el dinero del premio? what are you going to do with the prize money?
    no sé qué hice con los recibos I don't know what I did with the receipts
    y el libro ¿qué lo hice? (CS fam); what did I do with the book?
    3
    (causar daño): hacerle algo a algn to do sth to sb
    no le tengas miedo al perro, no hace nada don't be frightened of the dog, he won't hurt you
    yo no le hice nada I didn't touch her o do anything to her
    no te he contado la última que me hizo I haven't told you the latest thing he did to me
    C
    ( esp Esp) (actuar como): deja de hacer el tonto/payaso stop acting o playing the fool, stop clowning around
    D
    (llevar): hacer una vida solitaria/normal to lead a lonely life/normal life
    trata de hacer una vida sana try to lead a healthy life
    E
    (sustituyendo a otro verbo): toca bien la guitarraantes lo hacía mejor she plays the guitar well — she used to play o be better
    voy a escribirle — deja, ya lo haré yo I'm going to write to him — don't bother, I'll do it
    voy a dimitir — por favor, no lo hagas I'm going to resign — please don't o please, don't do it
    F
    ( RPl fam) (afectar, importar): la salsa quedó un poco líquida — ¿qué le hace? the sauce came out a bit thin — so what? o what does it matter?
    eso no le hace nada that doesn't matter at all
    A (transformar en, volver) to make
    te hará hombre, hijo mío it will make a man of you, my son
    la hizo su mujer he made her his wife
    agarró la copa y la hizo añicos contra el suelo he grabbed the glass and smashed it to smithereens on the floor
    hizo pedazos or trizas la carta she tore the letter into tiny pieces
    la película que la hizo famosa the movie that made her famous
    este hombre me hace la vida imposible this man is making my life impossible
    quisiera agradecer a quienes han hecho posible este encuentro I should like to thank (all) those who have made this meeting possible
    hacer algo DE algo to turn sth INTO sth
    hice de mi afición por la cocina una profesión I turned my interest in cooking into a career, I made a career out of my interest in cooking
    hacer algo DE algn to make sth OF sb
    quiero hacer de ti un gran actor I want to make a great actor of you
    B
    (dar apariencia de): ese vestido te hace más delgada that dress makes you look thinner
    el pelo corto te hace más joven short hair makes you look younger
    C (inducir a, ser la causa de que) hacer algo/a algn + INF to make sth/sb + INF
    una de esas canciones que te hacen llorar one of those songs that make you cry
    todo hace suponer que fue así everything suggests that o leads one to think that that is what happened
    hizo caer al niño he knocked the child over
    haga pasar al próximo tell the next person to come in, have the next person come in
    eso no hizo sino precipitar el desenlace all that did was to hasten the end
    hacer que algo/algn + SUBJ to make sth/sb + INF
    ¡vas a hacer que pierda la paciencia! you're going to make me lose my temper!
    esto hace que sus reacciones sean lentas this makes him slow to react, this makes his reactions slow
    D (obligar a) hacer + INF a algn to make sb + INF
    me hizo esperar tres horas she kept me waiting for three hours
    se lo haré hacer de nuevo I'll make him do it again
    me hizo abrirla or me la hizo abrir he made me open it
    me hizo levantar(me) a las cinco she made me get up at five
    hacer que algn + SUBJ to make sb + INF
    hizo que todos se sentaran he made everybody sit down
    E
    hacer hacer algo to have o get sth done
    hice acortar las cortinas I had o got the curtains shortened
    le hice hacer un vestido para la boda I had o got a dress made for her for the wedding
    F (acostumbrar) hacer a algn A algo to get sb used o accustomed TO sth
    pronto la hizo a su manera de trabajar he soon got her used o accustomed to his way of working
    G
    (suponer, imaginar): te hacía en Buenos Aires I thought you were in Buenos Aires
    tiene 42 añosyo la hacía más joven she's 42 — I thought she was younger
    ¡yo que lo hacía casado y con hijos! I had the idea that he was married with children!
    ■ hacer
    vi
    A
    1
    (obrar, actuar): nadie trató de impedírselo, lo dejaron hacer nobody tried to stop him, they just let him get on with it
    tú no te preocupes, déjame hacer a mí don't you worry, just let me take care of it
    déjalo hacer a él, que sabe qué es lo que conviene let him handle it, he knows what's best
    ¿cómo se hace para que te den la beca? how do you go about getting the grant?
    ¿cómo hay que hacer para ponerlo en funcionamiento? what do you have to do to make it work?
    no me explico cómo hacen para vivir con ese sueldo I don't know how they manage to live on that salary
    hacerle a algo (Chi, Méx fam): Enrique le hace a la electricidad Enrique knows a bit o knows something about electricity
    tienen una empleada que le hace a todo they have a maid who does a bit of everything
    ya sabes que yo no le hago a esos menesteres you know I don't go in for o do that sort of thing
    hacer y deshacer to do as one pleases, do what one likes
    ¡no le hagas/hagan! ( Méx fam); you can't be serious!, you're joking o kidding! ( colloq)
    2 (+ complemento):
    hiciste bien en decírmelo you did o were right to tell me
    haces mal en mentir it's wrong of you to lie
    mejor haría callándose she'd do better to keep quiet
    B
    ( esp AmL) (con las necesidades fisiológicas): ¡mamá, ya hice! Mommy, I've been o I've finished!
    hace dos días que no hace ( euf); he hasn't been for two days ( euph)
    hagan antes de salir go to the bathroom o toilet before we leave, you'd better go before we leave ( euph)
    hacer de cuerpo or de vientre ( frml); to move one's bowels ( frml), to have a bowel movement ( frml)
    C
    (fingir, simular): hizo (como) que no me había visto he made out o pretended he hadn't seen me
    cuando entre haz (como) que lees when she comes in, make out o pretend you're reading, when she comes in, pretend to be reading
    hice (como) que no oía I pretended I couldn't hear, I acted as if I couldn't hear
    hacer COMO SI + SUBJ:
    haz como si no supieras nada make out o pretend you don't know anything about it, act as if you don't know anything about it
    D (intentar, procurar) hacer POR + INF to try to + INF
    tienes que hacer por corregir ese genio you must try to o ( colloq) try and do something about that temper (of yours)
    tú no haces por entenderla you don't even try to understand her
    E (servir) hacer DE algo:
    esta sábana hará de toldo this sheet will do for o as an awning
    la escuela hizo de hospital the school served as o was used as a hospital
    F (interpretar un personaje) hacer DE algo/algn to play (the part of) sth/sb
    siempre hace de `malo' he always plays the bad guy
    hizo de Hamlet he played (the part of) Hamlet
    A (+ compl)
    1 (sentar) (+ me/te/le etc):
    le va a hacer bien salir un poco it'll do her good to get out a bit
    ¡me hizo tanto bien su visita …! her visit did me such a lot of good …!
    los mejillones me hicieron muy mal ( AmL); the mussels made me really ill
    2
    ( Esp) (quedar): con los cuadros hace mucho más bonito it looks much prettier with the pictures
    esta tapa no le hace al frasco this lid doesn't fit the jar
    esta llave no le hace a la cerradura this isn't the right key for the lock
    C
    no le hace (no tiene importancia) it doesn't matter; (no sirve de excusa) that's no excuse, don't give me that ( colloq)
    ¿no le hace que tire la ceniza en este florero? do you mind if I drop the ash in this vase?
    (concernir, tocar): por lo que hace a or en cuanto hace a su solicitud as far as your application is concerned, as regards your application
    E
    ( Esp fam) (apetecer): ¿hace or te hace una cerveza? (do you) feel like a beer?, do you fancy a beer? ( BrE colloq)
    te invito a cenar a un chino ¿hace? — hace I'll take you out to a Chinese restaurant, how does that grab you? — great idea! ( colloq)
    A
    (refiriéndose al tiempo atmosférico): hace frío/calor/sol/viento it's cold/hot/sunny/windy
    hace tres grados bajo cero it's three degrees below (zero)
    nos hizo un tiempo espantoso we had terrible weather
    ojalá haga buen tiempo or ( esp Esp) bueno I hope the weather's fine o nice, I hope it's nice weather
    hace sed ¿verdad? it's thirsty weather/work, isn't it?
    parece que hace hambre you/they seem to be hungry
    ¿hace sueño, niños? are you getting sleepy, children?
    B
    (expresando el tiempo transcurrido): hace dos años que murió he died two years ago, he's been dead for two years
    ¿cuándo llegaste? — hace un ratito when did you get here? — a short while ago
    ¿cuánto hace que se fue? how long ago did she leave?, how long is it since she left?
    lo leí hace poco I read it a short time ago
    lo había visto hacía exactamente un año I had seen him exactly one year before
    ¿hace mucho que esperas? have you been waiting long?
    hace mucho tiempo que lo conozco or lo conozco desde hace mucho tiempo I've known him for a long time
    hace años que no lo veo or no lo veo desde hace años I haven't seen him for years o it's years since I saw him
    hacía años que no lo veía I hadn't seen him for o in years, it had been years since I'd seen him
    hasta hace poco vivían en Austria they lived in Austria until recently
    A
    (producirse): hágase la luz ( Bib) let there be light
    (+ me/te/le etc): se me ha hecho un nudo en el hilo I've got a knot in the thread, the thread has a knot in it
    si no lo revuelves se te hacen grumos if you don't stir it, it goes lumpy o forms lumps
    se le ha hecho una ampolla she's got o she has a blister
    hacérsele a algn ( Méx): por fin se le hizo ganar un campeonato she finally got to win a championship
    por fin se le hizo a Mauricio con ella Mauricio finally made it with her ( colloq)
    B
    1 ( refl)
    (hacer para sí): se hace toda la ropa she makes all her (own) clothes
    se hicieron una casita they built themselves a little house
    2 ( caus)
    (hacer que otro haga): se hace la ropa en Roma she has her clothes made in Rome
    se hicieron una casita they had a little house built
    se hizo la cirugía estética she had plastic surgery
    voy a hacerme las manos I'm going to have a manicure
    tienes que hacerte la barba you must get your beard trimmed
    C
    (causarse): me hice un tajo en el dedo I cut my finger
    ¿qué te hiciste en el brazo? what did you do to your arm?
    ¿te hiciste daño? did you hurt yourself?
    D
    (con las necesidades fisiológicas): todavía se hace pis/caca ( fam); she still wets herself/messes her pants
    se hace pis en la cama ( fam); he wets the bed
    ¡me estoy haciendo caca! ( fam); I'm desperate (to go to the bathroom o toilet)! ( colloq)
    E ( refl)
    (adquirir): se ha hecho un nombre en el mundo de la moda she's made a name for herself in the fashion world
    sólo conseguirás hacerte enemigos si sigues así you'll only make enemies if you keep on like that
    A
    1 (volverse, convertirse en) to become
    se quiere hacer monja she wants to become a nun
    se hizo famoso he became famous
    se están haciendo viejos they are getting o growing old
    en invierno se hace de noche muy pronto in winter it gets dark very early
    vamos, se está haciendo tarde come on, it's getting late
    (+ me/te/le etc): se nos hizo de noche esperándolo it got dark while we were waiting for him
    3 (cocinarse) «pescado/guiso» to cook
    dejar que se haga a fuego lento leave to cook over a low heat
    4
    ( AmL) (pasarle a): no sé qué se habrá hecho María I don't know what can have happened to María o ( colloq) where María can have got(ten) to
    B
    (resultar): se hace muy pesado repetir lo mismo tantas veces it gets very boring having to repeat the same thing over and over again
    (+ me/te/le etc): la espera se me hizo interminable the wait seemed interminable
    se me hace difícil creerlo I find it very hard to believe
    C (dar la impresión de) (+ me/te/le etc):
    se me hace que aquí pasa algo raro I get the feeling o impression that something strange is going on around here
    se me hace que va a llover I think o I have a feeling it's going to rain
    se me hace que esta vez vas a tener suerte something tells me o I have a feeling (that) this time you're going to be lucky
    D ( causativo) hacerse + INF:
    tienes que hacerte oír/respetar you have to make people listen to you/respect you
    el desenlace no se hizo esperar the end was not long in coming
    cuando era actriz se hacía llamar Mónica Duarte when she was an actress she went by the name of Monica Duarte o she used the name Monica Duarte
    es un chico que se hace querer he's a likable kid o a kid you can't help liking
    se hizo construir una mansión he had a mansion built
    hazte ver por un médico ( AmL); go and see a doctor
    E (acostumbrarse) hacerse A algo to get used TO sth
    no me hago al clima de este país I can't get used to the weather in this country
    no consigo hacerme a la idea I can't get used to the idea
    hacerse A + INF to get used TO -ING
    no se hace a vivir solo he hasn't got used to living alone
    F
    (fingirse): no te hagas el inocente don't act all innocent
    seguro que me vio pero se hizo el loco he must have seen me but he pretended he hadn't
    ¿éste es bobo o se (lo) hace? ( fam); is this guy stupid or just a good actor? ( colloq)
    no te hagas el sordo don't pretend o make out you didn't hear me
    se hizo la que no entendía she pretended o she made out she didn't understand
    yo me hice ( Méx fam); I pretended not to notice
    G
    1 (moverse) (+ compl):
    hacerse atrás to move back
    hacerse a un lado to move to one side, to move aside
    hazte para aquí/para allá move over this way/that way
    2
    ( Col) (colocarse): ¿quieres salir en la foto? — sí ¿dónde me hago? do you want to be in the photo? — yes, where shall I stand/sit?
    H hacerse con to take
    el ejército se hizo con la ciudad the army took the city
    se hizo con una fortuna considerable he amassed a considerable fortune
    tengo que hacerme con esa información como sea I must get hold of that information somehow
    se hicieron con la empresa they took over the company
    lograron hacerse con el control de la compañía they managed to gain o get control of the company
    no creo que puedan hacerse con la copa I don't think they can win the cup
    ( AmL): se hicieron de gran fama they became very famous
    tengo que hacerme de dinero I must get o lay my hands on some money
    se han hecho de muchos amigos allí they've made a lot of friends there
    * * *

     

    Multiple Entries:
    hacer    
    hacer algo
    hacer ( conjugate hacer) verbo transitivo
    1
    a) ( crear) ‹mueble/vestido to make;

    casa/carretera to build;
    nido to build, make;
    túnelto make, dig;
    dibujo/plano to do, draw;
    lista to make, draw up;
    resumen to do, make;
    película to make;
    nudo/lazo to tie;
    pan/pastel to make, bake;
    vino/café/tortilla to make;
    cerveza to make, brew;

    hacen buena pareja they make a lovely couple
    b) (producir, causar) ‹ ruido to make;


    estos zapatos me hacen daño these shoes hurt my feet
    2
    a) (efectuar, llevar a cabo) ‹ sacrificio to make;

    milagro to work, perform;
    deberes/ejercicios/limpieza to do;
    mandado to run;
    transacción/investigación to carry out;
    experimento to do, perform;
    entrevista to conduct;
    gira/viaje to do;
    regalo to give;
    favor to do;
    trato to make;

    aún queda mucho por hacer there is still a lot (left) to do;
    dar que hacer to make a lot of work
    b)cheque/factura to make out, write out

    3 (formular, expresar) ‹declaración/promesa/oferta to make;
    proyecto/plan to make, draw up;
    crítica/comentario to make, voice;
    pregunta to ask;

    4

    hacer caca (fam) to do a poop (AmE) o (BrE) a pooh (colloq);

    hacer pis or pipí (fam) to have a pee (colloq);
    hacer sus necesidades (euf) to go to the bathroom o toilet (euph)

    las vacas hacen `mu' cows go `moo'

    5 ( adquirir) ‹dinero/fortuna to make;
    amigo to make
    6 (preparar, arreglar) ‹ cama to make;
    maleta to pack;
    hice el pescado al horno I did o cooked the fish in the oven;

    tengo que hacer la comida I must make lunch;
    ver tb comida b
    7 ( recorrer) ‹trayecto/distancia to do, cover
    8 (en cálculos, enumeraciones):
    son 180 … y 320 hacen 500 that's 180 … and 320 is o makes 500

    1


    ¿hacemos algo esta noche? shall we do something tonight?;
    hacer ejercicio to do (some) exercise;
    ¿hace algún deporte? do you play o do any sports?;
    See Also→ amor 1b
    b) (como profesión, ocupación) to do;

    ¿qué hace tu padre? what does your father do?


    2 (realizar cierta acción, actuar de cierta manera) to do;
    ¡eso no se hace! you shouldn't do that!;

    ¡qué le vamos a hacer! what can you o (frml) one do?;
    toca bien el pianoantes lo hacía mejor she plays the piano wellshe used to play better;
    hacerla buena (fam): ¡ahora sí que la hice! now I've really done it!;
    See Also→ tonto sustantivo masculino, femenino
    1 (transformar en, volver) to make;

    hizo pedazos la carta she tore the letter into tiny pieces;
    ese vestido te hace más delgada that dress makes you look thinner;
    hacer algo de algo to turn sth into sth;
    quiero hacer de ti un gran actor I want to make a great actor of you
    2
    a) (obligar a, ser causa de que)


    me hizo abrirla he made me open it;
    me hizo llorar it made me cry;
    hágalo pasar tell him to come in;
    me hizo esperar tres horas she kept me waiting for three hours;
    hacer que algo/algn haga algo to make sth/sb do sth
    b)

    hacer hacer algo to have o get sth done/made;

    hice acortar las cortinas I had o got the curtains shortened
    verbo intransitivo
    1 (obrar, actuar):
    déjame hacer a mí just let me handle this o take care of this;

    ¿cómo se hace para que te den la beca? what do you have to do to get the scholarship?;
    hiciste bien en decírmelo you did o were right to tell me;
    haces mal en mentir it's wrong of you to lie
    2 (fingir, simular):

    haz como si no lo conocieras act as if o pretend you don't know him
    3 ( servir):
    esta sábana hará de toldo this sheet will do for o as an awning;

    la escuela hizo de hospital the school served as o was used as a hospital
    4 ( interpretar personaje) hacer de algo/algn to play (the part of) sth/sb
    (+ compl) ( sentar):


    (+ me/te/le etc)

    la trucha me hizo mal (AmL) the trout didn't agree with me
    hacer v impers
    1 ( refiriéndose al tiempo atmosférico):
    hace frío/sol it's cold/sunny;

    hace tres grados it's three degrees;
    (nos) hizo un tiempo espantoso the weather was terrible
    2 ( expresando tiempo transcurrido):

    hace mucho que lo conozco I've known him for a long time;
    hacía años que no lo veía I hadn't seen him for o in years;
    ¿cuánto hace que se fue? how long ago did she leave?;
    hace poco/un año a short time/a year ago;
    hasta hace poco until recently
    hacerse verbo pronominal
    1 ( producirse) (+ me/te/le etc):

    se le hizo una ampolla she got a blister;
    hacérsele algo a algn (Méx): por fin se le hizo ganar el premio she finally got to win the award
    2
    a) ( refl) ( hacer para sí) ‹café/falda to make oneself;




    se hizo la cirugía estética she had plastic surgery
    3 ( causarse):
    ¿qué te hiciste en el brazo? what did you do to your arm?;

    ¿te hiciste daño? did you hurt yourself?
    4 ( refiriéndose a necesidades fisiológicas):
    todavía se hace pis/caca (fam) she still wets/messes herself

    5 ( refl) ( adquirir) to make;

    1
    a) (volverse, convertirse en) to become;


    se están haciendo viejos they are getting o growing old
    b) ( resultar):



    (+ me/te/le etc)

    se me hace difícil creerlo I find it very hard to believe
    c) ( impers):


    se está haciendo tarde it's getting late
    d) ( cocinarse) [pescado/guiso] to cook

    e) (AmL) ( pasarle a):

    ¿qué se habrá hecho María? what can have happened to María?

    2 ( acostumbrarse) hacerse a algo to get used to sth
    3 ( fingirse):

    ¿es bobo o se (lo) hace? (fam) is he stupid or just a good actor? (colloq);
    hacerse pasar por algn (por periodista, doctor) to pass oneself off as sb
    4 ( moverse) (+ compl) to move;

    5
    hacerse de (AmL) (de fortuna, dinero) to get;


    ( de amigos) to make
    hacer
    I verbo transitivo
    1 (crear, fabricar, construir) to make
    hacer un jersey, to make a sweater
    hacer un puente, to build a bridge
    2 (una acción) to do: eso no se hace, it isn't done
    haz lo que quieras, do what you want
    ¿qué estás haciendo?, (en este momento) what are you doing?
    (para vivir) what do you do (for a living)?
    hace atletismo, he does athletics
    hacer una carrera/ medicina, to do a degree/ medicine
    3 (amigos, dinero) to make
    4 (obligar, forzar) to make: hazle entrar en razón, make him see reason
    5 (causar, provocar) to make: ese hombre me hace reír, that man makes me laugh
    estos zapatos me hacen daño, these shoes are hurting me
    no hagas llorar a tu hermana, don't make your sister cry
    6 (arreglar) to make
    hacer la cama, to make the bed
    hacer la casa, to do the housework
    7 Mat (sumar, dar como resultado) to make: y con éste hacen cincuenta, and that makes fifty
    8 (producir una impresión) to make... look: ese vestido la hace mayor, that dress makes her look older
    9 (en sustitución de otro verbo) to do: cuido mi jardín, me gusta hacerlo, I look after my garden, I like doing it
    10 (representar) to play: Juan hizo un papel en Fuenteovejuna, Juan played a part in Fuenteovejuna
    11 (actuar como) to play: no hagas el tonto, don't play the fool
    12 (suponer) te hacía en casa, I thought you were at home
    II verbo intransitivo
    1 (en el teatro, etc) to play: hizo de Electra, she played Electra
    2 ( hacer por + infinitivo) to try to: hice por ayudar, I tried to help
    3 (simular) to pretend: hice como si no lo conociera, I acted as if I didn't know him
    4 fam (venir bien, convenir) to be suitable: si te hace, nos vamos a verle mañana, if it's all right for you, we'll visit him tomorrow
    III verbo impersonal
    1 (tiempo transcurrido) ago: hace mucho (tiempo), a long time ago
    hace tres semanas que no veo la televisión, I haven't watched TV for three weeks
    hace tres años que comenzaron las obras, the building works started three years ago
    2 (condición atmosférica) hacía mucho frío, it was very cold
    ¿To make o to do?
    El significado básico del verbo to make es construir, fabricar algo juntando los componentes (aquí hacen unos pasteles maravillosos, they make marvellous cakes here), obligar (hazle callar, make him shut up) o convertir: Te hará más fuerte. It'll make you stronger. También se emplea en expresiones compuestas por palabras tales como dinero ( money), ruido ( a noise), cama ( the bed), esfuerzo ( an effort), promesa ( a promise), c omentario ( a comment), amor ( love), guerra ( war).
    El significado del verbo to do es cumplir o ejecutar una tarea o actividad, especialmente tratándose de los deportes y las tareas domésticas: Hago mis deberes por la noche. I do my homework in the evening. ¿Quién hace la plancha en tu casa? Who does the ironing in your house? También se emplea con palabras tales como deber ( duty), deportes ( sports), examen ( an exam), favor ( a favour), sumas ( sums).
    ' hacer' also found in these entries:
    Spanish:
    abrir
    - aclarar
    - acopio
    - acto
    - adelantar
    - adelantamiento
    - advertir
    - alarde
    - aliviar
    - amagar
    - amarrar
    - amor
    - amortizar
    - ampliar
    - añicos
    - aplanar
    - aprecio
    - aprender
    - aspaviento
    - atonía
    - autostop
    - ayuno
    - balance
    - broma
    - burla
    - burrada
    - cábala
    - caballo
    - cabronada
    - caca
    - cafetera
    - caja
    - calceta
    - calentar
    - callar
    - calle
    - calor
    - cama
    - capacitar
    - capaz
    - caso
    - castigar
    - castillo
    - chantaje
    - colar
    - colada
    - colecta
    - comecome
    - comentar
    - como
    English:
    abort
    - abstain
    - abuse
    - accent
    - accentuate
    - accepted
    - accustom
    - act
    - advance
    - advertise
    - afraid
    - again
    - agitate
    - agree
    - aim at
    - aim to
    - air
    - all-out
    - amenable
    - antsy
    - apart
    - appearance
    - arm-twisting
    - as
    - assert
    - attempt
    - audition
    - authorize
    - backup
    - bake
    - balance
    - bandy about
    - bed
    - begin
    - blast
    - blind
    - blueberry
    - blur
    - boil
    - bonk
    - boohoo
    - book in
    - bounce
    - bring in
    - bubble
    - budget
    - bulldoze
    - bully
    - bundle
    - burp
    * * *
    vt
    1. [elaborar, crear, cocinar] to make;
    hacer una fiesta to have a party;
    hacer un vestido/planes to make a dress/plans;
    hacer un poema/una sinfonía to write a poem/symphony;
    hacer un nudo to tie a knot;
    los cristianos creen que Dios hizo al hombre Christians believe that God created mankind;
    haz un poco más la carne cook the meat a bit longer;
    Fam
    tu hermano ha hecho una de las suyas your brother has been up to his usual tricks;
    Fam
    ¡buena la has hecho! you've really gone and done it now!
    2. [construir] to build;
    han hecho un edificio nuevo they've put up a new building
    3. [generar] to produce;
    el árbol hace sombra the tree gives shade;
    la carretera hace una curva there's a bend in the road
    4. [movimientos, sonidos, gestos] to make;
    le hice señas I signalled to her;
    el gato hace “miau” cats go “miaow”;
    el reloj hace tic-tac the clock goes tick-tock;
    hacer ruido to make a noise
    5. [obtener] [fotocopia] to make;
    [retrato] to paint; [fotografía] to take
    6. [realizar] [trabajo, estudios] to do;
    [viaje] to make; [comunión] to take; [sacrificio] to make; [promesa, oferta] to make; [milagro] to perform; [experimento] to do, to perform; [favor] to do; [pregunta] to ask; [declaración] to make; [crucigrama] to do;
    hacer una entrevista to do an interview;
    tengo mucho que hacer I have a lot to do;
    hoy hace guardia she's on duty today;
    estoy haciendo segundo I'm in my second year;
    hago ingeniería I'm doing o studying engineering
    7. [obrar, realizar una acción] to do;
    ¿qué habré hecho con las llaves? what have I done with the keys?;
    CSur Fam
    y mis llaves, ¿qué las hice? and my keys, now what did I do with them?;
    ¡le he dicho mil veces que eso no se hace! I've told him time and again that it's wrong to do that!;
    Fam
    haz lo que te dé la gana do whatever you want;
    ¿qué haces? vas a romper la bicicleta what are you doing o what do you think you're doing?, you're going to break the bicycle!;
    ¡qué le vamos a hacer! never mind!;
    8. [practicar] [en general] to do;
    [tenis, fútbol] to play;
    debes hacer deporte you should start doing some sport
    9. [arreglar] [casa, colada] to do;
    [cama] to make; [maleta] to pack; [uñas] to do; [barba] to trim
    10. [dar aspecto a] to cause to look o seem;
    este espejo te hace gordo this mirror makes you look fat
    11. [transformar en]
    hacer a alguien feliz to make sb happy;
    la guerra no lo hizo un hombre the war didn't make him (into) a man;
    hizo pedazos el papel he tore the paper to pieces;
    hacer de algo/alguien algo to make sth/sb into sth;
    hizo de ella una buena cantante he made a good singer of her
    12. [comportarse como]
    hacer el tonto to act the fool;
    hacer el vándalo to act like a hooligan;
    hacer el ridículo to make a fool of oneself
    13. [causar]
    me hizo gracia I thought it was funny;
    un poco de aire fresco le hará bien a bit of fresh air will do her good;
    Am
    esos ñoquis me hicieron mal those gnocchi disagreed with me
    14. Cine & Teatro [papel] to play;
    [obra] to do, to perform;
    hace el papel de la hija del rey she plays (the part of) the king's daughter;
    hoy hacen una obra de Brecht today they're putting on o doing one of Brecht's plays
    15. [suponer] to think, to reckon;
    a estas horas yo te hacía en París I thought o reckoned you'd be in Paris by now;
    te hacía más joven I thought you were younger, I'd have said you were younger
    16. [ser causa de]
    hacer que alguien haga algo to make sb do sth;
    me hizo reír it made me laugh;
    has hecho que se enfadara you've made him angry;
    haces que me avergüence you make me ashamed;
    la tormenta hizo que se cancelara el concierto the storm caused the concert to be called off
    17. [mandar]
    hacer que se haga algo to have sth done;
    voy a hacer teñir este vestido I'm going to have this dress dyed;
    la hizo callarse he made her shut up
    18. [acostumbrar]
    la prisión lo hizo a la soledad prison made o got him used to being alone
    19. [cumplir]
    hizo los cincuenta la semana pasada he was fifty last week, he celebrated his fiftieth birthday last week
    20. [completar] to make;
    tres y dos hacen cinco three and two make five;
    y este huevo hace la docena and this egg makes (it) a dozen;
    hago el número seis en la lista I'm number six on the list
    21. [conseguir] to make;
    hizo una gran fortuna he made a large fortune;
    hizo muchas amistades en Australia she made a lot of friends in Australia
    22. [recorrer] to do;
    ¿cuántos kilómetros hiciste ayer? how many kilometres did you do yesterday?;
    hago dos kilómetros a pie todos los días I walk two kilometres every day
    23. [referido a necesidades fisiológicas] to do;
    Euf
    tengo que hacer mis necesidades I have to answer a call of nature;
    Fam
    los niños quieren hacer pipí the children want to have a pee
    24. [sustituyendo a otro verbo] to do;
    se negó a ir y yo hice lo mismo she refused to go and I did likewise;
    ya no puedo leer como solía hacerlo I can't read as well as I used to
    vi
    1. [intervenir, actuar]
    déjame hacer (a mí) let me do it;
    ser el que hace y deshace: en la empresa, él es el que hace y deshace he's the one who calls the shots in the company
    2.
    hacer de [trabajar] to work as;
    [servir] to serve as, to act as; Cine & Teatro [actuar] to play;
    hace de electricista he's an electrician, he works as an electrician;
    este tronco hará de asiento this tree trunk will do for somewhere to sit;
    hace de don Quijote he's playing Don Quixote
    3. [aparentar]
    hacer como si to act as if;
    haz como que no te importa act as if you don't care
    4. [procurar, intentar]
    hacer por hacer algo to try to do sth;
    haré por verle esta noche I'll try to see him tonight
    5. [proceder]
    haces mal en callarte it's wrong of you not to say anything;
    hizo bien dimitiendo she was right to resign;
    ¿cómo hay que hacer para abrir esta caja? how do you open this box?, what do you have to do to open this box?
    6. Esp Fam [apetecer]
    ¿hace un vaso de vino? would you like o Br do you fancy a glass of wine?
    7. Am [necesidades fisiológicas]
    ¿hiciste? have you done anything?;
    preciso un baño, no hice antes de salir I need to find a bathroom, I didn't go before I came out
    8. Méx Fam
    hacer(la) buena: [ojalá] [m5]dicen que te sacaste la lotería – ¡házmela buena! they say you've won the lottery – if only!;
    me ofreció empleo don Paco, voy a ver si me la hace buena Don Paco offered me a job, I'll see if he comes through for me
    9. Méx Fam
    hacerle a [profesión] to do;
    por las mañanas estudia y en la tarde le hace a la peluquería she studies in the morning and in the afternoon she does hairdressing
    10. Méx Fam
    hacerle a [droga] to do;
    ese tipo le hace a la cocaína that guy does coke
    11. Méx Fam
    hacerle a [aparentar] to pretend to be;
    le hace al tonto, pero bien que sabe he pretends to be clueless but he knows perfectly well;
    dile que no le haga al cuento tell him to stop Br spinning me a line o US jerking me around
    12. Méx Fam
    no le hagas [exclamación] come off it!, Br do me a favour!, US give me a break!;
    perdí mi libro – ¡no le hagas! I lost my book – pull the other one! o sure you did!
    13. Méx, RP
    no le hace [no importa] it doesn't matter;
    no sé si voy a poder ir – no le hace I don't know if I'll be able to go – it doesn't matter;
    ¿qué le hace? so what?, big deal!
    v impersonal
    1. [tiempo meteorológico]
    hace frío/sol/viento it's cold/sunny/windy;
    hace un día precioso it's a beautiful day;
    mañana hará mal tiempo the weather will be bad tomorrow
    2. [tiempo transcurrido]
    hace diez años ten years ago;
    hace mucho a long time ago;
    hace poco not long ago;
    hace un rato a short while ago;
    hace un mes que llegué it's a month since I arrived;
    no la veo desde hace un año I haven't seen her for a year;
    ¿cuánto hace de eso? how long ago was that?
    * * *
    <part hecho>
    I v/t
    1 ( realizar) do;
    ¡haz algo! do something!;
    hacer una pregunta ask a question;
    tengo que hacer los deberes I have to do my homework; !;
    no hace más que quejarse all he does is complain;
    no hay nada que hacer there’s nothing we can do;
    se hace lo que se puede one does one’s best;
    ¡eso no se hace! that’s just not done!
    2 ( elaborar, crear) make;
    hacer la comida make o cook a meal;
    hacer que algo ocurra make sth happen
    3 ( obligar a)
    :
    hacer que alguien haga algo make s.o. do sth;
    le hicieron ir they made him go
    4 ( cumplir)
    :
    hoy hago veinte años I am twenty today, today is my twentieth birthday
    5 ( equivaler a)
    :
    esta botella hace un litro this bottle holds a liter
    6
    :
    ¡qué le vamos a hacer! that’s life
    II v/i
    1
    :
    haces bien/mal en ir you are doing the right/wrong thing by going
    2 ( sentar)
    :
    me hace mal it’s making me ill
    3 ( servir de)
    :
    esto hará de mesa de objeto this will do as a table
    4 ( fingir)
    :
    como si act as if
    5 L.Am.
    no le hace it doesn’t matter
    6 L.Am. ( parecer)
    :
    se me hace que it seems to me that
    :
    ¿hace? fam does that sound good?
    8
    :
    hacer de malo TEA play the villain
    :
    hace calor/frío it’s hot/cold;
    hace tres días three days ago;
    hace mucho (tiempo) a long time ago, long ago;
    desde hace un año for a year
    * * *
    hacer {40} vt
    1) : to make
    2) : to do, to perform
    3) : to force, to oblige
    los hice esperar: I made them wait
    hacer vi
    : to act
    haces bien: you're doing the right thing
    hacer v impers
    hacer frío: to be cold
    hace viento: it's windy
    2)
    hace : ago
    hace mucho tiempo: a long time ago, for a long time
    3)
    no le hace : it doesn't matter, it makes no difference
    4)
    hacer falta : to be necessary, to be needed
    * * *
    hacer vb
    1. (crear, fabricar, conseguir) to make [pt. & pp. made]
    ¿has hecho la cama? have you made your bed?
    2. (una actividad, trabajo) to do [pt. did; pp. done]
    ¿qué haces? what are you doing?
    ¿qué hacen tus padres? what do your parents do?
    ¿qué has hecho en el cole hoy? what did you do at school today?
    ¿has hecho los deberes? have you done your homework?
    ¿me haces un favor? can you do me a favour?
    4. (dar cierto aspecto) to make... look...
    5. (pensar) to think [pt. & pp. thought]
    6. (aparentar) to pretend
    8. (poner) to show [pt. showed; pp. shown] / to be on
    ¿hace mucho que esperas? have you been waiting long?
    hacer daño to hurt [pt. & pp. hurt]
    hacer el tonto to act the fool / to mess about
    hacer señas to signal [pt. & pp. signalled]
    hacer un dibujo to draw a picture [pt. drew; pp. drawn]
    hacer una casa to build a house [pt. & pp. built]
    hacer una foto to take a photo [pt. took; pp. taken]
    hacer una redacción to write an essay [pt. wrote; pp. written]

    Spanish-English dictionary > hacer

  • 20 momento

    m.
    1 moment (instante).
    a cada momento all the time
    al momento straightaway
    de un momento a otro any minute now
    de momento, por el momento for the time being o moment
    dentro de un momento in a moment o minute
    desde el momento (en) que… from the moment that…; (tiempo) seeing as… (causa)
    por momentos by the minute
    en todo momento at all times
    2 time.
    llegó un momento en que… there came a time when…
    has venido en buen/mal momento you've come at a good/bad time
    3 momentum, impulse.
    * * *
    1 moment
    ¡espera un momento! hang on a moment!
    2 (período) time
    3 (oportunidad) time, moment
    \
    a cada momento every second, all the time
    al momento immediately
    de momento for the moment
    de un momento a otro any minute now
    del momento (en el pasado) of the time, of that time 2 (de ahora) current, present-day
    desde el momento en que... (en cuanto) from the moment..., as soon as...
    desde el momento en que te vi... from the moment I saw you...
    en cualquier momento at any moment, at any time
    en este momento at the moment
    por el momento for the time being
    por momentos by the minute
    * * *
    noun m.
    2) time
    * * *
    SM
    1) (=instante) moment

    -¡Juan, ven aquí! -¡un momento! — "come here, Juan" - "just a minute o moment!"

    llegará en breves momentos — she'll be here shortly

    en este momento — at the moment, right now

    no dejó de apoyarme en ningún momento — she never stopped supporting me for a moment

    en un primer momento — at first

    estuvo a mi lado en todo momento — he was at my side the whole time

    en un momento — in next to no time

    2) (=rato)
    3) (=época) time

    del momento, la música más representativa del momento — the music which is most representative of current trends

    4) (=coyuntura)

    ha llegado el momento de hacer algo — the time has come to do sth

    en el momento oportunoat the right time

    ser buen/mal momento para hacer algo — to be a good/bad time to do sth

    todo se hará en su momento — we'll do everything in good time o when the time comes

    5) [otras locuciones]

    al momento — at once

    a cada momento se despertaba y pedía agua — she kept waking up and asking for water, she was constantly waking up and asking for water

    en cualquier momento — any time now

    en un momento dado, en un momento dado, conseguí sujetarlo del brazo — at one stage I managed to grab hold of his arm

    en un momento dado, yo mismo puedo echarte una mano — I could give you a hand some time, if necessary

    de momento — for the moment

    de momento no lo reconocí, pero luego recordé su cara — at first I didn't recognize him, but then I remembered his face

    desde el momento en que, los impuestos, desde el momento en que son obligatorios, son una extorsión — since taxes are compulsory, they amount to extortion

    en el momento — straight away

    de un momento a otroany minute now

    en el momento menos pensadowhen least expected

    por momentos — by the minute

    por el momento — for the time being, for now

    6) (Mec) momentum, moment
    * * *
    1)
    a) ( instante puntual) moment
    b) ( lapso breve) minute, moment

    un momentito! — ( por teléfono) just a moment, just a minute

    c) (época, período) time, period
    d) ( ocasión) time

    llegas en buen/mal momento — you've arrived at the right time/at a bad time

    en ningún momento — never, at no time

    e) ( tiempo presente) moment

    de momento: de momento se siente bien she feels all right at the moment; de momento se va a quedar en mi casa she's going to stay with me for the time being; dejemos este asunto de momento let's forget this matter for the moment; desde el momento que (CS) since, as, seeing as (colloq); de un momento al otro: están por llegar de un momento al otro they'll be arriving any minute now; cambia de opinión de un momento al otro she changes her mind from one minute to the next; en cualquier momento: puedes llamar en cualquier momento you can call at any time; pueden llegar en cualquier momento they could arrive any time now o at any moment; en el momento immediately; en el momento menos pensado when they/you/we least expect it; en un momento dado at a given moment; si en un momento dado tu quisieras... if at any o some time you should want to...; por el momento for the time being; por momentos: el frío aumenta por momentos it's getting colder by the minute; su estado empeoraba por momentos — her condition was deteriorating from one minute to the next

    3) (Fís, Mec) momentum
    * * *
    = instant in time, point, time, moment.
    Ex. This should suffice to guarantee the integrity of the catalog at any given instant in time.
    Ex. The online catalog will then contain information about periodical issues from that point.
    Ex. Because reorganisation allows the optimization of update and searching procedures, it moves the maintenance to a time when it does not affect the operation of the system.
    Ex. There were moments when he could be almost affectionate, moments when his thoughts did not seem to be turned inward upon his own anxious solicitudes.
    ----
    * alcanzar el momento cumbre = reach + summit.
    * alcanzar + Posesivo + mejor momento = peak.
    * alcanzar + Posesivo + mejor momento demasiado pronto = peak + too early.
    * al momento = while-you-wait [while-u-wait].
    * a partir de ese momento = from that moment on.
    * a partir de este momento = hereinafter.
    * aprovechar el momento = catch + the moment.
    * atravesando momentos difíciles = beleaguered.
    * a último momento = last minute [last-minute].
    * capturar el momento = catch + the moment.
    * del momento = of the time(s).
    * desde aquel momento = ever after.
    * desde el primer momento = from the word go, from the word get-go.
    * desde ese momento = from that point, ever after.
    * detenerse por un momento = pause.
    * de último momento = last minute [last-minute].
    * de un momento a otro = momentarily, at any moment.
    * el mejor momento de todos = the time of all times.
    * el momento preciso = the point in time at which.
    * el + Nombre + correcto al + Nombre + adecuado en el momento oportuno = the right + Nombre + to the right + Nombre + at the right time.
    * el sitio adecuado en el momento adecuado = the right place at the right time.
    * en algún momento = somewhere along the line, sometime, at sometime, at some point, at some point in time, at one time or another.
    * en aquel momento = at the time, the then + Nombre, by this time, at that time.
    * en cualquier momento = anytime, at any one time, at any point, at any point in time, at any time, at any moment, at any given point, at any moment in time, at any given moment, momentarily.
    * en cualquier momento en el futuro = at some stage.
    * en cualquier otro momento = some other time.
    * en diferentes momentos = at various times, at different times.
    * en distintos momentos = at different times, at various times.
    * en el mejor momento de Uno = at + Posesivo + (very) best.
    * en el momento = on the spot.
    * en el momento actual = in this day and age, at the present time.
    * en el momento adecuado = at the right time.
    * en el momento de = at the time (that/of).
    * en el momento de escribir estas líneas = at the time of writing.
    * en el momento de la impresión = at the time of going to print.
    * en el momento en que se necesita = at the point-of-need, at the point of use, point of use.
    * en el momento en que + Subjuntivo = the moment + Verbo.
    * en el momento justo = on cue.
    * en el momento más débil de Alguien = at + Posesivo + weakest.
    * en el momento oportuno = at the right time, not a moment too soon, not a minute too soon.
    * en el momento peor de Alguien = at + Posesivo + weakest.
    * en el último momento = at the eleventh hour, at the very last minute, at the very last moment, at the very last, at the last minute.
    * en ese mismo momento = at that very moment.
    * en ese momento = at that point, at this point, at that time, just then, at that point in time.
    * en este momento = at this point, at this stage, at this juncture, at this time, at this moment in time, right now.
    * en ningún momento = at no time, anywhere along the line.
    * en otro momento = some other time.
    * en qué momento = at what point.
    * en su debido momento = in due time.
    * en su mejor momento = at + Posesivo + peak.
    * en su momento = in timely fashion.
    * en su momento álgido = at + Posesivo + peak.
    * en todo momento = at all times, at every instant, every step of the way, throughout, at every turn, day in and day out, at all hours, time after time.
    * en un determinado momento = at one point.
    * en un momento = in a time, in a flash.
    * en un momento concreto = at a particular point in time, at a particular point in time.
    * en un momento dado = at a given point in time, at any one time, at any given point, at one particular time, at any given time, at any given moment, at a given moment in time, at a given moment.
    * en un momento de = at a time of, at one stage of.
    * en un momento de apuro = if it comes to the crunch.
    * en un momento de apuros = when push comes to shove, when it comes to the crunch, when the worst comes to the worst, if the worst comes to the worst.
    * en un momento de cabreo = in the heat of the moment.
    * en un momento de enfado = in the heat of the moment.
    * en un momento de enojo = in the heat of the moment.
    * en un momento determinado = on any one occasion.
    * en un momento en el que = at a time when.
    * en unos momentos = momentarily, at any moment.
    * es el momento adecuado = the moment is ripe, the time is ripe.
    * es el momento oportuno = the moment is ripe, the time is ripe.
    * esperar su momento = wait in + the wings, stand in + the wings, lurk in + the wings.
    * estar en el lugar adecuado en el momento adecuado = be in the right place at the right time.
    * estar en el lugar indicado en el momento indicado = be in the right place at the right time.
    * estar en el lugar oportuno en el momento oportuno = be in the right place at the right time.
    * estar en el sitio justo en el momento preciso = be on the spot.
    * estar en un momento clave = be at a watershed.
    * estar en un momento decisivo = be at a watershed.
    * hace un momento = a moment ago.
    * hace unos momentos = a few moments ago.
    * hasta aquel momento = until that time.
    * hasta el momento = as yet.
    * hasta el momento de = up to the point of, to the point of.
    * hasta el momento que = up to the point where, to the point where.
    * hasta ese momento = up to that point.
    * hasta este momento = up to this point.
    * justo en ese momento = just then.
    * llegado el momento de la verdad = if it comes to the crunch, when the crunch comes to the crunch, if the crunch comes to the crunch.
    * llegado este momento = at this juncture, at this point.
    * llegar a un momento importante en + Posesivo + historia = reach + milestone.
    * llegar el momento en el que = reach + the point where.
    * lograr el momento de = reach + point of.
    * moda del momento = flavour of the month, sizzle.
    * momento álgido = climax.
    * momento apropiado para el aprendizaje, el = teachable moment, the.
    * momento clave = watershed, turning point, Posesivo + road to Damascus.
    * momento clave del cambio = tipping point.
    * momento crucial = turning point, Posesivo + road to Damascus.
    * momento decisivo = watershed, turning point, Posesivo + road to Damascus.
    * momento escogido = timing.
    * momento + llegar = time + approach.
    * momento oportuno = timing.
    * momentos = moments.
    * momentos álgidos = high.
    * momentos alocados = heady days.
    * momentos bajos = low.
    * momentos culminantes = highlights.
    * momentos de presión = the heat is on.
    * momentos de tensión = the heat is on.
    * momentos emocionantes = heady days.
    * no estar en el mejor momento de Uno = be past + Posesivo + best.
    * pensar un momento en = spare + a thought for.
    * por el momento = for the time being, momentarily, at the moment, for the nonce, for the present.
    * por un momento = for a moment.
    * por unos momentos = for a few moments, for a short time.
    * proporcionar el + Nombre + adecuado al + Nombre + adecuado en el momento ad = provide + the right + Nombre + to the right + Nombre + at the right time.
    * salir un momento a = pop down to.
    * ser el momento clave = mark + the watershed.
    * ser el momento (de) = be the time to.
    * ser el momento decisivo = mark + the watershed.
    * ser el momento de = it + be + time to/for.
    * ser tan buen momento como cualquier otro = be as good a time as any.
    * ser un momento tan bueno como cualquier otro = be as good a time as any.
    * un mejor momento = a better time.
    * un momento determinado = a frozen moment in time, a given moment in time.
    * * *
    1)
    a) ( instante puntual) moment
    b) ( lapso breve) minute, moment

    un momentito! — ( por teléfono) just a moment, just a minute

    c) (época, período) time, period
    d) ( ocasión) time

    llegas en buen/mal momento — you've arrived at the right time/at a bad time

    en ningún momento — never, at no time

    e) ( tiempo presente) moment

    de momento: de momento se siente bien she feels all right at the moment; de momento se va a quedar en mi casa she's going to stay with me for the time being; dejemos este asunto de momento let's forget this matter for the moment; desde el momento que (CS) since, as, seeing as (colloq); de un momento al otro: están por llegar de un momento al otro they'll be arriving any minute now; cambia de opinión de un momento al otro she changes her mind from one minute to the next; en cualquier momento: puedes llamar en cualquier momento you can call at any time; pueden llegar en cualquier momento they could arrive any time now o at any moment; en el momento immediately; en el momento menos pensado when they/you/we least expect it; en un momento dado at a given moment; si en un momento dado tu quisieras... if at any o some time you should want to...; por el momento for the time being; por momentos: el frío aumenta por momentos it's getting colder by the minute; su estado empeoraba por momentos — her condition was deteriorating from one minute to the next

    3) (Fís, Mec) momentum
    * * *
    = instant in time, point, time, moment.

    Ex: This should suffice to guarantee the integrity of the catalog at any given instant in time.

    Ex: The online catalog will then contain information about periodical issues from that point.
    Ex: Because reorganisation allows the optimization of update and searching procedures, it moves the maintenance to a time when it does not affect the operation of the system.
    Ex: There were moments when he could be almost affectionate, moments when his thoughts did not seem to be turned inward upon his own anxious solicitudes.
    * alcanzar el momento cumbre = reach + summit.
    * alcanzar + Posesivo + mejor momento = peak.
    * alcanzar + Posesivo + mejor momento demasiado pronto = peak + too early.
    * al momento = while-you-wait [while-u-wait].
    * a partir de ese momento = from that moment on.
    * a partir de este momento = hereinafter.
    * aprovechar el momento = catch + the moment.
    * atravesando momentos difíciles = beleaguered.
    * a último momento = last minute [last-minute].
    * capturar el momento = catch + the moment.
    * del momento = of the time(s).
    * desde aquel momento = ever after.
    * desde el primer momento = from the word go, from the word get-go.
    * desde ese momento = from that point, ever after.
    * detenerse por un momento = pause.
    * de último momento = last minute [last-minute].
    * de un momento a otro = momentarily, at any moment.
    * el mejor momento de todos = the time of all times.
    * el momento preciso = the point in time at which.
    * el + Nombre + correcto al + Nombre + adecuado en el momento oportuno = the right + Nombre + to the right + Nombre + at the right time.
    * el sitio adecuado en el momento adecuado = the right place at the right time.
    * en algún momento = somewhere along the line, sometime, at sometime, at some point, at some point in time, at one time or another.
    * en aquel momento = at the time, the then + Nombre, by this time, at that time.
    * en cualquier momento = anytime, at any one time, at any point, at any point in time, at any time, at any moment, at any given point, at any moment in time, at any given moment, momentarily.
    * en cualquier momento en el futuro = at some stage.
    * en cualquier otro momento = some other time.
    * en diferentes momentos = at various times, at different times.
    * en distintos momentos = at different times, at various times.
    * en el mejor momento de Uno = at + Posesivo + (very) best.
    * en el momento = on the spot.
    * en el momento actual = in this day and age, at the present time.
    * en el momento adecuado = at the right time.
    * en el momento de = at the time (that/of).
    * en el momento de escribir estas líneas = at the time of writing.
    * en el momento de la impresión = at the time of going to print.
    * en el momento en que se necesita = at the point-of-need, at the point of use, point of use.
    * en el momento en que + Subjuntivo = the moment + Verbo.
    * en el momento justo = on cue.
    * en el momento más débil de Alguien = at + Posesivo + weakest.
    * en el momento oportuno = at the right time, not a moment too soon, not a minute too soon.
    * en el momento peor de Alguien = at + Posesivo + weakest.
    * en el último momento = at the eleventh hour, at the very last minute, at the very last moment, at the very last, at the last minute.
    * en ese mismo momento = at that very moment.
    * en ese momento = at that point, at this point, at that time, just then, at that point in time.
    * en este momento = at this point, at this stage, at this juncture, at this time, at this moment in time, right now.
    * en ningún momento = at no time, anywhere along the line.
    * en otro momento = some other time.
    * en qué momento = at what point.
    * en su debido momento = in due time.
    * en su mejor momento = at + Posesivo + peak.
    * en su momento = in timely fashion.
    * en su momento álgido = at + Posesivo + peak.
    * en todo momento = at all times, at every instant, every step of the way, throughout, at every turn, day in and day out, at all hours, time after time.
    * en un determinado momento = at one point.
    * en un momento = in a time, in a flash.
    * en un momento concreto = at a particular point in time, at a particular point in time.
    * en un momento dado = at a given point in time, at any one time, at any given point, at one particular time, at any given time, at any given moment, at a given moment in time, at a given moment.
    * en un momento de = at a time of, at one stage of.
    * en un momento de apuro = if it comes to the crunch.
    * en un momento de apuros = when push comes to shove, when it comes to the crunch, when the worst comes to the worst, if the worst comes to the worst.
    * en un momento de cabreo = in the heat of the moment.
    * en un momento de enfado = in the heat of the moment.
    * en un momento de enojo = in the heat of the moment.
    * en un momento determinado = on any one occasion.
    * en un momento en el que = at a time when.
    * en unos momentos = momentarily, at any moment.
    * es el momento adecuado = the moment is ripe, the time is ripe.
    * es el momento oportuno = the moment is ripe, the time is ripe.
    * esperar su momento = wait in + the wings, stand in + the wings, lurk in + the wings.
    * estar en el lugar adecuado en el momento adecuado = be in the right place at the right time.
    * estar en el lugar indicado en el momento indicado = be in the right place at the right time.
    * estar en el lugar oportuno en el momento oportuno = be in the right place at the right time.
    * estar en el sitio justo en el momento preciso = be on the spot.
    * estar en un momento clave = be at a watershed.
    * estar en un momento decisivo = be at a watershed.
    * hace un momento = a moment ago.
    * hace unos momentos = a few moments ago.
    * hasta aquel momento = until that time.
    * hasta el momento = as yet.
    * hasta el momento de = up to the point of, to the point of.
    * hasta el momento que = up to the point where, to the point where.
    * hasta ese momento = up to that point.
    * hasta este momento = up to this point.
    * justo en ese momento = just then.
    * llegado el momento de la verdad = if it comes to the crunch, when the crunch comes to the crunch, if the crunch comes to the crunch.
    * llegado este momento = at this juncture, at this point.
    * llegar a un momento importante en + Posesivo + historia = reach + milestone.
    * llegar el momento en el que = reach + the point where.
    * lograr el momento de = reach + point of.
    * moda del momento = flavour of the month, sizzle.
    * momento álgido = climax.
    * momento apropiado para el aprendizaje, el = teachable moment, the.
    * momento clave = watershed, turning point, Posesivo + road to Damascus.
    * momento clave del cambio = tipping point.
    * momento crucial = turning point, Posesivo + road to Damascus.
    * momento decisivo = watershed, turning point, Posesivo + road to Damascus.
    * momento escogido = timing.
    * momento + llegar = time + approach.
    * momento oportuno = timing.
    * momentos = moments.
    * momentos álgidos = high.
    * momentos alocados = heady days.
    * momentos bajos = low.
    * momentos culminantes = highlights.
    * momentos de presión = the heat is on.
    * momentos de tensión = the heat is on.
    * momentos emocionantes = heady days.
    * no estar en el mejor momento de Uno = be past + Posesivo + best.
    * pensar un momento en = spare + a thought for.
    * por el momento = for the time being, momentarily, at the moment, for the nonce, for the present.
    * por un momento = for a moment.
    * por unos momentos = for a few moments, for a short time.
    * proporcionar el + Nombre + adecuado al + Nombre + adecuado en el momento ad = provide + the right + Nombre + to the right + Nombre + at the right time.
    * salir un momento a = pop down to.
    * ser el momento clave = mark + the watershed.
    * ser el momento (de) = be the time to.
    * ser el momento decisivo = mark + the watershed.
    * ser el momento de = it + be + time to/for.
    * ser tan buen momento como cualquier otro = be as good a time as any.
    * ser un momento tan bueno como cualquier otro = be as good a time as any.
    * un mejor momento = a better time.
    * un momento determinado = a frozen moment in time, a given moment in time.

    * * *
    A
    justo en ese momento sonó el teléfono just at that moment the telephone rang
    ¿tiene que ser en este preciso momento? does it have to be right this minute o right now?
    me ayudó en todo momento he helped me at all times
    a partir de ese momento from that moment on
    en este momento no está she's not in right now o at the moment
    en este momento acaba de irse she's just this minute left
    en un primer momento pensé que era mentira at first I thought it was a lie
    2 (lapso breve) minute, moment
    empieza dentro de un momento it starts in a minute o moment
    eso te lo arreglo yo en un momento I'll fix that for you in no time at all
    ¡un momentito! (por teléfono) just a moment o just a minute
    miraba el reloj a cada momento she kept looking at her watch every two minutes
    no para ni un momento she's on the go the whole time
    3 (época, período) time, period
    el país atraviesa momentos difíciles the country is going through a difficult time o period
    el momento de mayor esplendor de nuestras letras the most brilliant time o period in our literary history
    está en su mejor momento he is at his peak
    4 (ocasión) time
    llegas en buen/mal momento you've arrived at the right time/at a bad time
    no es momento ahora para hablar de eso this isn't the time to talk about that
    cuando llegue el momento when the time comes
    en ningún momento he dicho que … I have never said that …, at no time have I said that …
    éste no es momento para ponerse a discutir this is no time to start arguing
    la moda del momento the fashion of the moment
    los temas más importantes del momento político español the most important issues in contemporary Spanish politics
    B ( en locs):
    al momento at once
    cuando te llame quiero que vengas al momento when I call you I want you to come at once
    de momento: de momento se siente bien she feels all right at the moment
    de momento no tiene más remedio que aceptar for the moment he has no alternative but to accept
    de momento se va a quedar en casa con nosotros she's going to stay at home with us for the time being
    desde el momento que (CS); since, as, seeing as ( colloq)
    desde el momento que ni siquiera me contestó la carta since o as o seeing as he didn't even answer my letter
    de un momento al otro: están por llegar de un momento al otro they'll be arriving any minute now
    cambia de opinión de un momento al otro she changes her mind from one minute to the next
    en cualquier momento: puedes llamar en cualquier momento you can call at any time
    en cualquier momento viene y nos dice que se casa any day now he'll come and tell us he's getting married
    en el momento immediately
    me los arreglaron en el momento they repaired them for me immediately o there and then o on the spot
    en el momento menos pensado when they/you/we least expect it
    en un momento dado: la velocidad del vehículo en un momento dado the speed of the vehicle at a given moment
    si en un momento dado tu quisieras … if at any o some time you should want to …, if you should ever want to …
    por el momento: por el momento voy a ir a vivir con mi hermano for the time being I'm going to stay with my brother
    ¿necesitas dinero? — por el momento no do you need any money — not just now o no, for the time being I'm OK
    por el momento te vas a tener que conformar you'll have to make do for now o for the moment
    por momentos: el frío aumenta por momentos it's getting colder by the minute
    su estado empeoraba por momentos her condition was deteriorating from one minute to the next
    C ( Fís, Mec) momentum
    Compuesto:
    moment of inertia
    * * *

     

    momento sustantivo masculino
    1


    a partir de ese momento from that moment on;
    en todo momento at all times

    dentro de un momento in a minute o moment;

    ¡un momentito! ( por teléfono) just a moment, just a minute;
    eso te lo arreglo en un momento I'll fix that for you in no time at all
    c) (época, período) time, period;

    atravesamos momentos difíciles we're going through a difficult time o period;

    está en su mejor momento he is at his peak
    d) ( ocasión) time;

    llegas en buen/mal momento you've arrived at the right time/at a bad time;

    en ningún momento at no time
    2 ( en locs)

    de momento ( ahora mismo) right now;

    ( mientras tanto) for the time being;
    ( por ahora) for the moment;

    en cualquier momento at any time;
    en el momento immediately;
    en el momento menos pensado when they (o you etc) least expect it;
    por el momento for the time being
    3 (Fís, Mec) momentum
    momento sustantivo masculino
    1 (instante) moment
    vivir el momento, to live for the moment
    2 (periodo) time: hablamos un momento, we talked for a minute
    un momento de la historia, a moment in history
    3 (ocasión) no encuentro el momento adecuado, I can't find the right moment
    ya llegará tu momento, you'll have your chance
    ♦ Locuciones: al momento, at once
    de momento/por el momento, for the time being
    de un momento a otro, at any moment
    en un momento dado, at a given moment
    por momentos, by the minute
    ' momento' also found in these entries:
    Spanish:
    ahora
    - asomarse
    - callar
    - coger
    - compadre
    - consolidar
    - consolidarse
    - cualquier
    - culminante
    - dada
    - dado
    - derramamiento
    - descansar
    - designar
    - destiempo
    - determinada
    - determinado
    - día
    - encontrar
    - esperar
    - estopa
    - europeísta
    - fecha
    - golpe
    - hacer
    - hora
    - indicada
    - indicado
    - inicial
    - justa
    - justo
    - llegar
    - mal
    - ninguna
    - ninguno
    - oportuna
    - oportuno
    - parar
    - pasarse
    - pensar
    - por
    - precisa
    - preciso
    - relax
    - sostener
    - tigre
    - a
    - acercar
    - actualmente
    - adecuado
    English:
    afterthought
    - all
    - appropriate
    - awkward
    - bear with
    - begrudge
    - bonded warehouse
    - cliff-hanger
    - cue
    - dicey
    - due
    - eleventh
    - evil
    - far
    - for
    - forget
    - hiatus
    - hitherto
    - hot news
    - in
    - inconvenient
    - inopportune
    - instant
    - jiffy
    - just
    - lucky
    - minute
    - moment
    - momentarily
    - momentum
    - move on
    - nutty
    - occasion
    - opportune
    - optimal
    - point
    - pop in
    - pop out
    - pop over
    - pop up
    - proud
    - quick
    - raincheck
    - relax
    - religion
    - right
    - ripe
    - slip down
    - sometime
    - sometimes
    * * *
    1. [instante preciso] moment;
    a partir de este momento from this moment (on);
    desde el momento (en) que… [indica tiempo] from the moment that…;
    [indica causa] seeing as o that…;
    desde ese momento from that moment on, since that moment;
    hasta ese momento until that moment, until then;
    llegará en cualquier momento she'll be arriving any moment now;
    justo en ese momento entró mi padre at that very moment o right then, my father came in;
    en ese momento vivía en Perú I was living in Peru at that time;
    en este momento está reunida she's in a meeting at the moment;
    en el momento menos pensado te puede ocurrir un accidente accidents can happen when you least expect them;
    en todo momento at all times;
    en/hasta el último momento at/right up until the last moment;
    nos permite calcular la temperatura en un momento dado it enables us to calculate the temperature at any given moment;
    si en un momento dado necesitas ayuda, llámame if at any time you need my help, call me;
    momento decisivo turning point;
    el momento de la verdad the moment of truth;
    la situación podría cambiar de un momento a otro the situation could change any minute now o at any moment;
    era difícil predecir lo que iba a pasar de un momento a otro it was hard to predict what was going to happen from one moment to the next
    2. [rato corto] moment, minute;
    ¿puedo hablar un momento contigo? could I speak to you for a moment o minute?;
    sólo será un momento I'll only o I won't be a minute;
    dentro de un momento in a moment o minute;
    le arreglamos sus zapatos en el momento [en letrero] shoes mended while you wait;
    estará preparado en un momento it'll be ready in a moment o minute;
    también Fig
    espera un momento hold on a minute;
    hace un momento a moment ago;
    momentos después moments later;
    sin dudarlo un momento without a moment's hesitation;
    ¡un momento! just a minute!
    3. [periodo] time;
    llegó un momento en que… there came a time when…;
    estamos pasando un mal momento we're going through a difficult spell o Br patch at the moment;
    está en un buen momento (de forma) she's in good form at the moment;
    las reformas fueron rechazadas por los políticos del momento the reforms were rejected by the politicians of the day;
    es el artista del momento he's the artist of the moment;
    en un primer momento initially, at first;
    la película tiene sus (buenos) momentos the movie has its moments
    4. [ocasión] time;
    cuando llegue el momento when the time comes;
    si en algún momento te sientes solo if you ever feel lonely, if at any time you should feel lonely;
    has venido en buen/mal momento you've come at a good/bad time;
    en momentos así at times like this;
    en ningún momento pensé que lo haría at no time did I think that she would do it, I never thought she would do it
    5. Fís moment
    momento angular angular momentum;
    momento de inercia moment of inertia;
    momento lineal momentum;
    6. [en frases]
    a cada momento all the time;
    al momento [inmediatamente] straightaway;
    Am [hasta ahora] at the moment, so far;
    quiere todo lo que pide al momento she expects to get whatever she asks for straightaway;
    Am
    al momento se cuentan 38 muertos at the moment the number of deaths stands at 38, the number of deaths so far stands at 38;
    ¿quieres café? – de momento no do you want some coffee? – not just now o not at the moment;
    te puedes quedar de momento you can stay for now o for the time being;
    de momento estoy de acuerdo contigo for the moment, I'll agree with you;
    por el momento for the time being, for the moment;
    por momentos by the minute;
    me estoy poniendo nerviosa por momentos I'm getting more and more nervous by the minute
    * * *
    m moment;
    a cada momento all the time;
    al momento at once;
    por el momento, de momento for the moment;
    hasta el momento up to now, so far;
    de un momento a otro from one minute to the next;
    desde un primer momento right from the beginning;
    por momentos by the minute;
    no es el momento the time isn’t right;
    atravesar un mal momento, pasar por un momento difícil go through a bad patch;
    estar en su mejor momento be at one’s peak o best
    * * *
    1) : moment, instant
    espera un momentito: wait just a moment
    2) : time, period of time
    momentos difíciles: hard times
    3) : present, moment
    los atletas del momento: the athletes of the moment, today's popular athletes
    4) : momentum
    5)
    al momento : right away, at once
    6)
    de momento : at the moment, for the moment
    7)
    de un momento a otro : any time now
    8)
    por momentos : at times
    * * *
    1. (en general) moment
    ¡espera un momento! hold on a moment!
    2. (período, ocasión) time
    cuando llegue el momento, se lo diré I'll tell him when the time comes
    de momento / por el momento for the moment

    Spanish-English dictionary > momento

См. также в других словарях:

  • Encuentro (canal de televisión) — Saltar a navegación, búsqueda Encuentro Nombre comercial Encuentro Comienzo de transmisión 5 de marzo de 2007. País Argentina Operado por Ministerio de Educación de la República …   Wikipedia Español

  • Encuentro y Fiesta Nacional de Colectividades — Saltar a navegación, búsqueda El Japón en la Colectividades 2006 …   Wikipedia Español

  • Encuentro ajedrecístico Rusia contra el resto del mundo — Saltar a navegación, búsqueda A lo largo de la historia ha habido tres encuentros oficiales Rusia (URSS) contra el Resto del Mundo. Todos los matches han sido seguidos y jugados con mucho interés por grandes ajedrecistas. Contenido 1 Origen 2… …   Wikipedia Español

  • encuentro — 1. m. Acto de coincidir en un punto dos o más cosas, por lo común chocando una contra otra. 2. Acto de encontrarse (ǁ hallarse dos o más personas). 3. Oposición, contradicción. 4. Discusión, pelea o riña. 5. Entrevista entre dos o más personas,… …   Diccionario de la lengua española

  • Sitio de Antioquía (1097) — Sitio de Antioquía Parte de Primera Cruzada Representación del sitio de Antioquía en una miniatura medieval. Fecha 20 de octubre de …   Wikipedia Español

  • Sitio de Gergovia — Parte de la Guerra de las Galias Fuerte urbano de Gergovia. Fecha …   Wikipedia Español

  • Encuentro con Tiber — Saltar a navegación, búsqueda Encuentro con Tiber (ISBN 0 340 62451 5) es una novela de ciencia ficción escrita por el astronauta Edwin Aldrin y el escritor de ciencia ficción John Barnes. Argumento Al descubrirse evidencia en un futuro cercano… …   Wikipedia Español

  • Sitio de Uruguayana — Parte de Guerra del Paraguay La rendición de Uruguayana …   Wikipedia Español

  • Sitio de Lille (1667) — Sitio de Lille Parte de Guerra de Devolución Sitio de Lille, obra de Adam Frans van der Meulen. Fecha …   Wikipedia Español

  • Sitio de Van — Resistencia de Van/Վանի Հերոսամարտ Parte de Campaña del Cáucaso de la Primera Guerra Mundial Defensores de Van …   Wikipedia Español

  • Sitio de Algeciras (1342) — Para otros usos de este término, véase Sitio de Algeciras. Sitio de Algeciras de 1342 Parte de la Reconquista …   Wikipedia Español

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»